Kulturë
Fritz Radovani: Epitafi mbi vorrin e Gjuhës Gegnishte
E premte, 26.06.2020, 10:20 AM
Fritz RADOVANI
Kujtoj…Sot,
mbas sa vjetësh:
Epitafi
mbi vorrin e Gjuhës Gegnishte mbyllet me këto fjalë: “Kongresi i Drejtshkrimit
ishte një fitore e vijës marksiste – leniniste të PPSH për zgjidhjen e drejtë
të problemit të gjuhës sonë letrare kombtare. Ai ishte shprehje e dashurisë së
thellë të gjithë popullit shqiptar për gjuhën e vet amtare dhe e kujdesit të
tij të pandërprerë për zhvillimin e lulëzimin e saj.” (Fjalori Enciklopedik fq
510). “Kongresi i drejtshkrimit i vitit 1972”.
At Gjergj FISHTA:
I DBUEMI
Lamtumirë!
– Vendet e mija,
Qé,
po zhduken dalë-kadalë;
Gjimon
deti, ushton duhija,
Lkundet
barka valë mbi valë.
Kah
njai diell, qi asht tue flakue
Andej
fill un tash do t’veta....
Lamtumirë!
Atdhé i bekue!
Lamtumirë!
Persa t’ jet jeta!
Neser
nade kur mbi né
Rrezja
e diellit ka me ra,
Kush
e din sa ujë e dhé
Mue
prej teje ka me m’ da!
E
por n’ pvetsha rêt mizore,
E
por n’ pvetsha zojt e detit;
Se
per ty, moj tokë Arbnore,
S’
ka me m’ folë ma kush mue t’ shkretit.....
Tjera
fushë e tjera zalle
Kam
me pa, e tjera dete:
Kam
me ndie, po, tjera valle,
Tjera
gjuhë, n’ tjera qytete;
Vendin
t’em, por, s’ kam me e pa,
Ku
kam lé e jam burrnue;
Syt
e mi edhe kanë me kja,
Pa
u gjetë kush, qi me i ngushllue.
Pa
kend t’ emin, posë nji Zotit,
Tue
shtektue per dhé të huej,
Kanë
me m’shkue mue ditt e motit
Sha
e perbuzun prej gjithkuej.
Kam
me pasë shkretinë per voter,
E
per shtroje të ndezten ranë;
Kam
me pasë ulkojen moter,
Kam
me pasë, ehu! Tigren nanë...
Nana
e mbetne per së gjallit
Ka
me m’ kja, kushdi, ndo ‘i ditë
Dersa
motra, dekun mallit,
Kot
ndo ‘i herë mue ka me m’ pritë.
Ka
me i njehë, po, krushqt, e mjera,
Me
i prue nanës n’ shpi nji ré:
Por
i vllaj, kushdi, m’atë hera
Ka
me u kalbun per nen dhé!
E
njai dhé – heu! Kob prej qiellet!
S’
ka me kenë, jo, dheu i t’ Parvet,
Ku
ma bukur qiella kthiellet,
Ku
ma ambel n’ gjuhë t’Shqyptarvet
Para
Hyj’t naltohet luta,
E
ku besa asht e shejtnueshme
E
ku zemrat s’dijn shka asht tuta,
E
ku bjeshkët janë të madhnueshme.
Oh!
Ju bjeshkët e Shqyptaris,
Ku
ma mirë shndritë dielli e hana,
E
ku logu a’ i bujaris
E
ku rriten djelm si Zana!
Un
ju kurr s’ kam me u harrue,
Kahdo
t’ m’jet gjykue me u endë:
Dersa
t’ muj me ligjirue,
Ju
gjithmonë kam me u permendë!
E
ato halë e qepariza
Kam
me i pasë nder mend gjithmonë,
E
ato stane e njato mriza:
E
ato berre e ato kumbonë...
Por,
oh vàj! Malet e mija,
Qé,
po zhduken dalë-kadalë;
Gjimon
deti, ushton duhija,
Lkundet
barka valë mbi valë,
Lamtumirë,
pra, bjeshkë e male!
E
ju krepa edhe ju curra;
E
ju breshta e ju gjeth hale,
E
ju prroje edhe ju gurra!
Lamtumirë,
ju mrize e stana!
Lamtumirë,
kumbona e berr’e!
Lamtumirë,
ju fusha t’ gjana,
Ju
livadhe, enè ju djerre.
Lamtumirë!
Ti shpija e t’ Parvet,
Ku
ma s’ parit m’ agoi drita
E
ku strehë u dhaçë shtektarvet
Miqt
e babës edhe ku i prita.
Lamtumirë,
carani m’ voter!
Lamtumirë,
ju armët e shkreta!
Lamtumirë,
ti nanë e moter!
Lamtumirë,
persa t’ jet jeta....
O
shtegtar, m’ nji vorr të ri!
N’
has’sh ndo ‘i herë ti, tue ndjekë shtekun,
T’
çilun n’ ranë nper ndo ‘i shkreti,
Aty
vetë kam me kenë dekun.
Nji
kryq drunit, t’ kjosha true,
Ziere
e venma permbi krye,
E,
nemose, ti per mue
Lutju
Hyj’t per shka t’ kém fye.
Shenim
FR:
Tek
ky mergimtar i dbuem i At Gjergj Fishtës gjejmë:
Mallëngjim
Shqiptari, nostalgji gjuhe amtare, votret e beset, nanët e motret; përmallim
për mbarë botën e thjeshtë e fisnike qi e rrethon, ku asht burrnue: bjeshkë,
mriza, kumbonë, livadhe e djerre, e së mbramit...
Përmallimin
i ndjeshëm per largimin e sa e sa Shkrimtarve tanë nga të gjitha tekstet
shkollore dhe Letersia Shqipe (mbrenda e jashta Atdheut), prej Akademisë
Antishkencore e Antishqiptare.., të Tiranës së tiranve!
***
Faktet
provojnë sot se janë perjashtue ajka e kultures sonë kombtare, e Ata janë:
Imz.
Pal Engjulli, Don Gjon Buzukun... Budin, Bardhin e Bogdanin e të gjithë
brilantët pasues të Veriut...
Don
Aleksandër SIRDANI, At Anton HARAPI,
Anton
LOGORECI, At Anton ZANONI, Arshi PIPA,
At
Bernardin PALAJ, At Benedikt DEMA, Branko MERXHANI, At Daniel GJEÇAJ, At Donat
KURTI,
Dedë
GAJTANI, Engjëll RADOJA, Ernest KOLIQI,
Et’hem
HAXHIADEMI, Elena LULI, Faik KONICA,
Frano
ALKAJ, At Gjergj FISHTA, Gjergj PEKMEZI,
Gjon
SINISHTA, Guljelm DEDA, Ilo Mitkë QAFËZEZI, At Justin RROTA, Don Kolec
PRENNUSHI (Pseudonim Mujs POLEMI), Karl GURAKUQI, Kolë Bib MIRAKAJ, Kolë THAÇI,
Konstantin KOTE, Kostë A. ÇEKREZI,
At
Konrrad GJOLAJ, Krist MALOKI, Kristo FLOQI, Don Lazër SHANTOJA (Pseudonim
Y...), Lef NOSI, Imz. Luigj BUMÇI, At Luigj MARLEKAJ, Luigj THAÇI, Lumo SKËNDO
(Mit’hat FRASHËRI),
At
Marin SIRDANI, At Mark HARAPI, Mark DEMA, Martin CAMAJ, Mati LOGORECI, Mehdi
FRASHËRI, Musine KOKALARI, Mustafa KRUJA – MERLIKA (Pseudonim Shpend BARDHI),
Namik RESSULI,
Ndoc
VASIJA, Don Ndre ZADEJA, Poeti i ambelsisë...
Don
Nikoll GAZULLI, Nikoll DAKA, Pjeter GJINI,
Don
Nikoll MAZRREKU, At Pashko BARDHI,
At
Pjeter MËSHKALLA, Imzot Prend DOÇI,
Qemal
DRAÇINI, Sami REPISHTI, Simon SHUTERIQI, Stavro SKENDI, Tajar ZAVALANI, Vangjel
KOÇA,
Vasil
ALARUPI (Bendo Shapërdani),
Imzot
Vinçenc PRENNUSHI, Zef M. HARAPI,
Zef
SCHIRO Jr. (I riu), Zef ZORBA, Zoj XOXA,
Dijetari
At Zef VALENTINI, etj.., etj…
“Visari
Shpirtnuer” i shumicës së Popullit Shqiptar asht Gegnishtja!”
Melbourne 2020.