Fahri Xharra: Histria e Histritëve dhe e shqiptarëve

Histria e Histritëve por edhe e shqiptarëve sot !

( Shkrimi i kushtohet : “ Kosova , gjithsesi në UNESCO “)

Nga Fahri Xharra

Sa e këndshme është kur ke ku të shkosh. Ç`farë krenarie të mbërthen kur lundron nëpër historinë e të parëve ;dhe nuk je i ”zbritur ” nga paramendimet dhe sajimet e të pa origjinëve.. Kemi me çka të krenohemi. Kemi për çka e për kë të flasim. Pas vizitës së Lapodëve dhe Labeatëve me lundrën time po i ngjitem Adriatikut përpjetë dhe mbërrijta tek Histritët . Po e madhe paska pas qenë Iliria! Të gjithë e njofin tokën e rrethur nëtë tri anët nga Deti Adriatik në verit të këtij uji që dinte të lagë tokat e të parëve tanë- Histria ( sot Istra) . kështu pata shkruar në shkrimin “LUNDRIMI NËPËR ILIRI-HISTRITËT “ (Fahri Xharra ) . Por sot lundra ime më riktheu përsëri në Histri ( Histria sllovene, sot ) , dhe së bashku lundruam në kohën e keqe për shqiptarët; në kohën kur iknin yndyra e kombit nga pushtimi dhe maskrimi osman . Pra jemi në shek 16-të .

Familjet finike Albanese , Albani, Brati, Bruni, Borisi , Bruti  janë familjet fisnike nga shoqëria e lartë fisnike shqiptare , të cilët në periudha të ndryshme u larguan nga Republika e Venedikut dhe gjen  vend në qytetin e sotëm slloven , Kopri . Për çdo njerin ekzistimi i tyre sot është një zbulim i vërtetë, kurse për komunitetin shqiptar aty , është një krenari. (Albanese, Albani, Brati, Bruni, Borisi, Bruti so imena albanskih plemiških družin, ki so se v razli?nih obdobjih Beneške republike naselile v Kopru. Za marsikoga je njihov obstoj pravo odkritje, za albansko skupnost pa so ponos, zdaj objavljen tudi v posebni publikaciji, pri kateri sta mo?i združili koprska Osrednja knjižnica Sre?ka Vilharja in Iliria, koprsko kulturno društvo Albancev slovenske Istre. (Albanska plat Kopra in Istre, MAJA PERTI? GOMBA? ) Ndodheshim  mu në 300 vjetorin e ndërtimit të pallatit Bruti , ku sot është Biblioteka “Sre?ko Vilhar në  Koper ( Istri,Slloveni ) . Rreth viteve 1570 , Familja fisnike Bruti u shpërngul nga Shqipëria  dhe ishte jo vetëm por me 5 familje tjera fisnike shqiptare që erdhen në Koper.

(Albanske plemiške družine v beneškem Kopru )

Një që duhet pasur  parasysh , zakonisht të shpërngulurit ( pa i marrë parasyshë arsyet e shpërnguljes) , ikin aty ku njerëz të gjakut. Edhe publikimi i broshurës” Albanske plemiške družine v beneškem Kopru” na e dokumenton se familjet shqiptare ishin aty që nga shek. i 13-të ; familjet Albanese, , Brati dhe ndoshte edhe familja Albani. Familjet tjera  fisnike shqiptare paskan ardhur në Koper edhe në kohen kur Ulqini dhe Tivari  kishin rënë në duart e turkut.

Edhe këte, Familja e vjetër fisnike shqiptare Bruni e cila erdhi në Koper kah fundi i shek.16-të , në kohen e fisnikut Bruni u kyq në botët e taehereshme fisnike te Koprit. Vëllau i tij Giovanni Bruni në vitin 1581 ishte Kryepeshkop i Ulqinit. Nga po e njeta familja kanë dalur edhe shkrimtari Antonio Bruni si dhe Maria Bruni , gruaja e Antonit II të Brutëve.( Prispeval/-a: Peter Štoka, Knjižnica Koper ). Kurse familja  familja tjetë e vjetë fisnike është Brati, e cila erdhi në Koper që në she. e 13-të , e kurorëzuar me titujt e kontëve, dhe si familje e shuar rreth vitëve 1848. Në vitin 1329 në Koper jetonin Gregori dhe Sardi i Bratëve. ( Ne Kosovë kemi edhe sot familje Brati ) të cilët që në vitin 1338 ishin pronar feudal në Sipar ( Umag), pasuri të cilën në vitin 1552 iu lëshuan familjes tjetër shqiptare Rota ((http://www.primorci.si/)

Per te interesuarit , më shumë në vazhdim : V koprski Plemiški svet so bili sprejeti 28. aprila 1423 in bili vklju?eni v seznam naslovnega plemstva leta 1431 z Gasparjem de Bratisom. Beneška republika je Bratijem leta 1725 znova potrdila grofovski naslov, leta 1802 pa so jih avstrijske oblasti ponovno izvolile v koprski Plemiški svet. Patriarh Gregorio di Montelongo (1251-1269) je zastavil Albericu Bratiju graš?ino sv. Jurija v Laymisu. Anselmo in Giovanni Brati sta bila vicedomina Kopra (ok. 1495). Ob koncu dvajsetih let 17. stoletja je bil za krajše obdobje na spisku pla?anih uradnikov koprske zastavljalnice (Monte di Pietà) tudi draguljar (gioielero) Gaspero Brati, z nalogo ocenjevalca vrednosti zastavljenih draguljev, zlatih in srebrnih predmetov. To delo je opravljal do svoje smrti leta 1630. Grofica Brati, poro?ena s Carlom Combijem, je bila ena najbolj prikupnih in izobraženih dam v Kopru ter je posedovala pala?o v ?etrti sv. Klare. Z grofom Carlom Combijem sta imela sinova Francesca in Carla Combija. Zadnji predstavnik rodbine, ki je izumrla leta 1848, je bil grof Giovanni Antonio Brati, ki je poro?il Mario Simonetti in bil leta 1802 sprejet v koprski Plemiški svet. (http://www.primorci.si/)

Në shkrimin “ Lundrimi nëpër Iliri- Histritët ( nga Fahri Xharra) lexoj “Fatet e njerëzimit , ardhjet ,shkuarjet ,luftërat, lakmitë ,mashtrimet e bënë që ne t`i humbim karrikat tona të rezervuara nga vet natyra. E në ato karriqa historike janë ulur ardhësit , na e zunë vendin. Përkundër asaj që ne i ruajmë biletat edhe sot e kësaj dite, neve s`na ka mbetur gjë tjetër vetëm se të ruajmë ato pak vende në vagonin e fundit të trenit të historisë , Për kundër asaj që i kemi biletat për ato ulëset e vagonëve të parë të klasit të parë; ardhësit po mundohen që ato të na i shqyejnë ,dhe këto vende që mezi i kemi ruajtur të na i zënë dhe të na gjuajnë ,të na hedhin poshtë nga treni i historisë i cili kurrë nuk ndalet.

Romakët i përshkruanin Histritët si piratë të egjër të mbrojtur nga bregu i tyre shkëmbor i detit Adriatik. E po gjatë mileniumeve na quajtën edhe piratë edhe vandal edhe barbar sepse luftonim për të mbrojtur  vetveten.

Po sot?