Albert Vataj: E paimagjinueshmja, në një realitet mahnitës krijimi

E PAIMAGJINUESHMJA, NË NJË REALITET MAHNITËS KRIJIMI

“Rënia e Engjëjve Rebelë” (1750)

e Agostino Fasolato, skalitur në një bllok të vetëm mermeri

Nga Albert Vataj

Kjo vepër madhështore e Agostino Fasolatos, e përfunduar rreth vitit 1750, është një nga dëshmitë më të jashtëzakonshme të mjeshtërisë baroke në skulpturë. Përbërë nga më shumë se gjashtëdhjetë figura të ndërthurura, kompozimi ngrihet si një vorbull e ngrirë në mermer, duke përshkruar çastin dramatik të dëbimit të engjëjve rebelë nga qielli, sipas traditës biblike.

E gjithë kjo masë e trazuar trupash, që ngrihen e rrëzohen njëkohësisht, është skalitur nga një bllok i vetëm mermeri shkulur nga toka e Carraras, një sfidë teknike e jashtëzakonshme. Fasolato krijon një iluzion të habitshëm të lëvizjes vertikale, nga thellësitë e errëta të rebelimit deri tek maja e dritës qiellore, ku një engjëll triumfues mban akoma shenjën e fitores hyjnore.

Figura pas figure, trupa të përkulur, krahë të shqyer, fytyra të shtangura në frikë, në sfidë apo në mërgim; të gjitha rrotullohen në një spiralë që duket sikur shpërthen nga qendra e veprës drejt hapësirës. Në bazë, shfaqen fytyra demonike që çajnë terrin, ndërsa sipër, engjëjt e pastër ngrihen si agime të brishta që sfidojnë rrëzimin.

Kjo skulpturë nuk është thjesht një ilustrim biblik, por një metaforë e përjetshme e konfliktit, drita kundër errësirës, rendi kundër kaosit, ambicia kundër përulësisë. Ajo dëshmon se si arti mund të shndërrojë materien e ftohtë në një skenë të gjallë, ku çdo gjest dhe çdo tension muskulor duket se pulson me frymë njerëzore.

Në këtë vepër, Fasolato arrin të kapë dramën e rrënimit dhe të ngritjes së njëkohshme, duke e kthyer mermerin në një poezi të dhunshme dhe të ndritshme, një kujtesë e përjetshme e fatit të atyre që guxuan të sfidojnë qiellin.

Një vepër e tillë është një akt hyjnor krijimi, një vullnet qiellor që ka zbritur nga qielli në duart e mjeshtrit, për t'i dhënë jetë një mrekullie, që është e patëdytë. Cilido nga ëndërrtarët që guxon të sjellë aktin e tij të gjeniut në art, para “Rënia e Engjëjve Rebelë” (1750) e Agostino Fasolato është thjeshtë një nxënës. Kjo skulpturë është dëshmi të asaj që pohon mbi madhështinë e shpirtit dhe pasionit, talentit dhe përkushtimit, me të cilin Zoti ka armatosur të zgjedhurit e tij, për të përmbushur në tokë misionin e vullnetit etern, që vjen të mbushë me dritë besimi dhe fuqi krijimi, zbrazëtinë e terrt të nënshtrimit para të pamundurës.