E enjte, 28.03.2024, 10:38 AM (GMT)

Mendime » Xharra

Fahri Xharra: Vetëmashtrimi dhe "mikrobi" taleban

E marte, 20.09.2011, 07:04 PM


Vetëmashtrimi dhe "mikrobi" taleban

 

“Një e keqe bëhet edhe më e keqe, nëse ajo mbrohet”.

Ainshtajni

 

Nga Fahri Xharra

 

Dr. Ignac Zemelvaisi i njohur si “ babai i kontrollit të infektimit”, ishte një mjek Hungarez i cili u doktorua në Vjenë me 1844. Kurse si asistent në repartin e lindjeve në të madhin “Allgemeine Krankenhaus” të Vjenës u emërua më 1847. Në këtë qendër të madhe spitalore Universitare vdekshmëria e nënave në lindje ishte shumë e madhe në shkallën prej 13-18 %.Paramendoni në 100 nëna të reja ,13-18 të vdesin gjatë lindjes. Shkenca mjekësore tradicionale e kohës kërkonte që për çdo simptomë të kishte një mjekim të veçantë, p.sh. pezmatimi konsiderohej si tepricë gjaku dhe ai ose nxirrej ose të sëmurit i lëshoheshin shushunjat. Vdekshmëria e lartë e shtatzënave  dr. Zemelvaisit me nguti iu bë një ide që do hulumtuar dhe zgjidhur. Ai fillon të njësoj çdo gjë dhe të standardizojë çdo faktor që kishte të bënte me të shtruarat në pavijonet e lindjes. Edhe pse futi standarde të reja, duke filluar që nga pozicioni i lindjes, ajrosja, ushqimi, si dhe pse analizoi çdo mundësi, nuk arriti të gjente zgjidhje, vdekshmëria  nuk (mund) binte. Spitali i përgjithshëm (Allgemeine Krankenhaus) , ishte edhe mësonjëtore dhe kërkimore, shumë nga mjekët e kalonin një pjesë të madhe të kohës duke studiuar, hulumtuar dhe praktikuar anatominë mbi kufomat, siç ndodh edhe sot dhe pjesën tjetër të kohës me nënat e shtruara për lindje në spital. Ishte koha kur nuk dihej ende asgjë për mikrobin. Shkenca e kohës kishte njohuri vetëm për pasojat e sulmit të mikrobit.

Nga vëzhgimet e mëdha dhe përqendrimi i madh në punë dhe me dëshirë të zjarrtë prej mjeku, për zbulimin e së vërtetës ai mbërriti në përfundim se nga kufomat “grimcat” barteshin, me duar të mjekëve në trupin e  nënave para dhe pas lindjes.  E vetmja gjë që e ndryshoi gjendjen ishte urdhri për dezinfektimin e duarve me tretje klori dhe gëlqereje. Mjekët nuk e dinin se vetë ata ishin bartës  së sëmundjes vdekjeprurëse dhe se parandalimi i tyre ishte i mundur vetëm me një veprim të thjeshtë (për sot), dezinfektimi i duarve. E gjithë kjo mbasi u zbulua shkaktari i cili u emërtua “mikrob”. Vdekshmëria ra, në 2%.

 

Por ç’ndodhi më tutje?

 

Shkenca e kohës ishte shumë e kufizuar. Njerëzit mendonin se dinin mjaft dhe në këtë mënyre ishin të vetë mashtruar. Për çudi edhe udhëheqësi më i lartë i spitalit dhe shumica e mjekëve bënin pjesë në të ashtuquajturin “rrethi i mashtrimit” dhe kurrsesi të dilnin nga ai e t`i jepnin rast Zemelvaisit dhe shkencës një mundësi për të ecur përpara!

Ç`është “vetëmashtrimi” ?   Në librin e Bachut, kjo analizë psikologjike shpjegohet mirë. (“ Të menduarit dhe besimi në vetëmashtrim”, Bach 1997) Një njeri e mashtron vehten sepse për një kohë të gjatë nuk e din se është i vetë mashtruar. Vetëmashtrimi është kur dikush e formon një besim në diçka  për të cilën, normat shkencore e diktojnë dhe procesi i formimit të atij besimi është rastësi dhe i ndikuar nga dëshira e lidhur me besimin në fjalë.

 

Faktet që na sjellin gjer te vetëmashtrimi janë:

1.  Kjo, çka unë mendoj është  e vërtetë

2. Unë me të vërtetë besoj që është e vërtetë

3. Unë jam i arsyetuar sepse besoj se kjo çka  unë mendoj është e vërtetë

 

Kurse teoria e Triversit për vetëmohimin qëndron në atë  se disa nga njerëzit kanë lidhje emocionale me atë se çka beson dhe kjo është irracionale. Sipas Triversit (Robert): Një njeri e mashtron veten kur beson në diçka dhe mundohet t`i bindë të tjerët për atë vërtetësi. Me tej Triversi vazhdon: Fshehja e së vërtetës nga vetvetja është e fshehura më e thellë nga të tjerët. Vetëmashtrimi mund të përdorët edhe për të treguar mbimadhështi (superioritet) ndaj të tjerëve.

Vetë-pjesëmarrja në vetëmashtrim e rritë peshën e saj edhe atëherë kur përdoret në politikë. Në invazionin e Irakut (2003) ish Ministri i Informatave Mohammad  Saaid al Sahhaf, e ilustron shumë mirë një instancë tjetër të vetëmashtrimit: Më 7 prill 2003 thoshte se nuk ka trupa amerikane ne Bagdad dhe se Amerikanët me qindra e mijëra po vetëvriten ne hyrje të Bagdadit. Deri sa i thoshte këto, trupat  amerikane patrullonin disa qindra metra larg nga ndërtesa ku mbahej kjo konferencë për shtyp dhe se ai thoshte se lajmet e tija i ka nga “burime të sigurta”. Pra, ai besonte në atë që nuk ishte e vërtetë dhe se besimin e tij donte t`a shpërndanë te të tjerët. Shembull tipik i vetëmashtrimit.

Rrethi mjekësor i Dr. Zemelvaisit, i  mbetur në rrethin e vetëmashtrimit nuk donte të besonte, se  Doktori i ri nuk i besonte asaj që ai e dinte. Atij i duhej diçka më tepër për të vërtetuar arsyet e një numri kaq të madh të vdekjesh. Ai nuk jetonte i dashuruar në atë që ai dinte, por duke dalë nga “rrethi i vetëmashtrimit” deri te zbulimi se me një dezinfektim të duarve të mjekëve  bëhen mrekullia dhe shpëtohen jetët mijëra grave në lindje.

Por “rrethi i vetëmashtrimit” i drejtorisë dhe mjekëve të Spitalit të Përgjithshëm të Vjenës, ishte i vështirë për t`u shpërthyer dhe Zemelvaisin e larguan nga puna, kështu vdekja për shkak të lehonava vazhdoi edhe për njëzet vjetët e ardhshme.

 

A kemi vetëmashtrim në Kosovë?

Po.

Në Shqipëri?

Po.

Te na vjen në shprehje edhe vetëmashtrimi i qëllimshëm. “Edhe pse e dijë që nuk është ashtu unë duhet t`a them se është ashtu”.

“Problemet-njeri” në Kosovë e Shqipëri, janë shumë të mëdha. “Mikrobi Taleban” i përhapur jo pak në të gjitha tokat mbarë shqiptare, e bënë përditshmërinë tonë shumë të rrezikshme duke e rrezikuar të ardhmen tonë Evropiane. Edhe ne jemi të vetë mashtruar! “E shohim “ “mikrobin taleban” duke u përhapur dhe vepruar dhe bëjmë sikur nuk jemi duke e parë, ose e minimizojmë ose e nënvlerësojmë rrezikun nga ai.

Duke i njohur “problemet-njeri”, ato mund të zgjidhen me një efikasitet të madh. Është një mënyrë e qartë për t`i goditur dhe për t`i zgjidhur ato- jo një nga një  por me një goditje të disiplinuar.

“Efekti Zemelvajs” është një metaforë që shpjegon se si problemi zgjidhet me një “dezinfektim “ duarsh, por nëse injorohet, vazhdon rritja e shkallës së infektimit. Nëse spitalit të Vjenës iu është dashur njëzet vjet që të binden se mikrobi është shkaku dhe arsyeja, neve sa vjet na duhen për t`a  çrrënjosur atë?



(Vota: 21 . Mesatare: 4/5)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora