Mendime
Alfred Papuçiu: Parlamenti Federal në Zvicër u akademizua
E marte, 24.12.2019, 02:11 PM
Parlamenti Federal në Zvicër u akademizua
Zvicra duhet të merret shembull nga parlamentet tona si në
Shqipëri dhe në Kosovë, si përsa i përket përbërjes dhe sidomos për numrin e
madh të të shkolluarve të atyre që vendosin për fatet e popullsisë zvicerane.
Numri i politikanëve me një diplomë universiteti është
rritur midis zyrtarëve të zgjedhur rishtas në Bernë. Një prirje e re që mund të
shpjegohet pjesërisht nga rënia e UDC.
Shkalla e akademikëve u rrit nga 58.7% në 2015 në 65.2% në
2019 në Dhomën e Kantoneve. Në atë të Popullit, rritja është më pak e theksuar
(nga 57 në 60.5%).
Parlamenti nga zgjedhjet e fundit federale po bëhet më pak
përfaqësues i forcës punëtore. Dhomat mbizotërojnë nga akademikët,
sipërmarrësit, profesionet liberale dhe politikanët profesionistë.
Në përgjithësi, Sipas një studimi të Observatorit të elitave
zviceranë (Obelis) të Universitetit të Lozanës të udhëhequr nga Andrea Pilotti,
shkalla e akademikëve u rrit nga 58.7% në 2015 në 65.2% në 2019 në Dhomën e
Kantoneve. Në rastin e asaj të Popullit, rritja është më pak e theksuar (nga 57
në 60.5%).
Ky trend është i ri. Numri i zyrtarëve të zgjedhur me një
titull akademik ishte zvogëluar në mënyrë të qëndrueshme që nga vitet 1990 për
shkak të suksesit të UDC. Ky ndryshim i fundit lidhet me numrin e madh të të
sapozgjedhurve (79) nga të cilët 67% kanë kaluar në universitet, sipas studimit
të publikuar të hënën.
Midis të Gjelbërve Liberalë, nëntë nga dhjetë anëtarët e
sapozgjedhur janë akademikë. Të Gjelbërit që sapo kanë hyrë nën Kupolë
numërojnë 17 nga 22, njëmbëdhjetë të PS,
nga trembëdhjetë. Në qendër dhe në të djathtë, ky proporcion është më
pak e theksuar: në PDC, gjashtë nga anëtarët e rinj të zgjedhur janë akademikë
nga njëmbëdhjetë, PLR pesë nga dhjetë dhe UDC katër nga dhjetë.
Të Pavarurit në rënie të vogël
Profili profesional i parlamentit mbetet mjaft i
qëndrueshëm. Më së shumti, vërehet një rritje e vogël e numrit të zyrtarëve të
zgjedhur me status të punonjësve, i cili shkon nga 14.2% në 2015 në 18.7% në
2019. Nga ana tjetër, numri i punëtorëve të vetëpunësuar është paksa në . Tani
ata përbëjnë 45% të vendeve, krahasuar me gati 49% në 2015. Ardhja e
përfaqësuesve të rinj të zgjedhur në të djathtë e ka lehtësuar disi këtë rënie.
Më në fund, prania e politikanëve profesionistë është e
qëndrueshme. Ishte 37% në 2015 dhe 36% në 2019. Ky trend mund të shpjegohet
edhe me suksesin e të Gjelbërve, ku 45% e politikanëve të sapozgjedhur zënë një
profesion politik, si Sophie Michaud-Gigon, drejtoreshë e zyrës Federale të
Konsumatorëve. Për krahasim, UDC ka vetëm 20%.
Dhomat e përbëra ndryshe
Të dy Dhomat vazhdojnë të karakterizohen nga një përbërje
mjaft e veçantë dhe nga një profil i karrierës. Prania e sipërmarrësve
zvogëlohet për gjysmën e Këshillit të Shteteve (nga 13 në 6.5%), ndërsa niveli
i Këshillit Kombëtar mbetet i qëndrueshëm (15%).
Shkalla e avokatëve rritet ndjeshëm në Dhomën e Kantoneve
(nga 23.9 në 30.4%), ndërsa në Shtëpinë e Popullit është shumë më e ulët dhe
madje ulet (nga 9.5 në 7.5% ). Punonjësit e sektorit publik (mësuesit dhe
drejtuesit publik) mbeten më të shumtë në Këshillin Kombëtar (nga 5.5 në 8.5%)
sesa në Këshillin e Shteteve (nga 2.2 në 6.5%).
Më në fund, parlamentarët profesionistë vazhdojnë të jenë më
të shumtë në Dhomën e Kantoneve, edhe nëse ato bien ndjeshëm (nga 39.1 në
28.3%), në krahasim me Shtëpinë e Popullit ku shkalla e tyre mbetet shumë e
qëndrueshme (21% ).
Përgatitur nga Alfred
Papuçiu