Bahri Myftari: Djaj të lumtur - Lejlekët nuk fluturojnë më

LEJLEKËT  NUK  FLUTUROJNË  MË

Polici që shërbente atë javë paradite kishte një të qeshur që të ngjethte mishtë. E niste si vajtim, më pas hingëllinte dhe për pak sekonda mekej, a thua se mbaroi, por, s’kalonte shumë dhe ia niste nga e para. Kjo e qeshur i ishte kthyer në një rit të rëndomtë, të përditshëm, madje gati në të njëjtën orë.

            Aty, rreth orës 11.00, diçka më parë apo më mbrapa, sidomos kur moti ishte i ngrohtë dhe qielli i kaltër, ky polic vraponte për në vendroje, tamam me atë gëzimin e çuditshëm të një fëmije që shkon drejt një lodre të paparë. Pasi zinte vend e merrte frymë mirë e mirë, bëhej gati t’ia kriste asaj të qeshure të llahtarshme.

            Pikërisht në atë orë dilnin mbi tokën e thatë të dënuarit që rropateshin në kënetë, duke hapur e thelluar kanalin që e lidhte atë me detin. Ashtu, të lagur, tërë baltë e llucë ata drejtonin sytë nga qielli e bënin veshët pipëz. Pritnin çastin kur tufa e përditshme e lejlekëve të shfaqej tej  në  horizont. Dhe ajo nuk vononte. Tufa e bardhë, vende- vende e përzier me të verdhë e të zezë, pasi bënte disa rrotullime befasuese, lëshohej në formë pikiate mbi ujin e detit apo mbi ujërat e ndyra të kënetës. Me siguri kërkonte ushqim nga ajo anë si levrek, qefull, merluc...

            Kur tufa e lejlekëve shkëputej prej kullotës e merrte përsëri drejtimin nga qielli, poshtë saj, të dënuarit, sidomos tre nga ata që ishin të gjithhershëm, zhurmonin, bërtisnin, vërshëllenin, kërcenin, rrëzoheshin, ngriheshin. Në atë çast, polici  i shërbimit, atje sipër në vendrojë, duke kundruar me qejf të madh atë çka sajonin ata tre të mjerë, ia plaste gazit e mekej së qeshuri derisa të fuste frikën.

            Një polic tjetër që e kishte vënë re këtë skenë, i pat thënë kolegut të vet të mos e shihte si punë gallate veprimin e atyre tre të dënuarve.

            - Jo, - i pat thënë ai i bindur, - vetëm zilia e bën njeriun aq qesharak; ata të mjerë, kur shohin se lejlekët nuk kanë kufij e nuk i frikohen kujt, bëhen si budallenj, si të çmendur. E, gallatë është kjo?

            Komisarit të repartit, që zhvillonte edhe orën politike me policët e shërbimit e të tjerët, iu desh të përdorte filozofinë për të shpjeguar veprimin e atyre të dënuarve.

            - Natyrisht, që s’kemi të bëjmë me gallatë, - thoshte ai, - përkundrazi, veprimi i tyre është përballje e lirisë me robërinë.

            Ndërsa rreshteri i togës, disi më i qetë, pati shtuar:

            - Të dënuarit mund t’i ngatërrojnë lejlekët me ata pëllumbat që janë përdorur në luftërat e shkuara dhe shpresojnë se klithmat e të bërtiturat e tyre këta shpendë do t’i marrin e do t’i çojnë atje ku këta qyqarë kanë dëshirë t’i përcjellin.

            Ishin pikërisht këto hamendësime që e bënë Drejtorinë e Përgjithshme të merrte masa: ajo dërgoi një urdhër që, në rastin më të parë të shtihej me armë ndaj lejlekëve. Sigurisht që kjo e kishte një shpjegim: kënaqësia që fluturimi i lejlekëve u falte të dënuarve mund të kthehej ne një ngasje të tyre për  arratisje, për trazira...

            Mirë, veçse polici i shërbimit mendonte ndryshe. Si dëshmitar i përditshëm i asaj dalldisjeje që pushtonte të dënuarit, ai, vend e pa vend, thoshte se në atë, gjoja, gëzim të tyre nuk kishte asgjë për t’u frikësuar. Ata që të tre, të dënuar prej vitesh, kishin roitur, thjesht ishin pjerdhur nga mendtë. Ç’ mund të prisje nga 121-shi!  Ky ishte numri i atij shkurtabiqi, i cili, kur shihte lejlekët mbi krye, hidhej përpjetë aq sa edhe një herë trupi i vet. Ishte dënuar dy herë radhazi: herën e parë për tentativë arratisje jashtë vendit dhe herën e dytë për arratisje nga burgu. Komanda ishte e bindur se 121-shi po bëhej gati për një dënim të tretë. Pas vdekjes së t’ ëmës, atë nuk e mbante më as teli me gjemba i kënetës, as kloni i rrezikshëm që fshihej diku-diku nëpër rrënjët e kallamishteve.

            I dënuari i dytë ishte një katolik nga Gjakova. I hollë, i gjatë. Kur shfaqej tufa e lejlekëve, për një çast, të krijohej përshtypja se duart e tij tërë damarë do të ngatërroheshin nëpër këmbët e holla të këtyre shpendëve. Gjakovari thoshte shpesh:

            - Dënimi im është thjesht një porosi e UDB-së.

            Polici e kishte tmerrësisht inat... veç jo për çka pohonte ai, por për diçka tjetër. Dikur, ky i dënuar, faqe të gjithëve, e pati quajtur “gomar i kuq”. E pagoi paq. Dy javë, dy ndërresa rresht në llucën e kënetës. Polici pat thënë atëherë:

            - Të paktën të më quante “kali i kuq”!

            Por Gjakovari kish këmbëngulur:

            - Dëgjo polic, gomari është kafshë më e nderuar se kali. Dhe, duke shpresuar se do t’i lehtësohej dënimi, kishte vazhduar: - Gomarin e gjen të nderuar në flamuj shtetesh, kombesh.

            -Ashtu! – ishte habitur polici. – më thuaj, gjakovar, e kanë për shenjë gomarin kinezët?

            Gjakovari u kap keq. Ç’ ti thoshte?! Vuajti zi e më zi dënimin e dhënë, shto edhe një javë tjetër.

            Në këtë treshe, që shkaktonte atë të qeshurën e tmerrshme të policit, bënte pjesë edhe një djalë i ri nga Martaneshi. Më tepër se çdo gjë, me dënimin e tij në atë kënetë të mallkuar, ky djalë lante “gjynahet” e fantazisë së vet. Dikur, ansambli i krahinës së tij, pjesëtar i të cilit ishte edhe ai, konkurroi ne një festival folklorik, të organizuar në Vidin të Bullgarisë, një qytet jo shumë larg Sofjes. Kur u kthye në atdhe, gjithçka kish parë e dëgjuar andej për ato 4-5 ditë, ua tregoi njerëzve të vet e shoqërisë me aq zjarr, me aq fjalë të zgjedhura, a thua të kishte parë Parisin. Atë nuk e lodhte dot mundimi i kënetës, nuk e lodhte ajo punë kafshërore që, veç djersës, të kërkonte edhe gjakun e thithur nga turli farë gjallesash. Ishin mërzitja, nervozizmi dhe poshtërimi që e këpusnin, që e bënin t’i therte mu në zemër. Këtë nervozizëm, këtë inat e zbuloje lehtë, kur gjendej poshtë tufës së shpendëve. Atëherë i vendoste duart si hinkë, nxirrte një zë tronditës dhe i lëshonte fjalët si popla gurësh.

            Edhe atë vakt dreke ishte “hinka” e tij që e detyroi tufën e shpendëve të kokolizej keqas sipër në qiell.

            Ndërkaq, polici i shërbimit që, edhe atë ditë si gjithnjë, ia dha të qeshurës, si kurrë herë tjetër, për habi, e ndërpreu shpejt. Mbi tokën e thatë, grupi s’ishte më grup. Njëri mungonte. Mungonte 121-shi! Të mungonte 121-shi nuk ishte... Policit i vetoi në mend plani i tmerrshëm, qëllimi i atij...  Polici e dinte fort mirë dëshirën e kahershme të 121-shit për t’u arratisur... nëse kishte ndodhur ajo, që, ai s’po guxonte as ta mërmëriste nëpër dhëmbë, s’ishte aspak çudi që atë xhaketë të mallkuar, së bashku me atë numër akoma më të mallkuar, ta mbante sot e tutje ai vetë. Po dridhej më keq se kallamat aty pranë.

            Iu vu pas dy të tjerëve, ndonëse s’i hante meraku fare për ta. La në të djathtë kallamishtet, duke shkarë herë-herë tërë frikë e mundim. Baraka ku flinin apo pushonin të dënuarit ishte një karakatinë krahë shqyer. Polici qëndroi. Dy të dënuarit mbërritën te lesa e derës.

            - Paska ikur, paska firuar! - belbëzoi polici. – I mallkuari, paska ikur?!

            Vetvetiu mbështeti kokën mbi armën e shërbimit, S’dihet ç’ pati menduar në ato pak sekonda... patjetër, pati menduar t’i hiqte një plumb vetes.            Kurrë nuk e zuri me gojë, kurrë nuk iu hap askujt për atë gjendje.

           - Për fat, - kishte pohuar më vonë, - më shpëtoi një zë, vetëm një zë. 121-shi shtyu lesën e derës dhe u përshëndet me të vetët.. armik e kisha, por, do ti, që atë çast isha gati ta puthja, ta përqafoja. Nëse do të kishte ikur, një fat i zi, më i zi se fati i tij më priste!

           Ndërkohë që u qetësua, polici vuri re se 121-shi ishte leqendisur si mos më keq. Më tepër se sa ecte, hiqej zvarrë. Po e grinin ethet, ishte ënjtur e fryrë shëmtuar. Gjakovari i futi krahun dhe e uli pranë zjarrit që sapo ndezi djali nga Martaneshi. Në këto momente polici i shërbimit po i ndiqte veprimet e tyre në qejf të vet. Përgjegjësia e detyrës e mbushte me krenari. Nga diku, më tutje, tanimë ai vazhdonte detyrën qetësisht edhe pse pa djaloshin që mori gavetat me supën e drekës, të cilat i zbrazi me tërsëllimë. Sakaq, gjakovari nxori prej torbës, që mbante në krah, nja 5- 6 peshq, po aq shpejt i vuri mbi copa tjegullash e, pastaj, drejt e në zjarr.

            - Peshq, peshq?! – belbëzoi polici. – ku dreqin t’i kenë gjetur. Kush t’ua ketë sjellë? Nga? Si t’u kenë rënë në duar?

            Urdhri dhe rregullorja, që mbretëronin prej vitesh, ishin të qarta për këdo: të internuarve nuk u lejohej kokrra e peshkut, edhe kur ajo dilte e ngordhur në breg... I bëri një kontroll të përgjithshëm barakës. Kërkonte të gjente mjete që mund t’i kishin përdorur për peshkim: grepa, kosha, shporta a diçka të këtij lloji. Tërhoqi mënjanë 121-shin, duke i kërkuar  që të fliste, të tregonte. 121-shi mezi mbahej në këmbë.

              - Nuk do të flasësh? Puna jote... Paske vendosur të vdesësh, vdis, në djall shkofsh.

          Të nesërmen, afër drekës, një breshëri automatiku brodhi nëpër qiell. Veç ajo qe për sinjal, për alarm, pasi erdhën breshëri të tjera, gati si në një luftë të vërtetë. Gjakovari dhe djali nga Martaneshi hodhën tej veglat e punës dhe dolën në shesh. Kur nuk e panë policin e shërbimit në vendroje, mendja u shkoi për keq. U shkoi te 121-shi, që për ditë të tëra nuk dilte nga baraka. T’ia ketë mbathur?! Të jetë arratisur?! Përndryshe ato armë nuk gjëmuan kot. Në rast arratisjeje komanda dhe policët nuk do të kursenin as bomba e as granata.

            - Do zoti, do zoti ka shpëtuar ! – bëri kryq gjakovari. Nxituan për në barakë. 121-shi nuk ishte aty. Ankthi i la pa frymë. Djali nga Martaneshi vuri duart në kokë. Tërë ato armë, zor, zor të ketë shpëtuar!  Ndërkohë, u dha polici i shërbimit. Ai sepse ngërdheshej dhe, po ashtu, hodhi përtokë, përpara këmbëve të tyre, një torbë të mbushur me lejlekë të vrarë, të bërë shoshë prej plumbave.

            - I kini dhuratë prej 121- shit, - u tha. E dërguam për në spital të ngratin, ishte duke vdekur dhe, ndoshta ka vdekur. Më tha t’iu them ca llafe juve: lejlekët po u kthejnë  në budallenj. Fluturimi i tyre do t’u fusë në ngasje të keqe, do t’u bëjë edhe ju të fluturoni... - Qeshi me të madhe e vazhdoi: - Mos i mbani sytë për qiell, në numërofshi yjet po, ndërsa për të parë ato shpezë të mallkuara, s’kini për t’i parë më.

... Dhe çuditërisht, por e vërtetë. Ndonëse kanë kaluar muaj e vite, nëpërmjet asaj cope qielli ende s’janë parë të fluturojnë lejlekët.