Fahri Xharra: Mira pellazgjike në Turqinë e sotme

Mira pellazgjike në Turqinë e sotme

Nga Fahri Xharra

Ishim shumë të mjerë , të varfër , të pa shkolluar ,pa të “kaluar “ historike , pa e dijtur se në botë janë edhe të tjerët perveç sulltanit , pashallarëve dhe beglerëve . Nuk dinim asgjë . Aty ishte edhe qëllimi që ne nuk guxonim të kishim shkolla në shqipe ; i kishim vetëm medreset turke që na rrumbullakonin trurin dhe nuk na lejonin të mendojme ndryshe.

Duke e shetitur  (virtualisht ) Anatollinë e vjetër ( Turqinë  e sotme ) , unë po e nxë një të kaluar të ndaluar dhe të mohuar ; po i shoh gjurmët e të parëve tanë që ishin këndej dhe andej pari “ kur nuk kishte njeri tjetër pos nesh , e kur nuk kishte as kufi “

Shikoni hartën dhe e shifni lokalitetin Demre .

Ja , pra , per këtë copëz toke parahistorike  ( për të cilën do të flasim që mos ta harrojmë) pellazge dhe historike dardane-hitite , pastaj  romake dhe byzantine e së fundi turko-selgjuke.

Myra , Myros apo Mira ? Imperatori Konstantin Porfirogjeni ( Porphrogenitus, 905 –959) ) e thot se : Qyteti Mira , tri herë i bekuar , me një frymëmarrje të mirë nga Lykenët , atu ku i shenjti Shën Nikolausi e përjtësoi këtë emër . ( Porfirogjeni dhe historia që ai na e ka lënë të shkruar, është disa herë emodifikuar sipas nevojave të kohës , kurse origjinali  ruhet në Vatikan  fxh)

Mira , njëherë e kishte tempullin e madh të perëndeshës Artemisa), e cila ishte ndërtesa më me shkelqim në Lycia. Ishte e ndërtuar në një siperfaqe të madhe dhe me plot kopshte. Sot nuk ka gjurma nga kjo merkulli e nërtimit .

Imperatori i Romës lindore Theodosi II në Mira e bëri kryeqendrën e Eparkisë Bizantine. deri sa qyteti ran ë duar të kalifit Harun ar-Rashid ( viti 808 psK). Pastaj në kohën e mbretërimit të Bizantit nga Aleksi I komneni ( 1081-1118 psK ) Myra u pushtua nga Selgjukët (Lykien. Geschichte Lykiens in Altertum, F. Kolb and B. Kupke)

Qyteti i vjetër i Mires ne regjionin e Anatollisë ( Turqia e sotme ) ka edhe sot shumë mbetje të ndërtimeve në shkëminj.

Historia  e lashtë e këtij venbanimi është e shkruar në shkrimet e e Egjiptit të Vjeter dhe në ato të Imperatorisë Hitite ( koha e vonëshme e Bronzit)

Gratë amazone duke luftuar me pushtuesit .

(Amazon women fighting barbarians, British Museum)

Shen Nikolaus-i në freskat e kishave vendase

Babagjyshi i Krishtlindjeve, ose te paktën nje personazh i përafërt ka ekzistuar me te vërtetë: behet fjale për Shën Nikollen. I lindur ne Patara ne Turqi, nga nje familje te pasur, u be ipeshkv i Myra, ne Lycia, (shekulli IV) , dhe ndoshta mori dhe pjese ne këshillin e Nicea (Qytet antik ne Turqi, jo shume larg Stambollit) ne 325. Kur vdiq eshtrat e tij u vendosen ne Myra deri ne 1087. Ne këtë vit, u gjeten nga nje grup kavalierësh italiane, te veshur si tregtare, qe u transportuan ne Bari ku ndodhen akoma duke u bere i shenjti mbrojtës. Në vitin 303, perandori Romak Diocletian urdhëroi të gjithë qytetarët e perandorisë Romake, ku përfshihej Asia E vogël, t’a adhuronin atë si Zot.

Të krishterët besonin vetëm në një zot, kështuqë ato nuk mund ti bindeshin urdhërit të Perandorit. I nevrikosur nga kokfortësia e tyre, Diokletiani I paralajmëroi të krisherët që do të burgoseshin. Perandori vazhdoi më kërcënimin e tij dhë Shën Nikolasi I cili gjithashtu rezistoi u burgos. Për më shumë se 5 vjet, Shën Nikolasi u mbyll në një qeli burgu të vogël. Ai vuajti nga I ftohti, uria dhe etja po ai kurrë nuk u lëkund nga besimet e tij. Në 313, kur Diocletian dha dorëheqjen, dhe në fuqi erdhi Konstantini Nikolasi u clirua dhe iu kthye vendit të tij si peshkop I Mir-ës. Në 1200, 6 Dhjetor- filloi të festohej si dita e peshkopit Nikolas. Nga fundi I 1400, Shën Nikolasi ishte figura e tretë më e dashur fetare, pas Jesusit dhe Marisë. Pas tij morën emrin e tij më shumë se 2000 manastire dhe faltore. http://www.forumivirtual.net/

Interesant ,  Osmania neve në këto anë na e shkatrronte të kaluarën , kures ato në ish vendin e të parëve tanë pak i a shumë i ruente . Nuk e dinte se një ditë edhe ne do të mësojmë të vërtetën toanë. Më mirë vonë se sa kurr!

Që të mësojmë për te kaluaren tonë në ato anë kemi mjaft shkrime , të cilat nuk kemi rrezik dhe kanosje turke për t`i lexuar:

•           Neumann's collection of Lycian inscriptions discovered this century and the first volume of a major work intending to encompass all aspects of Lycian culture

•           Dynastic Lycia, A Politcal History of the Lycians and Their Relations With Foreign Powers C. 545-362 BC. by Antony G. Keen is a large and scholarly study.

•           Epicurus in Lycia: The Second-Century World of Diogenes of Oenoanda, Pamela Gordon

•           The Luwian Population Groups of Lycia and Cilicia Aspera During the Hellenistic Period, Houwink Ten Cate

•           City Reliefs of Lycia, William A. P. Childs

•           The Roman Baths of Lycia, an Architectural Study, Andrew Farrington

•           The Lycians, vol. 1: The Lycians in Literary and Epigraphic Sources, T.R. Bryce

•           Tombs and Social Hierarchy in Ancient Lycia, T.R. Bryce

•           The Coinage of the Lycian League, H.A. Troxell

•           Cities, Fortresses and Villages of Byzantine Asia Minor, articles I-II, C. Foss

•           L'Asie Mineure et l'Anatolie d'Alexandre à Dioclétien, M. Sartre http://livre.fnac.com/a240964/Maurice-Sartre-L-Asie-mineure-et-l-Anatolie-d-Alexandre-a-Diocletien

•           Lykien. Geschichte Lykiens in Altertum, F. Kolb and B. Kupke

•           Das Heroon von Trysa, Wolfgang Oberleitner

•           Götter, Heroen, Herrscher in Lykien