Albert Vataj: Kryevepra e Giovanni Spertini, balanca perfekte e natyralizmit dhe idealizimit në mermer

Kryevepra e Giovanni Spertini, balanca perfekte e natyralizmit dhe idealizimit në mermer

Nga Albert Vataj

Ajo është e mahnitshme, e gjallë prej guri dhe pulsuese si të frymshmet gjëndje që mbushin me ndijim dhe përjetim ende shpirtrat e etur për dehje adhurimi.

Skulptura "Vajza që shkruan" e Giovanni Spertini (1821-1895), realizuar në mermer më 1874, është një vepër që mishëron ndjeshmërinë e Rilindjes Italiane në lidhje me përfaqësimin e grave si figura të harmonisë dhe mendimit të thellë.

Vepra paraqet një vajzë të ulur, përkulur mbi një libër apo një fletë shkrimi, duke krijuar një skenë intime dhe të thellë reflektimi.

Figura e saj është e detajuar me një delikatesë që tregon mjeshtërinë e jashtëzakonshme të Spertinit në trajtimin e mermerit.

Kritikët shpesh kanë vlerësuar punën për balancën e saj mes natyralizmit dhe idealizimit. Fytyra e vajzës pasqyron një ndjeshmëri introspektive, ndërsa duart, të punuara me kujdes të hollë, i japin dinamikë skulpturës.

Detajet e rrobave, të palosura me elegancë mbi trupin e saj, krijojnë një kontrast të bukur me sipërfaqen e lëmuar të mermerit, duke shtuar një ndjesi realismi dhe lëvizjeje.

Në nivel simbolik, "Vajza që shkruan" mund të interpretohet si një homazh ndaj procesit të mendimit dhe krijimtarisë intelektuale. Ajo reflekton një ndryshim të rëndësishëm në perceptimin e grave në atë periudhë, duke i përfaqësuar ato jo vetëm si objekte bukurie, por edhe si qenie aktive në botën e dijes dhe artit.

Megjithatë, disa kritikë e shohin skulpturën si një shembull të sentimentalizmit tipik të epokës, duke argumentuar se trajtimi i vajzës mund të jetë disi idealizues dhe larg realitetit. Pavarësisht kësaj, vepra mbetet një dëshmi e rëndësishme e përpjekjeve të Spertinit për të bashkuar estetikën dhe narrativën intelektuale.

Ajo ishte, është dhe mbetet një kryevepër e fuqis krijuese, shembull se si arti nxjerr përsosmërinë e përjetësisë nga shkëmbi, për t'ua rrëfyer brezave si shkrepëtimën e një ylli.