E marte, 19.03.2024, 06:13 AM (GMT)

Kulturë

Islam Lauka: Nj? lib?r, jo vet?m p?r dhimbjen nga vdekja pa rend

E diele, 09.12.2018, 11:00 AM


Nj? lib?r, jo vet?m p?r dhimbjen nga vdekja pa rend

Nga dr. Islam LAUKA*

Para nj? viti, Çun Laj?i, p?rjetoi at? q? as hasmit mos i raft? me e provue. Pa i mbushur ende 34 vje?, e bija e tij, Bubulina, shkoi n? amshim. ?do vdekje ?sht? e dhimbshme, por ajo pa rend, kur prindi e shtin n? dhé femij?n e vet, dhimbja ?sht? e fundbotshme. Duhet shum? forc?, vullnet e karakter q? t? mbahesh, t? q?ndrosh e t? mos biesh. Ka ndodhur shpesh q? n? k?so rastesh, prind?rit nuk kan? arritur dot t? mbahen dhe kan? r?n?, fillimisht, moralisht, pastaj edhe fizikisht, deri sa jan? bashkuar p?rfundimisht me krijesat e tyre n? amshim. V?rtet? njeriu duron ?ka nuk duron as guri, as druri, por ka nj? kufi. Kufiri kalon nga f?mija dhe jeta e tij.

Çun Laj?i e kaloi k?t? kufi. Se si, e di zemra e tij. Por e kaloi, jo p?r veten e vet, por p?r Bubulin?n. E kaloi se i vuri vetes nj? detyr?, nj? mision: t? jetoj? p?r t? rr?fyer se ?far? vajze ka patur dhe sa e pafajshme ishte ajo. “Rrno p?r me tregue” ishte titulli i nj? libri dhe amanet i at Zef Pllumit.

K?t? mision e shohim t? realizuar, tashm?, n? 310 faqet e librit t? tij t? ri, “Bubulin?, ti let?r e pashkrueme”, ndërtuar mbi bazën e dialogut me të bijën që është në amshim. Dialogu me të vdekurit është një mjet i përdorur me mjeshtëri nga Çun Lajçi edhe në veprat e tij të mëparshme, për të përçuar mesazhe të rëndësishme për të sotmen, kryesisht, nëpërmjet gojës së të rënëve në luftë per mbrojtjen e tokave shqiptare. Por komunikimi me të bij?n, Bubulinën, nuk bëhet thjesht për te përçuar mesazhe. Çështja është se ai nuk pajtohet me faktin që e bija nuk jeton më, ai e rrefuzon vdekjen e saj.

Ndaj bashk?bisedon me t? si t? ishte gjall?, e uron p?r festa, pa harruar t’i blej? rriska sheqeri, si at?her? kur ishte f?mij?, komunikon me t? n? facebook, bile edhe udh?ton s? bashku me t?, n? Ulqin, Tiran?, Shkup e Zvic?rr. N? bashk?bisedimin e tij si baba, ai nuk l? epitet, krahasim e metafor? pa p?rdorur p?r t? bij?n: e bukura, e urta, e buta, e bekumja ime; mirashe, cikaloshe, bub?, pul?bardhe, ?upulin?, Laskarin?, Marigon?, sugaresh?, siren? e lazdrueme bukurie, etj, etj.

P?r ta shp?tuar Bubulin?n e tij t? shtrenjt?, Çun Laj?i shiti hisen q? i la babai n? bjeshk?, shiti makin?n e tij dhe shpenzoi t? gjitha fitimet nga xhirimet e filmave ku ai luajti si aktor. Kur nuk mjaftuan as k?to, ai mori dy ?anta me libra dhe u nis p?r t’i shitur n? Amerik?, me shpres? se do t? siguronte para p?r sh?rimin e sugaresh?s s? vet. Por as librat nuk iu shit?n, as veten nuk e shiti. At?her?, ai detyrohet t? b?j? at? q? b?n prindi p?r shp?timin e krijes?s s? vet, kur sheh se i ka t? gjitha shtigjet e mbyllura – shtrin dor?n dhe iu lutet pasanik?ve p?r pak lek?. Se f?mija t? shtin t? gjall? n? dhé. Por pasanik?t nuk kan? shpirt. As fytyr?. “Sirena e lazdrueme bukurie” e babait, transformohet e b?het “mall i vram?”, “shkrum” n? buz?n e prind?rve t? vet, “zhig” n? beb?z?n e syrit t? tyre.

“Bubulin?, ti let?r e pashkrueme”, ?sht? nj? lib?r p?r q?ndres?n e prindit ndaj goditjes m? t? r?nd? t? jet?s – kur mortja e pam?shirshme ia merr krijes?n e vet. Por ai ?sht? nj? lib?r edhe p?r rolin e intelektualit n? shoq?ri dhe q?ndres?n e tij p?rball? kast?s pushtetore, e cila, p?r hir t? interesave t? veta egoiste, ?sht? gati q? ta ?oj? n? theqafje vendin dhe popullin e vet.

Sa ?’?sht? i dhimbsh?m p?r t? bij?n, Bubulin?n, po aq i pam?shirsh?m dhe i pakomrpomis ?sht? Çun Laj?i ndaj zvet?nimit dhe bjerrjes morale t? shoq?ris?, n? p?rgjith?si dhe t? pushtetar?ve, n? ve?anti. K?t? bjerrje morale ai e skanon n? q?ndrimin ndaj s? bij?s fatkeqe, ndaj vetes s? tij, si intelektual dhe artist dhe ndaj fatit t? atdheut e t? trojeve amtare

Shoq?ria dhe shteti i Kosov?s e lan? Bubulin?n n? m?shir?n e fatit. “Ajo ishte m? shum? se engj?ll q? k?rkonte ngroht?si dhe kur s’pat kush ta ngrohte, Zoti e mori n’gjinin e vet q? t’mos m?rdhinte”, - shkruan Çun Laj?i, duke argumentuar lidhjen shkak-pasoj? q? ?oi n? vdekjen e saj.

N? k?t? kuptim, Bubulina ishte produkt dhe viktim? e shoq?ris? kosovare. Ashtu si? ?sht? produkt dhe viktim? e saj edhe i ati, artisti dhe intelektuali Çun Laj?i, i cili, megjith?se t?r? jet?n ia kushtoi sken?s, duke u munduar q? “t’ua zbukuroj? jet?n njer?ve p?rmes artit”, nuk u kuptua kurr? prej tyre. Jo vet?m kaq, por n? momentin m? t? r?nd? t? jet?s, at? t? mortjes t? s? bij?s, ai u braktis edhe prej atyre q? hiqeshin si “shok? t? bes?s”. Sepse fitimi, me ?do mjet e me ?do kusht, ?sht? leva q? sot po i v? n? l?vizje njer?zit. Krejt p?r tjet?r gj? lufton ?un Laj?i: “Moti m’kishin than? ?el udh?/ me gishta zhbij therrat”.

Shkrimtari dhe poeti Çun Laj?i me dhembje e pezm t? thell? konstaton se sot, “shqiptari s’qenka ma ai pleqnari i odave, q? holl? e dredhte cigaren e ma holl? mendimin. S’qenka ai i kang?s e i barutit t’martin?s. I bes?s jo se jo. Burrni s’paska sa paska fjal? dhe t’gjitha t’kota. Rrejka e mashtrueka!”

“Asht e l?kur?” shfaqet e bija, Bubulina, e brejtur dhe e tretur nga s?mundja e r?nd?. Asht e l?kur?, shfaqet edhe shoqëria kosovare, e brejtur nga interesat e ngushta t? fitimit dhe e rrjepur nga ata q? “mrizojn? n’pushtet”.

N? pen?n e mpreht? dhe vargun e rrept? t? Çun Laj?it, pushtetar?t e sot?m t? Kosov?s jan? “pashallar?t tan? e bajraktar?t e rrejsh?m”; ata “q? na i lidh?n duer e kam? n’oborr”; ata q? “turrevrap e kap?n shtetin”; ata q? i “rrudhin” trojet amtare e dhen? e shtjerra i lan? pa kullota”, ata; q? “p?r pun?sim lypin dreka, ndoshta edhe di?ka tjet?r”; “njer?zit e pap?rgjegjsh?m” q? soll?n k?t? koh? “rrencash, hajnash e lakmitar?sh p?r pushtet”, q? “shtetin nuk e kan? as n’shpatull t’pul?s!”.

Duke i mbetur besnik kredos s? tij, “lapsin fort po shtr?ngoj mes gishtave, si mal?sori sakic?n n’mal”, n? kontrast t? thell? me zhganin e pseudointelektual?ve servil?, intelektuali i guximsh?m Çun Laj?i nuk ngurron t? p?rmend? emrat e “rrjeps?ve t’atdheut”, p?rfshir? Presidentin e vendit “q? ja ?on Kosov?n Vu?i?it n? Bruksel” dhe Kryeministrin q?, “pasi ndrron kapu?at”, “e ka marr? n’krah ?akorrin e ?ua e ka n’Podgoric?”. P?r poetin e shkritmarin Çun Laj?i, tjet?rsimi i ?akorrit nuk ?sht? gj? tjet?r, ve? nj? ogur i zi p?r Mitrovic?n, Kara?ev?n…Thell?sisht i indinjuar me kast?n pushtetore t? Kosov?s, duke iu drejtuar s? bij?s s? vdekur, Bubulin?s, Çun Laj?i shp?rthen n? gaz t? idh?t, deri n? sarkaz?m: “p?r nji gja duhet t’jesh v?rtet e lumtun, q? kurr? ma s’ke me pas? t? drejt? vote p?r shit?sit e atdheut. Lumja ti q? s’ke me dit? se sa t’paftyr?e e tradh?tar? paskan qen?. E luft? thojshin kemi ba!”

Dikush mund t? thot? se Çun Laj?i ?sht? i ashp?r, radikal. A mund t? quhet i ashp?r e radikal mjeku q? vendos t? p?rdoret kimioterapia p?r pacientin e diagnostifikuar me gjendrra kanceroze? P?r fat t? keq, shoq?ria kosovare ?sht? kapluar nga gjendrra t? tilla, m? e rrezikshmja prej t? cilave, ?sht? kasta e saj sunduese. Çun Laj?i, me t? gjith? q?nien e tij, p?rpiqet ta sh?roj? at?. Duke k?rkuar q? t’u kthehemi referencave morale q? na lan? trash?gim t? par?t tan?. Q? t? jemi m? njer?zor?, m? t? dhembshur, m? solidar? dhe jo indiferent ndaj vuajtjeve t? t? tjer?ve. Sepse ?sht? i bindur q? nj? shoq?ri e sh?ndosh?, m? humane, di t? mbroj? edhe Bubulinat e veta. Problemi ?sht? q? ?un Laj?a kemi pak. Por, si? theksonte Presidenti amerikan, A. Xhekson, edhe nj? njeri me kuraj?, b?n shumic?n. ?sht? bekim p?r shoq?rin? dhe popullin ton? q? kemi nj? personalitet t? k?tyr? p?rmasave, si? ?sht? Çun Laj?i. Që do të thotë se ne përbëjmë shumicën, ndërsa kasta pushtetore dhe ata që ia krehin bishtin asaj, janë në pakicë dhe pa të ardhme.

S? fundi, njer?zit vdesin, kur harrohen. Bubulina nuk ka vdekur. N?na Gal? e kujton at? ?do dit?. Babai, ?un Laj?i, jo vet?m e kujton, por e p?rjet?son edhe n? lib?r. T? gjith? sa jemi sot k?tu, jemi mbledhur p?r ta kujtuar Bubulin?n. Ajo ?sht? e gjall? midis nesh.

___________________

*Fjala e dr. ambasador Islam Lauka në promovimin e librit të ri të  Çun Lajçt, "Bubulinë, ti letër e pashkrueme", kushtuar së bijes, e cila, para një viti u nda nga jeta. Libri poetik u promovua në Bibliotekën Kombëtare të Prishtinës, më 20 nëntor 2018.



(Vota: 0)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora