Basri Beka: Milazim Krasniqi dhe instrumentalizimi anti-shqiptar

Milazim Krasniqi dhe instrumentalizimi anti-shqiptar: Identiteti shqiptar është konsensus gjuhësor, jo shpikje ose produkt Osman

Nga Basri Beka*

Pretendimet e Milazim Krasniqit se identiteti shqiptar është i vonë, i shpikur ose i varur nga Perandoria Osmane nuk janë thjesht gabim teorik, por përfaqësojnë një kooperim të ideologjisë së Islamit politik me narrativën serbe, të cilat bashkohen në dëm të shqiptarëve dhe të shqiptarizmit. Ky rol i Krasniqit, dhe shprehja e frustrimit të tij, mund të jetë pasojë e detyrave të tilla që i janë ngarkuar nga grupime si Vëllaznia Islame apo madje edhe qarqe serbe. Një i ashtuquajtur albanolog nuk mund të përdoret thjesht për kauza anti-shqiptare, dhe këto qëndrime janë tregues i një qasjeje jo-shkencore dhe ideologjike.

Pretendimet se identiteti shqiptar është i vonë, i shpikur ose i varur nga Perandoria Osmane bien poshtë përballë dokumentimit filologjik dhe historiografik. Vetëemërtimi shqip/shqiptar është zhvillim i brendshëm gjuhësor dhe etnik, jo produkt politik apo fetar.

Tezat se shqiptarët janë formim i vonë, pa vazhdimësi dhe me identitet të paqëndrueshëm, janë të pabaza. Burime bizantine si Arbanon dhe Arbanitai dëshmojnë vazhdimësi etnike shumë para shek. XVII. Kalimi nga Arbër në Shqiptar është një evolucion semantik i dokumentuar brenda gjuhës shqipe. Johann Thunmann (1774) pranon qartë këtë vazhdimësi dhe e trajton si fakte.

Pretendimi se identiteti shqiptar u formua gjatë osmanizimit dhe është derivat i Perandorisë Osmane kundërshtohet nga faktet: Termi shqip shfaqet në tekstin katolik Çeta e Profetëve (1685, Padovë), jashtë hapësirës osmane. Osmanët përdornin emërtimin Arnaut, jo Shqiptar. Vetëemërtimi shqiptar lind jashtë administratës osmane, pa funksion politik perandorak.

Pretendimi se Shqiptaria është e lidhur esencialisht me Islamin dhe u konsolidua përmes tij është i pabazë. Dokumenti themelor i Bogdanit (1685) është tekst i krishterë me gjuhë identitare shqiptare. Vetëemërtimi shqiptar është gjuhësor dhe etnik, jo fetar, duke përfshirë katolikë, ortodoksë dhe myslimanë në mënyrë simetrike. Islami është shtresë historike, jo themel i identitetit shqiptar.

Krasniqi ngatërron tre nocione të ndryshme: Etnia: vazhdimësi antropologjike dhe gjuhësore; Identiteti: vetëdije historike dhe kulturore; Kombi modern: formë politike e shek. XIX.

Historiografia serioze evropiane pranon se kombet moderne institucionalizohen në shekullin XIX, por identitetet kombëtare nuk lindin nga hiçi. Të pretendosh se shqiptarët para shek. XIX nuk kishin identitet kombëtar, por vetëm “etni”, është pozicion reduksionist, i përdorur nga historiografia serbe për të mohuar vazhdimësinë shqiptare.

Emri “shqiptar” nuk është i imponuar politikisht, fetarisht apo administrativisht. Ai u formua dhe u pranua si konsensus gjuhësor dhe identitar për të gjithë folësit e gjuhës shqipe, pavarësisht emërtimeve të mëparshme rajonale ose historike (ilirë, arbër, epirotë, maqedonë). Ky është proces organik, i dokumentuar dhe në përputhje me modelet evropiane të vetëemërtimit etnik.

*Veteran i UÇK-së, Politolog dhe Sekretar Organizativ i Organizatës “Shqiptaria”