Kulturë
Mehmetali Rexhepi: Djegia e dorëshkrimit
E marte, 17.06.2014, 06:15 PM
Djegia e dorëshkrimit
Nga Mehmetali Rexhepi
Bubullima zbrazte jonet e nxehura.
Nëna Zanë i thoshte të birit:
- Ka ra una e zjarmit prej qilli dhe e nxé stinën e tokës.
Buuuuuu - buuu-buuuu - buuu - buuu-buuuuuu... Në çast me tëhollësin e petave dhe sipas ritualit të goditjeve të lehta, prekte: pemët, drunjtë e mollëve, të dardhëve, kumbullave, pjeshkave, ftonjve... Hambarin e vjetër: plot, magjen e miellit: plot, plot, tepsitë: plot, sahanët: plot, lugët: plot, plot, shtratin: plot, gjithnjë me ndajshtesën plot. Me shkopin e lëmuar mbi petë më kishte prekur mua, motrën, vëllamin me atë ndjellës: plot, plot, plot... Shqiptuar zëshëm edhe me pëshpërimë, si fëshfërimë gjethesh në plotësinë e drunjve të stinës.
Moti nuk e kuptonte atë ritual ndjelljeje... Dhe ashtu bënte ajo pikërisht në bubullimën, mërmërimën e parë, në kapërcyell të stinës së tatuazheve me krahneza dritareve të drunjta, qirinj të zgjatur kokëposhtë strehëve.
Ndoshta nuk ishte kujtuar që me atë shkop tëhollës petash t`ia prekte librat, por, edhe çka nuk i kishte prekur Motit? Atij i mbështilleshin fijet në një bosht të avullt kujtese, mandej edhe boshti, edhe fijet i shtangeshin në nyje të ngrira... Se dhe çka nuk kishte tokur ai shkop mitik?... Dhe për flokët e tija gjethe të zbardhuara që fluturojnë dhe bien në djathin e kafjallit, për t`ia shtuar menysë shqisën e irrituar.
Një valë e vakët kujtese i pikoi mbi nyjën e ngrirë në harresë. Sakaq, nga moria e vitrinës iu shkëput kopertina e vetëm një libri, atëbotë ia kishin brejtur minjtë atë të vetmin. Dhe, shtrydhur prej mjegulle, që duhej ngurtësuar për ta kapur. Akulli i kujtesës po të kapej shkrihej...
Nëpër filtrat e përsiatjeve të Motit hynte shumëçka, pa u trajtësuar plotësia e karakterit. I vinin përroska të pista pllakave të trotuareve, gromësira të tjetërsuarish. Kujtimet gjëmuese vijnë edhe kur nuk i lyp, të atilla çfarë ishin: therëse, mallëngjyese. Ndonëse, ato nëna Zanë, nuk i pat bekuar...Gjithsesi poleni i farës së mllefit verior frynte ftohtë këndej, aq sa të mbinin dendur gjembat shpërthyes, për t`ia nëmur ecjen anasit të pa shfytyruar...
- Mal, shkrepi dëftimin e tij, Moti, duke e kapur fijen e butë të ndjesisë:
- Zana nuk e paska prekur me tëhollësin e saj...
- Kë?
- Lapsin.
- Cilin laps?
- Atë, që, ajo i thoshte “kalem” dhe, mbrehej me teh brisku prej ashti të topitur, ose me ndonjë copë qelqi të thyer.
Moti lëmonte buzët me stilolapsin e tij, majtas djathtas.
* * *
Tingujt e Moxartit nga gudulisja shpijnë në gërvishtje. Pas pikimeve të sigluara:
hë, mos do të rrjedhin impulse të përziera me shqiptime fekalesh, ose do ta pickojnë grerëza bezdie, lëng i shtrydhur rrushi që do t`ia rrudhte buzët prej athtësisë, ose... Rastisje e porositur për infarkt, si tërbimi i ftohtë i njeriut, me veshkën e fëmijës në trastën e të betuarit të Hipokratit, si herdhet e vyshkura të plakut në buzët e adoleshentes... Nga gjithë kjo e pritur e së papriturës, shqiptohet një tungjatjeta dhe kërkesa e Hirësisë për pikëpjekje me Motin dhe Malin.
Hirësia:
- Disi të rralla i kanë kokrrat kallinjtë e arës së dorëshkrimit të Motit - vijoi:
- Mos jam aq i trashë, ose, po ashtu, sikur unë është dhe Moti? Ç`ke pra, Mot?
Moti nuk u kthjell, as u turbullua. Kthjelltësinë, turbullirën dhe përqendrimin ia mbuloi heshtja.
Mali mëtoi përngjasimin me Motin:
- Disa kallinj janë përplot me kokrra, por i kanë të vockla.
- Si duket e ke paragjykuar dorëshkrimin Hirësi!
- Furishëm ka fryrë e ka rënë dendur shi, porse frytet e Motit nuk janë përulur.
Motit iu shfaqën arat e shtrira të kallinjve pas shtrëngatës e shirave bezdisëse.
As pohimi, as mohimi nuk e mëkonin shtrirjen e tyre.
Meqenëse nuk u shqiptua, mbetej si një tumire e asaj mynxyre për dorëshkrimin e Motit.
- Ore i uruar! Nuk e kishte arritur dorëshkrimi yt atë, me gjithë mëtimin, që të dëftonte nënteksti më shumë se teksti. .
Moti nuk nxehej.
Atij vranësirat e shpirtit i sillnin në sy: as borë, as shi ndonëse vetëtinte e bubullinte. Stufa duhej të ndizej me pak dru e shumë letra të dorëshkrimit në ditën e një prillit.
Dhe erdhi zhgënjimi e mallëngjimi i letrës.
Digjej adhurimi i figurave të para, i ndjesisë së parë, ndoshta të cekët por... Edhe kundërmimi i ftonjve të nënës mbi letër dhe, kalbëzimi... Koha e pamatur e shkëlqimit të thesarit të rrezeve jashtë tij... Ndërsa ai shtigjeve të pambarimta kërkimi, i pluhurosur, i palarë, për t`i dëftuar nëntekstit aso porosish për të cilat kumtimi nuk e kishte atë shqisë.
Edhe çka nuk kishte pleksur në dorëshkrim, që dorëshkrimi i Motit ta merrte tumiren e Hirësisë?
Gjumi nuk iu linte shteg ëndrrave.
Vardisjet pas trajtave shumëngjyrëshe të jetës, janë aq të rrotullueshme, aq marramendëse dhe, si nuk shmanget ende nga shinat e padukshme, harkore, përqark ekuinoksit globi?! Ndaj, edhe shfaqjeve të hijeve të natës e të ditës rrotullimeve të globit, ua kishte kthyer shpinën.
Refuzimi ishte në dorëshkrim...
Miku hamshor mëtoi ta shpinte në një shtjellë epshore të lavireve, që t`ia nxirrnin e pinin lëngun e bardhë të spermës së tretur.
Sikur e grishnin trajta që s’pushoi së gjakuari, të shtresuara diku përreth, në një kënd të rregullt a të pa rregullt, figura të shkrira të njeriut për njeriun... Një aventurë për kërkimin e plotësisë, jo kërkimit “të etheve të arit” të Jack London-it, por të margaritarëve njerëzorë në lumin e gjerë e të thellë të jetës.
- Pse nuk ia preva dyshimin Hirësisë? T`ia përkufizoja:
- Hirësi, gjakoj jo të prarohet vetëm ajo që të përket ty, pos të fisnikërohem, të fisnikërohesh, të fisnikërohen dhe të fisnikërojmë djerrinën e ligësisë së djallit.
Gjakimi tjetërsoj i jetës, Motin e shpuri te ndeshtrasha, tek izolimi madje, dhe me vetveten.
Menyja e letrës: shkronja që ndërtojnë rrokje, rrokje që lidhin fjalë, fjalë që ngrehin gjymtyrë, togfjalësha që përmbarojnë kumte të thjeshta, të zgjeruara, të ngjyera në erëza ndjenjash për t`i fituar pigmentet e munguara. Ngërthesa të joshjes që vashën nuk e reduktojnë këmbë e kokë në një vagjinë; krua i turbulluar që lyp kthjelltësinë për shuarje etjesh... Atyre që pinë, pshurrin dhe pështyjnë të njëjtin krua... Dhe i njëjti nuk u shterua!
Ura e holluar e vajtje - ardhjes së mëdyshjeve të Motit, e lidhur në eufemizmat e Malit dhe hiperbolat e Hirësisë, doemos këputej...
- Mos, vallë Hirësia karakteret e mi i shihte të zhveshur, sikurse gratë cullake plazheve të rërës?
Fyese.
Pas çdo faji, mllefi, dëshpërimi, galdimi e pendese karaktereve ua sjellke vakësinë e larjes, ua veshte kostumet e ndërrueshme të arsyes, ua qepte shqepjet e veseve me hiret e fisnikërisë.
* * *
Pikëpjekje sheshit të qytetit, tokje duarsh të Hirësisë e Motit, kaherë të ngujuar në variantet e dorëshkrimit.
- Mot, lexova variantin e ri në “Ars poetica” dhe…
- E di… Mos më shtyj t`i ngjitem një pjerrtësie të rrëshqitshme, të bie e të mos ngrihem!
- Madje, si e lexove pohimin tim të pashkruar?
- Nëse dorëshkrimi nuk të frymoi fisnikëri të veshjes sipas modës dhe, karaktereve s`ua zgjidh nyjat e enigmave...
- Dhe?
- Dhe... Lëre a hidhe si bukën e mykur. Nuk e përtypin assesi dhëmbët e syve të mi.
- Dhe?
- Dhe mbetesh arkaik.
Moti Hirësisë nuk ia ironizoi dhëmbët e rralluar e të ndryshkur.
* * *
Fillim prilli e drurët i dogji dorëshkrimi.
- Të lutem, Mot ngrohe dhomën me dorëshkrimin tënd! - Spikati dhimbjen dhe ironinë Edlira.
Çka të digjte për ngrohje pos letrave të radhës së dorëshkrimit? Ngase, as ai i pari, as i dyti, as i treti nuk ia kishin ngrohur zemrën Hirësisë. Druante se dhe ky i teti nuk është ai i vërteti, ai i formulës tashmë të përcaktuar nga Hirësia. Gjetja e asaj formule është gjetje e fatit të dorëshkrimit. Dorëshkrimet të shumtën nuk kanë fat. Ato e humbin ose i humb fati si Serembes, duke mos e gjetur formulën magjike për mijëra identifikime e pëlqime. Asaj formule vërdalle sapo i afrohen disa shqiptime, pa masën e rrobaqepësit, nuk bien për shtati: ose janë tejet të ngushta, jo melodike, të bezdisshme, të mërzitshme, të hirta, trup e turp zbuluara, nuk drithërojnë shpirtin në indiferencën e tyre dhe, ikin. Ku ikin? Mbyll vrimat ndërgjegjes, sepse ikin tek plotësia tjetër...