Blerim Latifi: Ndërron jetë Adem Brahim Ahmeti, nipi i fundit i Ahmet Delisë

Prof. Blerim Latifi:

Dje u nda nga jeta dhe sot u varros në Prekaz Adem Brahim Ahmeti, nipi i fundit i prijësit legjendar të Drenicës, Ahmet Delisë.

Ademi ishte një plak i urtë që në gjithë jetën e tij mishëroi virtytet morale të një familjeje të madhe, e cila që nga vitet e Lidhjes së Prizrenit e deri në vitet e rezistencës antijugosllave pas Luftës së Dytë Botërore kishte qenë e pranishme me burrat e saj në ngjarjet më të mëdha historike.

Burrat e kësaj familjeje i prinë revoltës antiosmane për të ruajtur autonominë e Drenicës në vitin 1891. Kjo revoltë çoi në shkatërrimin e sarajeve Hamidie, të cilat ishin ndërtuar në vendin ku sot ndodhet Skënderaj.

Në vitin 1899, gjyshi i Ademit, Ahmet Delia, përfaqësoi Drenicën në Lidhjen e Pejës. Në vitin 1903, në krye të katër mijë burrave, Ahmet Delia rrethoi Mitrovicën për të dëbuar konsullin rus nga Kosova; gjatë atij rrethimi konsulli rus u vra nga një nizam shqiptar.

Katër vite më vonë, Ahmet Delia sërish doli në krye kundër Shemsi Pashës, i cili, në shenjë hakmarrjeje për humbjet që pësoi, e dogji kullën e Ahmet Delisë dhe tërë Prekazin. Në vitin 1910 Ahmet Delia mori pjesë në Betejën e Carralevës, ku edhe u plagos, ndërsa në pranverën e vitit 1912 e priti në kullën e tij Hasan Prishtinën, i cili i besoi fillimin e kryengritjes së përgjithshme kundër Perandorisë Osmane.

Në vjeshtën e atij viti ai refuzoi të largohej me Isa Boletinin drejt Shqipërisë dhe vendosi të qëndronte në Prekaz për të mbrojtur njerëzit e tij nga bandat paramilitare serbe që po ushtronin terror mbi popullatën e pambrojtur. Më 25 dhjetor 1912 ai ra në një betejë epike kundër një bande të tillë, e cila kishte sulmuar Prekazin. Serbët ia zhdukën trupin dhe ia dogjën kullën.

Por djemtë e tij nuk pranuan të ulin kokën e të nënshtroheshin. Murseli, djali i madh i Ahmet Delisë, u bë pjesë e Komitetit “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës” me qendër në Shkodër, dhe kështu një figurë kyçe në rezistencën e armatosur kundër sundimit serb gjatë viteve 1918–1928.

Në vitet e Luftës së Dytë Botërore, kjo familje përsëri doli në ballë të ngjarjeve. Babai i Ademit, Brahim Ahmeti, udhëhoqi një batalion luftëtarësh që marshuan drejt Novi Pazarit për të mbrojtur popullatën civile nga sulmet e njësive çetnike dhe për të siguruar kufijtë veriorë të Shqipërisë Etnike.

Një ngjarje nga ajo kohë e dëshmon kodin e lartë moral që kjo familje ruajti brez pas brezi. Një ditë, batalioni i Brahim Ahmetit hyn në një fshat serb. E gjithë popullata ishte larguar, përveç një gruaje me dy fëmijët e saj, sepse njëri prej tyre ishte i palëvizshëm. E tmerruar se mos luftëtarët shqiptarë do ta dhunonin ose vrisnin atë dhe fëmijët, gruaja i ra në gjunjë komandantit. Duke u dridhur, i tha: “Me mua bëni çfarë të doni, vetëm fëmijët mos m’i vrisni!”

Brahim Ahmeti iu përgjigj: “Çohu në kambë! Askush nuk guxon me të prekë as ty, as fmitë. Shko në shtëpi e na gatuaj diçka, se jemi të kputun nga uja.” Gruaja serbe, e habitur nga fjalët e tij, vrapoi në shtëpi për të gatuar për luftëtarët shqiptarë.

Të nesërmen, batalioni merr urdhër të zhvendoset. Teksa po bëheshin gati, gruaja i afrohet Brahim Ahmetit: “Çka të bëj unë e zeza nëse vijnë luftëtarë të tjerë e nuk sillen si ju?”

Brahimi i thotë: “Pasi kemi ngranë bukën e shpisë tande, merre kët' shami. Nëse ata që do të vijnë janë shqiptarë, u thuaj se këtë shami ma ka dhanë Brahim Ahmeti nga Prekazi, si shej' se jeni n' besën teme.”

Pas dy muajsh në frontet e Kolashinit e Novi Pazarit, batalioni i Prekazit kthehet në Kosovë. Në hyrje të fshatit, Brahim Ahmeti shtie pesë herë me pushkë. Kur e pyetën pse shtiu, ai tha: “Ishim në luftë, e po gjuaj se u kthyem prej luftës pa lanë mbrapa asnjë marre e faqe të zezë!”

Një tjetër burrë i kësaj familjeje, Isa Zymer Ahmeti, drejtoi batalionin e parë të Brigadës së Shaban Polluzhës. Në vitin 1951 ai kreu arratisjen më të famshme në krejt historinë Jugosllavisë komuniste nga burgu i Mitrovicës së Sremit.

Pas një viti nëpër malet e Kosovës, ai kaloi në Shqipëri, dhe regjimi i atjeshëm, duke vlerësuar shkathtësitë e tij luftarake, e ngarkoi me disa misione diversante në Kosovë deri në fillim të viteve ’60.

Një tjetër burrë i kësaj familjeje, Vesel Hajzer Ahmeti, vuajti 15 vite burg politik në burgjet më të rënda të Jugosllavisë komuniste.

Kjo është vetëm një pjesë e historisë së kësaj familjeje të madhe, e cila la gjurmë të ndritura në përpjekjet e këtij vendi për liri e pavarësi.

Ademi ishte memoria e gjallë e gjithë kësaj historie, ura që lidhte brez pas brezi rrëfimet e sakrificës, besës dhe qëndresës. Me ndarjen e tij nga jeta, Prekazi jo vetëm që humbi një njeri të urtë, por edhe dëshmitarin e fundit të një epoke që sot jeton vetëm përmes kujtimeve. Me ikjen e Ademit, në pragun kullës së lashtë të Ahmet Delisë shuhet zëri i fundit i çmuar që dinte t’i rrëfente ngjarjet si t’i kishte parë me sytë e vet.

Pushoftë në paqen e pasosun!

Blerim Latifi, 03/12/2025