Fahri Xharra: Zonja e Europës! Zonja Doris Pack!

Zonja e Europës! Zonja Doris Pack!

Nga Fahri Xharra

Në Europë ka Europë dhe “Europë”. Është një dallim i madh në mes të këtyre dy europave; por fatbardhësisht  Ora e Shqiptarëve po përkrahet nga Europa.  Jemi krenar! tek e fundit ne shqiptarët ia kemi dhënë Europës, Europën.

Në Marsin (3) të vitit 1942, ne shqiptarët nuk e kemi dijtur se në Schiffweiler/Saar të Gjermanisë kishte lindur Dorisi,në familjen Pack; një Zonjë e madhe  ardhëshme e Europës.  Ishin kohë të turbullta,ishin kohë të vështira ;dhe shqiptarët nuk e dinim se na kishte lindur një mike e madhe e kombit tonë.   I kishim do shenja, por parashikimi ishte shumë i vështirë.   Nga një mësuese e madhe,përgatitej një kuadër i lartë ; një politikane e hekurt në qëndrimet e saja,një mike e madhe e shqiptarëve e Partisë së Unionit Kristian Demokrat( CDU) e cila  me zemrën e saj të madhe të një politikani të vërtetë do të del vazhdimisht në mbrojtjen tonë  ; do të ngrit zërin e saj  dhe me qëndrimin  e saj pragmatik nga  Parlamenti Europian si politikane Gjermane (1989) do të bëj qështjen shqiptare qështje të Europës.  Fat i madh për ne!

“Greqia të lejojë çamët të kthehen në vendlindje. Parlamenti Evropian e hap diskutimin e çështjes çame  Për herë të parë pas 64 vjetësh, në institucionin më të rëndësishëm evropian, shtrohet për diskutim çështja e komunitetit çam.

Doris Pack tha se Greqia duhet të lejojë përfaqësuesit e këtij komuniteti të vizitojnë atdheun e tyre dhe ky është një problem i madh njerëzor.  Ajo tha se Greqia duhet të lejojë komunitetin çam të vizitojë dhe vendosë lule në varret e të parëve të tyre.  Pack nënvizoi se tashmë, dosja e çamëve ka mbërritur në Evropë dhe kërkon zgjidhje demokratike. ”

E arrijtur e madhe të flitet për çamët! Kush janë dhe kush ishin çamët,që edhe Europa ka filluar të interesohet për `ta? Çamët e Çamerisë!

Pse folët oj Zonjë e Europës? Pse folët Frau Doris Pack?  E keni dijtur qështjen çame? Ju ka brengosur heshtja 64 vjeqare e kësaj qështjeje? Jeni lodhur edhe ju,është lodhur Europa me rrenat greke.  Boll mo! Nuk mëshifet muzrraku në thes!

Na e dinim  kete? Po,por nuk guxonim as t`a përmendim.   Ja që i erdhi dita e zbardhjës: “Masakra me e eger ndaj shqiptarëve u bë nga ushtarët greke, që nuk benin me pjesë në formacionet ushtarake, me 27 qershor 1944, ne zonen e Paramithise, ku forcat e Liges Republikane Greke (EDES) të gjeneralit Zervas hynë në qytet dhe vranë rreth 600 shqiptarë, burra, gra dhe femijë – shumë prej të cilëve u perdhunuan dhe u torturuan para vdekjes.  Sipas deshmitarëve, të nesermen, një batalion tjeter i EDES hyri ne Pargë, ku u vranë 52 shqiptarë të tjerë.  Me 23 shtator 1944, u plackit qyteti Spatar dhe u vranë 157 vetë.  Gra te reja dhe vajza u perdhunuan dhe ata burra që mbetën gjallë u grumbulluan dhe u derguan ne ishujt e Egjeut.  Në bazë të statistikave që i jep Shoqata “Çameria”në Tiranë, gjatë goditjeve që janë bërë në vitet 1944-1945, në fshatrat çame janë vrarë gjithsej 2771 civilë shqiptarë dhe konkretisht si me poshtë: Ne Filat dhe rrethinat 1286, ne Igumenicë dhe rrethinat 192, ne Paramithi dhe rrethinat 673 dhe në Pargë 620.  Janë plaçkitur dhe djegur 5800 shtepi ne 68 fshatra.  Në një listë të hollësishme të humbjeve materiale përfshihen 110000 dele, 24000 bagëti te trasha, 25000 tonë grurë dhe 8000 tonë vaj ushqimor.  (Documents of the US Department of State, No. 84/3, Tirana Mission, 1945-1946, 6-646. .  Masakrat greke, ja çfare ndodhi ne Çameri. )”

Si rezultat i këtyre goditjeve, llogaritët që 28000 çamë te jenë larguar për në Shqiperi, ku u vendosen në periferi të Vlorës, Durrësit dhe Tiranës.  Disa qindra çamë u vendosen gjatë bregut te Himares, në prona të lena nga familjet që u larguan gjate luftimeve te egra, fillimisht kundër pushtuesve te Boshtit dhe më pas, me 1944, midis Frontit nacionalist grek te Çlirimit te Epirit te Veriut dhe luftëtareve te Ballit Kombëtar të Shqiperiseë.  Disa nga çamet u vendosen ne fshatrat ekzistuese gjate bregdetit, si Borshi. .  Çamë të tjerë krijuan fshatra krejtësisht të reja, si Vrina afer kufirit grek” . Vezhgues nderkombetarë kanë konstatuar brutalitetin e perdorur gjatë dëbimeve të çamëve.  Joseph Jakobs, shef i Misionit Amerikan ne Shqipëri (1945-1946) shkruan: “Në mars 1945 njësi të forcave të shpërndara të Zervasit kryen një masakër ndaj çamëve në zonën e Filatit dhe praktikisht e spastruan atë nga pakica shqiptare.  Sipas të gjitha të dhënave, që kam mundur të i mbledh mbi çeshtjën çame, në vjështën e 1944-es dhe gjatë muajve të parë të 1945-es, autoritetet e Greqise veriperendimore kryen goditje të egra, duke dëbuar rreth 25000 çamë – banorë te Çamerisë nga shtëpitë e tyre.  Ata u ndoqën deri ne kufi, mbasi iu grabit toka dhe prona.  Qindra meshkuj çamë të moshave 15 deri 70 vjeç u internuan në ishujt e Detit Egje.  Autoritetet greke miratuan më pas një ligj që sanksiononte shpronësimin e pronave të çamëve, duke iu referuar bashkëpunimit të bashkësisë së tyre me forcat pushtuese të Boshtit, si një arsye kryesore për marrjen e këtij vendimi. . . ”. . . Absurditeti nuk njeh kufinj. .!

Oh Zot! . . .  Por Zonja e Europës e dinte edhe historikun shqiptar të Çamerisë:”Çamëria e sotme është Thesprotia e lashtë ilire.  Ajo përbën grupin e katërt të krahinave etnografike që formojnë Toskërinë.  Në Enciklopedinë e Madhe Helenike, vëll. XXIII, faqe 405, thuhet: “Çamëria përfshin krahinat e Paramithisë, Filatit, Pargës dhe Margaritit, si dhe disa fshatra të krahinës së Delvinës, që përfundojnë në bregdet, që prej grykave të Akeronit deri në Butrint”.  Mehdi Frashëri, në librin “Historia e lashtë e Shqipërisë dhe shqiptarëve”, f. 55, thotë: “Thesprotët (çamët e sotëm) me kryeqytet Dodonën, kanë qenë pellazgët autoktonë”.  Studiuesi grek, Jani Sharra, në librin “Istoria periohis Igumenicas, 1500-1900, Athinë 1985, thotë: “Çamët me origjinë shqiptare, banorë të Çamërisë (Thesprotisë) nga shek.  17-18 përkrahën besimin mysliman”.  Ndërsa V. Krapsiti, në librin “I muslimani Camidhes tis Thesprotias, Athinë 1986, thotë: “Pranojmë se në tërësinë e tyre myslimanët çamë të Thesprotisë rrjedhin nga të krishterët vendas”. ( Nexhat Merxhushi)

Edhe e tërë Europa vendimmarrëse e vitit 1878, 1913  e dinin se:” Çamëria e sotme shtrihet në vendin që në lashtësi quhej Epir.  Me emrin Epir quhej një zonë që shtrihej nga Malet Akrakeraune (Llogoraja e sotme (në veri), deri në gjirin e Ambakisë në Jug dhe nga malet e Pindit në lindje, deri në Detin Jon në Perëndim.  Pra kap një territor rreth 15 mijë km katrorë.  Emri Epir, që në greqisht do të thotë tokë, stere, ishte emri me të cilin banorët e ishujve grekë quanin ata që jetonin përballë tyre.  Në kohën arkaike (shek.  8-6 p. e. s. ) ky vend nuk njihej me këtë emër, por, sipas burimeve letrare, njiheshin vetëm kaonët dhe vendi i kaonëve, thesprotët dhe vendi i thesprotëve, molosët dhe vendi i molosëve etj.  Por nuk ekzistonin Epiri dhe epirotët.  Në luftën e Peloponezit, në vitet 432-404 p. e. s.  kaonët, molosët etj. , shfaqen si etnitete politike më vete.  Në vitin 429 p. e. s.  shfaqen si aleatë të Spartës, apo të Athinës.  Gjatë sundimit të mbretit Tharypa, gjatë viteve 439-390 p. e. s.  molosët vendosën hegjemoni mbi fise të tjera dhe krijuan Lidhjen Molose.  Pas mesit të shek.  4 p. e. s.  mbreti Aleksandër, i mbiquajtur Molosi (362-321 p. e. s. ), e shtriu sovranitetin e tij deri te thesprotët.  Aleanca e re u quajt në këtë kohë “Aleanca Epirote”.  Kjo aleancë krijonte mbrojtje dhe barazi formale në federatë.  Lavdinë e tij shteti epirot e arriti nën udhëheqjen e Pirros së madh të Epirit, gjatë viteve 307-272 p. e. s.  Në këtë kohë Epiri u fuqizua dhe rriti gjithnjë e më shumë shtrirjen e tij.  Marrëdhëniet me Ilirinë shteti i Epirit i kishte të mira për dy arsye: së pari, Pirroja ishte rritur në oborrin e mbretit Glaukia të Ilirisë dhe së dyti, Iliria e ndihmoi atë të kthehej në fronin e tij të uzurpuar nga kundërshtarët politikë.  Roli politik i Pirros i kaloi kufijtë e Epirit, duke vendosur edhe për politikën e Greqisë dhe të Maqedonisë.  Pas vdekjes së Pirros, Epiri u dobësua mjaft dhe në vitin 232 p. e. s.  monarkia e Akidëve ra dhe vendin e saj e zuri Lidhja Epirote.  Kjo ishte një formë qeverisjeje republikane.  Shumë shpejt në kurriz të këtij shteti ranë pasojat e luftërave iliro-maqedonase, si dhe iliro-romake.  Në këto luftëra Epiri nuk u ndie aspak si fuqi ushtarake, deri sa më 167 p. e. s.  ra nën sundimin romak.  Në ndarjen e re administrative të vitit 148 p. e. s. , Perandoria Romake e konsideronte Epirin si tokë maqedonase.  Ndërsa, duke kaluar në shekullin e dytë të erës sonë, Epiri doli më vete nga Maqedonia dhe në shek.  e tretë p. e. s.  u krijua Epiri i Ri, që shtrihej nga lumi Vjosë deri në Mat.  Interesant mbetet fakti se si Epiri i vjetër (aty ku kish qenë) dhe Epiri i Ri përfshiheshin në të njëjtën prefekturë, në atë të Ilirikut. ”

Të lumtë, Frau Doris Pack! Të falënderon populli shqiptar.  E dijmë shumë mirë edhe kontributin tënd të madh për Kosovën.  Të jemi mirënjohës, Zonjë eEuropës! Frau Doris!