Mendime
Xheladin Zeneli: Tre shembuj që dëshmojnë pasojat tragjike të tjetërsimit kombëtar të shqiptarëve në Mal të Zi
E merkure, 27.04.2022, 09:20 PM
Tre shembuj që dëshmojnë
pasojat tragjike të tjetërsimit kombëtar të shqiptarëve në Mal të Zi
Nga
Xheladin Zeneli
Historia
jonë kombëtare njeh shumë raste të tilla kur bijët e tyre kanë braktisur kombin
dhe gjuhën e vet, kanë tradhtuar gjakun e baballarëve dhe të stërgjyshërve të
tyre dhe nga etja për grada , poste shtetërore apo privilegje të tjera kanë
marrur anën e armiqëve tanë, të cilët i kanë përdorur ata për qëllimet e tyre
pushtuese.
Po
përmendim tre shembuj individësh të cilët kanë vepruar në kohën kur është
vendosur për fatin e trevave shqiptare në Mal të Zi.
Këto
janë:
1.Marko Miljanov
"Mark Milani" (1833-1901);
Ka
pasur gradën gjeneral i Principatës së Malit të Zi ,kurse më vonë i jepet
titulli "vojvodë" nga princ Nikolla i Malit të Zi, titull ky i cili
mund të merrej vetëm duke luftuar dhe angazhuar për Principatën ( Mbretërinë) e
atëhershme të Malit të Zi dhe zgjerimin territorial të tij.Mark Milani ishte me
prejardhje shqiptare nga krahina e Kuqit (Kuçi).Fillimisht Mark Milani udhëheqi
fisin e tij në luftë kundër Perandorisë Otomane gjatë viteve 1861-62 dhe
1876-78, por njëkohësisht iu priu edhe forcave malazeze në betejat kundër
shqiptarëve me qëllim që trevat e tyre ti bashkangjten Mbretërisë së Malit të
Zi.Më vonë ai ndoshta edhe ishte i penduar për veprimet e tia , por do të jetë
tepër vonë pasi që dëmi veç ishte shkaktuar ndaj popullit të origjinës së vet,
pra ndaj shqiptarëve.
2.Ilija Plamenac
(1821-1916);
Ishte
me prejardhje nga një fis shqiptar, afër Virpazarit në trevën të cilët
malazezët e quajnë "Crmnica", e cila si njësi territorriale i takon
Tivarit, ku pjesa dërmuese e banorëve të kësaj treve, në at kohë, ishin me
përkatësi kombëtare shqiptare të besimit ortodoks , por si pasojë e politikës
pushtuese ata gradualisht u asimiluan në malazez. Ilija Plamenac ishte një ndër
komandantët kryesor që udhëheqi forcat malazeze në pushtimin Tivarit në vitin
1877 dhe të Ulqinit në vitin 1878.
Me
rastin e sulmit ndaj qytetit të Tivarit,i cili në at kohë banohej kryesisht me
shqiptarë ,janë hedhur me mijëra gjyle nga topat e ushtrisë malazeze me të
cilat drejtonte Plamenac, me ç'rast ky qytet u kthy në gërmadhë dhe pati afër
2000 viktima në njerëz. Kurse me rastin e pushtimit të Uqinit, një vit më
vonë,Plamenac gjithashtu iu priu forcave malazeze të cilat në mënyrë barbare
bën djegjen e lagjeve kryesore të këtij qyteti.
Në
Mbretërinë e Malit të Zi,Plamenac ka mbajtur pozita të larta udhëheqëse.Gjatë
viteve 1879-1905, pra kur Mali i Zi përjetoi ekspanzionin e madh terrotorial,
Ilija Plamenac ishte minister i mbrojtjes i Malit të Zi dhe më vonë edhe
governor i Podgoricës.
3.Avro Cemovi?
"Avro Cemi" (1864-1914);
Një
ndër prijësit (komandantat) e forcave malazeze që është përgjegjësi kryesor për
"Masakrën e Previsë" në mars të vitit 1913 ku u vran dhe u masakruan
rreth 700 shqiptarë të Plavës dhe Gucisë. Por gjithashtu, Avro Cemovi? ( Avro
Cemi) është përgjegjës edhe për krime e masakra të tjera që u bën gjatë viteve
1912/1913 , vite këto të cilët karakterizohen si vite të gjenocidit ndaj
shqiptarëve të trevës martire të Plavës e Gucisë. Pra, Avro Cemovi? u lind me
përkatësi shqiptare, asimilohet në ate boshnjake dhe më vonë i shërben
politikës serbo-malazeze duke bërë krime barbare dhe gjenocid ndaj shqiptarëve
dhe boshnjakëve!.
I
zgodha këto tre individ jo rastësisht pasi që secili prej tyre kanë të bëjnë me
një trevë të caktuar shqiptare në Mal të Zi :Mark Milani -Malësi, Ilija
Plamenac -Ulqin e Tivar dhe Avro Cemi-Plavë e Guci, treva këto të cilat
gjithënjë edhe sot ballafaqohen me dukurinë e asimilimit kombëtar.Pra tre
personat në fjalë , të cilët kanë jetuar dhe vepruar në një afërsi të periudhës
historike ( në fund të shekullit XIX dhe në fillim të shekullit XX), dëshmojnë
më së mirë se çfarë pasoje mund të sjell tjetërsimi e asimilimi kombëtar dhe
zhdukja e vetëdijës kombëtare ndaj popullit të origjinës së vet.
Gjithashtu,
këto individ të cilët i takonin tre përkatësive të ndryshme fetare, dëshmon ate
se si pushtuesit e tokave shqiptare, në këtë rast Mali i Zi, i ka përdorur mu
këto religjione në mënyrë perfide si mjet për tjetërsimin dhe për
çkombëtarizimin e shqiptarëve.
Thënia
e njuhur e Faik Konicës " Armiku më i madh i shqiptarëve janë vet
shqiptarët",për shqiptarët në Mal të Zi,posaçërisht në tre rastet që
përmendem më lart, ka domethënien e një forme të modifikuar, se armiku më i
madh i shqiptarëve kanë qenë shqiptarët e asimiluar dhe të tjetërsuar dhe fatkeqësisht
kjo dukuri, ndonëse në forma të tjera është aktuale edhe sot dhe paraqet
gjithënjë rrezik edhe në kohën tonë.