Revista Albanezul nr. 145 (2008)

Fondat de Nikolla Naço (1888)-Serie nou? (1993), Nr. 145 (2008

Periodic al Uniunii Culturale a Albanezilor din Români

Periodik i Bashkësisë Kulturore të Shqiptarëve të RumanisëDirector: Tiberius Puiu, Redactor-?ef: Baki Ymeri

Singurul popor din lume înrudit cu românii pe linie daco-traco-ilir? este poporul albanez

Mesaje de felicitare / Mesazhe përgëzimi

REVISTA ALBANEZUL LA 120 DE ANI DE APARI?IE

O revista este o istorie ?i cei ce o conduc sunt creatori de civiliza?ie, de valori ?i de sens, nu numai pentru genera?iile acelei istorii, ci ?i pentru altele în mijlocul c?rora aceasta se desf??oar?. O revista este o catedral? în care ofician?ii (gazdele) se întâlnesc cu închin?torii (colaboratorii ?i cititorii) într-un sfânt ritual menit s? le schimbe via?a. Aceast? istorie ?i aceast? catedral? sunt întruchipate în sensul deplin al cuvântului ?i în revista de important rol în trecut ?i de mare semnificatie pentru prezent, ALBANEZUL. La ceas aniversar e interesant ?i cuvenit s? ne gândim la devotamentul redactorilor ei, de la început ?i pân? azi, dar ?î la bucuriile pe care ea le-a adus in sufletele celor ce ?i-au v?zut articolele publicate acolo, precum ?i la bucuria produs? cititorilor din toate timpurile. Un merit deosebit pentru men?inerea ?i afirmarea revistei, a valorilor ?i misiunii ei în peisajul cultural contemporan îi revine scriitorului ?i jurnalistului d?ruit ?i neobosit, Baki Ymeri, c?ruia îi transmitem sincere felicit?ri ?i prin el tuturor ostenitorilor revistei. (Theodor Damian, LUMINA LIN?, New York)

Salut?m cu mult? c?ldur? aniversarea a 120 de ani de apari?ie a revistei Albanezul. Apreciem în mod deosebit calitatea materialelor publicate ?i faptul c? ne permite s? descoperim foarte multe lucruri, foarte pu?in cunoscute în România, despre urma?ii direc?i ai Ilirilor. Un procent important din popula?ia Albaniei este reprezentat de Aromâni. Contribu?ia acestora la formarea statului Albanez  este important?. Nu gre?im ?i nu exager?m dac? spunem c? între cele dou? neamuri str?vechi exist? rela?ii de fra?ietate de cea mai bun? calitate. Odat? cu intrarea în UE, celor doua popoare li se deschid noi perspective de afirmare. Atât aromânii cât ?i romanii privesc cu deosebit? simpatie elanul cu care poporul albanez î?i consolideaz? viitorul. Din nou, FELICIT?RI revistei Albanezul.  Conf Dr Corneliu Zeana, membru în Comitetul Director al Mi?c?rii Europene Interna?ionale (Bruxelles).

Cred c? revista Albanezul este de departe cea mai valoroasa contribu?ie la cunoa?terea literaturii ?i culturii albaneze în spa?iul culturii române. Iar dup? 120 de ani de apari?ie, nu pot dori altceva decât s? urez la cât mai multe apari?ii. Mai doresc tuturor colaboratorilor mult? s?n?tate ?i multe împliniri, iar din când în când s? nu uite ca Oglinda Literar? le-a fost al?turi în demersul cultural. La mul?i ani! (Gheorghe Andrei Neagu, Cavaler al Literelor române, Red.?ef al revistei Oglinda Literar?)

Constela?ie liric?  - Konstelacione lirike

ELENA IONESCU

        (Constan?a)

Marea ?i fata

Îmbr??i?eaz?-m? cu bra?ele-amândou?

?i pleac?-?i fa?a c?tre fa?a mea,

S?-?i sorb din gene picura de rou?

Iar tu, s? sorbi din nemurirea mea.

Te las? lin, pe creasta-mi înspumat?,

Eu mi-te-nv?lui cu pânzet de aur,

Tu ?ese-un basm prin gene de m?tase,

Eu î?i r?pun hapsânul de balaur.

Nu-?i cer nimic din p?mânteasca-?i via??,

Decât o ?oapt? plin? de amor,

Î?i dau cor?bii albe-n dar de nunt?

Dar las?-m? s? v?d cât ?i-e de dor.

?i vino aici la mine-n noaptea nun?ii,

Ca s?-?i deschid c?rare de lumini,

S?-?i d?ruiesc corali ?i perle dalbe,

Pe frunte ?i în p?r s? ?i le-anini.

Pou? cu soare

Plou? cu soare iubito!

La fel ca tine când plângi,

Când printre lacrimi amare,

Zâmbete dulci îmi arunci.

S?-mi umplu pumnii cu ploaie

?i s-o ame?esc apoi,

Cu perle ?i diamante,

C?zute din ochii t?i.

S? nu l?s?m ploaia s? strice

Ml?di?ele noi din gr?dini,

?i atunci când î?i caut privirea,

Adânc ?i cu dor s? suspini.

Ce minunat? e vremea

Când plou? cu soare în mai!

?i cât de-nflori?i sunt cai?ii

Suntem numai noi singuri în Rai.

Înv?? timpul

L-au adunat  savan?ii în clepsidre,

Pendule bat în ritmuri caden?ate,

Îl dr?muie?te soarele-n firide,

Câte-un taifun din drum îl mai abate.

Rispitorii îl adun?-n poal?

Ca s?-l împr??tie ca pe o- nimic?,

Avarii-l strâng înfrigura?i de boal?

Eu m? gândesc la el cuprins de fric?.

De ce nu l-am ?tiut opri atuncea,

Când tinere?ea îmi lucea în plete?

L-a? fi legat cu funii fermecate,

?i i-a? fi dat cu funii s? bea, s? se îmbete.

Dar n-am ?tiut ?i n-am s? ?tiu vreodat?

S? farmec timpul ?i s?-l mai întorc.

Chiar de-l înv?? f?râm? cu f?râm?,

Trudesc zadarnic ?i doar lacrimi storc.

Korrespondencë nga Parisi

Personalit??i despre Comunitatea Albanezilor din România

La începutul anului, Senatul Fran?ei g?zduia conferin?a cu tema „Albania, 1933-1944: Onoarea Uman?, un exemplu pentru Europa”, dedicat? protej?rii evreilor afla?i în Albania în timpul asecnsiunii nazismului. Fenomenul, datorit? unicit??ii sale, este numit ast?zi „excep?ia albanez?”. Albania a reu?it s?-i ocroteasc? pe evreii afla?i pe teritoriul ei  pentru simplul motiv c?, în ?ara Vulturilor urma?ii neamului traco-ilir au refuzat s? abdice de la esen?a tradi?iei lor, Besa, adic? de la regulile codului onoarei umane. Besa este intraductibil în limba român?. Sau, mai corect, nu poate fi explicat altfel decât tautologic, Besa înseamnând cuvânt de onoare, credin??, fidelitate, cinste, „vulturitate” fa?? de cuvântul dat cuiva, mai ales oaspetelui. Ceea ce confer? acestuia un statut privilegiat, întrucât, în Albania, casa apar?ine mai întâi lui Dumnezeu, apoi oaspetelui ?i abia apoi st?pânului casei. La finalul conferin?ei, au avut amabilitatea s? ne ofere câte un scurt interviu pentru cititorii revistei comunit??ii albanezilor din România, „Albanezul”, Excelen?a Sa, domnul ambasador Ylljet Aliçka ?i domnul senator Bernard Fournier, coordonator al grupului parlamentar de prietenie franco-albanez?. Am extras pentru acest numar aniversar citeva fragmente.

Marilena Lic?

·        Rena?terea albanez? a fost fondat? în România

„Comunitatea albanez? din România este una dintre comunit??ile albaneze bine primite în str?in?tate. În România, albanezii au avut dreptul s? înve?e în limba lor ?i au reu?it s? se pun? în valoare. Cunosc familii albaneze deosebite care au emigrat în România ?i care au reu?it s? înfloreasc? acolo. Am putea spune, f?r? s? gre?im, c? Rena?terea albanez? a fost fondat? în România”.

Excelen?a Sa, Ylljet Aliçka,

Ambasadorul Republicii Albania la Paris

l        Cele dou? ??ri, Albania ?i România, au cunoscut dictaturi incomparabile altor regimuri comuniste ale Europei

„România este una dintre rarele ??ri francofone cu care noi avem leg?turi particulare. De asemenea, de simpatie ?i ata?ament fa?? de poporul român. ?i dumneavoastr? a?i tr?it perioade grele. Cele dou? ??ri, Albania ?i România au cunoscut dictaturi feroce, incomparabile altor regimuri comuniste ale Europei. Un prezent România se afl? pe drumul cel bun. Cum am putea uita c? una dintre ultimele vizite ale generalului de Gaulle, în 1968, a fost în România?!”

Bernard Fournier, senator

coordonator al grupului parlamentar

de prietenie franco-albanez? 

Cuvinte comune româno-albaneze

Cele mai vechi ?i cele mai frumoase cuvinte ale limbii române, au coresponden?e identice ?i în limba albanez?, fapt care dovede?te c? precursorii no?tri, ilirii ?i tracii, respectiv românii ?i albanezii, înaintea n?v?lirri slavilor în Balcani, erau rude, vecini, fra?i ?i prieteni. Dacii, cu 200 de ani înaintea cotropirii de c?tre Imperiul Roman cântau despre vitejie, lucru care actualmente a disp?rut în sânul poporului român. Cine sunt dacii adev?ra?i? Nu sunt oare daci ?i dardani albanezii kosovari care cânt? ?i în aceste clipe despre vitejie! Ce spunea Ha?deu în urm? cu 100 de ani, în sânul Academiei Române? Albanesii, dar?, nu sunt rude cu noi românii, ci ne sunt fra?i. Fra?i adev?ra?i din acelea?i sânge dacic(25 Mai,1901). Cu toate încerc?rile z?darnice ale celor care sus?in propaganda sârb? privind problema Kosovei, românii care iubesc cartea ?i î?i cunosc istoria, ?tiu c? suntem fra?i, ?i c? sângele ap? nu se face. Iat? lista cuvintelor comune provenite din substrat, conform cercet?rilor savan?ilor Bogdan Petriceicu Ha?deu, I.I. Russu, Al. Rosetti etc., abordate ?i aprofundate ?tiin?ific în teza de doctorat a domnului Grigore Brâncu?, doctor în ?tiin?e de filologie, profesor universitar, membru al Academiei Române. (Baki Ymeri)

                                                * * * * * *     

Abur – avull, Argea – rrëgallë, Baci – baç (djathë), Balaur – bullar, Baleg? – balgë (baglë), Balt? – baltë, Barz? – bardhë (lejlek), Basc? – bashkë, Bâlc – pellg, Bâr – berr, Brad – bredh, Brânz? – brenza, Brâu – brez, Brustur(e) – brushtull, Buc – byk, Bucura – bukur, Bunget – bung, Buz? – buzë, C?ciul? – kësulë, C?lbeaz? – këlbazë, C?pu?? – këpushë, C?tun – katund, Ceaf? – qafë (çafë), Cioar? – sorrë, Cioc – çok, Ciuc? – sukë, Ciuf – çuf, Ciump – thumb, Ciupi – çupis, Ciut – shyt, Coac?z? – kokëzë, Copac – kopaç, Copil – kopil, Curpen – kulpër, Curs? – kurthë, Droaie – drojë, Druete – dru (drutë, F?râm? – thërrimë, Fluier – fyell, Gard – gardh, Gata – gati (gadi), Ghimpe – gjëmb, Ghionoaie – gjon, Ghiuj – gjysh, Grap? – grep, Gresie – gërresë (gresë), Groap? – gropë, Grumaz – gurmaz, Grunz – krunde, Gu?? – gushë, Hame? – hamës, Jum?tate – gjysmë, Lete – lehtë, Leurd? – hudhër, Mal – mal, Mare – madhe  Maz?re – modhul, M?gar – magar, M?gur? – magulë, M?rar – mërajë, Mânz – mëz(i), Mo? – mosh, Mugur(e) – mugull, Murg – murg, Mu?coi – mushkë, N?pârc? – nepërkë, Noian – ujanë, Pârâu – përrua, Pup?z? – pupëzë, Ra?? – rosë, Rânz? – rëndës, Sarb?d – tharrët, Sc?p?ra – shkrep, Scrum – shkrumb, Sâmbure – sumbull, Spânz – shpendër, Strepede – shtrep, Strugure – shtrudhull, Strung? – shtrungë, ?opârl? – shapi, ?tir? – shjerra, ?ap – cjap, ?arc – cark (thark), ?eap? – thep, Urd? – urdhë, Viezure – vjedhull , Zar? – dhallë, Zgard? – shkardhë.

(Din Vocabularul autohton al limbii române, Autor: Grigore Brâncu?. Editura  ?tiin?ific? ?i Enciclopedic?, Bucure?ti, 1983, pp. 28-129. Selec?ie de B.Y.)

REVISTA SHQIPTARI NË 120 VJETORIN E BOTIMIT

Sakrificat e „Shqiptarit” për shqiptarin

(Sacrificiile „Albanezului” pentru albanezul)          

Kisha dëgjuar për "Shqiptarin" ("Albanezul") që në moshën time të re, por jo më shumë nga sa mund të dëgjojë e të mësojë dikush që preokupim ka fatin e shqiptarit dje e sot. Mbase ishte një rastësi (nuk thuhet kot: rasti është mbreti i botës), që pikërisht me Baki Ymerin, kryeredaktorin e sotëm të "Shqiptarit" ishim bërë shokë, madje edhe më tepër se shokë, gjatë kohës kur studionim bashkë gjuhën e letërsinë shqipe në Universitetin e Prishtinës. "Shqiptarin" e njoha më mirë gjatë qëndrimit më shumë se njëmujor (bashkë me Baki Ymerin) në Rumani, kryesisht në Bukuresht, në verën e vitit 1972. Aty takova e njoha pasardhës rilindësish tanë, të atyre rilindësve që ishin marrë drejtpërdrejt me "Shqiptarin". Aty takova e njoha njerëz që po vazhdonin me aq përkushtim punën atdhetare që kishin nisur rilindësit tanë (veç të tjerash edhe nxjerrjen e "Shqiptarit").

Aty takova, kë nuk takova. Aty takova edhe të madhin Viktor Eftimiu, i cili sapo ishte kthyer nga vizita në Shqipëri. Boboshtica, vendlindja e tij, i kishte bërë një pritje madhështore, po edhe krerët e shtetit shqiptar e kishin pritur siç mund të pritet një shqiptar namëmadh. Për fat të keq, kishte qenë vizita e parë dhe e fundit në Shqipëri, sikundër që ishte takimi ynë me të i pari e i fundit, ngase pak muaj pas atij takimi, shkrimtari i madh qe ndarë nga jeta. Pas kësaj njohjeje aq nga afër, kisha mundur ta shihja se ç'vlerë kishte pasur "Shqiptari", jo vetëm thjesht për t'i mbajtur gjallë frymën e shpirtin e shqiptarit të Bukureshtit e të Rumanisë, por edhe për të rrezatuar atdhetarizëm të njëmendtë në të katër cepet e botës shqiptare. Baki Ymeri sot, mu si një rilindës i kohës, po bën përpjekje titanike që të vazhdojë ta mbajë të gjallë "Shqiptarin", vazhdon t'u tregojë shqiptarëve kudo që janë, se vetëm me sakrifica e me përpjekje mbinjerëzore, e jo duke shitur patriotizëm, mund ta ndihmosh sot shqiptarin. 19 maj 2008, (Hajro Hajra, Arizonë, SHBA)

Urimet më të mira për trashëgimtarët që e mbajtën gjallë frymën e rilindësve tanë duke vazhduar rrugën e tyre me gazetën ALBANEZUL/SHQIPTARI, që ka qenë gjithmonë një inspirim dhe ngrohtësi për zemrat e përmalluara të kurbetlinjve. Në mënyrë të veçantë një urim dhe përshëndetje vëllazërore për kryeredaktorin e saj, zotin Baki Ymeri, i cili jo vetëm mban gjallë shpirtin e emigracionit në Rumani, por e ka zgjeruar edhe më tej nëpër gjithë botën ku ka emigrantë shqiptarë nga të gjitha trevat shqiptare, duke dërguar gazetën regullisht nëpër shtete të ndryshme, si dhe duke dhënë materialet që përmban çdo numër gazete, në forumet apo listat e shumta  shqiptare që janë në internet. Përgëzime vëlla i mirë shqiptar! Prej teje kemi mësuar dhe ato që kurrë nuk do t’i mësonim në lidhje me vëllezërit tanë të gjakut të përbashkët. (Vitore Stefa Leka,  Triestë –Itali)

Kam krijuar një përshtypje të thellë prej mbresash të veçanta që më ka lënë veprimtaria  progresive dhe kombëtare e Baki Ymerit, e shprehur edhe me një krijimtari letraro-artistike mbresëlënëse në udhën e rilindësve të mëdhenj. Aktualisht i uroj suksese, duke shprehur besimin se si kryeredaktor i revistës Shqiptari / Albanezul, do të ketë mundësi edhe më të mëdha për të çuar çështjen shqiptare tej e më tej, e lartë e më lartë. Ju shpreh urimet më të mira Shqiptarëve të Rumanisë për arritjen e sukseseve të mëtejeshme në miqësinë shqiptaro-rumune, për mbarvajtjen e të dy kombeve më të lashtë të Ballkanit dhe kontributin e mrekullueshëm që japin, që me shkronjat latine janë pozicionuar në progresin Euro-Atllantik. Best Wishes! (Prof. Eng. Vedat Shehu)

Të lumtë pena o Baki Ymeri për sa shkruan për 120 vjetorin e gazetës SHQIPTARI! Faleminderit gazetës suaj për këtë shkrim tepër të vyer për historinë e botimit dhe aktivitetit 120 vjeçar të gazetës Shqiptari ndër të parat e shtypit shqiptar, me te madhin atdhetar Nikolla Naço, drejtor dhe botues i saj në ato vite të vështira. (Dhimitër Xhoga)

Revist? realizat? prin munca voluntar?        -         Revistë e realizuar me punë vullnetare

Colegiul de redac?ie: Mircea Istrate (pre?edinte UCAR), Grigore Brâncu? (membru al Academiei Române), Tiberius Puiu (redactor/?ef/adjunct), Corneliu Zeana, Adria Kallogjeri, Alexandru Nica, Adriana Tabacu, Valea Georgeta, Dorela Alistar, Gheorghe Daragiu, Mioara St?nescu, ?erban Sorinel. Coresponden?i: Valon Kamberi (Macedonia), Vitore Stefa Leka (Italia), Ilir Kosova, Vlashi Fili (SUA), Jeton Kelmendi (Belgia), Iulia Carami?in (România). Tehnoredactare: Baki Ymeri. Pentru coresponden?a: Of. Post. 66, C?su?a Post. 149, Bucure?ti. Telefon: 0729698600, e-mail: bukureshti@yahoo.com  - ISSN 1221-6925. Responsabilitatea juridic? pentru con?inutul articolelor apar?ine autorilor (art.206 C.P.)