| E hene, 22.12.2025, 04:55 PM |
Burrat
e dheut
Nga
Edison Ypi
Burri
i dheut shqiptar është burri më burrnor i botës. Jashtëtokësorë s'ka. Në krejt
Universin, burrat e dheut shqiptar janë të vetmit burra dheu.
Burrat
e dheut ishin harruar, ishin braktisur në fatin e vet kozmik. Kur një ditë prej
ditësh, duke kaluar te kazanat e plehrave, seç dëgjoj nga pas. Kthej kokën,
shoh dy burra dheu që gërmonin brenda kazanave të plehrave duke u sherrosur për
zona influence, ndarje territori:
Ky
kazan është i imi o burri dheut, thoshte njëri.
Ky
kazan nuk është i yti, por i imi o burri dheut, ja priste tjetri.
Burrat
e dheut të kazanave të plehrave, këta sfidues të burrave historikë të dheut me
mustaqe te veshi, nuk janë pak, dhe as të vetmit. Shqipëria ka plot të tjerë
burra dheu.
Më
i famshmi, i kudondodhuri, i pakrahasushmi dhe i pakonkurrueshmi burrë dheu që
kemi në koleksionin e pasur të burrave të dheut, është burri i dheut të
hajdutllëkut, hajni. Sipas hajnit, njeriu nuk vjedh nga qefi por nga halli.
Vjedhja nuk është zakon i keq, apo ves. Vjedhja është e vetmja mënyrë
funksionimi e shoqërisë njerëzore që nga lashtësia. Me përjashtim të ngritjes
Lugat, që është tjetër muhabet, vetëm të vdekurit nuk e fusin dorën te thesi i
tjetrit. Të vjedhësh dhe të vidhesh, për shqiptarët është e natyrshme si
groshët që hanë, ajri që thithin, këmbëza që tërheqin, butoni që shtypin,
pordhët që pjerdhin, qurrat që u rrjedhin.
S'do
mend se po s'dite me fsheh, nuk di as me vjedh. I dyti burrë dheu është i
kudondodhuri burrë i dheut të rrenës, rrenacaku. Ky burrë dheu, dhe të ngjajshmit
e tij janë aq shumë sa të vjen turp t'i numurosh.
I
treti në klasifikimin e burrave të dheut është burri i dheut të refuzimit,
mohuesi, negativisti, Tersi i Pojanit si i thotë propulli. Shejtanbudallai
monosillabik të parin dhe të fundit llaf ka "jo",
"nuk", kurr". As topi s'e
lun nga vendi këtë burrë dheu që pretendon me i shërby progresit me motorr
ndezur, marrsh brenda, frena dore ngritur.
Burri
i dheut të nepotizmit, dallaverexhiu që asnjë hap nuk e bën pa ingranuar një
dajo në parti, ndonjë stërlëng në ministri, ndonjë tjetër farefisi diku ku
vidhet kollaj, është edhe ai nga më të shquarit burra të dheut që janë betuar
ta kthejnë Shqipërinë edhe një herë në Mesjetë.
Burrë
Zamani, burrë zakoni, burrë tradite, është gjithashtu një burrë dheu. Po ç'e do
se nga ata s'ka mbetur asnjë. I zuri brenda tuneli i Llogorasë që u shemb për
shkak të hekurit të pamjaftueshëm të ferrobetonit që nuk mundi ta mbajë peshën
e malit.
Burri
me ment në kokë, është padyshim edhe ai një burrë dheu nga më të domosdoshmit për
progresin që të bashkuar ja dalin ta bëjnë Shqipërinë Danimarkë ose Suedi. Por
ky burrë dheu ka humb si gjilpëra në kashtë që kur u shpik interneti.
Burrë
i Besës, burrë dheu që ta jep besën, e mban fjalën, zor se e gjen edhe po ta
kërkosh si Diogjeni Njeriun me fener të ndezur në dorë ditën për diell. Burrë
të Besës që e kthen pllakën, ke me tonelata. Shumica burra bese kthimi pllake
janë.
Burrë
i dheut të huaj, është ai që ka ikur në Gjermani ku lan bythat e veremlinjve
dhe u mban oturakun zgjabanjosave. Është penduar. Po sa pare bën. Jeta s'është
aq e gjatë sa të shkulesh nga një vend e të mbillesh në një tjetër vend më
tepër se 1 herë.
Burrë
i dheut të shtëpisë, është ai paraziti llapaqen kardio-endokrinopat që shtrirë
mbi divan mbuluar me batanije leshi, shan gjith kohës qeverinë mes gromësimave,
sheh në televizor lajme të rrejshme, banaqe surreale, telenovela idiote.
Burri
i dheut të baltës, ai që s'ka zënë libër me dorë në jetën e vet, rreh gruan,
nuk voton, nuk edukon kalamajtë, është gjallesa më e komplikuar që asnjë
definicion nuk e ngërthen.
Ndonëse
i rrallë, ekziston edhe një burrë dheu i mbijetuar në shekuj. I neverituri nga
jeta dhe bota që përmend Kadare. I shtriri përnbys me shallvaret e ulura që
penetron ngadalë duke u dridhur dheun e ngrohtë si femrën e butë.
Gra
dheu s'ka.
Ka
vetëm burra dheu.
Asnjë
Burrë qielli.