Resmi Osmani: Erosi

Resmi Osmani

 

EROSI

 

Biri i Afërditës,Erosi,i bukur e hyjnor,perëndi  e    dashurisë

fluturon me krahët e arta mbi tokë e dete,në dorë mban

një hark të florinjtë dhe në shpinë kukuren plot me shigjeta.

Me to qëllon gjithnjë në zemër.Shigjetat e tij ngjallin gëzim

e lumturi, por shpesh edhe vuajtje dhe tortura dashurie.

Nga Mitologjia

 

1. FAJIN E KISHTE HËNA

 

Kozma Gjeçi e kishte shtëpinë paksa të veçuar, rrëzë korijes me lisa dhe pranë çezmës, ku mbushte ujë gjithë fshati. Në atë shtëpi të gurtë, të bardhë, dykatëshe, jetonte familja e vogël. Sofia, e shoqja, i kishte lindur vetëm tre fëmijë. Vajza,që ishte më e madhja, kishte shkuar në fat të saj dhe i kishte gëzuar me nip e mbesë. Djalin, Andonin, Sofia që ankohej gjithë kohën nga shëndeti e që s’i bënte dot ballë punëve të shtëpisë, e martoi pa mbushur të njëzetat, që nusja t’i bëhej krah. Nusen e mori nga fshatrat e malësisë, ku kishin miqësira të vjetra. Ajo përveçse e bukur, qëlloi punëtore, amvisë e mirë  dhe e pafjalë. Anonin, pa bërë as gjashtë muaj martesë, e morën ushtar. Në shtëpi kishin mbetur ata të dy, Lena, nusja e bukur si drita dhe Gjergji, djali i vogël i nënës, që kishte shkelur në të shtatëmbëdhjetat dhe kishte hedhur shtat si lastar e po burrërohej.Gjergjin, pasi mbaroi shkollën shtatëvjeçare, i ati e mbajti në shtëpi, që t’i gjendej krah  për punët e bujqësisë. Malli e gjëja, që e kishin vënë me djersën e ballit, u mjaftonin të rronin mirë.

Në javën e dytë të majit, Kozmai me Sofien, do të niseshin për një dasmë në Shënepremte.E motra martonte djalin. Udha ishte e gjatë dhe ata do të mungonin nga shtëpia dy-tre ditë. U dhanë porosi për gjithçka. Gjergji dhe Lena u thanë të shkonin mendje mbledhur. Të shtunën në mëngjes, Gjergji i përcolli deri në qendër të lokalitetit, pastaj aty do të gjenin ndonjë makinë rasti.

*      *      *

Gjergjit dhe Lenës, sesi u dukej që kishin  mbetur vetëm. Shtëpia ngjante e shurdhër e si të ishte bosh. Pasi kishin mbaruar punët e darkës, në të rënë të muzgut, u ulën te stoli i drunjtë që ishte poshtë hijes së manit të madh. Ishin vërsnikë, sa kishin shkelur në të shtatëmbëdhjetat. Kur Andonin e morën ushtar, i ati i Lenës erdhi nga fshati i largët malor dhe  desh ta merrte çupën në shtëpi sa të kthehej i shoqi nga ushtria. Kozmait, si erdhi mirë, por  ja la në dorë që ta vendoste e reja. Lena nuk deshi. Vendi i saj ishte aty, në derën e të shoqit dhe do ta priste sa të lirohej.

Ishin të dy, vetëm, të heshtur, të zhytur në muzg dhe në misterin e natës që sapo kishte hedhur velin e saj. Mbrëmja e majit derdhte me bujari bukuritë e saj. Në perëndim kishte mbetur një vetull e kuqërremtë që pak e nga pak,muzgu mbrëmësore e ngjeu me vjollcë të çelur. Lehtë-lehtë e si pa u dukur,mugëtira zuri rrëzat e kodrave në lindje e ngadalë zbriti tatëpjetë. Kufiri midis dritës dhe mugëtirës sa vjen e humbet. Kupa e qiellit nisi të stolisej me pikëzat e ndritshme të yjeve, që atje në largësi, dukej sikur lëviznin e dridheshin si të kërkonin udhën e tyre në pafundësi të qiellit. Xixëllonjat hidhnin vallen e tyre të hallakatur e pa prehje, duke pikëzuar me dritën e tyre të zbehtë muzgun mbrëmësor. Në lindje u ngrit hëna e plotë, një hënë e bukur në qiell të kthjellët. Drita e saj, si një pluhurizë e artë, u derdh tatëpjetë dhe zbehu  errësirën. Fashat e dritës së hënës, çanë nëpër degët e manit dhe e mbuluan kryet e Lenës me një brerore, që ia ngjyen me dritë flokët e bukur,korb të zeza. Gjergji mbeti në hije. Lena ishte çelur si lule nate, e mbuluar me atë brerore të zbetë drite dhe mugëtirën e natës, ashtu e heshtur dhe e pa lëvizur, dukej si një qenie flurore, misterioze, e afërt dhe e largët. Gjergji, mendoj se i vëllai kishte qëlluar me fat. Lëna ishte çupë e bukur.

-Hëna të do vetëm ty, të mban me hatër- tha ai- Të mbuloi me kurorë drite, mua më la në hije!

Lena nuk iu përgjigj, Si e përhumbur dëgjonte zërat e fshehtë të natës: zërat ujem të bulkthave, këngën e ujit që rridhte nga sylynjarët e kroit, zërin e Gjonit , të Qyqes dhe zogjve të natës që vinin  nga koria e lisave. Nën hatulla dëgjohej gugatja e pëllumbave. Harlisja e bimësisë dhe luleve të egra nga vlaga e tokës, ermironte ajrin , nga postati i luleve vinte aroma e ëmbël e trëndafilave që përzjehet me atë  të borzilokut, trifilit dhe barit të sapokositur në livadhet përtej shtëpisë. Ajo nuk nginjej së thithuri ajrin mbrëmësor.

-Na thuaj ndonjë fjalë, rrëfena ndonjë ndodhi- i tha Gjergji.

-Nata sonte, është çuditërisht shumë e bukur- tha Lena, si të fliste me vete.- Dëgjo zërat e saj, ato flasin më shumë se çdo rrëfenjë që mund të tregojmë.

-Duhet të gdhihesh përjashta një natë gushti që ta shohësh e ta ndjesh bukurinë e natës. S’ka më bukur se kur gdhihemi tok me shokët në verë me delet në livadhe. Shohim si lindin e perëndojnë hëna dhe yjet, sesi dita ia le vendin muzgut dhe muzgu dritës, si kuqëlohet qielli para agimit dhe lindjes së diellit. Ndërsa delet kullosin, ne rrëfejmë përralla me të bukurën e dheut që martohet me djalin e mbretit e gjëegjëza. Nuk mund ta mendosh sa bukur është!

-Vërtet duhet të jetë shumë bukur.

Pastaj ra sërish heshtja. Të dy ishin të pushtuar nga të fshehtat dhe magjia e natës së majit. Ishin kapluar nga një ndjesi e papërcaktuar, e ëmbël, e përmallshme, një molisje që ushqehej nga dëshira të fshehta e të turbullta, që flenë brenda qenies, në zemër e shpirt, që zgjohen befas dhe njeriu pret si në një botë të mjegullt ëndrrash, t’i ndodhë diçka e pa pritur, tronditëse, e pa njohur, por gjithsesi e këndshme dhe drithëruese.

Erosi,me flatrat e arta,fluturonte në hapësirën mbrëmësore larë me dritë hëne. Me harkun në dorë, kishte vënë shigjetën në kordhë dhe po bëhej gati t’i jepte fluturim, për të goditur e plagosur me ndjenjën e ëmbël e drithëruese të dashurisë  zemrat njerëzore ngado  e kudo që ishin!

Lena befas ndjeu mall për Andonin. I mungonte, oh sa shumë i mungonte. Zëri i tij,fjala e ëmbël plot dashuri e dhimbsuri, shikimi plot dritë, përkëdheljet, përqafimet, shtrëngimet në gjoksin e gjerë ku ajo tulatej si një zog...... Ata nuk ishin martuar me dashuri, por ishin pëlqyer dhe duheshin.Ajo besonte se dashuria lind edhe më pas dhe kjo e tyrja ishte vërtet dashuri. Ku e kishte zënë sonte atë kjo natë e bukur me hënë? A mendonte ai vallë për të, a kishte mall? Ndjeu së brendshmi një ngashërimë dhe psherëtiu thellë. Nuk kishin qëndruar bashkë as gjashtë muaj. Pa vetëdije, vuri dorën mbi atë të Gjergjit. Gjergjit i shkuan mornica: Dora e Lenës ishte e butë si e kadifenjtë dhe e ngrohtë,por ajo e hoqi në çast dhe u ngrit.

-Gjergj, jam e lodhur dhe po shkoj të fle- tha ajo dhe Gjergji dalloi në zërin e saj një si brengë  e mall të fshehur e të  parrëfyer.

-Si të duash. Unë po rri edhe ca, që t’i gëzohem kësaj nate.

E ndoqi me sy siluetën e saj të brishtë, teksa ajo po ngjiste ngadal e  mendueshëm shkallët. Gjergji, i mbetur vetëm, qëndroi ashtu si i përhumbur dhe pa e ditur se sa kohë kishte në atë përhumbje, gati po kotej. Shkundi trupin dhe  u ngrit. I hodhi bar lopës, lidhi viçin që të mos pinte qumështin, pastaj zgjidhi qenin se mos natën vinte dhelpra në qymezin e pulave.

Nata e qetë dhe e mbytur me dritë hëne ishte e ngrohtë, erë nuk frynte fare.  U nis të flinte. Shkelte ngadalë mbi dysheme, që të mos bënte zhurmë dhe zgjonte Lenën. Dhomat e tyre ishin përballë. Lena që t’i shpëtonte të nxehtit e kishte lënë dritaren dhe derën gjysmë hapur.Drita e hënës që hynte nga dritarja,përmes derës, bënte një njollë të zbehtë në dysheme. Gjergji u afrua, ashtu kot dhe hodhi sytë brenda. Lena, ishte shtrirë mbi shtrat e zbuluar.Këmisha e hapur në gjoks, linte t’i dukeshin fillesat e bukura të gjokseve, këmbët i kishte të zbuluara deri mbi gjunjë. Drita e hënës u jepte një shkëlqim të qelibartë. Dukej që  bënte gjumë të qetë. Flokët e zeza ishin shpërndarë mbi jastëkun e bardhë. Ajo seç mërmëriti dhe qeshi në gjumë. Gjergji u trondit, por edhe u mrekullua nga bukuria  e vajzës së fjetur. Ndjeu që trupin t’ia përshkonte një drithërimë e çuditshme dhe e pa provuar më parë. Zemra iu përpëlit si zog, sa ai ndjeu të rrahurat e saj dhe vuri dorën në gjoks. I gozhduar në vend, gjunjëprerë, pati një shtysë dhe tërheqje të vetvetishme e tunduese, një thirrje zëëmbël, që i dukej sikur vinte  nga ajo bukuri miturishte e engjëllore e shtrirë pafajësisht në shtrat, që në vend të çarçafit ishte e mbuluar me vellon e hënës. Pa vetëdije, si të ishte në ëndërr, lehtë e pa zhurmë, duke ecur në  maja të gishtave, hyri në dhomë. U step një çast e mbeti ndërdyshas. Çfarë ishte duke bërë? Po ajo si do ta priste, si do të sillej? Desh të kthehej, por  ajo nxitja e brendshme, përvëluese, që ai se dinte çfarë ishte e ngase i vinte, ishte më e fortë dhe e shtyu përpara. Nuk mbetej veç të hidhte një hap. Me duart që i dridheshin u zhvesh. I hodhi teshat në dysheme dhe i tronditur u ul në anë të shtratit që të qetësohej. Lena flinte,  buzëqeshja në cepat e buzëve si gonxhe, e zbukuronte dhe e bënte magjepsëse. Ai, lehtë e lehtë, u shtri bri saj, pa e prekur. Ajo edhe pse e fjetur, i bëri vend pranë vetes. Ai, që e mori këtë si shenjë pranimi, i vuri krahun e majtë nën kokë dhe me gishtat, që i dridheshin dhe i përvëlonin, i ledhatoi faqet, gushën, gjokset e vegjël e të fortë. Lëkura e barkut tësaj ishte e butë, kishte ermirim dehës dhe një ngrohtësi tunduese. Lena fërgëlloi diç belbëzoi dhe i hodhi dorën në qafë, pastaj ajo e çliroi trupin......Gjergjit, gjithë qenien ia pushtoi një dalldi, molisje dhe shkrehje e ëmbël dhe ofshau e psherëtiu lehtë. Lena,e shtrëngoi fort pas vetes dhe nisi të rënkonte dhe ofshante. Me siguri, mendoi ai, kjo është lumturia, prandaj njerëzit e lakmojnë aqë shumë! Lena u zgjua dhe u përmend:

-Gjergj,ti je?- zëri ishte i dobët dhe si i drithëruar.

-Unë jam,që mos qofsha!

Ra heshtja.Të dy ishin si të ngrirë.

-Thashë mos ishja në ëndërr. Mos truaj se nuk është mirë. Ajo që s’duhej të ndodhte, ndodhi! Të thënës nuk i shpëtojmë dot- i tha ajo e pastaj ngriti pak jastëkun, mbështeti shpatullat dhe e tërhoqi Gjergjin pranë vetes. Gjergji,i mahnitur, që priste furtunën gjeti paqe, qetësi , butësi e mirësi. I çliruar nga ankthi, ai mbështeti kryet në gjoksin e saj, pastaj me buzët që i digjeshin prush, e puthi në gushën e ngrohtë e të butë si mëndafsh, kur e puthi në faqe,ndjeu shijen e kripur të lotëve. Ajo po qante heshtazi. Ai ja fshiu lotët, pastaj ia puthi sytë ëmbëlsisht. Ajo ndiente sesi dridheshin buzët e tij të njoma. E kaluan natën në krahët e njeri -tjetrit derisa gjumi ua mbylli qerpikët e rënduar.

 

Kur u zgjua në mëngjes,Gjergji u habit kur e gjeti veten në shtratin e Lenës, pastaj iu kujtua turbull ajo që kishte ngjarë dhe vuri  duart në kokë, duke mërmëritur “U bu bu, i mjeri unë!” Lena u kishte dhënë fund punëve të mëngjesit dhe kishte bërë gati sillën.

-Mirëmëngjes- i tha ai si i turpëruar e i zënë në faj.

Lena ia ktheu përshëndetjen e qetë e buzagaze, si zakonisht, si të mos kishte ndodhur asgjë.

Gjergji, pasi hëngri mëngjes, nxori dhentë nga vatha, mori dhe lopën e u nis për në kullotë. Gjithë ditën atij s’i shqitej nga mendja ajo natë. Ishin të përziera ndjenja e fajit me lumturinë që kish përjetuar. I kish dalë i pabesë vëllait. Kjo ishte e rëndë, por ai nuk e dinte as pse, as si e kishte bërë. Ashtu, pa dashur, kishte ndodhur! Siç ndodhin edhe shumë gjëra të tjera: Siç lind e perëndon dielli dhe hëna, siç vjen pa pritur shtërgata në mot të kthjellët, siç çelin gonxhet e luleve nën rrezet e diellit, apo siç vjen apo ikën një sëmundje! Kishte ndodhur ajo që nuk duhet të ndodhte, por ja që kishte ndodhur! Por ai s’e kishte patur veten në dorë! Ishte vallë ky një mëkat? Po të ishte kështu, ai kishte mëkatuar dhe pas mëkatit duhet të vinte pendesa, por si duhet të ishte ajo? Duke menduar kësisoj, mëndja iu bë lëmsh. Në mbrëmje vuri tufën përpara dhe u kthye në shtëpi.

Pasi hëngrën darkë,ai shkoi dhe u ul nën man,si  natën e mëparshme. Nata ishte po aq e bukur dhe hëna e plotë. Priti më kot që të vinte Lena. Ajo po merrej me të tjera punë, kishte vënë kazanin dhe po lante në govatë ndërresat. Pasi mbaroi, i tha natën e mirë dhe shkoi të flinte. Gjergjit i hipi dalldia e padurimi dhe  nuk vonoi t’i shkonte prapa, por derën e gjeti të mbyllur nga brenda. Provoi ta hapte, por nuk hapej.

-Lena,hape derën, dua  të them një fjalë.

-Shko të flesh. Çarçafët t’i kam ndërruar, i ke të larë-erdhi përgjigja nga brenda.

-Mirë - tha ai- Por dua të vij një çikë te ti, vetëm një çast. Pastaj do të iki.

-Harroje-tha ajo- Te mua nuk mund të vish.

-Pse ma bën këtë?

-Se kështu duhet- i tha ajo.

Ai iu lut, u përgjërua, qau si fëmijë me shpresë se dhe ajo do të ligështohej, por më kot. Ajo derë nuk u hap.

Në mëngjes kur u ngrit, Lena e gjeti Gjergjin të mbledhur kutullaç te këndi i murit. E kishte zënë gjumi aty, me shpatullat mbështetur pas murit, ndërsa ishte duke u lutur e lotuar, që ajo ta fuste në shtratin e saj. E tundi nga supi dhe e zgjoi. Ai kishte sytë të kuq e me rrathë të zezë. Lenës i erdhi keq për të.

Kur u ulën për të ngrënë mëngjesin, e para foli Lena:

-Gjergj, harroje atë që ndodhi parmbrëmë. Zëre se nuk ndodhi asgjë, apo zëre se ishte një ëndërr. Ëndërrat shihen, por edhe harrohen!

-Një ëndërr- tha ai- Por ishte aq e bukur. Është nga ato ëndrra që nuk harrohen gjithë jetën! Të mos më kishe lënë, pse më le?

-Nuk është faji im, nga mua nuk pate asnjë shenjë. Ti erdhe vetë. Isha në gjumë dhe duke ëndërruar nën dritën e hënës. Nuk e kuptova se ç’po ndodhte. T’u dhashë pa vetëdije si të ishe Andoni. Besomë. Ishte vërtet kështu. E kuptova seç ndodhi vetëm kur u përmenda, por atëherë ishte vonë. Aman, o Zot, pse na e bëre këtë?-

Ajo psherëtiu dhe sytë iu rrëmbushën me lot.

-Atëherë, qenka vetëm faji im?

-Jo, nuk është faji yt. Le të mos kërkojmë fajin tani.

-Po i kujt qenka, atëherë?

Lena deshi t’i thoshte se faji ishte i hënës. Faji ishte i natës së majit, që ishte e mbushur plot magji e ndjesira që i shtinë në ngasje. Ajo natë e bukur e tinëzare , që zgjoi brenda  tyre  ndjesira  që nuk duheshin zgjuar, por kjo nuk ishte dashuria, ishte një kurth, një grishje e pavetëdijshme, e mistershme, që natyra u bënte krijesave të saj, që të çiftoseshin dhe të shumoheshin. Por ajo e kishte të zorshme t’i gjente fjalët për tu shprehur dhe vetëm i tha:

-Harroje. Kjo është e fshehta jonë. Imja, e jotja dhe hënës. Në jetë të jetëve, askush nuk duhet ta dijë. Për këtë dua të më betohesh. Tani,këtu, dëshmitar të jetë zoti, që  i di  dhe i sheh  të gjitha! Ne të dy do ta marrim në varr. Hëna nuk flet.

-Betohem!- tha ai.

Lena ndjeu një si çlirim,sikur të ishte liruar nga një ngërç që i shtrëngonte zemrën.

-Gjergj, të dua si të  të kisha vëlla.-I tha zëdredhur.- Bjerë në paqe me shpirtin dhe zemrën tënde. Pastaj hidhi sytë gjetkë, fshati ka plot vajza të bukura dhe mbase do të ndjesh për ndonjërën prej tyre dashurinë e vërtetë.

-E kush mund të ishte si ty- tha ai si i përhumbur.

-Harrove që sapo u betove në Zot? Harrove që unë jam nusja e tët vëllai dhe që e dua atë? E harrove Andonin!

Gjergji i gjendur në zor,midis fajit dhe dëshirës së papërmbajtur dhe i lidhur me betim, kur u përmend emri i të vëllait, u shkreh në lot. Nuk foli më dhe u nis me bagëtitë në kullotë. Pati kohë gjithë ditën që të mendohej e të gjykonte. Ngado që ta shihte e ngado që ta kthente, Lena kishte të drejtë. Atë  e pushtoi një ndjenjë faji,  turpi dhe brenge. E ndjente se nuk do të guxonte  të ngrinte sytë, as të kuvendonte si më parë me Lenën. Sa herë e shihte, kundër dëshirës së tij  i ringjallej e plotë ajo natë e magjishme, si një ëndërr e mjegullt e tronditëse. Si tia bënte që të ç;irohej prej saj?

*     *     *

Ditën e  hënë ndaj dreke, prindërit u kthyen në shtëpi. Sofia vuri re se djali nuk ishte mirë. E pyeti, por ai i tha se i kishte dhembur koka, pastaj pyetjeve të tjera u përgjigjej me po ose jo. Në darkë kur u ulën rreth sofrës, Gjergji që qe menduar gjatë, vendosi t’u thoshte se për ca kohë do të largohej nga shtëpia. E kishte mbledhur mendjen: Njëherë përnjëherë, aty s’kishte më vend për të. Të ikte larg dhe të harronte.

- Baba, dua të kërkoj një gjë dhe dua të ma plotësosh.

-Thuaje-i tha Kozmai.

-Në fshatin tonë është regjistruar një skuadër me vullnetarë për në hekurudhë. Aty u shkrova edhe unë.

-Si, pa më pyetur mua? E kam një djalë ushtar, tjetrin u dashka ta nis vullnetar?

-Për një muaj  është baba.

-Tani është pisku i punëve janë të korrat, selitja e të mbjellave, pa është edhe gjëja e gjallë, si do na lesh vetëm?

-Më vjen turp, u kam dhënë fjalën shokëve dhe nuk e kthej dot. Ja që e bëra!

Kozmai e pa që djali e kishte vendosur dhe ishte e kotë ta kundërshtonte. Ai njësoj do të ikte se do të ikte.

-Kur do të niseni?

-Në mesjavë.

-Epo,t’u bëftë e mbarë.

Sofia kundërshtoi sa mundi, po i shoqi ia preu vrullin. Lena nuk  mori pjesë në bisedë. Gjergji po bënte  më të mirën e mundshme, mendoi ajo. Të ikte dhe të harronte. Koha është melhemi më i mirë për shërimin e plagëve të shpirtit.

Gjergji mori një trastë me plaçka dhe u nda nga njerëzit e shtëpisë. Tok me shokët,  u nis me një kamion të hapur që linte prapa një re pluhuri. Ishte i mbushur me flamurë e parulla. Vullnetarët brohorisnin dhe këndonin një këngë që kishte dalë ato kohë: Haj të punojmë/ djersën ta kullojmë/ se ndërtojmë/ Shqipërin e re!

Gjergji nuk këndonte. Nuk kishte pse shtirej si i gëzuar. Në fyt iu mblodh një lëmsh që po i zinte frymën. E dinte që po ikte, por nuk e dinte në se  do të kthehej!

 

Tiranë gusht 2011.

 

 

2.LAMTUMIRË,LAMTUMIRË DASHURI!

 

Ajme, sa turp,sa keq!

E bën,kur e gjen rasjen djal’i ri,

Dhe vajza shkon për dreq.

I thot’ajo: “ Më bëre be pa shtrirë,

Që do t’më merrje grua!”

I thot’ ai “Vërtet, po s’je e mirë,

Kur fle për turp me mua!”

Shekspir

 

Xhemi, dëgjoi në lajme se në Galerinë e Arteve, ishte hapur ekspozita e pikturës e  pranverës. Ajo i ndiqte ekspozitat e artit dhe vendosi që tok me nxënësit e klasës, që kishte në kujdestari, ta shihte  ekspozitën. Shkuan të premten pasdite. Salla ishte e ndriçuar bollshëm dhe vizitorët e pakët, të vëmëndshëm kundronin pikturat. Tematika e pikturave ishte e larmishme, me stile dhe rryma të shkollave të  ndryshme: kubiste, surealiste, formaliste dhe realiste. Shumë prej tyre i dukeshin si lojë me ngjyra, shpesh portretet ishin të shformuara e pabukuri. Nuk mungonin as aplikimet me kuti kartoni dhe piramida me kanoçe! Ajo nuk e kuptonte atë lloj arti dhe nuk i pëlqeu, prandaj kalonte para tyre pa u kushtuar vëmendje. Në pjesën qendrore, nën dritën e fortë të projektorëve, në një kornizë ngjyrë ari me përmasa të mëdha, ishte vendosur një tablo ku vizitorëve u mbeteshin sytë dhe qëndronin gjatë. Tabloja titullohej “Najada”. Nga baseni i burimit të kaltër e të tejpashëm, ngrihej vrulltaz nimfa tërësisht e xhveshur, me trup mrekullisht të bukur, me reflekse të zbehta fildishi, nga tërë trupi dhe nga flokët e gjatë  e të artë, kullonin pikla uji me shkëlqim brilanti. Sfondi ishte me ngjyrë të bruzët dhe me njollat e reflekseve të dritës, që vinte nga lartësitë qiellore. Lëndina buzë burimit ishte e mbushur me lulkuqe dhe bardhësinë e ëmbël të luledeleve. Kontrastet dhe harmonia e ngjyrave gërshetoheshin me shije e ndjesi poetike. Xhemit i mbetën sytë te koka e nimfës: Qafa e gjatë dhe e hajthme ishte anuar pak djathtas, sytë ngjyrë lajthie kishin ndriçim e rrëzëllitje të brendshme, goja e vogël me buzët e kuqe e të  plota, kishte në cepat një  buzagaz të vetvetishëm e të magjishëm. Ishte e bukur, tokësore dhe hyjnore, e perndishme dhe njerëzore, si në ditën e parë të krijimit. Nxënësit paksa të çuditur, sodisnin herë tablonë dhe herë mësuesen. Sa çudi! Nimfa i ngante shumë mësuese Xhemit. Xhemi u shtang nga kjo e papritur e beftë dhe u afrua të lexonte nënshkrimin e piktorit. Nuk u gabua, Ishte ai: Spartak Veliu ! Ndjeu një tronditje të brendshme, pafuqia ia preu gjunjët, ndjeu nevojën që diku të mbështetej, por e mblodhi veten dhe u tërhoq mënjanë, që vizitorët të mos e vinin re atë ngjashmëri thuajse të plotë midis saj dhe nimfës së portretit. Doli në oborr, pa u ngjitur në katin e dytë. Këmbët e shpunë drejt  kafes verore dhe u ul në një tryezë të vetmuar, poshtë hijes së lisit të madh. Porositi një kafe të fortë dhe solli ndërmend atë që kishte ndodhur vite më parë:

*     *     *

Xhemi, sapo mbaroi vitin e parë të shkollës pedagogjike në Berat, e pamësuar për të qëndruar larg shtëpisë, u nis menjëherë për në fshatin e saj. Si i thonë fjalës, e kishte marrë malli për gurët dhe drurët! Kishin ardhur dhe shoqet e tjera. Takoheshin te kroi ku shkonin për të mbushur ujë. Kroi nuk ishte larg shtëpisë. Buronte nga gurët e shtufit rrëzë pyllit të pishave dhe uji ishte i shëndetshëm e brisk i ftohtë. Ishte afër mesditës, kur ajo mori enët dhe u nis për te kroi. Kur mbërriti aty, në vend të shoqeve gjeti një djalë të panjohur, që kishte vendosur një këmbalec, ku kishte fiksuar kanavacën dhe po pikturonte. Ishte i ri, i veshur me pantallona të shkurtra dhe në kokë kishte një kapelë sportive strehëgjatë. Dukej që qe rrëmujaxhi se bojërat i kishte përhapur pa rregull. Xhemi qëndroi dhe po e shihte me kërshëri. Në fshatin e tyre të largët malor, rrallë vinin të huaj, pale piktorë! Në një copë kompensatë ai shtrydhi bojërat nga tubetat, nisi t’i përziente me furçë dhe duke vërshëllyer një melodi të njohur, nisi të hidhte mbi kanavacë penelatat e para.

Xhemi, hyri zbathur në ujë,  freskoi pulpat e kolme, llërat e thekura nga dielli dhe hodhi një grusht ujë për të flladitur faqet dhe gushën, pastaj  vuri shtambën nën lëfytin e sylynës, por kërshëria e shtynte që me bisht të syrit, ta vrojtonte të panjohurin që ishte shfaqur aty si i rënë nga qielli. Befas, djaloshi i la bojrat dhe furçën dhe u kthye i tëri nga ajo.

-Vë bast se ti je Najada- tha ai duke buzëqeshur- Kundërshtoje po deshe!

Vajza e zënë në befasi, u skuq si lulkuqe dhe uli sytë.

-E humbe bastin- ia ktheu ajo me një pamje çapkëne. - Më quajnë Xhemi.

- Pa shih! Xhemi në këtë fshat të largët?

-Kam emrin e gjyshes- i tha ajo si me droje- Quhej Xhemile dhe mua më quajtën thjesht Xhemi.

- Unë jam Spartaku,Spartak Veliu. Kam ardhur te halla, besoj se i njeh Shahinët. Studjoj në Akademinë e Arteve. Këtu keni plot vende të bukura dhe erdha të bëj disa piktura. Ti je nxënëse?

-Po. Sapo mbarova vitin e parë të pedagogjikes në Berat. Të afërmit e tu i njoh, bile i kemi krushq, janë në mëhallën tjetër.

-Tërë fshati këtu mbush ujë?

- Jo, vetëm për të pirë, se në oborre kemi puse.

- Afrohu Xhemi, mos ki droje nga mua,  dua të shlyej bastin e humbur.

Xhemi i la enët dhe ashtu e zbathur, duke shkelur mbi barin e butë që e stolisnin luledelet, u afrua te këmbaleci, që të shihte se çfarë po pikturonte Spartaku.

Ai mori një fletë vizatimi dhe me laps, shpejt e shpejt, me vija të pandërprera e me ngut, duke e parë vajzën herë pas here me vëmendje, vazhdoi të vizatonte. Kur e përfundoi, ia dha vajzës.

-Ky është borxhi për bastin e humbur!

-Ua- u çudit ajo- Po kjo qenkam unë! E bëre kaq shpejt? E pabesueshme!

Vizatimi ishte në profil dhe zbriste gjer në gjoks, me vija elegante, shikim diku larg dhe me një buzëqeshje lodruese.

-Portreti yt kapet lehtë, -tha ai- Pastaj duke e parë drejt e në sy i tha:  “Xhemi, je e bukur, je shumë e bukur, si nimfat e burimeve, si Najadat, brënda syve ti ke qiellin dhe diellin. Te ti çdo gjë është e bukur: Sytë, hunda, buzët, ovali i fytyrës, qafa, shtati i hedhur dhe i brishtë. Bukuri e veçantë në llojin e vet; Dhe ku? Në këtë fshat të largët malor, që s’më vjen mirë ta quaj të humbur!”

Xhemi u hutua dhe u çudit nga guximi dhe paturpësia e tij, që ende pa e njohur mirë, i kish thënë që në krye, atë që duhet t’ia thoshte, në qoftë se duhet t’ia thoshte, në fund.

Fytyra iu ndez prush. Deshi të merrte shtambat dhe të ikte, por nuk iu durua pa i dhënë një përgjigje:

-Mjaft se na çudite. Kështu u thua gjithë vajzave që takon për herë të parë edhe në Tiranë, apo mendon se këtu je në fshat dhe çupat janë si biba budallaqe e mund t’u thuash ç’të duash?

-Gabohesh. Je vërtet shumë e bukur. Nuk po them veç një të vërtetë dhe unë nuk gaboj. Jam piktor, artist dhe di ta çmoj bukurinë. Pastaj të të thonë që je e bukur nuk është ndonjë sharje, apo jo?

Xhemi mori shtambat dhe u nis për në shtëpi.

-Prit- i tha ai. Pështolli në formë tubi fletën e vizatimit dhe ja dha- Merre si kujtim të ditës së parë të njohjes sonë!

Atë natë, Xhemin e zuri gjumi vonë. Ishte e turbulluar dhe si shqiteshin nga mendja fjalët që i kishte thënë djali. I vinte edhe turp, por ndjehej dhe e mikluar dhe e përkëdhelur në sedrën e saj vajzërore. Ishte e para herë që një djalë, aq hapur e pa droje, i thoshte fjalë të tilla. Të nesërmen, një shtysë e brendshme e nxiste drejt burimit, ku ai me siguri kishte shkuar për të pikturuar, por një zë tjetër i brendshëm e pengonte. Më së fundi, mori shtambat dhe u nis për në krua. Ajo e dalloi që së largu.  Ai ishte atje.

-Mirëmëngjes.

Ai ndjeu sesi vajzës iu drodh zëri.

-Të prisja- i tha ai.- E dija që do të vije.

Ajo u afrua dhe hodhi sytë në pikturën që po merrte formë. Larg, ishte qielli, i kaltër, dielli nuk dukej, por drita e tij i jepte qiellit një shkëlqim të butë. Nëpër të,  ca re të vogla të bardha, si pupla, pastaj vinte mali, i tërë i veshur me gjelbërimin e pishave. Në rrëzë të pyllit lëndina e mbushur me lulëkuqe dhe luledele, mbi fijet e barit dukeshin piklat e vesës si rruaza të qelqta.

-Të pëlqen?

-Shumë.

-Afrohu- i tha –dhe pastaj me penelata të shpejta, në kaltërsi vendosi një çift zogjsh, që dukeshin si pëllumba- këta të dy jemi ne, unë dhe ti, që fluturojmë në qiell dhe e shohim bukurinë nga lart.  Ke qejf të fluturosh? Mbylli sytë.

Ajo e pranoi shakanë dhe bëri si i tha. Ai u afrua me çap të lehtë dhe e puthi lehtë në buzë e në faqe. Asaj iu duk se e puthura e tij e dogji si prush dhe u spraps e tronditur.

-Hileqar, mos përfito nga mirëbesimi im!

-E puthura e vjedhur, shijon më shumë nga e dhuruara- tha ai i lumturuar.- Mos u zemëro, se në vend t’i lashë buzë e faqe,  i dua edhe për nesër!

-As për nesër, as  kurrë më. Harroje, o pirat i puthjeve!

Xhemi, fytyrëallë, e tronditur, me një ndjenjë turpi, por edhe me një ndjesi të çuditshme e trallisëse, mori shtambat dhe u nis me nxitim për në shtëpi, pa e kthyer kokën pas. I dukej sikur të gjithë do ta kuptonin që ai e kishte puthur dhe nxitonte të ikte në shtëpi pa hasur njeri rrugës.

Spartakun, e zbaviti sjellja e saj prej çupëline të pafajshme, e ndoqi me sy kur ishte duke ikur derisa u fsheh prapa kthesës, pastaj duke vërshëllyer një melodi, vijoi t’i jepte formë tablosë që kishte nisur.

Dy ditë, Xhemi nuk shkoi për të mbushur ujë te burimi. Ishte e pështjelluar nga ndjenja e ndjesi që i përjetonte për herë të parë në jetë. Spartaku s’i ndahej nga sytë dhe mëndja, e ndiqte nga pas si hije. Ajo ishte e drobitur, si e pafuqi dhe me mëndje të ngritur. Po qe se kështu janë vuajtjet e dashurisë, mendoi ajo, atëherë ajo kishte rënë në dashuri! E ëma që e vuri re hutimin dhe hallakatjet e saj nëpër shtëpi, e pyeti se çfarë kishte, por Xhemi e qetësoi.

Te Xhemi, sado që luftoi me veten, ndjenja për ta parë djaloshin doli më e fortë. Ajo u vesh me kujdes, rregulloi flokët, vuri vathët dhe rruazat, hodhi një parfum të lehtë dhe këtë radhë pa shtamba në dorë, u nis për te kroi. Spartaku ishte atje te vendi i zakonshëm me kambalecin të ngritur, duke pikturuar. Ajo e përshëndeti. Spartaku ndjeu vibrimet e zërit të saj dhe një farë stepje, që ndoshta i vinte nga një tronditje e brendshme. Ai i la furçat dhe ngjyrat, fshiu duart dhe i buzëqeshi çapkënçe.

-Të kam pritur, më ke munguar dhe puna s’më ka ecur fare!

Ajo u afrua dhe pa pikturën. Tabloja thuajse kishte përfunduar. E bukur, plot dritë, blerim e kaltërsi. Ajo mendoi se edhe pse ende student, ai ishte një piktor i vërtetë. Spartaku mori frymë thellë, aroma e  ëmbël e parfumit të saj ishte dehëse. E pa drejt e thellë në sy deri sa ajo iu shmang dhe e ktheu kokën mënjanë. Ishte ndryshe nga ditët e tjera, ajo ishte zbukuruar për ‘të! E pikasi që nuk i mbante mëri,  ngaqë ishte më e afruar.

- Nesër unë do të iki, por dua të le një kujtim nga njohja jonë, që asnjëherë të mos më harrosh. Do të pikturoj një portret, në akuarel, apo si i thonë shqip,me bojëra uji. Akuareli është më transparent dhe më shprehës, e paraqet bukurinë si diçka fluide. Për këtë ti duhet të pozosh. Si thua?Pozimi nuk është kushedi se çfarë.

Asaj i pëlqeu ideja e tij dhe u miklua kur mendoj se do të kishte një portret të bukur.

-Pranoj- i tha ajo- Por me një kusht, portretin do të ma japësh mua- shtoi

dhe një buzëqeshje plot dritë i lodroi në fytyrë.

- Pa tjetër. Ulu te sofati i  çezmës, futi këmbët te rrëkeja e ujit që të  rrinë freskët, kokën ktheje me vështrim nga mua, qafën pak prapa, jo në hije të plotë, lere të bjerë pak dritë. Sa kohë që unë do të punoj, ti mos u mërzit, mendo vetëm për gjëra të bukura!

Ai punoi me vrull e pandërprerje për më shumë se dy orë dhe, s’pushonte së komentuari: ”Faqet të kuqe, buzët si burbuqe,hunda nazike, flokët e arta, shikimi i butë e magjepsës, qafa si e mjellmës.” Dukej sikur fliste me vete. Vajzat, që vinin për të mbushur ujë e shihnin me zili Xhemin, kurse gratë me qesëndi, aq sa ajo ndjehej në zor.

Portreti përfundoi. Xhemi s’u besonte syve. Ngjashmëria ishte e plotë, por ai kishte theksuar më shumë disa hollësi: sytë e kaltër në të përhinjtë me bebëzat plot dritë, vetullat si dy bisqe, hunda e drejtë e nazike, goja e vogël, buzët e plota që kuqëlonin si qershi, një tufëz rrezesh i përshkëndiste me ar flokët, shikimi ishte tretur diku pa përcaktim dhe në tërë pamjen lodronte ndjenja e lumturisë.

-Të pëlqen?

-Ti je magjistar- i tha ajo- Magjistar i ngjyrave. Është vërtet një kujtim i bukur.

Spartaku, i mblodhi me kujdes pajisjet e veta dhe i mbylli në një arkëz me dy rripa nga ato që hidhen në shpinë dhe bashkë me portretin e Xhemit, që e la të thahej,  i uli në rrëzën e trungut të një pishe, pas së cilës shtrihej lëndina  e lulëzuar dhe niste pylli.

-Vërtet do të ikësh nesër, apo bën shaka me mua?

-Pse, ti si do, që të qëndroj, të mos iki?

- ..........

Spartaku i mori dorën në të vetën. Ajo nuk e hoqi. Ndjeu sesi një rrymë e beftë e përshkoi të gjithën.

-Eja, të shikojmë bukuritë e pyllit- i tha.

Dhe ajo, e zënë për dore i shkoi pas pa kundërshtim. U futën në lëndinë dhe më tej u ulën pas një grumbulli me shkurre të dendura. Ai i hodhi dorën në bel, e tërhoqi pranë vetes dhe nisi ta puthte ngadalë dhe ëmbëlsisht. Lëkura e saj kishte butësinë e zambakut. Ajo i hodhi duart në qafë, zemra i rrihte si e zogut kur bie nga çerdhja. Ai e shtriu butësisht mbi bar dhe e mbyti me të puthura. Ajo e hutuar, por edhe e pushtuar nga një dalldi e ëmbël, nuk e kundërshtoi, por iu dha vetiu  e tëra në mënyrë të pavullnetshme, instinktivisht, pa e ditur se ç’po bënte .

Kur u shkëput nga përqafimet e tij, pa në këmishë një njollë gjaku. U trondit, filloi të dëneste dhe një rrëke lotësh iu derdhën mbi faqe.

-Ah- shfreu ajo- Ç’më bëre, oh ç’më bëre!

Dhe vazhdoi të dëneste.

-Shpirtja ime, mos e prish bukurinë e këtij çasti- i tha ai dhe e përqafoi. Ajo e futi kokën në gjoksin e tij dhe vazhdonte të thoshte: ”Ah ç’më bëre, ç’më bëre”. Ai e përkëdheli dhe ajo pak e nga pak u qetësua! Pastaj ai i tha:

-Më dhurove dhe të dhurova lumturi, unë të çlirova nga prangat e virgjërisë, këtij kurthi  dinak e  poshtërues që natyra i ka ngritur femrës. Të bëra të ndjehesh grua dhe të kuptosh e të ndjesh thellë në shpirtin tënd  dridhmat e mrekullueshme të asaj që është fillimi i zanafillës dhe mëkatit të parë! Këtë e bëmë bashkë, e bëmë se e dëshironim, e bëmë se ajo është një thirrje e jetës!

-Po sikur?- pyeti Xhemi.

- Çfarë sikur ?

-Epo, sikur?

Ai e kuptoi shqetësimin e saj.

-Mos ki frikë bukuroshe, asnjëherë nuk ndodh që herën e parë!

*     *      *

Të nesërmen Xhemi doli ta përcillte. Ai kishte hedhur në shpinë çantën e madhe dhe në dorë mbante pajisjet e pikturimit. I dukej se bashkë me të po i ikte dhe një copëz nga vetja e saj. Ai po merrte me vete edhe një pjesë të zemrës dhe ndjenjave të saj, dhe, ajo seç ndjente brenda vetes një si  boshllëk grryes. Ai ishte dashuria e saj e parë.

-Do të marrë malli për mua?- e pyeti ajo zëdredhur.

-Do të më kujtohen ato çaste të lumtura, që përjetuam bashkë- i tha ai- Si mund ti harroj? Ishin shumë romantike. Të tilla ndodhi të lumtura njeriut rrallë i takojnë në jetë.

Ai nuk i dha përgjigje dhe asaj  iu duk i ftohtë dhe i largët.

-Po bashkë nuk do të takohemi sërish? Në mes të shtatorit, do të jem në shkollë në Berat dhe do të pres që të vish.   Do të vish të më takosh?

Eh, këto provincialet, mendoi Spartaku, e kanë mendjen te dashuria e përjetshme, që përfundon me martesë dhe jo te çastet kalimtare dhe rastet që i bëjnë të ndjehen të lumtura!

-Nuk e besoj- tha ai- Ne ndamë bashkë çaste lumturie, të dyve na pëlqeu, por kjo s’na detyron për asgjë që vjen më pas. Aty filloi, aty mbaroi. Ishin një pjesëz e jetës së atyre ditëve kalimtare, që do të mbeten si një kujtim i bukur. Pastaj, tekefundit, ishe ti që mu qepe e nuk m’u ndave!

Nga fjalët e fundit, Xhemi u ndje e fyer dhe e poshtëruar, iu duk sikur ai ia shkuli zemrën nga gjoksi dhe ja flaku në pluhur. I erdhi ta pështynte në fytyrë, por aty kishte shumë njerëz dhe nuk desh të bëhej gazi i botës. Ktheu shpinën dhe u largua me sy të përlotur dhe duke  u dredhur.

Spartaku vuri kufjet në vesh  dhe hapi radion e vogël. Ishte duke u dhënë kënga “Lamtumirë,lamtumirë dashuri”. Me këtë lajtmotiv ai hipi në autobus, ndërsa Xhemi  kryegremisur po kthehej në shtëpi

 

Tiranë, shtator 2011.