Ymer Halimi: Lufta politike partiake po e dëmton Universitetin e Prishtinës

LUFTA POLITIKE PARTIAKE PO E DËMTON UNIVERSITETIN E PISHTINËS (UP)

Nga Ymer Halimi

Ndërhyrja në tempullin e dijes me politizim për depolitizim është pamençuri

Para së gjithash,  të mos harrojmë se të gjitha gjërat në këtë botë kanë adresë të saktë, si fenomenet natyrore ashtu edhe ato shoqërore, si sukseset po edhe mossukseset, të kujtdo qofshin.

Kombet që përparuan hovshëm, paraprakisht, dekoduan kohën në të dy kahe, atë kohë që ikën dhe kohën që vjen.

Cila është ajo që duhet të bëjmë ne?

Arsimimi i mirëfilltë i rinisë duhet te jetë më parësorja në politikat e shtetit, sepse është gjenerator i të gjitha proceseve në një shtet; është potenciali më i çmuar i kombit, dhe ngre zhvillimin ekonomik, politik, kulturor.

Kësaj rinie, sot, në shumë rrafshe ja kemi mbyllur shtegun e veprimit me nepotizëm, keqpërdorim dhe mos përgjegjësi udhëheqëse.

Deputetë të nderuar, arsimi te ne ishte i politizuar përherë, por mbi tabanin për të bërë shtetin. Barrën e këtij ideali e barti Universiteti. Por, në kohën e pasluftës klasa politike, edhe në këtë rrafsh, ishte e papërgjegjshme se politizoi arsimin në baza partiake, në çdo nivel. Pasojat po i vuan brezi ynë dhe do t’i vuajnë edhe brezat pas nesh. Kjo është e pajustifikueshme.

***

Një vend është i lumtur kur pushtetin e ka mendja e ditur dhe e durueshme,thonë, se ajo ka vizion të qartë dhe veprime racionale për të mirën e qytetarëve të vet. Ajo bën politikë në favorin e të gjithë qytetarëve të saj e nuk politizohet.

***

Tash, do të tërheq një paralele në mes te institucioneve në konflikt (Ministrisë dhe Rektoratit).

Së pari njeriut më të përfolur publikisht, në lëmin e arsimit për abuzime, iu dha posti i parë i Ministrit për ASHKT-i dhe liri absolute e veprimit, i cili formoi administratë megalomane, militante partiake, pa asfare vizoni për arsimin (R. Osmani).

Kur pritej një ngritje e infrastrukturës në arsim, si shkak i donacioneve të premtuara ndërkombëtare, jo vetëm për riparime por edhe për ndërtime të reja e pajisje laboratorike, ai nuk investoi sipas mundësive që ishin, për të krijuar kushte pune më të mira për nxënës, studentë, mësues e profesorë.

Njerëzit e ministrisë u kënaqën, në mënyrën e vet, nëpër hotele të Maqedonisë, në përpjekje për të bërë reformimin e programeve dhe metodave bashkëkohore, duke mos e çmuar djersën e popullit dhe atë që na e dhanë miqtë tanë. Këto programe konsiderohen te arritura më të mëdha te ministrisë.

Ministria (lejoj) hapi Universitete dhe Fakulteteve private, besoj më qëllim të mirë, por pa kritere të mirëfillta dhe pa ligj. Ajo sot nuk ka fare shqetësim që shumë institucione të tilla janë me veprime jashtë ligji.

A mund të jetë konkurrencë e mirëfilltë Fakulteti apo Universiteti privat kur është sportel honorari i profesorëve dhe asistentëve të UP-së, ose i atyre profesorëve që nuk kanë pasur cilësi të depërtojnë ne UP ose dhoma e gjumit e bashkëshortëve e shndërruar ne amfiteatër fakulteti ?

Shumë fakultete të UP-së kanë objekte që nuk kanë interier ndërtimi për Fakultet. Kishin destinim tjetër, janë hapësira të vjetruara dhe të pariparuara.  E, kjo ministri vendosi që të ndërtojë Institutin e Historisë, megjithatë ai është, ndërtesën e Akademisë së Shkencave dhe Arteve te Kosovës, ku në të dy institucionet janë rreth 70 të punësuar, ndërsa me ato mjete do të ndërtohej një fakultet për 3000 studentë.

Ministri aktual (AgimVeliu) ka vështirësi shtesë se ka trashëguar sistem ne arsim me antagonizëm politik, pjellë e paraardhësit të vet.

Ne anën tjetër, pas lufte, në Universitet u zgjedh Rektori (Zenel Kelmandi). E rrethuan njerëz, disa shumë abuzivë, dhe arritën për të sistemuar një politikë te grupit te interesit me pol të kundërt me ministrinë, por për abuzim polet bashkoheshin.

Në zgjedhjet e fundit të lira në Universitet u arrit që Prorektori më abuziv (Arsim Bajrami) të zgjedhet, në momentin më te pa duhur, Rektor i UP-së. Ishte një shqetësim për të gjithë të ndershmit në UP. UP-aj assesi nuk e meritoi këtë fatkeqësi.

Fatkeq në këtë luftë politike ishin dhe janë: studentet dhe puna e ndershme në UP.

Konceptualisht është filluar më reformimin e UP-së. Ishte mendim i drejtë. U bë diç pompoze,  por qasja praktike qe e gabuar. Nuk vërejtën kompleksitetin e reformimit. Mjeket do të thoshin: pacienti është gjallë, por nuk lëviz, nuk sheh, nuk flet.

Reformimi do të duhej të përgjigjej saktë: si të përgatitët kuadri i mirëfilltë për ekonominë e tregut? Kuadri i tillë sa është ekuivalent me konkurrentët në tregun evropian? Kjo nuk ndodhi.

Deputetë te nderuara, për 29 vite pune në UP, flas me përgjegjësi të plotë e krahasuese, se në asnjë periudhë të këtyre viteve, nuk ka qenë punë më pak produktive shkencore, se sa në kohën e pas luftës. Asnjëherë, nuk ka pasur deformime profesionale se sa që kemi sot.

Institutet kërkimore shkencore që ishin në fakultetet, sot janë në “vdekje klinike”. Atëherë mendojeni vetë çfarë shkence bëjmë ne, kur dihet se shkenca bëhet në institute.Ndërsa me magjistra dhe doktorë shkence, në kohë të fundit, kemi bërë “bum“ marramendës. Me shumicë në parimin: unë ty e ti mua. Natyrisht jo në të gjitha fakultetet.

Por, vetëm Instituti “J. Stefan”në Slloveni me 2003, dha 1089 punime, publikime shkencore e mori pjesë 1189 Simpoziume. Pyetne Dukagjin Popovcin (këshilltar i larte ne Qeveri) e Arsim Bajramin ku jemi ne? Ku është rinia jonë?

U shfaqën shumë pa rregullsi të pa paramenduara, disa edhe sistemore, të krijuara nga mangësitë e Statutit te UP dhe Ligjit për Arsimin e lartë. Konkretisht zgjedhja e dekanëve, politika e regjistrimit dhe financimit. Pastaj politika e financimi të Universitetit është destimuluese për kuadrin e ri.

****

Pas lufte shumë Universitete perëndimore, veçmas amerikane, hapën dyert për këmbim studentësh. Atje u dërguan studentë të privilegjuar, me sukses të dobët dhe mbyllën atë rrugë të shkuarjes. Po ata që mbyllën rrugën, do të jenë nesër profesorë pranë baballarëve të tyre, por jo studenti i shkëlqyeshëm, e i pa mbështetje.

Po shihet se edhe Universiteti nuk arriti t’u shmanget deformimeve të tranzicionit. Në UP depërtoi nepotizmi, po edhe individë të kriminalizuar.

Ajnshtajni i madh thotë“gjërat nuk janë të rastit”, edhe pjesa e mjerimit tonë nuk është e rastit.

Shumë profesorë e asistentë sot punojnë në dy e më shumë vende pune për shkak të mbijetesës, por edhe për shkak të papërgjegjësisë se institucionit ku punojnë ( e patë mbrëmë në TV ne 11 vende?). Po sa kohë u mbetet të ndajnë për konsultë me studentë, apo cila është cilësia e ligjëratave të tyre? Pyetni studentët.

Teoria shkencore tregon saktë: dy gjëra nuk mund të maten mirë në të njëjtën kohë.

Janë pranuar publikisht se janë shpenzuar mbi 30 milionë euro për shërbime, mallra dhe investime kapitale në UP, deri më 2004.

Sa i përgjigjet sot kjo realitetit faktik?

Matni efektet anësore të atyre që përdoren këto mjete dhe i regjistruan studentët kokë në vete. Del e tmerrshme....!

Dekani i Universiteti klerik të Kembrixhit thotë ..’se asnjë herë nuk është ndalë abuzimi derisa nuk është konfiskuar pasuria e paligjshme’.

Këto lëshime dhe trysnia e vazhdueshme nga MASHT-i kanë rritë entropinë shkatërruese në UP.

Universitet ka kohë që ishte poshtëruar financiarisht. Ndoshta në parimin politik: “varfëroje e sundoje”.

E gjithë kjo që thash për këto dy sektore është vetëm maja e Ajzbergut.

Deputetë të nderuar, një biograf duke folur për historikun e demokracisë se një shteti të SHBA-së citonte:

”Shihni këtë karrige! Është e kryetarit i cili net të tëra i ka kaluar ulur në të pa bërë gjumë, në kërkim të zgjidhjeve të problemeve te shtetit. Kur ishte i lodhur flinte në të pa shkuar në shtëpi. Shumë herë zgjidhjet ishin reale por, kur kundërshtarët s’pajtonin ai vepronte mbi kompromisin.” Ku ndodhemi ne përballë kësaj thënieje!?

Të mos harrojmë “se nuk bëjmë asnjëherë faj më të madh, si intelektualë”, e as si deputetë, si parti, e as si segmente shteti, sesa kur lirojmë energji për të penguar forca progresive, ose kur lirojmë energji për të ndihmuar forca primitive. Por edhe kur heshtim për ta thënë të vërtetën.

Të jemi të vëmendshëm sot, të mos biem në kurth të fanatizmit apo interesit meskin, se kjo çon ne vetasgjësim pa marrë parasysh është individë, parti, institucion apo shtet.

Ne jemi ata që e pranojmë fatin nga dora e huaj e jo nga puna e intelekti i ynë, Mjerisht. Kosova është i vetmi vend në botë që i shpërbleu me pushtet lojalistet e pushtetit të djeshëm!

Deputetë të nderuar, ndërhyrja në tempullin e dijes me politizim për depolitizim është pamençuri. Ndërhyrja për parregullsi, që vërtetë ekzistojnë, me parregullsi, në demokraci del si element force që s’ka drejtësi.

Sinqerisht, nuk do të ndodhë depolitizimi në Universitet, por ndoshta do të ndërrojë vetëm vendi i polit të politizimit. Të provojmë. Më keq s’mund të jetë! Atje duhet të ndodhin zgjedhjet e përgjithshme. Por, tempulli i dijes pranon ndërhyrje me kualitetin e dijes dhe njerëzit e dijes, me dinjitet, me ndjenjë të pastër e dorë të pastër.

Studentet e mi dhe kolegët e mi, presin që kjo të përcaktohet me drejtësi në Kuvend, Ministri, Gjykatë e kudo qoftë.

(Diskutimi im në Seancën e 12.05.2006 në Kuvendin e Kosovës – Debatin për Arsimin e Lartë. E vlen për aktualitetin e sotëm).