Speciale » Basha

Sabile Basha: Avni Rrustemi dhe jehona e protestës në Tiranë

Sot, ndërsa ndodhemi në prag të tubimit protestues që do të mbahet më 17 tetor 2025 në Tiranë, në përkrahje të luftëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës që padrejtësisht po mbahen në Hagë, ndjej të njëjtën frymë që më kishte udhëhequr atëherë — frymën e dinjitetit kombëtar dhe të qëndresës...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (27)

Ndaj jatakëve, si pjesë e atij rrjeti të heshtur të solidaritetit kombëtar, u zhvilluan një numër i madh procesesh gjyqësore, të cilat në thelb shërbenin si pretekst i përshtatshëm për të mbushur burgjet me shqiptarë. Këto gjyqe nuk ishin gjithmonë të mbështetura në prova të...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (26)

Sipas aktgjykimit të datës 11 maj 1948 të Gjykatës së Qarkut në Gjilan, një nga të dënuarit ishte edhe Shaban Adem Kurteshi, bujk nga fshati Vërban. I lindur në vitin 1885 nga babai Adem dhe nëna Zarife, e lindur Hakija, Shabani ishte i martuar dhe baba i tre fëmijëve. Ai ishte analfabet dhe deri...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (25)

Viti 1948 shënoi një zhvillim interesant në strategjinë e organeve gjyqësore jugosllave. Në këtë periudhë, Gjykata Supreme Jugosllave kishte nisur një fushatë inspektimesh nëpër gjykatat e qarqeve, me qëllim monitorimin e “efikasitetit” të punës në terren. Të vetëdijshme për këtë...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (24)

Më 18 mars 1948, para trupës gjykuese të Gjykatës së Qarkut në Gjilan u zhvillua një tjetër seancë gjyqësore në vargun e gjatë të proceseve politike të asaj periudhe. Në bankën e të akuzuarve u paraqitën dy burra nga fshatra të ndryshme të Anamoravës, të cilët deri në atë kohë nuk...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (23)

Në periudhën në fjalë, krahas grupeve të të ashtuquajturve jatakë që përballeshin me dënime për strehimin e grupit të Avdyl Durës, evidentohen edhe një numër i konsiderueshëm individësh të gjykuar në mënyrë të veçantë. Këta persona nuk ishin pjesë e ndonjë rrjeti të...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (22)

Në përpjekjen e pushtetit për të shtrirë pushtetin mbi çdo qelizë të jetës shoqërore dhe për të shuar çdo formë të rezistencës, regjimi i sapo instaluar okupues jugosllav zhvilloi një arsenal metodash represive, të menduara posaçërisht për të mbushur burgjet me shqiptarë. Në vitet...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (20)

Patrioti Avdyl Dura, së bashku me shokët e tij të idealit, nuk është një emër i panjohur për opinionin e gjerë shqiptar. Figura e tij qëndron e pranishme në kujtesën kolektive si një nga ato shtylla të rralla të atdhedashurisë që nuk u lëkundën përballë furtunave të kohës. Avdyli, me emrin e...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (19)

Në kuadër të proceseve gjyqësore të zhvilluara nga Gjykata e Qarkut në Gjilan, një vend të veçantë zë edhe gjykimi i grupit të ashtuquajtur “jatakë”, i cili përbëhej nga tre individë. Në dukje të parë, ky grup mund të dukej i parëndësishëm për nga numri, por rëndësia e tij qëndronte në akuzën e ngritur...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (18)

Ashtu siç kishte ndodhur më herët, edhe në këtë periudhë organet e UDB-së ndiqnin një strategji të qartë dhe të përsëritur: çdo organizatë atdhetare shqiptare dhe çdo anëtar i saj shpallej pa hezitim si “organizatë terroriste” dhe “terrorist i përbetuar”. Ky etiketim nuk ishte rastësor...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (17)

Po ashtu, në aktakuzë përmendej edhe një takim i dytë, i mbajtur në një kasolle të thjeshtë, në vendin e quajtur “Palevë”, në malet e Poneshit, pikërisht para nisjes së të arratisurve për në Shqipëri. Përveç të akuzuarve dhe vetë të arratisurve, në këtë rast përmendeshin edhe emrat e Arif Sylës dhe Qazim Ismailit...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (16)

Gjatë një hulumtimi në Arkivin e Kosovës, në kutinë nr. 55 të Gjykatës së Qarkut në Gjilan, hasa në një dosje mjaft voluminoze, e cila përmbante materialet e një procesi gjyqësor të ngarkuar me domethënie historike. Bëhej fjalë për ndjekjen dhe dënimin e një grupi të tërë njerëzish...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (15)

Dënimi i tij i rëndë, që e dërgoi drejt një jete të tërë në burg, dëshmon se sistemi nuk ndëshkonte për krime reale, por për lidhje shoqërore, për mikpritje, për afërsi me atdhetarët. Në këtë kuptim, Azem Kadria nuk u bë viktimë e ndonjë “vepre penale”, por e frikës dhe pasigurisë së një pushteti që donte të...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (14)

Në këtë kuptim, rasti i Veli Ymerit shpalos kontrastin tragjik mes profilit të një fshatari të varfër, që jetonte i tëri në punë e mund, dhe peshës së rëndë të akuzave që iu ngarkuan. Ai nuk ishte udhëheqës politik, as ideolog, por përfshirja e tij në listën e të dënuarve e bën të qartë se...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (13)

Arrestimet e lidhura me aktin e strehimit të Hasan Remnikut dhe shokëve të tij u shfaqën si një valë e qëllimshme ndëshkimi që nisi që në vitin 1948, duke shënuar një kthesë të rëndësishme në mënyrën se si pushteti e konceptonte dhe e trajtonte solidaritetin qytetar...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (12)

Ngjarja e pritës në Bistricë, e cila mori jetët e Hasan Ali Remnikut dhe shokëve të tij, u përjetua nga popullsia shqiptare e Anamoravës e më gjerë si një tragjedi e përmasave kolektive. Pas saj, mbi këtë trevë u shtri një atmosferë e rëndë, e mbarsur me frikë dhe ankth, ku çdo...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (11)

Në shumë prej shkrimeve të botuara deri më tani, është përhapur mendimi se Hasan Remniku me shokë ishte helmuar më parë, e më pas ishte bartur në “Pritën e Bistricës”, ku më pas u inskenua likuidimi i tij nga forcat policore dhe ushtarake jugosllave. Një pretendim i tillë ngre...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (10)

Edhe pse konspiracioni ishte ngritur në çdo nivel dhe Hasan Remniku kujdesej me fanatizëm për të ruajtur fshehtësinë, organet e UDB-së arritën të depërtonin në disa gjurmë përmes një rasti që në dukje nuk kishte të bënte fare me veprimtarinë ilegale. Arif Syla, korrieri besnik i Hasanit...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (9)

Mustafë Rushiti – i njohur me nofkën Koka – lindi në vitin 1926, në fshatin Inatoc të rrethit të Gjilanit. Ai vinte nga një familje me tradita të forta atdhetarie, ku babai i tij, një fshatar i pasur dhe i respektuar, nuk kishte pranuar kurrë copëtimin e tokave shqiptare pas vendimeve të padrejta...

Sabile Basha: Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë, 1945–1990 (8)

Kështu, organizata e NDSH-së në Remnik u shndërrua në një shembull të gjallë se si idealet e lirisë mund të gjenin rrënjë të thella në popull, duke u mbështetur në një kombinim të disiplinës së hekurt, kontributit të përbashkët dhe përkrahjes së gjerë popullore. Ky model e bëri atë një...