Sport » Legjenda
Loro Boriçi, figura e jashtëzakonshme e futbollit shqiptar
E shtune, 25.07.2009, 10:55 AM
Nga Sporti Shqiptar
Atij i përkasin shumë epitete jo vetëm të futbollistit të madh e të “njëfarë” superelite të rrallë me karakteristika të fisme të lojës së magjishme, trajnerit me një bagazh të madh dijesh, eksperiencash e prodhimit të ideve, që sollën disa rezultate të rangut europian e botëror, por ai ishte edhe simboli i një njeriu të jashtëzakonshëm. Loro Boriçi përfaqëson simbolikën e futbollit dhe të sportit shqiptar. Ja çfarë tregon për të ish-futbollisti dhe ish-kolegu i tij, Mjeshtri i Merituar i Sportit dhe Presidenti i Nderit i FSHF-së, profesor doktor Miço Papadhopulli: “Loro Boriçi ka qenë një figurë e jashtëzakonshme e futbollit shqiptar, por jo vetëm e futbollit, por edhe e sportit shqiptar. Ai ishte një njeri i palodhur, altruist, njeri me një shpirt të madh, tepër komunikues e i sjellshëm. Si lojtar ai ishte një lojtar universal, lojtari që u shpall më i miri i Ballkanit në vitin 1946, kapiteni që mori Kupën e Kampionit Ballkanik. Ai ishte një tip centërfori i veçantë, i tipit Pele, që organizonte lojën, jepte topa të bukur, gjuante fort e shkëlqyeshëm, luante me kokë shumë bukur, pasi loja në atë kohë bëhej me krosime. Si trajner, te Loro unë shihja një Makarenko, një pedagog të shkëlqyer, që të bënte me zor që të luaje me metodat brilante të komunikimit. Shquhej si trajner në aspektin tekniko-taktik me dije të thella, një poliglot gjuhësh të huaja. Ai ishte njeriu i jashtëzakonshëm i dijes. Ai ishte edhe “ushtar” edhe “oficer”. Komunikonte me futbollistët, si vëllau me vëllaun. Pasioni i tij, jeta e tij, ishte futbolli. E kam parë duke luajtur me Bullgarinë dhe Rumaninë për Ballkaniadën dhe ka qenë në një formë shumë të mirë, madhështore. Ndeshja më e madhe e tij është ndeshja Jugosllavi-Shqipëri, e luajtur në Beograd në vitin 1948, që përfundoi 0-0. E kam parë ndeshjen në Beograd në stadiumin “Havala”. Luajti shkëlqyeshëm. Të gjitha gazetat jugosllave shtronin pyetjen: “Bobek apo Boriçi- Kush ishte më i miri i ndeshjes, shqiptari apo jugosllavi i famshëm-”
Loro Boriçi është njeriu i futbollit shkodran, ku sigloi dy kampionatet e para të pasluftës, në vitet 1945, 1946. Ai është ndër të paktët futbollistë shqiptarë që luajti me një ekip italian të Serisë A, siç ishte Lacio në kampionatet e viteve 1941, 1942. Kapiteni Boriçi udhëhoqi skuadrën përfaqësuese të Shqipërisë në fitoren historike të Ballkaniadës të vitit 1946 në Tiranë, duke sfumuar skuadra me emër si Rumania e Bullgaria. Ai është emblema e ekipit të madh të Partizanit në vitet 1949 deri në vitin 1957, ku në rolin e qendërsulmuesit që bombardonte portat kundërshtare dhe trajnerit i solli skuadrës kryeqytetase një varg kupash të kampionit e të Kupës së Republikës. Me emrin e tij në sferën e trajningut lidhet fitimi i medaljeve të argjendta në turneun e Hanoit, në fitimin e Kupës Ballkanike me Partizanin në vitin 1971. Ai është trajneri i madh i përfaqësueses shqiptare, që sigloi rezultatet sensacionale me Irlandën e Veriut 1-1 në Tiranë në vitin 1965, barazimin “varrmihës” ndaj RFGJ-së së Helmut Shënit në vitin 1967, që solli eliminimin e nënkampiones së notës nga finalet e Kampionatit Europian të Romës në vitin 1968. Apo i fitores së thellë 3-0 ndaj skuadrës përfaqësuese të Turqisë në vitin 1971. Boriçi është njeriu i Kinës, në mesvitet 1970, ku dha një ndihmesë të madhe në zhvillimin e futbollit kinez me stërvitjet, leksionet e drejtimin e skuadrave kineze. Dhe kinezët ia ditën shumë lektorit, pedagogut e njeriut që shkriu gjithçka nga jeta e tij në ato vite. Ato befasoheshin për orët e shumta që ai punonte gjatë tërë ditës.
Po cila është historia e këtij gjeniu të futbollit shqiptar- Që në fillimet e adoleshencës, Loro dallohej për cilësitë e tij futbollistike, që i pasqyronte me shokët e tij të lagjes dhe në kampionatet e lagjeve që zhvilloheshin në vendlindjene futbollit shqiptar, në Shkodër. Duke parë shtatlartësinë, teknikën e lartë që zotëronte dhe goditjet e fuqishme në portë, drejtuesit shkodranë të asaj kohe e fusin që në moshën 15-vjeçare në formacionin e të rriturve. Në kampionatine 7-të kombëtar të Shqipërisë ai zhvillon ndeshjen e parë të tij me Vllazninë kundër Dragojit të Pogradecit, më 6 qershor të vitit 1937. Ai është i papërmbajtshëm dhe në rezultatin fitues 5-0 për shkodranët, ku shënon katër gola në minutat e 60?, 70?, 75? dhe 82?. Gjiganti shkodran 186 cm i gjatë (më i gjati në historinë e futbollit shqiptar ndoshta bashkë me Taren) përshkruhet kështu nga bashkëlojtari i kohës, Ibrahim Dizdari: “Me thanë Boriçi në fuqi të katërt, kishte kenë ma mirë, mbasi çdo gol ka kenë i papritshëm dhe shuti mjaft i fortë e ndër qoshe. Superioriteti asht i Vllaznisë, i thellë, në të 15? Boriçi ja fillon bombeve nder qoshe, tue shënue të dytin gol nga 20 metra. Një minutë ma vonë Boriçi rreh dy herë me radhë shtyllën e syperme të portës… Në 25? Boriçi shënon një gol të fortë e të mrekullueshëm me 7 metro distancë, tue e çue numrin e golave në tre. Për pesë minuta Vllaznija zbret bukur, Dervishi kthen do topa e Boriçi, s’i rren halfin, prej 30 metrave jep një shut në qoshe të portës për tokë e gol, 4-0 për Vllazninë. Por golin ma të bukur të ditës e ka ba Boriçi në të 37-tën minutë nga 35 metra larg në qoshe të portës nalt.” (B.Dizdari, Historia e Kampionateve të Shqipërisë, vitet ‘30). Por Loro nuk do të luante në kampionate për arsye me sa duket të rregullit të mosluajtjes së nxënësve, por Vllaznia e fuste në ndeshje apo miqësore, ku ai shënonte gola spektakolarë. Në vitet 1941-1942 shkon në Romë për studime dhe luan me Lacion e zhvillon dy kampionate. Në 1941 luan katër ndeshje, ndërsa në Skudeton më pas luan 14 ndeshje dhe shënon 4 gola. Dhe ai luante në një ekip me Piolën e famshëm të përfaqësueses italiane.
Suksesi më i madh i pasluftës për Shqipërinë është fitimi i Kampionatit Ballkanik në vitin 1946, kur Loro luante me kampionët e vendit, Vllazninë e Shkodrës. Ja çfarë shkruan Buletini Special i Ballkaniadës, që u botua në dy gjuhë, frengjisht e shqip në 1946 për ndeshjen Shqipëri-Bullgari (3-1) dhe Loron: “Pikërisht në të 30? Boriçi me një shut të mrekullueshëm shënoi golin më të bukur të ditës. Mbas pushimit në pjesën e dytë të lojës, skuadra vendase mori në dorë frenat e lojës dhe sulmoi me tërë energjitë e saj për të fituar, derisa në të 18? një shut i Boriçit i gjuajtur në penallti, për shkak të një faulli të rëndë që bëri lojtari bullgar Radoef, përplaste topin në rrjetën e Kastofit, duke nxjerrë në dritë golin e dytë për fitoren e skuadrës shqiptare”.
Kapiteni Boriçi ngre kupën lart me fletët e dafinës në qafë dhe brohoritet nga tifozët e shumtë në stadium dhe në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. Në vitin 1949 shkon te Partizani dhe mbetet idhtar i përjetshëm i tij. Klubi i kuq bëhet shtëpia e tij e parë. Partizani shpallet kampion i vendit dhe Boriçi golashënuesi më i mirë i kampionatit me 12 gola. Luan dhe drejton Partizanin njëkohësisht në vitet 54?-57?, ku kurorëzohet me kupa e kampionate. Ai luan shumë ndeshje më përfaqësuesen në një hark kohor 7-vjeçar (24 ndeshje), ku shënon gjashtë gola, kundër Jugosllavisë (2-4) në Tiranë në vitin 1946, Bullgarisë (2-1, qershor, 1950 në Tiranë), Çekosllovakisë (2-1, dhjetor, 1952 , Tiranë), Polonisë (2-0, nëntor 1953, Tiranë) si dhe dy gola në Ballkaniadën e 1946-s.
Si trajner i përfaqësueses zhvillon 20 ndeshje zyrtare, ku nuk u shpëton disa shkarkimeve, pas humbjeve me danezët dhe gjermanët (1963, 1981) nga viti 1957 e deri në vitin 1981. Eshtë i dyti nga numri i ndeshjeve të zhvilluara dhe pikëve të grumbulluar (8 pikë) bashkë me Shyqyri Rrelin. Pas dy ndeshjeve të mëdha të Shqipërisë me RFGJ në vitin 1967 (0-0) dhe 1971 (0-1), trajneri i përfaqësueses gjermane do të shprehej: “Unë dua t’i bëj një kompliment shumë të madh skuadrës shqiptare dhe trajnerit të saj, kolegut tim Loro Boriçi. Edhe një herë komplimente për Shqipërinë e futbollin shqiptar dhe për skuadrën e tij të mirë.” (17 shkurt 1967, Tiranë). “Dua t’i bëj komplimentet më të mira kolegut tim Boriçi, i cili e ka ngritur skuadrën e tij. Ndonëse fituam, barazimi do të ishte më i drejtë, pra do të isha dakord edhe me rezultatin 1-1? (17 shkurt 1971, Tiranë). Kjo ishte një pjesë e historisë së lavdishme të simbolit të futbollit shqiptar Loro Boriçi me rastin e 14-vjetorit të vdekjes së tij më 25 prill të vitit 1984. E rrallësisë shqiptare.
“Përse Loro Boriçi Iku nga Lacio për të luajtur me Vllazninë”
Flet Sotir Seferaj, miku i ngushtë i legjendës së futbollit shqiptar
Dimë që legjenda e futbollit shqiptar, Loro Boriçi kishte arritur të luante në Itali me ekipin e Lacios. Dimë që më pas ai u kthye në atdhe, ku luajti me “Vllazninë” e Shkodrës dhe kombëtaren shqiptare. Por Sotir Sefereaj, një nga miqtë e ngushtë të Loro Borriçit, zbulon arsyet se pse Loro braktisi ekipin e madh të Lacios. Sipas Seferajt, ishte kërkesa e të ëmës së Loros, Marijes, që, pas kapitullimit të Musolinit dhe fashizmit në Itali, i biri të kthehej në vendlindje për të vazhduar jetën në Shqipëri. Por në intervistën e dhënë për “Tirana Observer”, Sotir Seferaj, miku i ngushtë i legjendës së futbollit shqiptar, rrëfen edhe një sekret tjetër. Sipas tij, Loro kishte shkuar në Itali jo për të luajtur futboll, por për të ndjekur studimet e larta në degën e Juridikut në Universitetin e Romës.
Kush ishte Loro Boriçi?
Loro Boriçi u lind më 22 gusht 1922, në qytetin e Shkodrës. Ai rridhte nga një familje e vjetër shkodrane dhe shumë e njohur në qytetin e Shkodrës. Familja përbëhej nga gjashtë fëmijë, tre djem, Marku, Loro e Pjerini, si dhe nga tri vajza, Angjelina Margarita dhe Klarinda.
Si u zbulua Loro si talent?
Loro që në moshë të vogël do të luante futboll së bashku me vëllain e tij, Markun, që ishte tre vjet më i madh se ai. Zakonisht ata luanin nëpër lagjet e tyre, ku vëllai i tij, Marku ishte portier dhe Loro sulmues. Por Loro spikati më tepër si talent kur luante në “Rrethin Don Bosko” të kolegjit Saverian. Por spikatjen e tij Loro e pati në moshën 15 vjeçare më 6 qershor 1937. Në fushën e vjetër të Shkodrës do të zhvillohej ndeshja e ditës së 7-të të Kampionatit të 7-të Kombëtar, midis “Vllaznisë” dhe ekipit “Dragoj” të Pogradecit. Ndeshja filloi në orën 16, dhe ekipi shkodran kishte në përbërje lojtarë të mëdhenj të asaj periudhe si Osmani, Shala, Gjeloshi, Fakja, Dizdari, Koliqi, Halepiani, Dervishi, Hoxha. Por në morinë e tërë këtyre lojtarëve të mëdhenj të asaj kohe, trajneri shkodran nuk kishte lënë jashtë as dy vëllezërit Boriçi, që luanin njëri si portier e tjetri si sulmues. Marku ishte 18 vjeç, kurse Loro donte edhe 68 ditë të mbushte 15 vjeç. Në pjesën e parë shkodranët patën vështirësi me mbrojtjen e skuadrës së Pogradecit, megjithëse ata do shënonin në minutën e 21 me anë të Koliqit. Por në pjesën e dytë çdo gjë ndryshoi. Kjo për shkak të lojës së debutuesit Loro Boriçi. 15-vjeçari arriti të shënojë në atë takim katër gola, njërin më të bukur se tjetrin, madje dy golat e fundit ai i shënoi nga një distancë prej 30-35 metra nga porta. Të gjithë në atë stadium u mahnitën nga loja e djalit të vogël dhe e duartrokitën gjatë gjithë ndeshjes. Por ajo ndeshje në fakt do të ishte edhe e fundit për Loron me ekipin e “Vllaznisë” në atë periudhe. Kjo për shkak se ai nuk u lejua të luante më nëpër fushat e vendit nga mamaja e tij, Marija, e cila kërkonte që ai të studionte dhe të mbaronte shkollën me rezultate të larta.
Kur filloi Loro të luante përsëri futboll?
Pavarësisht se e ëma e tij, Marija nuk donte që Loroja të bëhej futbollist, ai e gjente përsëri kohën të luante fshehurazi futboll me shokët e tij. Por ai karrierën si futbollist do ta niste pas 5 vitesh nga debutimi i tij i parë. Por kësaj here jo në Shqipëri, por në Itali.
Si u aktivizua Loro Boriçi me ekipin italian të Lacios?
Në vitin 1941 Loro Boriçi kishte shkuar për të studiuar në Fakultetin e Drejtësisë në Romë. Por gjatë kohës së qëndrimit të tij në Itali ai nuk mund të qëndronte pa luajtur dot futboll, pasi ai ishte shumë i pasionuar pas këtij sporti. Prandaj duke mos patur më edhe pengesën e së ëmës së tij, ai iu drejtohet zyrave të klubit sportiv të Lacios. Pas një takimi të shkurtër, drejtuesit e klubit italian vendosën që ta provojnë djaloshin shqiptar, dhe fillimisht e aktivizojnë me ekipin B të Lacios. Gjatë ndeshjeve të kontrollit, Loro zhvilloi lojë të bukur gjë që bëri që ai tu binte në sy specialistëve të Lacios. Ai spikati për manovrimet që ai bënte me topin, hapin galopant si edhe gjuajtjet që ai mund të kryente me të dyja këmbët në distanca të ndryshme. Nuk u deshën shumë prova për të bindur teknikët e Lacios për ta grumbulluar Loron me ekipin e parë. Ai zhvilloi me Lacion në vitet 1941-1942, 18 ndeshje. Loroja luajti përkrah futbollistit më të mirë të asaj kohe, Silvio Piola. Ajo që mbetet kujtimi më i bukur i Loros me Lacion është ndeshja për Kupën e Italisë midis Juventusit dhe Lacios në vitin 1942. Ndeshja pritej me shumë interes edhe për faktin se dy futbollistë shqiptarë dhe të dy luanin në rolin e kundërsulmuesit. Riza Lushta me Juven dhe Loro Boriçi me Lacion. Para se të zhvillohej takimi, futbollisti Lushta kishte zbritur më parë në fushë dhe priste që në fushë të zbriste edhe Loroja. Menjëherë sa e pa këtë të fundit, Lushta shkoi me vrap dhe e përqafoi me mall dhe e uroi që të kishte sukses. Loja u zhvillua shumë interesante, në fillim skuadra e “Juventusit” kaloi në avantazh me anë të dy golave por më pas skuadra e Lacios arriti ta barazojë dhe kulmi arriti kur Loro Boriçi arrin të shënojë edhe golin e tretë duke bërë të mundur mundjen e Juventusit si dhe eliminimin e këtij të fundit nga kupa e Italisë.
Akoma edhe sot nuk dihen mirë arsyet se pse u kthye Loro Boriçi në Shqipëri, në një kohë kur luante për një ekip të madh si Lacio?
Me sa di unë Loro u kthye në atdhe në vitin 1943, kjo u bë vetëm për arsye familjare. Duke qenë se vendi në atë kohë ishte i përfshirë nga lufta, Loroja së bashku me vëllain e tij, Markun e panë të arsyeshme të ktheheshin pranë familjes dhe t’i gjendeshin pranë në ato momente të vështira. Kjo ishte arsyeja se pse Loro u kthye në Shqipëri. Loro ishte shumë i lidhur me familjen e tij dhe nuk mund të qëndronte kurrsesi jashtë vendit, ndërkohë që jeta e tyre ishin në rrezik. Ndërkohë që edhe e ëma e tij Marija dëshironte që në atë periudhë të vështirë t’i kishte dy djemtë pranë.
Si vazhdoi më pas karriera e Loros si futbollist?
Loro u shfaq përsëri në futbollin shqiptar pas 9 vitesh. Ai u kthye përsëri të luajë për skuadrën e tij “Vllazninë” në vitin 1945 pas çlirimit të vendit. Në vitin 1945 ai u thirr për herë të parë si përforcues nga skuadra e “Tiranës” në një turne që u zhvillua në Beograd të Jugosllavisë. Në të merrnin pjesë ekipi “Ylli i Kuq” i Beogradit, ekipi i “Tiranës”, si dhe ekipi i “Sofjes”. Ky do ishte nj turne triumfal për Loron, jo vetëm që ai do shënonte në të dy ndeshjet, por ai do shpallej edhe futbollisti më i mirë i turneut. Në dy shtator 1945 në vend filloi edhe kampionati i 8-të kombëtar i futbollit. Ai ishte i ndarë në dy grupe A dhe B me nga 6 skuadra. Në grupin e “Vllaznisë” bënin pjesë skuadrat e “Teutës” së Durrësit. “Besa” e Kavajës, “Tomorri” i Beratit, “Ismail Qemali” i Vlorës dhe skuadra ushtarake “Liria” me qendër në Korçë. Ekipi i Shkodrës arrin t’i fitojë të gjitha ndeshjet në grupin e saj dhe më pas ndeshet me fituesen e grupit tjetër, që ishte ekipi i “Tiranës”. “Vllaznia” arrin t’i fitojë të dyja takimet me skuadrën e Tiranës duke bërë që të shpallet kampione kombëtare. Ky ishte edhe titulli i parë kampion për Loron. Në kampionatin e 9, Loro luan vetëm një ndeshje në të cilën ai do dëmtohet rëndë në gju, dhe për këtë arsye ai dërgohet për kurim në Jugosllavi, ku qëndron për gati 6 muaj. Ai do kthehej në atdhe për të luajtur përsëri në shtator të vitit 1946, vetëm një muaj para fillimit të Kampionatit Ballkanik të vitit 1946, i cili u zhvillua në atë kohë në Tiranë. Ky kampionat do ishte edhe shkëlqimi i Loros.
Trajneri më jetëgjatë dhe më i suksesshëm i skuadrës kombëtare shqiptare jo pak herë i duhej të shkëputej nga puna për shkak të simpatizantëve apo jo simpatizantëve në radhët e udhëheqjes. Sotir Seferaj, miku dhe sportisti i yllit të futbollit shqiptar, tregon se Loro është hequr disa herë nga roli i trajnerit, pasi nuk preferohej nga një simpatizant i lartë. Por nga ana tjetër, vihej sërish në atë pozicion, pasi ishte idhulli i një funksionari tjetër. “Mbaj mend që, kur Loro Boriçi drejtonte ekipin Kombëtar gjatë eliminatorëve të Kampionatit Botëror, ai është hequr pa të drejtë vetëm për shkak të dëshirës së një politikani”, kujton ai, pa dashur të përmendë emra. Në vijim të intervistës së tij për “Tirana Observer”, Sotir Seferaj tregon edhe se si u bë Loro trajner i kombëtares së Kinës. Përse nuk u martua dhe çfarë e solli vdekjen e parakohshme të tij në moshën 62-vjeçare.
Cili është roli i Loros në Kampionatin Ballkanik?
Kampionati Kombëtar Ballkanik i vitit 1946 ishte edhe evenimenti parë që ishte bërë e mundur që të krijohej një skuadër kombëtare futbolli, e cila merrte pjesë në një kompeticion ndërkombëtar. Ekipi shqiptar u krijua dhe u drejtua nga trajneri jugosllav, Lubica Brocic, i cili është edhe trajneri i parë i përfaqësueses shqiptare në historinë e futbollit shqiptar. Kampionati Kombëtar Ballkanik u zhvillua nga data 6 deri në 13 tetor 1946 dhe në të merrnin pjesë ekipet e Rumanisë, Bullgarisë, Jugosllavisë dhe të Shqipërisë. Për shkak të situatës politike në atë kohë, mungonin skuadrat e Turqisë dhe Greqisë. Në këtë kampionat Loro Boriçi është kapiten i ekipit kombëtar. Megjithëse vinte pas një dëmtimi të rëndë, Loro arrin të bëjë një paraqitje të shkëlqyer, duke dhënë një ndihmesë të madhe që Shqipëria të fitonte titullin kampion. Si kapiten i ekipit, atij i jepet kupa e kampionatit dhe në kokë i vendoset një kurorë me dafina.
Flitet se Loros i bënë një “rreng” për ta tërhequr tek “Partizani”, duke e cilësuar si ushtar të vonuar. Kështu ka ndodhur vërtet?
Loja e Loros nuk kishte se si të mos binte në sy të drejtuesve të ekipit “Partizani”, i cili në atë kohë sapo ishte krijuar. Është e vërtetë se për ta bërë të tyre Loron në vitin 1949, ata e tërhoqën në ekipin e tyre si ushtar të vonuar. Dhe që nga ajo kohë Loro u bë pjesë e pandashme e këtij ekipi, madje edhe pas lënies s futbollit ai u aktivizua si trajner i tij. Rezultatet që pati “Partizani” me Loron ishin të mëdha. Që në vitin e parë të tij si lojtar në këtë ekip, prej Loros “Partizani” fitoi të dy trofetë, si kampionatin ashtu edhe kupën e Republikës. Atje ai pati kulmin e tij. Në vitet 1950 -1956 ai ishte një nga lojtarët më të mirë të “Partizanit” dhe njëkohësisht është edhe një nga goleadorët më të mirë, krahas Refik Resmes, Panajot Plakut dhe Përnaskës. Në vitet 1964, ‘66, ‘68, ‘70 do të bëhej fitues i Kupës së Republikës. Por ai fitoi dhe trofe ndërkombëtare, si kampionin ballkanik midis klubeve me “Partizanin” në vitin 1970 dhe medaljen e argjendtë (vendin e dytë) në Spartakiadën e Ushtrive të Vendeve të Lindjes në Hanoi (Vietnam, 1963). Me “Partizanin”, Boriçi do të merrte pjesë edhe në kupat e Evropës. Mjafton të kujtojmë se ai ka drejtuar kombëtare në 24 ndeshje me disa ndërprerje, për një periudhë 25-vjeçare. Ka marrë pjesë në eliminatoret e kampionateve evropiane e botërore. Suksesi më i madh i Loros është ndeshja që është komentuar më shumë, ajo e 17 dhjetorit 1967 ndaj përfaqësues së Gjermanisë, kur skuadra jonë arriti të ndalë skuadrën gjermane duke barazuar 0-0 dhe duke e larguar atë nga Evropiani i vitit 1968, kur ajo vinte si nënkampione e botës. Loro, pa dyshim, për mua dhe besoj për të gjithë, është trajneri më jetëgjatë dhe më i suksesshëm i skuadrës kombëtare shqiptare.
Më pas ai u bë edhe trajner i përfaqësueses së Kinës. Sa i suksesshëm ishte Loro Boriçi atje?
Loro në fakt ka hyrë në histori edhe si trajner i kombëtares së futbollit të Kinës. Ai arriti të krijonte atje një ekip shumë të mirë, dhe atë gjë ai e bëri me shumë pasion. Por ai s’ka drejtuar vetëm kombëtaren, por edhe disa skuadra të tjera në vendin një miliardë banorësh.
A ka patur Loro ndonjë problem me udhëheqësit komunistë të asaj kohe?
Unë nuk di të them ndonjë gjë të saktë për këtë, pasi Loro nuk ishte njeri që konfliktohej. Por di të them një gjë me saktësi, se shpesh Loro binte pre e dëshirave të njërit apo tjetër politikan të asaj kohe. Me këtë dua të them që ndodhte që Loro shpesh të largohej nga detyra e tij si trajner, kjo jo për shkak të rezultateve, por për shkak të dëshirës së njërit politikan, i cili pa asnjë shkak nuk i pëlqente. Për këtë gjë jam shumë i sigurt, madje mbaj mend se, kur Loro Boriçi drejtonte ekipin Kombëtar gjatë eliminatorëve të Kampionatit Botëror, ai është hequr pa të drejtë vetëm për shkak të dëshirës së një politikani, megjithëse Loro kishte arritur rezultate shumë të mira. Madje po të shikojmë me vëmendje historinë e kombëtares shqiptare, shikojmë që Loro është hequr dhe është vendosur shpesh herë në mes të këtyre evenimenteve ndërkombëtare.
Duke u kthyer në jetën private të yllit të futbollit shqiptar. Përse nuk u martua Loro Boriçi?
Për mendimin tim, Loro nuk arriti të krijonte familje vetëm nga pasioni për futbollin. Ai sakrifikoi aq shumë për futbollin sa mund të them që kjo ishte edhe arsyeja e mos martesës së tij. Loro hoqi dorë nga të gjitha privilegjet e moshës së rinisë, kjo pasi ai ishte shumë i lidhur me futbollin. Sa, madje, kur ne shkonim jashtë, nëse të gjithë e kishim mendjen të blinim ndonjë rrobë për të veshur, Loro blinte vetëm topa për fëmijët e lagjes dhe bilbila për gjyqtarët e ndeshjes.
Loro Boriçi vdiq në vitin 1984, në moshën 62-vjeçare, që për një sportist mund të quhet vdekje e parakohshme. Cilat qenë shkaqet që e çuan drejt fundit jetën e tij?
Loro vdiq nga një sëmundje e rëndë, ndonëse ishte në një moshë jo shumë të vjetër. Për mua në sëmundjen e tij mund të ketë ndikuar shumë edhe gjendja e tij shpirtërore, por edhe cigaret e shumta që ai pinte. Them gjendja shpirtërore, pasi Loro ishte tip shumë i ndjeshëm dhe i përjetonte shumë si momentet e gëzimit ashtu e hidhërimit. Në fakt, për kurimin e tij jashtë vendit ndërhyri edhe vetë Ramiz Alia, i cili, si shkodran që ishte, dha urdhër që Loros t’i bëheshin të gjitha kujdesjet e mundshme për përmirësimin e shëndetit. Por, megjithëse u dërgua jashtë për kurim, ai nuk mundi të shpëtonte dot.
Goli i “çuditshëm” i Loros
Në derbin “Dinamo” - “Partizani” në vitin 1954, kur takimi po mbaronte në barazim 0-0, ndodhi një episod që nuk kishte ndodhur ndonjëherë. Një nga futbollistët e Partizanit kroson topin në zonën e portës së “Dinamos” që mbrohej na mjeshtri Qemal Vogli, i cili kërcen në lartësi dhe e zotëron atë. Por ndaj tij pati një ndërhyrje trupore nga futbollisti Merja. Qemali hodhi vështrimin nga arbitri, që nuk dha ndonjë sinjal për faull. I nervozuar, ai lëshon topin përtokë dhe shkon drejt arbitrit për të protestuar. Këtë veprim e pa Loro, që ishte 6 - 7 hapa larg topit, ai vrapon dhe e çon topin në rrjetë. Gjyqtari këtë veprim e quan të rregullt dhe kërkon që topi të vendoset në qendër të fushës, duke e quajtur gol të rregullt. Ky gol u quajt goli i zgjuarsisë, i njohjes perfekte të rregullores së futbollit nga Boriçi. Ai gol e shpalli Partizanin kampion të Shqipërisë.
Panajot Pano: Ja si e njoha të madhin Loro Boriçi
Panajot Pano, një prej nxënësve të ish-trajnerit të kombëtares, kujton plot nostalgji momentet e para të takimit me Loro Boriçin në fundin e viteve 50-të. “Asokohe Loro Boriçi sapo kishte lënë futbollin e luajtur dhe kishte marrë në dorë timonin e ekipit tonë përfaqësues”, tregon në një intervistë për gazetën “Tirana Observer”, Mjeshtri i Sportit, Panajot Pano. Më tej ai kujton edhe ditët-netët në grumbullim me kombëtaren shqiptare nën drejtimin e Loro Biriçit.
Si e keni njohur Loro Boriçin?
Nuk kishte futbollist të kohës sime që nuk donte t’i ngjante sadopak Loro Boriçit. Ai kishte qenë ndër të paktët që kishte luajtur jashtë vendit në Itali dhe ndër të paktët që kishte mundur të luante me skuadra të suksesshme të kohës si Vllaznia dhe Partizani. Ai më grumbulloi në skuadër në ndeshjen me Bullgarinë dhe që nga ai moment pati një lloj lidhje shpirtërore midis nesh edhe pse për seriozitetin që kishte mundohej të fshihte ndjenjat e tij të vërteta.
Është i vetmi trajner afatgjatë që ka pasur kombëtarja shqiptare…
Po, është shumë e vërtetë. Një fakt i tillë nuk duhet lidhur se në Shqipëri nuk kishte specialistë të futbollit, por gjithkush mund të arrinte të shikonte me lehtësi dëshirën e madhe të Loros për t’iu përkushtuar futbollit. Ai i dedikoi gjithçka kësaj loje. Jo pa shkak edhe kinezët e zgjodhën në vitet 70-të për të shkuar e dhënë eksperiencën e tij edhe atje.
A kujtoni ndonjë gjë nga grumbullimet me kombëtaren e Boriçit?
Po. Loro e kishte për zakon të vinte dhomë më dhomë një natë para ndeshjes për të qetësuar të gjithë futbollistët. Tashmë ne na ishte bërë një ritual dhe nuk shtriheshim të flinim pa ardhur ai në dhomën e hotelit ku flinim.
Loro Boriçi është kthyer pothuajse në një mit. Mendoni se ai është i pazëvendësueshëm?
Them se Boriçi është unikal dhe nuk do të ketë një person që të bëjë aq shumë për sportin. Ç’është e vërteta ne luanim me gjithë shpirt për ekipin kombëtar, pasi e kishim në gjak futbollin dhe na pëlqente shumë. Por ai ishte gjithmonë një hap para nesh jo vetëm në fushën e lojës, por edhe jashtë saj.
Bejkush Birçe: “Loro Boriçi, ky mësues i futbollit tonë”
Një nga pasuesit e Loro Boriçit, Bejkush Birçe zbulon me shumë dashamirësi pjesë të karakterit të shkodranit që shkroi një pjesë të mirë të historisë së ekipit tonë përfaqësues. “Loro Biriçi është padyshim për mua një nga njerëzit më dinjitozë që ka pasur futbolli ynë. Nuk dua të ndalem në momente të veçanta të tija për të përshkruar një jetë dedikuar vetëm futbollit, pasi vetëm fakti se ka qenë një nga të parët dhe të paktit futbollistë që është aktivizuar në kampionatin italian të futbollit dhe fakti se ka qenë trajneri më afatgjatë i ekipit tonë përfaqësues, tregon për vlerësimin që i bëhej Loro Biriçit. Ai ishte tipik për mënyrën e lojës, korrektësinë, shumë miqësor dhe tejet serioz në punë”, thotë ish-trajneri i kombëtares, Bejkush Birçe.
Pasaporta
Emri: Loro
Mbiemri: Boriçi
Datëlindja 22 gusht 1922
Vendlindja: Shkodër
Tituj sportiv: “Mjeshtër i Merituar”, “Trajner Kombëtar”, “Nderi i Sportit Shqiptar”
Ekipet ku ka luajtur: ekipi i “Vllaznisë” (1937-1945, ‘46, ‘47, ‘48), “Partizani” (1949 - 1956), “Spartaku” i Tiranës (1956), Lacio (1941-1942).
Klubet që ka drejtuar: “Partizani”, “Spartaku” i Tiranës, “Flamurtari”, “Lokomotiva”, “Kombëtarja e të Rinjve”, ekipi “Shpresa”, ekipi i Kombëtares së Shqipërisë, Kombëtaren e Kinës.
Ndeshje ndërkombëtare të luajtura:
Ka luajtur 80 ndeshje, nga të cilat 20 i ka luajtur me ekipin e kombëtares. Ka shënuar 38 gola.
Trofe të fituara:
Kampion Kombëtar si futbollist: “Vlaznia” (1945), “Partizani” (1949, 1954). Kupa Republike: “Partizani” 1949, Kampion Ballkani si futbollist ( 1946), 6 herë golashënuesi më i mirë i vendit.
Si trajner: Kampion Kombëtar me “Partizanin” (1962 / 63, 1963/ 64, 1970/71. Kupa Republike: “Partizani”, 1964, 66, 68, 70. Kampion Ballkani midis klubeve, “Partizani” 1970, kampion Ballkani me Shpresa. Medalje e argjendtë në Lojërat e Ushtrive të Lindjes (Hanoi) 1963. Fitues i anketës “Sporti Popullor”
Dekoruar: Urdhri “Naim Frashëri” Klasi i Parë, Urdhri i Artë “Naim Frashëri”, Medalje pune: “Mjeshtri i Madh i Punës”
Atij i përkasin shumë epitete jo vetëm të futbollistit të madh e të “njëfarë” superelite të rrallë me karakteristika të fisme të lojës së magjishme, trajnerit me një bagazh të madh dijesh, eksperiencash e prodhimit të ideve, që sollën disa rezultate të rangut europian e botëror, por ai ishte edhe simboli i një njeriu të jashtëzakonshëm. Loro Boriçi përfaqëson simbolikën e futbollit dhe të sportit shqiptar. Ja çfarë tregon për të ish-futbollisti dhe ish-kolegu i tij, Mjeshtri i Merituar i Sportit dhe Presidenti i Nderit i FSHF-së, profesor doktor Miço Papadhopulli: “Loro Boriçi ka qenë një figurë e jashtëzakonshme e futbollit shqiptar, por jo vetëm e futbollit, por edhe e sportit shqiptar. Ai ishte një njeri i palodhur, altruist, njeri me një shpirt të madh, tepër komunikues e i sjellshëm. Si lojtar ai ishte një lojtar universal, lojtari që u shpall më i miri i Ballkanit në vitin 1946, kapiteni që mori Kupën e Kampionit Ballkanik. Ai ishte një tip centërfori i veçantë, i tipit Pele, që organizonte lojën, jepte topa të bukur, gjuante fort e shkëlqyeshëm, luante me kokë shumë bukur, pasi loja në atë kohë bëhej me krosime. Si trajner, te Loro unë shihja një Makarenko, një pedagog të shkëlqyer, që të bënte me zor që të luaje me metodat brilante të komunikimit. Shquhej si trajner në aspektin tekniko-taktik me dije të thella, një poliglot gjuhësh të huaja. Ai ishte njeriu i jashtëzakonshëm i dijes. Ai ishte edhe “ushtar” edhe “oficer”. Komunikonte me futbollistët, si vëllau me vëllaun. Pasioni i tij, jeta e tij, ishte futbolli. E kam parë duke luajtur me Bullgarinë dhe Rumaninë për Ballkaniadën dhe ka qenë në një formë shumë të mirë, madhështore. Ndeshja më e madhe e tij është ndeshja Jugosllavi-Shqipëri, e luajtur në Beograd në vitin 1948, që përfundoi 0-0. E kam parë ndeshjen në Beograd në stadiumin “Havala”. Luajti shkëlqyeshëm. Të gjitha gazetat jugosllave shtronin pyetjen: “Bobek apo Boriçi- Kush ishte më i miri i ndeshjes, shqiptari apo jugosllavi i famshëm-”
Loro Boriçi është njeriu i futbollit shkodran, ku sigloi dy kampionatet e para të pasluftës, në vitet 1945, 1946. Ai është ndër të paktët futbollistë shqiptarë që luajti me një ekip italian të Serisë A, siç ishte Lacio në kampionatet e viteve 1941, 1942. Kapiteni Boriçi udhëhoqi skuadrën përfaqësuese të Shqipërisë në fitoren historike të Ballkaniadës të vitit 1946 në Tiranë, duke sfumuar skuadra me emër si Rumania e Bullgaria. Ai është emblema e ekipit të madh të Partizanit në vitet 1949 deri në vitin 1957, ku në rolin e qendërsulmuesit që bombardonte portat kundërshtare dhe trajnerit i solli skuadrës kryeqytetase një varg kupash të kampionit e të Kupës së Republikës. Me emrin e tij në sferën e trajningut lidhet fitimi i medaljeve të argjendta në turneun e Hanoit, në fitimin e Kupës Ballkanike me Partizanin në vitin 1971. Ai është trajneri i madh i përfaqësueses shqiptare, që sigloi rezultatet sensacionale me Irlandën e Veriut 1-1 në Tiranë në vitin 1965, barazimin “varrmihës” ndaj RFGJ-së së Helmut Shënit në vitin 1967, që solli eliminimin e nënkampiones së notës nga finalet e Kampionatit Europian të Romës në vitin 1968. Apo i fitores së thellë 3-0 ndaj skuadrës përfaqësuese të Turqisë në vitin 1971. Boriçi është njeriu i Kinës, në mesvitet 1970, ku dha një ndihmesë të madhe në zhvillimin e futbollit kinez me stërvitjet, leksionet e drejtimin e skuadrave kineze. Dhe kinezët ia ditën shumë lektorit, pedagogut e njeriut që shkriu gjithçka nga jeta e tij në ato vite. Ato befasoheshin për orët e shumta që ai punonte gjatë tërë ditës.
Po cila është historia e këtij gjeniu të futbollit shqiptar- Që në fillimet e adoleshencës, Loro dallohej për cilësitë e tij futbollistike, që i pasqyronte me shokët e tij të lagjes dhe në kampionatet e lagjeve që zhvilloheshin në vendlindjene futbollit shqiptar, në Shkodër. Duke parë shtatlartësinë, teknikën e lartë që zotëronte dhe goditjet e fuqishme në portë, drejtuesit shkodranë të asaj kohe e fusin që në moshën 15-vjeçare në formacionin e të rriturve. Në kampionatine 7-të kombëtar të Shqipërisë ai zhvillon ndeshjen e parë të tij me Vllazninë kundër Dragojit të Pogradecit, më 6 qershor të vitit 1937. Ai është i papërmbajtshëm dhe në rezultatin fitues 5-0 për shkodranët, ku shënon katër gola në minutat e 60?, 70?, 75? dhe 82?. Gjiganti shkodran 186 cm i gjatë (më i gjati në historinë e futbollit shqiptar ndoshta bashkë me Taren) përshkruhet kështu nga bashkëlojtari i kohës, Ibrahim Dizdari: “Me thanë Boriçi në fuqi të katërt, kishte kenë ma mirë, mbasi çdo gol ka kenë i papritshëm dhe shuti mjaft i fortë e ndër qoshe. Superioriteti asht i Vllaznisë, i thellë, në të 15? Boriçi ja fillon bombeve nder qoshe, tue shënue të dytin gol nga 20 metra. Një minutë ma vonë Boriçi rreh dy herë me radhë shtyllën e syperme të portës… Në 25? Boriçi shënon një gol të fortë e të mrekullueshëm me 7 metro distancë, tue e çue numrin e golave në tre. Për pesë minuta Vllaznija zbret bukur, Dervishi kthen do topa e Boriçi, s’i rren halfin, prej 30 metrave jep një shut në qoshe të portës për tokë e gol, 4-0 për Vllazninë. Por golin ma të bukur të ditës e ka ba Boriçi në të 37-tën minutë nga 35 metra larg në qoshe të portës nalt.” (B.Dizdari, Historia e Kampionateve të Shqipërisë, vitet ‘30). Por Loro nuk do të luante në kampionate për arsye me sa duket të rregullit të mosluajtjes së nxënësve, por Vllaznia e fuste në ndeshje apo miqësore, ku ai shënonte gola spektakolarë. Në vitet 1941-1942 shkon në Romë për studime dhe luan me Lacion e zhvillon dy kampionate. Në 1941 luan katër ndeshje, ndërsa në Skudeton më pas luan 14 ndeshje dhe shënon 4 gola. Dhe ai luante në një ekip me Piolën e famshëm të përfaqësueses italiane.
Suksesi më i madh i pasluftës për Shqipërinë është fitimi i Kampionatit Ballkanik në vitin 1946, kur Loro luante me kampionët e vendit, Vllazninë e Shkodrës. Ja çfarë shkruan Buletini Special i Ballkaniadës, që u botua në dy gjuhë, frengjisht e shqip në 1946 për ndeshjen Shqipëri-Bullgari (3-1) dhe Loron: “Pikërisht në të 30? Boriçi me një shut të mrekullueshëm shënoi golin më të bukur të ditës. Mbas pushimit në pjesën e dytë të lojës, skuadra vendase mori në dorë frenat e lojës dhe sulmoi me tërë energjitë e saj për të fituar, derisa në të 18? një shut i Boriçit i gjuajtur në penallti, për shkak të një faulli të rëndë që bëri lojtari bullgar Radoef, përplaste topin në rrjetën e Kastofit, duke nxjerrë në dritë golin e dytë për fitoren e skuadrës shqiptare”.
Kapiteni Boriçi ngre kupën lart me fletët e dafinës në qafë dhe brohoritet nga tifozët e shumtë në stadium dhe në bulevardin “Dëshmorët e Kombit”. Në vitin 1949 shkon te Partizani dhe mbetet idhtar i përjetshëm i tij. Klubi i kuq bëhet shtëpia e tij e parë. Partizani shpallet kampion i vendit dhe Boriçi golashënuesi më i mirë i kampionatit me 12 gola. Luan dhe drejton Partizanin njëkohësisht në vitet 54?-57?, ku kurorëzohet me kupa e kampionate. Ai luan shumë ndeshje më përfaqësuesen në një hark kohor 7-vjeçar (24 ndeshje), ku shënon gjashtë gola, kundër Jugosllavisë (2-4) në Tiranë në vitin 1946, Bullgarisë (2-1, qershor, 1950 në Tiranë), Çekosllovakisë (2-1, dhjetor, 1952 , Tiranë), Polonisë (2-0, nëntor 1953, Tiranë) si dhe dy gola në Ballkaniadën e 1946-s.
Si trajner i përfaqësueses zhvillon 20 ndeshje zyrtare, ku nuk u shpëton disa shkarkimeve, pas humbjeve me danezët dhe gjermanët (1963, 1981) nga viti 1957 e deri në vitin 1981. Eshtë i dyti nga numri i ndeshjeve të zhvilluara dhe pikëve të grumbulluar (8 pikë) bashkë me Shyqyri Rrelin. Pas dy ndeshjeve të mëdha të Shqipërisë me RFGJ në vitin 1967 (0-0) dhe 1971 (0-1), trajneri i përfaqësueses gjermane do të shprehej: “Unë dua t’i bëj një kompliment shumë të madh skuadrës shqiptare dhe trajnerit të saj, kolegut tim Loro Boriçi. Edhe një herë komplimente për Shqipërinë e futbollin shqiptar dhe për skuadrën e tij të mirë.” (17 shkurt 1967, Tiranë). “Dua t’i bëj komplimentet më të mira kolegut tim Boriçi, i cili e ka ngritur skuadrën e tij. Ndonëse fituam, barazimi do të ishte më i drejtë, pra do të isha dakord edhe me rezultatin 1-1? (17 shkurt 1971, Tiranë). Kjo ishte një pjesë e historisë së lavdishme të simbolit të futbollit shqiptar Loro Boriçi me rastin e 14-vjetorit të vdekjes së tij më 25 prill të vitit 1984. E rrallësisë shqiptare.
“Përse Loro Boriçi Iku nga Lacio për të luajtur me Vllazninë”
Flet Sotir Seferaj, miku i ngushtë i legjendës së futbollit shqiptar
Dimë që legjenda e futbollit shqiptar, Loro Boriçi kishte arritur të luante në Itali me ekipin e Lacios. Dimë që më pas ai u kthye në atdhe, ku luajti me “Vllazninë” e Shkodrës dhe kombëtaren shqiptare. Por Sotir Sefereaj, një nga miqtë e ngushtë të Loro Borriçit, zbulon arsyet se pse Loro braktisi ekipin e madh të Lacios. Sipas Seferajt, ishte kërkesa e të ëmës së Loros, Marijes, që, pas kapitullimit të Musolinit dhe fashizmit në Itali, i biri të kthehej në vendlindje për të vazhduar jetën në Shqipëri. Por në intervistën e dhënë për “Tirana Observer”, Sotir Seferaj, miku i ngushtë i legjendës së futbollit shqiptar, rrëfen edhe një sekret tjetër. Sipas tij, Loro kishte shkuar në Itali jo për të luajtur futboll, por për të ndjekur studimet e larta në degën e Juridikut në Universitetin e Romës.
Kush ishte Loro Boriçi?
Loro Boriçi u lind më 22 gusht 1922, në qytetin e Shkodrës. Ai rridhte nga një familje e vjetër shkodrane dhe shumë e njohur në qytetin e Shkodrës. Familja përbëhej nga gjashtë fëmijë, tre djem, Marku, Loro e Pjerini, si dhe nga tri vajza, Angjelina Margarita dhe Klarinda.
Si u zbulua Loro si talent?
Loro që në moshë të vogël do të luante futboll së bashku me vëllain e tij, Markun, që ishte tre vjet më i madh se ai. Zakonisht ata luanin nëpër lagjet e tyre, ku vëllai i tij, Marku ishte portier dhe Loro sulmues. Por Loro spikati më tepër si talent kur luante në “Rrethin Don Bosko” të kolegjit Saverian. Por spikatjen e tij Loro e pati në moshën 15 vjeçare më 6 qershor 1937. Në fushën e vjetër të Shkodrës do të zhvillohej ndeshja e ditës së 7-të të Kampionatit të 7-të Kombëtar, midis “Vllaznisë” dhe ekipit “Dragoj” të Pogradecit. Ndeshja filloi në orën 16, dhe ekipi shkodran kishte në përbërje lojtarë të mëdhenj të asaj periudhe si Osmani, Shala, Gjeloshi, Fakja, Dizdari, Koliqi, Halepiani, Dervishi, Hoxha. Por në morinë e tërë këtyre lojtarëve të mëdhenj të asaj kohe, trajneri shkodran nuk kishte lënë jashtë as dy vëllezërit Boriçi, që luanin njëri si portier e tjetri si sulmues. Marku ishte 18 vjeç, kurse Loro donte edhe 68 ditë të mbushte 15 vjeç. Në pjesën e parë shkodranët patën vështirësi me mbrojtjen e skuadrës së Pogradecit, megjithëse ata do shënonin në minutën e 21 me anë të Koliqit. Por në pjesën e dytë çdo gjë ndryshoi. Kjo për shkak të lojës së debutuesit Loro Boriçi. 15-vjeçari arriti të shënojë në atë takim katër gola, njërin më të bukur se tjetrin, madje dy golat e fundit ai i shënoi nga një distancë prej 30-35 metra nga porta. Të gjithë në atë stadium u mahnitën nga loja e djalit të vogël dhe e duartrokitën gjatë gjithë ndeshjes. Por ajo ndeshje në fakt do të ishte edhe e fundit për Loron me ekipin e “Vllaznisë” në atë periudhe. Kjo për shkak se ai nuk u lejua të luante më nëpër fushat e vendit nga mamaja e tij, Marija, e cila kërkonte që ai të studionte dhe të mbaronte shkollën me rezultate të larta.
Kur filloi Loro të luante përsëri futboll?
Pavarësisht se e ëma e tij, Marija nuk donte që Loroja të bëhej futbollist, ai e gjente përsëri kohën të luante fshehurazi futboll me shokët e tij. Por ai karrierën si futbollist do ta niste pas 5 vitesh nga debutimi i tij i parë. Por kësaj here jo në Shqipëri, por në Itali.
Si u aktivizua Loro Boriçi me ekipin italian të Lacios?
Në vitin 1941 Loro Boriçi kishte shkuar për të studiuar në Fakultetin e Drejtësisë në Romë. Por gjatë kohës së qëndrimit të tij në Itali ai nuk mund të qëndronte pa luajtur dot futboll, pasi ai ishte shumë i pasionuar pas këtij sporti. Prandaj duke mos patur më edhe pengesën e së ëmës së tij, ai iu drejtohet zyrave të klubit sportiv të Lacios. Pas një takimi të shkurtër, drejtuesit e klubit italian vendosën që ta provojnë djaloshin shqiptar, dhe fillimisht e aktivizojnë me ekipin B të Lacios. Gjatë ndeshjeve të kontrollit, Loro zhvilloi lojë të bukur gjë që bëri që ai tu binte në sy specialistëve të Lacios. Ai spikati për manovrimet që ai bënte me topin, hapin galopant si edhe gjuajtjet që ai mund të kryente me të dyja këmbët në distanca të ndryshme. Nuk u deshën shumë prova për të bindur teknikët e Lacios për ta grumbulluar Loron me ekipin e parë. Ai zhvilloi me Lacion në vitet 1941-1942, 18 ndeshje. Loroja luajti përkrah futbollistit më të mirë të asaj kohe, Silvio Piola. Ajo që mbetet kujtimi më i bukur i Loros me Lacion është ndeshja për Kupën e Italisë midis Juventusit dhe Lacios në vitin 1942. Ndeshja pritej me shumë interes edhe për faktin se dy futbollistë shqiptarë dhe të dy luanin në rolin e kundërsulmuesit. Riza Lushta me Juven dhe Loro Boriçi me Lacion. Para se të zhvillohej takimi, futbollisti Lushta kishte zbritur më parë në fushë dhe priste që në fushë të zbriste edhe Loroja. Menjëherë sa e pa këtë të fundit, Lushta shkoi me vrap dhe e përqafoi me mall dhe e uroi që të kishte sukses. Loja u zhvillua shumë interesante, në fillim skuadra e “Juventusit” kaloi në avantazh me anë të dy golave por më pas skuadra e Lacios arriti ta barazojë dhe kulmi arriti kur Loro Boriçi arrin të shënojë edhe golin e tretë duke bërë të mundur mundjen e Juventusit si dhe eliminimin e këtij të fundit nga kupa e Italisë.
Akoma edhe sot nuk dihen mirë arsyet se pse u kthye Loro Boriçi në Shqipëri, në një kohë kur luante për një ekip të madh si Lacio?
Me sa di unë Loro u kthye në atdhe në vitin 1943, kjo u bë vetëm për arsye familjare. Duke qenë se vendi në atë kohë ishte i përfshirë nga lufta, Loroja së bashku me vëllain e tij, Markun e panë të arsyeshme të ktheheshin pranë familjes dhe t’i gjendeshin pranë në ato momente të vështira. Kjo ishte arsyeja se pse Loro u kthye në Shqipëri. Loro ishte shumë i lidhur me familjen e tij dhe nuk mund të qëndronte kurrsesi jashtë vendit, ndërkohë që jeta e tyre ishin në rrezik. Ndërkohë që edhe e ëma e tij Marija dëshironte që në atë periudhë të vështirë t’i kishte dy djemtë pranë.
Si vazhdoi më pas karriera e Loros si futbollist?
Loro u shfaq përsëri në futbollin shqiptar pas 9 vitesh. Ai u kthye përsëri të luajë për skuadrën e tij “Vllazninë” në vitin 1945 pas çlirimit të vendit. Në vitin 1945 ai u thirr për herë të parë si përforcues nga skuadra e “Tiranës” në një turne që u zhvillua në Beograd të Jugosllavisë. Në të merrnin pjesë ekipi “Ylli i Kuq” i Beogradit, ekipi i “Tiranës”, si dhe ekipi i “Sofjes”. Ky do ishte nj turne triumfal për Loron, jo vetëm që ai do shënonte në të dy ndeshjet, por ai do shpallej edhe futbollisti më i mirë i turneut. Në dy shtator 1945 në vend filloi edhe kampionati i 8-të kombëtar i futbollit. Ai ishte i ndarë në dy grupe A dhe B me nga 6 skuadra. Në grupin e “Vllaznisë” bënin pjesë skuadrat e “Teutës” së Durrësit. “Besa” e Kavajës, “Tomorri” i Beratit, “Ismail Qemali” i Vlorës dhe skuadra ushtarake “Liria” me qendër në Korçë. Ekipi i Shkodrës arrin t’i fitojë të gjitha ndeshjet në grupin e saj dhe më pas ndeshet me fituesen e grupit tjetër, që ishte ekipi i “Tiranës”. “Vllaznia” arrin t’i fitojë të dyja takimet me skuadrën e Tiranës duke bërë që të shpallet kampione kombëtare. Ky ishte edhe titulli i parë kampion për Loron. Në kampionatin e 9, Loro luan vetëm një ndeshje në të cilën ai do dëmtohet rëndë në gju, dhe për këtë arsye ai dërgohet për kurim në Jugosllavi, ku qëndron për gati 6 muaj. Ai do kthehej në atdhe për të luajtur përsëri në shtator të vitit 1946, vetëm një muaj para fillimit të Kampionatit Ballkanik të vitit 1946, i cili u zhvillua në atë kohë në Tiranë. Ky kampionat do ishte edhe shkëlqimi i Loros.
Trajneri më jetëgjatë dhe më i suksesshëm i skuadrës kombëtare shqiptare jo pak herë i duhej të shkëputej nga puna për shkak të simpatizantëve apo jo simpatizantëve në radhët e udhëheqjes. Sotir Seferaj, miku dhe sportisti i yllit të futbollit shqiptar, tregon se Loro është hequr disa herë nga roli i trajnerit, pasi nuk preferohej nga një simpatizant i lartë. Por nga ana tjetër, vihej sërish në atë pozicion, pasi ishte idhulli i një funksionari tjetër. “Mbaj mend që, kur Loro Boriçi drejtonte ekipin Kombëtar gjatë eliminatorëve të Kampionatit Botëror, ai është hequr pa të drejtë vetëm për shkak të dëshirës së një politikani”, kujton ai, pa dashur të përmendë emra. Në vijim të intervistës së tij për “Tirana Observer”, Sotir Seferaj tregon edhe se si u bë Loro trajner i kombëtares së Kinës. Përse nuk u martua dhe çfarë e solli vdekjen e parakohshme të tij në moshën 62-vjeçare.
Cili është roli i Loros në Kampionatin Ballkanik?
Kampionati Kombëtar Ballkanik i vitit 1946 ishte edhe evenimenti parë që ishte bërë e mundur që të krijohej një skuadër kombëtare futbolli, e cila merrte pjesë në një kompeticion ndërkombëtar. Ekipi shqiptar u krijua dhe u drejtua nga trajneri jugosllav, Lubica Brocic, i cili është edhe trajneri i parë i përfaqësueses shqiptare në historinë e futbollit shqiptar. Kampionati Kombëtar Ballkanik u zhvillua nga data 6 deri në 13 tetor 1946 dhe në të merrnin pjesë ekipet e Rumanisë, Bullgarisë, Jugosllavisë dhe të Shqipërisë. Për shkak të situatës politike në atë kohë, mungonin skuadrat e Turqisë dhe Greqisë. Në këtë kampionat Loro Boriçi është kapiten i ekipit kombëtar. Megjithëse vinte pas një dëmtimi të rëndë, Loro arrin të bëjë një paraqitje të shkëlqyer, duke dhënë një ndihmesë të madhe që Shqipëria të fitonte titullin kampion. Si kapiten i ekipit, atij i jepet kupa e kampionatit dhe në kokë i vendoset një kurorë me dafina.
Flitet se Loros i bënë një “rreng” për ta tërhequr tek “Partizani”, duke e cilësuar si ushtar të vonuar. Kështu ka ndodhur vërtet?
Loja e Loros nuk kishte se si të mos binte në sy të drejtuesve të ekipit “Partizani”, i cili në atë kohë sapo ishte krijuar. Është e vërtetë se për ta bërë të tyre Loron në vitin 1949, ata e tërhoqën në ekipin e tyre si ushtar të vonuar. Dhe që nga ajo kohë Loro u bë pjesë e pandashme e këtij ekipi, madje edhe pas lënies s futbollit ai u aktivizua si trajner i tij. Rezultatet që pati “Partizani” me Loron ishin të mëdha. Që në vitin e parë të tij si lojtar në këtë ekip, prej Loros “Partizani” fitoi të dy trofetë, si kampionatin ashtu edhe kupën e Republikës. Atje ai pati kulmin e tij. Në vitet 1950 -1956 ai ishte një nga lojtarët më të mirë të “Partizanit” dhe njëkohësisht është edhe një nga goleadorët më të mirë, krahas Refik Resmes, Panajot Plakut dhe Përnaskës. Në vitet 1964, ‘66, ‘68, ‘70 do të bëhej fitues i Kupës së Republikës. Por ai fitoi dhe trofe ndërkombëtare, si kampionin ballkanik midis klubeve me “Partizanin” në vitin 1970 dhe medaljen e argjendtë (vendin e dytë) në Spartakiadën e Ushtrive të Vendeve të Lindjes në Hanoi (Vietnam, 1963). Me “Partizanin”, Boriçi do të merrte pjesë edhe në kupat e Evropës. Mjafton të kujtojmë se ai ka drejtuar kombëtare në 24 ndeshje me disa ndërprerje, për një periudhë 25-vjeçare. Ka marrë pjesë në eliminatoret e kampionateve evropiane e botërore. Suksesi më i madh i Loros është ndeshja që është komentuar më shumë, ajo e 17 dhjetorit 1967 ndaj përfaqësues së Gjermanisë, kur skuadra jonë arriti të ndalë skuadrën gjermane duke barazuar 0-0 dhe duke e larguar atë nga Evropiani i vitit 1968, kur ajo vinte si nënkampione e botës. Loro, pa dyshim, për mua dhe besoj për të gjithë, është trajneri më jetëgjatë dhe më i suksesshëm i skuadrës kombëtare shqiptare.
Më pas ai u bë edhe trajner i përfaqësueses së Kinës. Sa i suksesshëm ishte Loro Boriçi atje?
Loro në fakt ka hyrë në histori edhe si trajner i kombëtares së futbollit të Kinës. Ai arriti të krijonte atje një ekip shumë të mirë, dhe atë gjë ai e bëri me shumë pasion. Por ai s’ka drejtuar vetëm kombëtaren, por edhe disa skuadra të tjera në vendin një miliardë banorësh.
A ka patur Loro ndonjë problem me udhëheqësit komunistë të asaj kohe?
Unë nuk di të them ndonjë gjë të saktë për këtë, pasi Loro nuk ishte njeri që konfliktohej. Por di të them një gjë me saktësi, se shpesh Loro binte pre e dëshirave të njërit apo tjetër politikan të asaj kohe. Me këtë dua të them që ndodhte që Loro shpesh të largohej nga detyra e tij si trajner, kjo jo për shkak të rezultateve, por për shkak të dëshirës së njërit politikan, i cili pa asnjë shkak nuk i pëlqente. Për këtë gjë jam shumë i sigurt, madje mbaj mend se, kur Loro Boriçi drejtonte ekipin Kombëtar gjatë eliminatorëve të Kampionatit Botëror, ai është hequr pa të drejtë vetëm për shkak të dëshirës së një politikani, megjithëse Loro kishte arritur rezultate shumë të mira. Madje po të shikojmë me vëmendje historinë e kombëtares shqiptare, shikojmë që Loro është hequr dhe është vendosur shpesh herë në mes të këtyre evenimenteve ndërkombëtare.
Duke u kthyer në jetën private të yllit të futbollit shqiptar. Përse nuk u martua Loro Boriçi?
Për mendimin tim, Loro nuk arriti të krijonte familje vetëm nga pasioni për futbollin. Ai sakrifikoi aq shumë për futbollin sa mund të them që kjo ishte edhe arsyeja e mos martesës së tij. Loro hoqi dorë nga të gjitha privilegjet e moshës së rinisë, kjo pasi ai ishte shumë i lidhur me futbollin. Sa, madje, kur ne shkonim jashtë, nëse të gjithë e kishim mendjen të blinim ndonjë rrobë për të veshur, Loro blinte vetëm topa për fëmijët e lagjes dhe bilbila për gjyqtarët e ndeshjes.
Loro Boriçi vdiq në vitin 1984, në moshën 62-vjeçare, që për një sportist mund të quhet vdekje e parakohshme. Cilat qenë shkaqet që e çuan drejt fundit jetën e tij?
Loro vdiq nga një sëmundje e rëndë, ndonëse ishte në një moshë jo shumë të vjetër. Për mua në sëmundjen e tij mund të ketë ndikuar shumë edhe gjendja e tij shpirtërore, por edhe cigaret e shumta që ai pinte. Them gjendja shpirtërore, pasi Loro ishte tip shumë i ndjeshëm dhe i përjetonte shumë si momentet e gëzimit ashtu e hidhërimit. Në fakt, për kurimin e tij jashtë vendit ndërhyri edhe vetë Ramiz Alia, i cili, si shkodran që ishte, dha urdhër që Loros t’i bëheshin të gjitha kujdesjet e mundshme për përmirësimin e shëndetit. Por, megjithëse u dërgua jashtë për kurim, ai nuk mundi të shpëtonte dot.
Goli i “çuditshëm” i Loros
Në derbin “Dinamo” - “Partizani” në vitin 1954, kur takimi po mbaronte në barazim 0-0, ndodhi një episod që nuk kishte ndodhur ndonjëherë. Një nga futbollistët e Partizanit kroson topin në zonën e portës së “Dinamos” që mbrohej na mjeshtri Qemal Vogli, i cili kërcen në lartësi dhe e zotëron atë. Por ndaj tij pati një ndërhyrje trupore nga futbollisti Merja. Qemali hodhi vështrimin nga arbitri, që nuk dha ndonjë sinjal për faull. I nervozuar, ai lëshon topin përtokë dhe shkon drejt arbitrit për të protestuar. Këtë veprim e pa Loro, që ishte 6 - 7 hapa larg topit, ai vrapon dhe e çon topin në rrjetë. Gjyqtari këtë veprim e quan të rregullt dhe kërkon që topi të vendoset në qendër të fushës, duke e quajtur gol të rregullt. Ky gol u quajt goli i zgjuarsisë, i njohjes perfekte të rregullores së futbollit nga Boriçi. Ai gol e shpalli Partizanin kampion të Shqipërisë.
Panajot Pano: Ja si e njoha të madhin Loro Boriçi
Panajot Pano, një prej nxënësve të ish-trajnerit të kombëtares, kujton plot nostalgji momentet e para të takimit me Loro Boriçin në fundin e viteve 50-të. “Asokohe Loro Boriçi sapo kishte lënë futbollin e luajtur dhe kishte marrë në dorë timonin e ekipit tonë përfaqësues”, tregon në një intervistë për gazetën “Tirana Observer”, Mjeshtri i Sportit, Panajot Pano. Më tej ai kujton edhe ditët-netët në grumbullim me kombëtaren shqiptare nën drejtimin e Loro Biriçit.
Si e keni njohur Loro Boriçin?
Nuk kishte futbollist të kohës sime që nuk donte t’i ngjante sadopak Loro Boriçit. Ai kishte qenë ndër të paktët që kishte luajtur jashtë vendit në Itali dhe ndër të paktët që kishte mundur të luante me skuadra të suksesshme të kohës si Vllaznia dhe Partizani. Ai më grumbulloi në skuadër në ndeshjen me Bullgarinë dhe që nga ai moment pati një lloj lidhje shpirtërore midis nesh edhe pse për seriozitetin që kishte mundohej të fshihte ndjenjat e tij të vërteta.
Është i vetmi trajner afatgjatë që ka pasur kombëtarja shqiptare…
Po, është shumë e vërtetë. Një fakt i tillë nuk duhet lidhur se në Shqipëri nuk kishte specialistë të futbollit, por gjithkush mund të arrinte të shikonte me lehtësi dëshirën e madhe të Loros për t’iu përkushtuar futbollit. Ai i dedikoi gjithçka kësaj loje. Jo pa shkak edhe kinezët e zgjodhën në vitet 70-të për të shkuar e dhënë eksperiencën e tij edhe atje.
A kujtoni ndonjë gjë nga grumbullimet me kombëtaren e Boriçit?
Po. Loro e kishte për zakon të vinte dhomë më dhomë një natë para ndeshjes për të qetësuar të gjithë futbollistët. Tashmë ne na ishte bërë një ritual dhe nuk shtriheshim të flinim pa ardhur ai në dhomën e hotelit ku flinim.
Loro Boriçi është kthyer pothuajse në një mit. Mendoni se ai është i pazëvendësueshëm?
Them se Boriçi është unikal dhe nuk do të ketë një person që të bëjë aq shumë për sportin. Ç’është e vërteta ne luanim me gjithë shpirt për ekipin kombëtar, pasi e kishim në gjak futbollin dhe na pëlqente shumë. Por ai ishte gjithmonë një hap para nesh jo vetëm në fushën e lojës, por edhe jashtë saj.
Bejkush Birçe: “Loro Boriçi, ky mësues i futbollit tonë”
Një nga pasuesit e Loro Boriçit, Bejkush Birçe zbulon me shumë dashamirësi pjesë të karakterit të shkodranit që shkroi një pjesë të mirë të historisë së ekipit tonë përfaqësues. “Loro Biriçi është padyshim për mua një nga njerëzit më dinjitozë që ka pasur futbolli ynë. Nuk dua të ndalem në momente të veçanta të tija për të përshkruar një jetë dedikuar vetëm futbollit, pasi vetëm fakti se ka qenë një nga të parët dhe të paktit futbollistë që është aktivizuar në kampionatin italian të futbollit dhe fakti se ka qenë trajneri më afatgjatë i ekipit tonë përfaqësues, tregon për vlerësimin që i bëhej Loro Biriçit. Ai ishte tipik për mënyrën e lojës, korrektësinë, shumë miqësor dhe tejet serioz në punë”, thotë ish-trajneri i kombëtares, Bejkush Birçe.
Pasaporta
Emri: Loro
Mbiemri: Boriçi
Datëlindja 22 gusht 1922
Vendlindja: Shkodër
Tituj sportiv: “Mjeshtër i Merituar”, “Trajner Kombëtar”, “Nderi i Sportit Shqiptar”
Ekipet ku ka luajtur: ekipi i “Vllaznisë” (1937-1945, ‘46, ‘47, ‘48), “Partizani” (1949 - 1956), “Spartaku” i Tiranës (1956), Lacio (1941-1942).
Klubet që ka drejtuar: “Partizani”, “Spartaku” i Tiranës, “Flamurtari”, “Lokomotiva”, “Kombëtarja e të Rinjve”, ekipi “Shpresa”, ekipi i Kombëtares së Shqipërisë, Kombëtaren e Kinës.
Ndeshje ndërkombëtare të luajtura:
Ka luajtur 80 ndeshje, nga të cilat 20 i ka luajtur me ekipin e kombëtares. Ka shënuar 38 gola.
Trofe të fituara:
Kampion Kombëtar si futbollist: “Vlaznia” (1945), “Partizani” (1949, 1954). Kupa Republike: “Partizani” 1949, Kampion Ballkani si futbollist ( 1946), 6 herë golashënuesi më i mirë i vendit.
Si trajner: Kampion Kombëtar me “Partizanin” (1962 / 63, 1963/ 64, 1970/71. Kupa Republike: “Partizani”, 1964, 66, 68, 70. Kampion Ballkani midis klubeve, “Partizani” 1970, kampion Ballkani me Shpresa. Medalje e argjendtë në Lojërat e Ushtrive të Lindjes (Hanoi) 1963. Fitues i anketës “Sporti Popullor”
Dekoruar: Urdhri “Naim Frashëri” Klasi i Parë, Urdhri i Artë “Naim Frashëri”, Medalje pune: “Mjeshtri i Madh i Punës”
Komentoni
Artikuj te tjere
Kujtim Majaci, shuarja e një legjende futbolli
Sul Demollari - Kapiteni i futbollit shqiptar
Fabio Kanavaro, historia e një ylli
Loro Boriçi, simboli i futbollit shqiptar
Luan Çipi: Me sportin ndër vite
Sulejman Maliqati,“macja e zezë“ e futbollit shqiptar
Del Piero: Historia e një jete plot suksese
Tajson: Më vjen turp nga gabimet që kam bërë
Kaka: Dua ta njoh Shqiperine
Sa e vonuar statuja për Panajot Panon!
Agustin Kola, Mjeshtër i Merituar sporti, një nga ikonat e futbollit bardheblu
Ish- futbollisti i Flamurtarit Petro Ruci flet në “Telegraf” për karrierën e tij sportive
Ali Mema: Unë, legjenda që eliminova Best dhe Bekenbauer
Shumi: Si e shijoj jetën pas largimit nga Formula 1
Del Piero: Do të largohem nga Juventusi pas pesë vjetësh
Nofkat më të spikatura të 50 sportistëve më të njohur në botë
Ali Mata, traineri që fitoi me "17 Nëntorin" 36 herë titullin kampion kombëtar për meshkuj dhe 41 herë për femra
C.Ronaldo "Topi i Artë 2008"
E gjithë Spanja përulet para "Mbretit Del Piero"
Marjeta dhe Kushtrim Zaçe, dy yje të sportit shqiptar