Ismail Iljasi: Këngët e shërimit

KËNGËT E SHËRIMIT

(Sami Sherifi, Mallëngjim dheu, vëllim bilingv, shqip-italisht, përktheu

Ismail Iljasi, Albanezul, Bukuresht 2014)
Nga Ismail Iljasi

Ja vargu që na kujton një përjetim të shkuar, por të paharuar për ditët e sotme! Vargu i Sami Sherifit vjen nga turbullimat e kohës, apo nga momentet më kritike të kulturës dhe veprimtarisë kombëtare shqiptare. Atëherë kur regjimi monist shkatërronte çdo gjë, autori tentonte të ndriçojë kulturën dhe traditat tona. Sherifi këto vargje i ruante me xhelozi të madhe, duke i ndjerë dhe duke u çmallë nga vendlindja dhe ambienti tejmatanë kufinjve të saj. U detyrua të braktisë ditarin shkollor, por nuk la mënjanë ndjenjat dhe përkushtimin e kërkimit të realitetit kombëtar: “Miku im i dashur gurbetqar/ Me strajcën tonë të ëndrrave/ Dashurinë e djepit do ta ruaj mbeshtjellur me flamur.” Janë vargje që na tregojnë besimin dhe atdhedashurinë që poeti e ndjenë në thellësinë e shpirtit atdhetar. Dashuria për atdhe, për poetin Sami Sherifi është mbështetje e patjetërsueshme: “Ta duam lirinë sa jetën/ Ëndrën e madhe iliriane/ Nga duart e Gonxhe Bojaxhiut.” Në këto perla poetike shohim fisnikërinë dhe zemërgjërësinë kombëtare të poetit. Po patëm lirinë kemi edhe jetën. Jeta duhet jetuar me bamirësi, siç ia tregoi Nëna e Madhe gjithë botës, Gonxhe Bojaxhiu që fali jetën për humanizëm dhe mirësi. Shpirti poetik i Sami Sherifit na pasuron me momentet dhe rastet kur politika shqiptare me konotacione ballkanike ishte turbulluar aq shumë. Ishin ndjenja, veprime dhe aktivitete të lindura nga thellësia e shpirtit, për të parë të realizuar ardhmërinë dhe realitetin tonë kombëtar.

LE CANZONI CHE GUARISCONO

Eco il verso che ci ricorda un vissuto nel passato, mai dimenticata, per il giorno di oggi! Il verso di Sami Sherifi nasce dalla situazione torbida, e dei momenti di criticità della cultura e attività nazionale Albanese. Era il tempo quando il regime annientava ogni cosa che tendeva a fare luce alla cultura e tradizione nazionale. Sherifi questi versi gli ha tenuto con grande zelo, sentendoli con la nostalgia della patria e oltre. Dovete allontanarsi e lasciare il diario della scuola, però non ha lasciato i sentimenti in cerca della realità Albanese: “Amico mio in esilio/ Con la borsa nostra del sogno/ L'amore della culla la guarderò coprendo con la bandiera.”  Sono i versi che ci fano capire la sensibilità del poeta per la sua cultura e nazione.

L'amore per la patria per il poeta Sami Sherifi e un supporto indispensabile: “Voler bene la libertà come la vita/ Il grande sogno della Iliria/ Dalle mani di Gonxhe Bojaxhiu.” Guardiamo la nobiltà, il grande cuore per la patria. Se abbiamo la libertà abbiamo anche la vita. L'avita bisogna viverla con carità come ha fato capire la grande Madre del tutto il mondo Gonxhe Bojaxhiu che ha datto l'avita per carità. Lo spirito poetico di Sami Sherifi ci arricchisce con la situazione e i momenti della politica albanese sui Balcani che era torbida, in più erano attività, o azioni nati dalla profondità dell'anima , per vedere il futuro e la realtà della nazione albanese.

BOX

Sami Sherifi u lind më 15 shkurt 1950 në fshatin Sillare e Poshtme, Shkup. Pas mbarimit të Shkollës Normale "Zef Lush Marku", ushtroi detyrën si mësimdhënës nga viti 1969 deri më 1981, kur detyrohet të largohet në egzil. Diplomoi në Universitetin e Prishtinës (Dega Pedagogji, Grupi klasor). Nga viti 1969 merret me krijimtari letrare. Njihet edhe si kultivues i traditës dhe kulturës shqiptare në mërgatë. "Mallëngjim Dheu" (Commozione della Terra) është një dritë e re poetike në kalanë e kombit.

***
Sami Sherifi nato il 15.02.1950 nel villaggio Svillare e Poshtme, Shkup. Dopo la scuola pedagogica "Zef Lush Marku" ha esercitato come insegnante dal 1969 fine al 1981 dove dovrà allontanarsi in esilio. Si è diplomato nel Università di Prishtina, Pedagogia-Grupo minori. Dal 1969 si dedica alla creatività leteraria. E Custode delle tradizione e la cultura albanese in esilio. "Commozione della Terra" (Mallëngjim Dheu) è una luce nella culla della nazione.

RRËFIMI AD HOK

Më vjen që ta them një fjalë
Një rënkim
Që më shtërngon frymëmarjen
Sa e sa vite
Ta them apo mos ta them
Nga thellësia po më mundon
Dhe më thotë
Shkruaje sonte dhe nxirre në dritë
Si varg apo si rrëfim
Nuk po sheh se mëmëdheu mbeti
Hartë e coptuar
Shqipëri apo Iliri
Kosovë apo Dardani e Maqedoni 
Si t’i themi
Me fjalorin e politikës
Cili term i pergjigjet
Ëndrrës më të re
Për të hyrë
Në bashkimin e popujve
Të shteteve
Në Europë...

RACONTO AD HOC

Mi viene da dire una parola
Con l'ansia 
Che stringe il mio respiro
Da tanti anni
Lo dico o non lo dico
Dalla profondità mi accanisce 
Dicendomi ...
Stanotte scrivilo e porta nella luce
Come il verso o come racconto 
Non vedi che la patria e rimasta
La carta spezzata
Iliria come Albania
Il Kosovo come Dardania e Macedonia
Come lo chiameremo
Con il vocabolario politico
Quale termine si combacia
Al sogno rinato 
Per entrare
Nel unione dei popoli 
Dei paesi
D'Europa...

ËNDËR E MADHE GURBETQARE

Nga Ballkani jemi nisur kesaj pranvere miku im i dashur
Me një ëndërr të madhe gurbetqare
Dhe me strajcën e vobegtë të punëtorit 
Që këtu në zemër të Europës të përvetësojmë 
Alfbetin e kibernetikës dhe ligjin më perfid të eksploatimit 
Nga Ballkani jemi nisur me trenin direkt
Që te shkojmë nga njëri metropolë në tjetrën 
Me strajcën tonë të ëndrrave 
Të bartim nga njëri krah në tjetrin
Nga njëra gjeneratë në tjetrën 
Më thuani ju lutem në cilin stacion të zbresim 
Dhe në cilën metropolë ta varrim strajcën tonë
Plot mallëngjim dhe të kërkojë një vend të perkohshëm pune 
Me cilin tren të bartim dhembjen tonë ballkanike
Nga ky kontinent në atë tejoqeanik 
Nga Ballkani jemi nisur kësaj pranvere 
Miku im i dashur gurbetqarë.
Bashkë me dallendyshet ne u poqëm
Kujtë t`ia rrëfejmë këto halle dhe këto vuajtje 
Kush do të kuptojë fjalorin tonë
Në ketë uzinë kompjuterësh 
Ku komunikimi bëhet në gjuhën e eksploatimit 

(Fribourg,1982)

IL GRANDE SOGNO DEL EMIGRATO 

Siamo partiti dai Balcani in questa primavera , amico mio
Con il grande sogno del emigrato
E con la povera borsa dell'operaio 
Qui nel cuore dell'Europa di imparare
L'alfabeto della cibernetica e la legge perfida dello sfruttamento 
Dai Balcani siamo partiti con il treno diretto
Andando su e giù sui metropoli 
Con la nostra borsa del sogno
Portando da uno al altro braccio 
Dal una generazione all'altra 
Vi prego ditemi in quale stazione da scendere
E in quale metropolitano di appoggiare la borsa
Piena del l'angoscia per cercare un posto di lavoro temporaneo
I nostri dolori balcanici in quale treno portiamo 
Da questo continente in quell oltre oceanico 
Dai Balcani siamo partiti in questa primavera
Carro amico mio emigrato
Insieme con le rondini siamo incontrati
A chi dobbiamo raccontare questi problemi,queste sofferenze
Chi capirà il nostro linguaggio 
In questo impianto computerizzato
Nel linguaggio del esploratore...

SA LARG MËMËDHEUT !

Sa e rëndë frymëmarja, ëndrrat, mallëngjimi
Sa e madhe dashuria përjetimi etja 
Për pakë ujë burimi të fshatit , mëmëdheut 
Sa i thellë shikimi në hapsirë
Kurë do të nisem për atdhe 
Do ta hedh këtë varg sa më larg 
Bashkë me vuajtjet e gjyshit babait 
Dashurinë e djepit do ta rruaj të mbështjellur me flamur 
Eh moj Nënë sa e paskemi dashur ketë tokë 
Diell, Hënë dhe nënqiell mallëngjimi ilirik

QUANTO LONTANO DALLA PATRIA!

Quanto pesante è il respiro,il sogno, la nostalgia
Quanto è grande l'amore, il vissuto, la sete 
Per un po d'acqua dalla fonte del villaggio, della patria
Quanto è profondo lo sguardo nel infinità 
Quando partirò per la patria
La manderò questo verso lontano 
Insieme con le sofferenze del nonno e papà
L'amore per la culla la terrò coperto con la bandiera
Eh mamma quanto carro per noi questa terra
Sole,la luna sotto il cielo, nostalgia Ilirica. 

VARRGU ILEGAL

Shekujt kishin rënduar vargun e strukur 
Skruar largë vendlindjes në ilegalitet 
Nga ajo ditë që zbulova rrugën e panjohur 
Nga pak u hutova duke zbuluar thellësin e oqeanit 
frymëmarja mu ndërpre duke kaluar kufirin ilegalisht 
Në rrugën për Montpelier që të takoj një mik 
Që vinte të demonstrojë në përvjetorin e vrasjes së poetit 
Po na e vranë poetin 
Kitaren e kanjiushen e verdhë na e lënduan 
Diellit deshën t'ia vjedhin magmën
Planetit Tokë forcën e gravitimit 
Dhe të shkatërojnë yjet nga ëndrat tona 
Por ne te gjithë u ngritëm 
Dhe u bëmë poet mërgimtarë dhe atdhetarë.

IL VERSO ILLEGALE

I secoli pesanti nel verso timido
Scrivo lontano dalla patria nel illegalità 
Da quel giorno che ho scoperto la strada sconosciuta
Mi sono disorientato scoprendo la profondità dl oceano
Mi è mancato il respiro passando il confine illegale 
Nella strada per Montpelier per incontrare un amico
Che veniva per dimostrare per anniversario della morte del poeta
Ci hanno ammazzato il poeta
Al sole volevano derubare la magma
Alla terra la forza della gravità 
Di annientare le stelle delle nostri sogni
Però tutti ci siamo rialzati 
Diventati poeti migranti per la patria 

DASHURIA DHE MALLËNGJIMI

Mik i dashur poet, më dëgjo
Ka ardhur koha Dashurinë ta ndajmë 
Me yjet ëndrrat t’i shnëdrojmë në ujëvarre 
Dhe vajin ta rrikthejmë në buzeqeshje vashe 
Mjaft më na lënduan vargun, zemrën 
Na e vranë Diellin e mëmëdheut 
Si ta zbresim Hënën në lëndinë
Agun dhe ylberin ta shtrojmë në tryezën e mikpritjes 
Dhe të flasim për ditët e festave të mëdha që pret mëmëdheu
Ah ëndërr e madhe, varg dhe mallëngjim shekujsh 
Dashuri që vlonë e pervlon si zjarri 
Dhe më futesh thellë në palcë dhe pëlcet mu si vullkan 
Si magmë dhe ujëvarre që kullon gjak Bjeshkëve të Nemura 
Karadakut e Malit të Thatë
Dhe zbret në vargun tim në shpirtin e lënduar 
Të fisit që akoma po pret duke ëndërruar 
Lirinë e plotë të rrëfimit...