Raimonda Moisiu: Portreti i një poeti

Raimonda Moisiu

Rreth krijimtarisë poetike e në prozë , të poetit dhe prozatorit kosovar: Remzi Basha

Nga Raimonda MOISIU

Ka disa vite që më ka lindur një dëshirë e bukur shpirtërisht  -  të lexoj e vëzhgoj shpirtin poetik, deri në brëndësi të tij, nëpërmjet vargjeve që  njerëzit  e  letrave, na sjellin; vecanërisht të  poetëve.

      Në vitet tridhjetë në Myzeqenë kënetore banonte një burrë i cili e nxirrte bukën e fëmijëve duke mbajtur në kurriz njerëz, të cilët i kalonte pa u lagur nga njëra anë e kënetës në anën tjetër. Ai nuk u kushtonte fare vëmëndje as fytyrave të atyre që mbartëte, as se kush e si ishin ata- që të gjithë paguanin sa qe pazari, -dhe kaq. Ama, ai kishte të  zhvilluar një shqisë tjetër – të dallonte njerëzit vetëm përmes kurrizit të tij. Një herë të bartëte dikënd- ai nuk e harronte më; nuk e harronte dot shpina e tij. Edhe sikur personi në fjalë të vinte kushedi sekur, të vinte me një maskë dhe pa folur, të hipte në kurrizin e tij, ai e dallonte menjëherë.

Ja, kështu kam nisur të dalloj edhe unë poetët, shpirtërat e tyre, nga ndricimi i vecantë  i shpërthimit të vargjeve . Intensiteti i këtij ndricimi, për mua, është fuqia poetike që ka në shpirtin e tij ky poet apo ajo poeteshë.

Remzi Basha

Poetët edhe mund të mëkatojnë, por është e pamundur të gënjejnë – kjo është një aforizëm e njohur ballkanike, që i përshtatet qetësisht dhe natyrëshëm autorit të vargjeve që, ja, pas pak, do të nisni t’i lexoni; t’i lexoni pa u mërzitur për t’i kuptuar, pa u djersitur duke pyetur veten se,  ku do të dalë ky, por thjesht duke u kënaqur dhe duke rënë në mendime.Poetët dinë të  dashurojnë jetën!

Remzi Basha....!

Mbiemri i tij të shtije ca në mendime. Në të vërtetë poeti ka lindur në , Sllapuzhan,Suarekë, të Prizrenit, nga fisi i dëgjuar i Bashave, si intelektualë, patriotë, atdhetarë, atdhedashuria për Kosovën, Shqipërinë etnike, apo si i pëlqen poetit Basha ta thërrasë:DARDANI.. Një familje e përkushtuar për cështjen kombëtare.. 

Kjo dashuri mbarëkombëtare ndeshet në të gjithë krijimtarinë e  autorit,  në vëllimet me poezi, vëllime  që , për nga rrjedhëshmëria  e vargut, fuqia e figuracionit, kadenca, rimat e përzgjedhura, fjala e pasur shqipe etj, paraqet një arritje spektakolare në krahasim -nga njëri libër te tjetri..

Më duket se nuk kam gabuar në përcaktimin e fuqisë së ndjenjave poetike mbi bazën e shkëlqimit të vecantë të shpërthimit të tyre.

 Një poet duhet ta këtë se s’bën këtë shpërthim të jashtëzakonëshëm; një poet duhet të dashurojë jetën, njerëzit, atdheun, të bëjë të vetat vuajtjet e të tjerëve që të shkruajë poezi të vërtetë; që ajo të të mbërthejë dhe të të pushtojë.

 Njeriu mund të ketë dobësi në vargëzime, por shpirti njerëzor që gurgullon poetikisht duke rrezatuar ngado,  bën që, me punë,  dobësirat kapërcehen.

Halli është kur ngjet e kundërta.

Poeti Remzi Basha me punë të madhe dhe të kujdesëshme, ka arritur të kapërcejë me sukses vështirësitë teknike, duke na paraqitur vëllime,  të lakmueshëm për t'i lexuar një..dy…tre herë dhe për të buzëqeshur me vete apo për t’u përlotur.

Le të citojmë dicka ...

Një mërgimtar, ka mall të cmëndur për atdheun, vëndlindje, në katundin e tij, në konakun e tij dhe…Ja se cfar i ngjet; poeti  me një simbolikë të vecantë, i drejtohet vëndlindjes së tij, Shikoni vargjet, nga vëllimi me poezi e Refleksione, Tregime, me titull: "Toka amë":

"Vëndlindjes time"
Unë vij ngaherë pranë ty,
Si qëngji pas nënës së vet,
malli që më vlon në gji,
për ty vëndlindje më tret.
Të dua shumë Sllapuzhan,
Toka ime ku u rrita,
zemra del nga kraharori,
për te ty vjen cdo dita.

....apo në të njëjtën poezi ,poeti shpreh me një mjeshtëri poetike e ndjenjë dashurie, mendimi filozofik, momentin e takimit me Atdheun -ku me një vargëzim të jashtëzakonshëm e një figuracion të fortë letraro- artistik,  shprehet:

Mbushur me vreshta e stoli,
të ka bekuar Perëndia,
ku bleron dimër e verë,
si bletë të rrinë njerëzia.

Vëndlindja që më ke bekuar,
me besë, dije e burrëri,
ti me gjuhën e brezave.

-.-

 dhe me  sytë e historisë. Të këtilla poezi e kanë mbushur këtë vëllim i cili ka tematikë gjithfarëshe, sic është edhe jeta e gjallesës sonë njerëzore shumëplanëshe. Në vëllimin, (Di) Ademat" ka poezi që nga malli për atdheun, në vecanti për Kosovën:

-.-

Në malet e tua, ka lindur liria, Kosovë!
ashtu sic lindin lulet,
sic lindin agimet.
agimet e bardha,
agimet e pritjeve,
agimet tona,
këngët e dashurisë,
këngët e vetmisë,
krismat e lirisë,KOSOVË!
LIRIA IME!

deri te luftëtarët e rënë për lirinë e Kosovës; ku poeti, na i portretizon me heroin martir e kombëtar Adem Jasharin, Mitin e Luftës së Kosovës. Poetit  i dhëmb shpirti, jo vetëm për këtë bir të tokës amë, por edhe për të tërë dëshmorët e lirisë :

Lexoni vargjet e mëposhtëme, me një vargëzim figurativ, poeti i ka përmledhur në njëë fjalë, te poezia:

 "ADEMAT"

....edhe pak e do të vijë, liria,
si në përrallë,
si në këngë.

.......po, Ademin, Hamzën e kemi parë,
n'ujë të Valbonës duke u larë,
në ujë të bekuar të Valbonës,
po kanë zbritur nga krahët e Shqiponjës!

....prapë janë ngritur,
 lart në qiell, përmbi hënë
e përmbi diell....

Vëllimet  përmbajnë që  nga poezi të mirëfillta filozofike  si në vargjet e mëposhtëme..Shikoni vargjet, nga vëllimi me poezi, "(Ri),ngjallja e Atdheut:

-.-

.....po lëviz si lumi,
po ngritën valët,
po rritet shtati,
po i rritet shtati Atdheut,
si dikur në legjenda,
po e shoh me sy,
cfarë bukurie përrallore,
BIRI IM!

  -.-

nëse më zë harresa,
ndonjë ditë,
nën hijen tënde,
sic i zë fëmijët,
zgjohem shpejt,
e marr fuqi,si Ante,
të nisem unë:BIRI YT,
drejt kufijve të tu:ATDHE 

e deri te lirikat e ëmbla dhe të drejtpërdrejta të dashurisëë:

Edhe dashuria,
shfaqet në formë zogu,
bie në kraharor,
si një degë lisi,
ikën prapë,
bashkë me gjethet,
pas vete,
lë një rrugë të zbrazët,
plot shi dashuria..

-.-

..si një këngë mallëngjyese,
shtrëngon,
kur kthen,
rrugës së lagur,
e të harruar, vetëm ajo,
jetës i jep kuptim,
vetëm ajo mallin shkrin....

Le të qëndrojmë edhe pak, në shoqërinë e drejtpërdrejtë të “magjisë së 36 shkronjave”, ja, të citojmë edhe ndonjë varg apo poezi tjetër :

As sonte s'ka gjumë,
një rreze hëne,
heq qerpikun tim,
kujtimi kthen larg.
në zhurmën e fëmijërisë,
e sërish vjen,
në shpirtin tim,
të lodhur vetmie. 
këtu ra nata
është e gjatë,
një shekull.