Shumë vite më parë, kur lexova paragrafin e fundit të dorëshkrimit të librit me kujtime të Helenës “Kohë e pamjaftueshme”, ku shkruhej se cili do të përcillte tjetrin nga kjo botë, Kadareja ia kishte mbushur mendjen se duhej të ikte i pari. Duhej të mbetesha, shkruante Helena, njëfarë kohe pas tij, ashtu sikundër pas një darke të gëzueshme...
Kalimi i Ismail Kadarese eshte nje ikje shtergu. Kthehet gjithmone ne ate stinen e perjetshme te Letersise, ne ate gjeografi te paane te tekstit, ne ate harte te shpirtit shqiptar qe askush tjeter nuk e shpalosi sa dhe si ai.Nuk ka asnje humbje sot me ikjen e tij, perveç asaj te...
Ismail Kadare, prozatori më i njohur shqiptar në botë, shumë herë i emërtuar për çmimin Nobel ndërroi jetë sot në moshën 88 vjeçare. Numri 8 ka kuptimin e ecjes ose lëvizjes së pandërprerë. Kadare do ta lëvizë tutje letërsinë dhe kulturën shqiptare edhe më lart, shumë e shumë më lart sesa në të gjallët e tij...
Sot më 1 korrik 2024, vdiq Ismail Kadare, ai që shumë e donin të vdekur. Kjo sepse vdekadashësit e poetit dhe shkrimtarit tonë të madh, patën frikë për vdekje, përjetësinë e tij, gjithmonshmërinë që ai rrëmbeu në një botë sfidash dhe ndeshjesh titanike...
I ra Ferrit mjatas, djathtas, para, mbrapa, lart, poshtë, diagonalisht, kryqetërthor, rrethepërqark. S'la zgëq pa ja parë. S'la qosh pa ja ndjerë. S'la hile pa ja nxjerrë. S'la sekret pa ja zbuluar. S'la torturë pa ja vuajtur.S'mbeti budalla pa e përgojuar...
Lexuesi thjesht e shtron pyetjen: a vdes shkrimtari i madh?A vdes.... kur e kemi gjithë atë thesar të paçmueshëm veprash letrare si trashëgimi e përjetshme? Mu siç ja në veprat e të mëdhenjve që nga Homeri, Eskili, Shekspiri, Dante... për disa nga të cilët shkroi vetë Kadare...
Zëri universal kundër totalitarizmit, Shekspiri i kohës moderne, Markezi i Evropës, misionari që nuk rreshti së kërkuari shtigjet që e lidhin botën e miteve dhe të legjendave me qytetërimin modern...
Sot mbarë kombi shqiptar dhe gjithë mediet më të njohura botërore filluar me New York Times, Guardian, Reuters, Le Monde, AP dhe shumë të tjera kanë shpërndarë lajmin e vdekjes së kandidatit për çmimin Nobel Ismail Kadare.Po citoj vetëm një fragment çfarë shkruan sot NY Times me...
Një mendje e bukur e lartësive më të epërme- atyre qiellore të artit - sot u bashkua me çetën e bukur të shkrimtarëve të pavdekshëm, ku janë Homeri e Dante, Servantesi e Shekspiri, Tolstoi e Gëte, Kafka e Kundera, e plot e plot emra të tjerë të pavdekshëm....
Shqipëria nuk është gati të përcjell Ismail Kadarenë. Ajo është kapur si në kurth nga ikja e tij. Dhe këtu nuk është fjala si për ato urgjencat që ta gjejnë shtëpinë rrëmujë dhe ti nuk pret dot miq. Është më shumë se kaq.Shqipëria është përkeldhelur nga fati që e kishte të gjallë...
E shihnim si të pavdekshëm në fronin e Patriarkut të letrave shqipe e botërore Ismail Kadarenë. Në fakt edhe pas ketij lajmi që të lë pa frymë i tillë është. Nga sot ai hyn në jetën e pasosun, atë që se njeh më vdekjen.Ishte emancipuesi dhe katalizuesi i kulturës e gjuhës shqipe, kujdestari i epërm i popullit të tij. Në gjithçka...
Në historinë njerëzore, shkrimtarët shpesh i kanë dhënë kahun kombeve në çastet më të vështira të historisë, duke artikuluar idenë e lirisë.Ismail Kadare ishte gjeniu shqiptar, njeriu e shkrimtari i cili tërë jetën dhe veprën e vet ia kushtoi dashurisë ndaj tokës, gjakut e vendit të shqiptarëve, duke krijuar një trashëgimi...
Ikja nga kjo jetë e Shkrimtarit dëshpëron të gjithë ata që e duan, por vepra e bën të pranishëm te çdo lexues i tij, bashkëbisedimi vazhdon…Kadare i dha gjuhës shqipe shumë dhe romanit shqiptar njohje botërore...
Në kohërat më të errëta të regjimit hoxhist kur me një varg apo poezi mund të hapje varrin tënd, me gjithë konformizmin që kishte si alternativen me te mire burgun dhe internimin, Ismail Kadare arriti të dalë nga shtrati i Prokrustit me vepra si “Pallati i Ëndrrave” etj. për të cilat...
Shkrimtari me i madh shqiptar i te gjitha koherave Ismail Kadare sot shkoi ne perjetesi ne moshen 88 vjece. Kadare eshte i vetmi shkrimtar shqiptar i ketij planeti qe i flet perjetesisht njerzimit ne 45 gjuhet kryesore te botes. Po behet gati nje shekull qe ai eshte sundimtari absolut ne letrat shqipe dhe do te duhet mbase...
U shkundën gjethet e lisit në korieNë qiell me re shkreptëtimat bënë dritë,Dhe vargjet në brigje malesh thanë atë çastNga ne mos ik ti i madhi i fjalës KADARE!...
Sot u shua në paqe Ismail Kadare, ai që në të gjallë kurrë nuk gjeti paqe. S’ do të ketë kryevepera të tjera, as trille të tjera plot shkreptima sipas zakonit që kanë gjenitë. Por dha aq shumë, sa duke mbyllur sytë, i la shqiptarët dhe lexuesit e huaj përgjithmonë syhapur ndaj trashëgimisë së tij...
Sot nuk ka emër më të madh ndër shqiptarë, se sa emri Ismail Kadare. Jo vetëm se ai mbetet emblema e letërsisë, e krijimtarisë dhe e krenarisë shqiptare, por sepse ishte shqiptari më i famshëm në Glob. Njeriu që e lartësoi Kombin, që e lartësoi Shqipërinë, që lartësoi Kosovën dhe...
Kadare ishte gjeni i letrave shqipe, por vepra e tij ka vlera universale.Kam pasur fatin ta takoj disa here dhe te bisedoj me te. Nje gjeni, nje psikolog i jashtezakonshem qe shihte pertej asaj qe shohim ne te tjeret...
Sot mora një lajm të hidhur nga një miku im në Tiranë: Ismail Kadare u shua.Në kujtesën tonë kombëtare ai do të mbetet përherë si një shkrimtar gjenial dhe atdhetar i pakrahasueshëm. Për të Shqipëria ishte mbi gjithçka...
