| E premte, 05.12.2025, 06:54 PM |
Vëllazëria Myslimane kërkon eliminimin dhe shkatërrimin e shpejtë dhe të plotë të qytetërimit perëndimor nga brenda SHBA-së, Europës dhe dominimin e islamit kudo në botë
Fatmirësisht në muajin nëntor 2025 administrata
e Presidentit të 45 & 46 të SHBA-së Donald J. Trump 2.0 shpall Vëllazërinë
Myslimane si një Organizatë Radikale Islamike Terroriste
Nga
Klajd Kapinova
Kush
është shkurtimisht historia e Vëllezërve
Myslimanë!?
Shoqata
e Vëllezërve Myslimanë e mirënjohur si Vëllazëria
Myslimane, është një organizatë transnacionale islamiste sunite e themeluar
në Egjipt nga dijetari islamik, imami dhe mësuesi Hassan al-Banna në vitin
1928. Mësimet e Al-Banna-s u përhapën shumë përtej Egjiptit, duke ndikuar në
lëvizje të ndryshme islamiste nga organizatat “bamirëse” te partitë islamike politike.
Ajo filloi si një lëvizje pan-islamiste, fetare dhe
shoqërore, ku ajo predikoi islamin në Egjipt, mësoi analfabetët dhe ngriti
spitale dhe ndërmarrje biznesi. Më vonë ajo përparoi në arenën politike, duke synuar
t'i jepte fund sundimit kolonial britanik në Egjipt. Qëllimi i vetëshpallur i
lëvizjes është krijimi i një shteti të sunduar nga Ligji i Sheriatit nën një
Kalifat (Caliphat), ku slogani i saj më i famshëm është "Islami është
zgjidhja".
Grupi u përhap në vende të tjera myslimane, por ende
ka një nga organizatat e tij më të mëdha në Egjipt, pavarësisht një sërë
goditjesh qeveritare që nga viti 1948. Ai mbeti një grup periferik në politikën
e botës arabe deri në Luftën 6 ditore të vitit 1967, kur islamizmi zëvendësoi
nacionalizmin popullor laik arab, pas një disfate të madhe arabe nga Izraeli. Kjo
lëvizje u mbështet nga Arabia Saudite, me të cilën ndante armiq të ndërsjellë
si komunizmi.
Pranvera
e rrejshme arabe islame
Prostestat nëdfisa vende të botës islame,
përkohsisht i solli asaj legalizim dhe pushtet të konsiderueshëm politik në
fillim, por që nga viti 2013 ajo ka pësuar përmbysje të rënda.
Vëllazëria Myslimane Egjiptiane u legalizua në vitin 2011 dhe fitoi disa
zgjedhje, përfshirë zgjedhjet presidenciale të vitit 2012, kur kandidati i saj
Mohamed Morsi u bë presidenti i parë i Egjiptit, që fitoi pushtetin përmes
zgjedhjeve.
Një vit më vonë, pas demonstratave dhe trazirave
masive, ai u rrëzua nga ushtria e u vu në arrest shtëpiak. Grupi u ndalua më
pas në Egjipt e u shpall organizatë terroriste. Monarkitë e Gjirit Persik të
Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe ndoqën shembullin, të nxitura
nga perceptimi se Vëllazëria është një kërcënim për sundimin e tyre autoritar.
Themeluesi
i grupit pranoi dobinë e dhunës politike dhe anëtarët e Vëllazërisë kryen
vrasje dhe tentativa vrasjeje ndaj figurave shtetërore egjiptiane gjatë jetës
së tij, përfshirë kryeministrin egjiptian Mahmud El Nokrashi në vitin 1948. Sayyid Qutb, një nga mendimtarët më të shquar të grupit, promovoi
takfirizmin në Ma'alim fi-l-Tariq (Gjendjet Kryesore), një doktrinë që lejon
"stigmatizimin e myslimanëve të tjerë si të pafe ose femohues, dhe të
shteteve ekzistuese si joislamike, dhe përdorimin e dhunës ekstreme në ndjekje
të shoqërisë së përsosur islamike".
Doktrina
e islamit radikal vazhdon të frymëzojë shumë lëvizje xhihadiste
Grupi braktisi përdorimin e dhunës në vitet 1970.
Sikurse dihet Hamasi, një grup militant palestinez, është një degë e
Vëllazërisë Muslimane, që vazhdon të përdorë dhunë. Vetë Vëllazëria
Muslimane pretendon të jetë një organizatë “paqësore” dhe demokratike.
Kohët e fundit, mbështetësit kryesorë shtetërorë të
Vëllazërisë Muslimane kanë qenë Katari dhe Turqia e sunduar nga AKP-ja. Që nga
viti 2015, ajo konsiderohet një organizatë terroriste nga qeveritë e Bahreinit,
Egjiptit, Rusisë, Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe.
Al-Bannën
dhe historia e themelimit të Vëllazërinë Myslimane në vitin 1928
Vëllazërinë Myslimane u themelua në qytetin e
Ismailisë në mars të vitit 1928 nga 6 punëtorë të Kompanisë së Kanalit të
Suezit. Ajo asokohe dhe sot ishte dhe mbeti si një lëvizje pan-islamike,
fetare, politike dhe shoqërore. Ata emëruan Al-Bannën si udhëheqësin e tyre e
u zotuan të punonin për Islamin në të gjithë botën, përmes Xhihadit dhe të
ringjallnin Vëllazërinë Islame kudo. Ata të gjithë ishin ushtarë në
thirrjen për Islamin, dhe në këtë rrugë të trushpërlarjes qëndron jeta për
vendin dhe nderi si vëllezër në shërbim te dominimit të islamit.
Ligji i Sheriatit i bazuar në Kur’an dhe Sunet
shihej si ligje të miratuara nga Zoti, që duhet të zbatohen në të gjitha pjesët
e jetës, duke përfshirë organizimin e qeverisë dhe trajtimin e problemeve të
përditshme. Al-Banna ishte populist në mesazhin e tij për mbrojtjen e
punëtorëve nga tirania e kompanive të huaja dhe monopoliste.
Ai themeloi institucione shoqërore si spitale,
farmaci, shkolla etj. Al-Banna mbajti pikëpamje shumë konservatore për çështje
të tilla si të drejtat e grave, duke kundërshtuar të drejtat e barabarta për
gratë, por duke mbështetur vendosjen e drejtësisë ndaj grave. Vëllazëria u rrit me shpejtësi duke kaluar
nga 800 anëtarë në vitin 1936, në 200,000 deri në vitin 1938 dhe mbi 2 milionë
deri në vitin 1948.
Ajo kundërshtoi sundimin britanik në Egjipt duke
filluar nga viti 1936. Një shqetësim kryesor për Vëllazërinë Myslimane ishte
aktivizmi i saj pro-arab për konfliktin arabo-sionist në Palestinë, i cili në
vitet 1936-1939 kulmoi me revoltën e madhe arabe. Ajo filloi të përdorte
retorikë agresive anti-hebraike të cilat synonin edhe komunitetin hebraik në
Egjipt. Gazeta zyrtare javore e saj al-Nadhir, botoi një seri
artikujsh të titulluar "Rreziku i Hebrenjve", duke paralajmëruar për
komplote të dyshuara hebraike kundër Islamit si Masoneria ose Marksizmi.
Në vitin 1938,
al-Nadhir kërkoi nga hebrenjtë e Egjiptit që ose të miratonin një
qëndrim të hapur anti-sionist ose të përballeshin me "armiqësinë" si
dhe kritikoi rolin e shquar të hebrenjve në shoqërinë e Egjiptit dhe rëndësinë
e tyre në gazetari, sferat tregtare dhe industrinë e argëtimit. Ai madje bëri
thirrje për bojkot dhe dëbimin e tyre, "sepse ata e kanë korruptuar
Egjiptin dhe popullsinë e tij". Në një rast tjetër, hebrenjtë u quajtën
"kancer shoqëror".
Në
vitet para Luftës së Dytë Botërore bashkëpnuan me nazi-gjermanët
Vëllezërit Myslimanë krijuan lidhje me Gjermaninë
naziste, të mbajtura nëpërmjet Deutsches Nachrichtenbüro në Kajro dhe Amin
al-Husseini, i cili vetë merrte fonde nga Abwehr. Duke qenë i interesuar në
forcimin e një organizate militante anti-britanike, Gjermania mund ta ketë
financuar Vëllazërinë që në vitin 1934. Një burim i mëvonshëm britanik pohoi se
vetëm në vitin 1936, Gjermania transferoi mbi 5.000 marka gjermane ose sot
euro. Vëllazëria shprehën admirim për aspekte të ideologjisë naziste,
duke përfshirë militarizmin e saj dhe
centralizimin e saj që sillej rreth një udhëheqësi karizmatik, por kundërshtuan
të tjera si politikat e saj racore dhe nacionalizmin etnik.
Shpërthimi
i luftës i dha fund marrëdhënies midis Gjermanisë dhe Vëllezërve Myslimanë. al-Banna mohoi se kishte marrë ndonjëherë fonde gjermane.
Në
Luftën e Dytë Botërore (1939–1945) ruajtë të njëjtën miqësi
Gjatë rrjedhës së luftës, Vëllazëria shfaqi simpati
pro-Boshtit: Berlin-Tokio-Romë. Të shqetësuar, Britanikët e mbajtën
Vëllazërinë nën kontroll të forte, ku asokohe vetë linderi i tyre al-Banna u
mor në paraburgim për një kohë të shkurtër dhe përfundimisht pranoi
besnikërinë e tij ndaj britanikëve, megjithëse këta të fundit mbetën dyshues.
Krijimi
i forcës elitare besnike islame
Gjatë viteve 1938-1941 Vëllazëria formoi një krah të
armatosur të quajtur Aparati Sekret, i njohur edhe si Aparati Special, i cili ishte pasardhës
i batalioneve të krijuar në fund të
vitit 1937, për të luftuar britanikët deri në dëbimin e tyre nga Egjipti,
bashkëpunëtorët britanikë si dhe sionistët izraelit. Ata u mësuan të
bindeshin eprorëve radikal islam, të cilët iu dhanë armë, ku iu nënshtruan
stërvitjes së rëndë fizike e u mësuan konceptet e Xhihadit dhe operacioneve
nëntokësore, duke krijuar një forcë elitare e zellshme. Në vitin
1948, al-Banna denoncoi fashizmin dhe militarizmin në librin e tij Paqja në Islam.
Pas Luftës II Botërore (WWII), Vëllazëria
loboi për dhënien e azilit në Egjipt p azil në Egjipt për Amin al-Husseini-t, i
cili kishte shërbyer si zëdhënës i propagandës gjermane gjatë viteve 1941-1945,
azil në Egjipt. Në maj të vitit 1946, al-Huseini arriti të arratisej nga
burgimi francez dhe mbërriti në Kajro. Ai
u prit ngrohtësisht nga al-Banna, i cili e fisnikëroi atë në një "mrekulli
njeriu” me e ndjekur nga një premtim ushtarak besnikërie kundër sionistëve.
al-Banna e caktoi al-Huseinin si një udhëheqës lokal të Vëllazërisë, për të
përhapur ndikimin e degës së re palestineze të themeluar në tetor 1945.
Vëllazëria
kundërshtoi përfshirjen e OKB-së në Palestinë, që nga prilli i vitit 1947, me këtë të fundit që përfundimisht votoi për
ndarjen e saj në një shtet hebre dhe një arab në nëntor të vitit 1947. Si
pasojë, shoqëria u përgatit për luftë, me vullnetarë që hynë në Palestinë që në
tetor të vitit 1947. Nga 10,000 luftëtarët që al-Banna kishte premtuar në tetor
të vitit 1947 rreth 1.500 ishin të pranishëm deri në mars të vitit 1948.
Luftëtarët vinin nga të tre degët dhe fillimisht ishin të angazhuar në
aktivitete guerile. Ata e ndihmuan ushtrinë egjiptiane në verilindje të Gazës,
megjithëse disa ishin gjithashtu aktivë në Bregun Perëndimor. Lufta ishte
një dështim arab, duke rezultuar në një armëpushim të kundërshtuar ashpër nga
Vëllezërit Myslimanë.
Në dhjetor 1945, Vëllazëria organizoi një grevë të
përgjithshme, në shenjë proteste kundër deklaratës së Balfour që përfundimisht
u përshkallëzua në trazira vdekjeprurëse që synonin hebrenjtë dhe të huajt.
Në fund të vitit 1948, Vëllazëria vlerësohej të kishte 2,000 degë dhe
500,000 anëtarë ose simpatizantë. Në nëntor, pas disa shpërthimeve me bomba
dhe përpjekjeve të dyshuara për vrasje nga Vëllazëria, qeveria egjiptiane
arrestoi 32 udhëheqës të "Aparatit Sekret" të Vëllazërisë dhe e
ndaloi Vëllazërinë. Ajo u akuzua për përgatitjen e përmbysjes së qeverisë, e
lidhur me një xhip të ngarkuar me armë. Selia u mbyll dhe fondet e saj u
konfiskuan, ndërsa 4,000 Vëllezër u ndaluan dhe al-Banna u vu nën arrest
shtëpiak të përkohshëm.
Në vitin 1952, anëtarët e Vëllazërisë Myslimane u
akuzuan për pjesëmarrje në Zjarrin e Kajros që shkatërroi rreth 750 ndërtesa në
qendër të Kajros, kryesisht klube nate, teatro, hotele dhe restorante të
frekuentuara nga britanikë dhe të huaj të tjerë.
Në vitet 1950-1960, shumë anëtarë të Vëllazërisë
Myslimane kërkuan strehim në Arabinë Saudite. Në vitet 1950, dhëndri i al-Banna-s, Said Ramadan, doli si një
udhëheqës i madh i Vëllazërisë Myslimane dhe ministri i jashtëm jozyrtar i
lëvizjes. Ai ndërtoi një qendër të madhe për Vëllazërinë Myslimane të
përqendruar në një xhami në Mynih, e cila u bë "një strehë për grupin e
rrethuar gjatë dekadave të tij në shkretëtirë". Në vitet 1960,
Ramadani punoi ngushtë me Mahmoud K. Mufti?, një mysliman boshnjak në mërgim i
cili ishte martuar me kushëririn e tij, i cili ndihmoi në ndërtimin e
lidhjeve midis Vëllazërisë Myslimane dhe grupeve të ndryshme antikomuniste në
mërgim në Evropë dhe Lindjen e Mesme.
Gjatë
epokës së Hosni Mubarakut, vëzhguesit e mbrojtën dhe e
kritikuan Vëllazërinë. Ishte grupi më i madh opozitar në Egjipt, duke bërë
thirrje për "reformë islamike" dhe një sistem demokratik në
Egjipt dhe kishte ndërtuar një rrjet të gjerë mbështetjeje përmes bamirësive
islamike, që punonin midis egjiptianëve të varfër.
Ajo zhvilloi një lëvizje të rëndësishme në internet.
Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2005, Vëllazëria u bë "në fakt, partia e parë opozitare e epokës
moderne të Egjiptit". Asokohe Vëllazëria fitoi 88 vende (20% e
totalit) krahasuar me 14 vende për opozitën ligjore.
Në
dhjetor 2006, një demonstratë në kampus nga studentët e
Vëllazërisë me uniforma, duke demonstruar ushtrime artesh marciale, i tradhtoi
disave si Jameel Theyabi, "qëllimin e grupit për të planifikuar krijimin e
strukturave të milicisë dhe një kthim të grupit në epokën e 'qelizave
sekrete'".
Në
tetor 2007, Vëllazëria
lëshoi ??një platformë të detajuar politike, ku ajo bëri thirrje për një bord klerikësh myslimanë,
për të mbikëqyrur qeverinë dhe për të kufizuar detyrën e presidencës vetëm për
burrat myslimanë. Ndërsa shpallte "barazinë midis burrave dhe
grave në aspektin e dinjitetit të tyre njerëzor", dokumenti paralajmëronte
kundër "ngarkimit të grave me detyra
kundër natyrës ose rolit të tyre në familje".
Pranvera
egjiptiane e vitit 2011 dhe grushti i shtetit egjiptian i vitit 2013
Pas revolucionit egjiptian të vitit 2011 dhe rënies
së Hosni Mubarakut, Vëllazëria u legalizua dhe në fillim pati shumë
sukses, duke dominuar zgjedhjet parlamentare të vitit 2011, duke fituar
zgjedhjet presidenciale të vitit 2012, përpara rrëzimit të Presidentit Mohamed
Morsi një vit më vonë, duke çuar në një goditje përsëri ndaj Vëllazërisë.
Më
30 prill 2011, Vëllazëria krijoi një parti të re të quajtur Partia e Lirisë dhe Drejtësisë, e cila
fitoi 235 nga 498 vendet në zgjedhjet parlamentare egjiptiane të vitit 2011,
shumë më tepër se çdo parti tjetër. Partia hodhi poshtë "kandidatën e grave ose koptëve për
presidencën e Egjiptit", por jo për pozicione në kabinet.
Sekretari
i Shtetit John Kerry takohet me Presidentin egjiptian Mohamed Morsi (2013)
Kandidati i Vëllazërisë Myslimane për zgjedhjet
presidenciale të Egjiptit në vitin 2012 ishte Mohamed Morsi, i cili mundi Ahmed
Shafiq kryeministrin e fundit nën sundimin e Mubarakut me 51.73% të votave.
Edhe pse gjatë fushatës së tij vetë Morsi premtoi të mbështeste marrëdhënie
paqësore me Izraelin, disa mbështetës të nivelit të lartë dhe ish-zyrtarë të
Vëllazërisë (nga Këshilli i Udhëzimit
prej 15 anëtarësh i organizatës) përsëritën armiqësinë ndaj sionizmit. Kleriku
islam egjiptian Safwat Hegazi foli në tubimin e njoftimit për kandidatin e
Vëllazërisë Myslimane Morsi dhe shprehu
shpresën dhe besimin e tij se Morsi do të çlironte Gazën, do të rivendoste
Kalifatin e "Shteteve të Bashkuara të Arabëve" me Jerusalemin si
kryeqytet, dhe se "thirrja jonë do të jetë: 'Miliona martirë marshojnë
drejt Jerusalemit'".
Në
prill 2013, Egjipti ishte "bërë gjithnjë e më i ndarë" midis Presidentit Mohamed Morsi
dhe "aleatëve islamistë" dhe një opozite të "muslimanëve, të
krishterëve dhe liberalëve të moderuar". Trazirave iu shtuan mungesat e
mëdha të karburantit dhe ndërprerjet e energjisë elektrike, të cilat ngritën
dyshime midis disa egjiptianëve se fundi i mungesave të gazit dhe energjisë
elektrike që nga rrëzimi i Morsit ishte provë e një komploti për ta minuar atë,
megjithëse egjiptianë të tjerë thonë se kjo ishte provë e keqmenaxhimit të
ekonomisë nga presidenti.
Më 3 korrik 2013, Mohamed Morsi u shkarkua nga
detyra e u vu në arrest shtëpiak nga ushtria. Kjo ndodhi menjëherë pas fillimit
të protestave masive kundër tij, duke kërkuar dorëheqjen e Morsit. Pati
gjithashtu kundërprotesta të rëndësishme në mbështetje të tij. Ato fillimisht
kishin për qëllim të festonin përvjetorin e parë të inaugurimit të Morsit dhe
filluan disa ditë para kryengritjes. Më 14 gusht, qeveria e përkohshme shpalli
një gjendje të jashtëzakonshme 1-mujore dhe policia e trazirave shpërndau
protestat pro-Morsi, gjatë shpërndarjes së protestave në Rabaa në gusht 2013.
Dhuna u përshkallëzua me shpejtësi pas sulmit të
protestuesve të armatosur ndaj policisë nga policia, sipas raportit të
Këshillit Kombëtar për të Drejtat e Njeriut. Kjo çoi në vdekjen e mbi 600
personave dhe plagosjen e rreth 4,000 të tjerëve, me incidentin që rezultoi në
numrin më të madh të viktimave në historinë moderne të Egjiptit. Në shenjë
hakmarrjeje, mbështetësit e Vëllazërisë Myslimane plaçkitën dhe dogjën stacione
policie dhe dhjetëra kisha në përgjigje të dhunës, megjithëse një zëdhënës i
organizatës dënoi sulmet ndaj të krishterëve dhe në vend të kësaj fajësoi
udhëheqësit ushtarakë për komplotimin e sulmeve.
Shtypja që pasoi është quajtur më e keqja për
organizatën e Vëllazërisë 8 dekada. Al Jazeera raportoi se "shumica"
e udhëheqësve të Vëllazërisë ishin në paraburgim. Atë ditë, Udhëheqësi Suprem
Mohammed Badie u arrestua, duke kaluar një "vijë të kuqe", pasi as
Hosni Mubarak nuk e kishte arrestuar kurrë.
Kryeministri,
Hazem Al Beblawi, më 21 dhjetor 2013, e shpalli Vëllazërinë Myslimane
Kjo ndodhi një organizatë terroriste, pasi një
makinë-bombë shpërtheu në një ndërtesë policie dhe vrau të paktën 14 persona në
qytetin e Mansourës, për të cilën qeveria ia fajësoi Vëllazërinë Myslimane,
pavarësisht mungesës së provave dhe një grupi terrorist të pavarur me bazë në
Sinai që mori përgjegjësinë për sulmin.
Një grup protestuesish pro-Vëllazërisë Myslimane, që
mbanin shenjën Rabia dhe bënin gjestin shoqërues, gjatë një proteste
pro-Vëllazërisë Myslimane të mbajtur në tetor 2013. Më 24 mars 2014, një gjykatë egjiptiane dënoi me vdekje 529 anëtarë
të Vëllazërisë Myslimane, pas një sulmi në një stacion policie, një akt i
përshkruar nga Amnesty International si "grupi më i madh i dënimeve me vdekje të njëkohshme që kemi parë vitet e
fundit kudo në botë". Deri në maj të vitit 2014, afërsisht 16,000
njerëz (dhe deri në më shumë se 40,000 sipas asaj që The Economist e quan një
"numërim i pavarur"), kryesisht anëtarë ose mbështetës të Vëllazërisë
Myslimane, thuhet se janë arrestuar nga policia që nga kryengritja e vitit
2013. Më 2 shkurt 2015, një gjykatë egjiptiane dënoi me vdekje edhe 183
anëtarë të tjerë të Vëllazërisë Myslimane.
Një editorial në The New York Times pohoi se
"udhëheqësit e Vëllazërisë Myslimane, e cila u bë lëvizja kryesore
politike pas kryengritjes popullore të Egjiptit në vitin 2011, po vuajnë në
burg, të etiketuar padrejtësisht si terroristë. ... Autoritarizmi shkatërrues i
Egjiptit mund të bindë një numër të konsiderueshëm të qytetarëve të tij se
dhuna është i vetmi mjet që ata kanë për të luftuar".
Mohamed
Morsi u dënua me vdekje më 16 maj 2015, së bashku me 120 të tjerë
Vëllazëria Myslimane pretendoi se myslimanët nuk e
kryen bombardimin e Kishës Botroseya dhe pretendoi se ishte një komplot i rremë
nga qeveria egjiptiane dhe koptët, në një deklaratë të lëshuar në arabisht në
faqen e internetit të FJP-së, por pretendimi i saj u kundërshtua nga
pjesëmarrësja e 100 Women, Nervana Mahmoud dhe bashkëpunëtori i Institutit
Hoover dhe Institutit Hudson, Samuel Tadros. Vëllazëria Myslimane publikoi një
koment në gjuhën angleze mbi bombardimin dhe tha se e dënonte sulmin terrorist.
Anëtarët e Vëllazërisë Myslimane me bazë në Katar
dyshohet se kanë ndihmuar një agjent të Vëllazërisë Myslimane të kryejë
bombardimin, sipas qeverisë egjiptiane. Mbështetësi me bazë në Katar u emërua
si Mohab Mostafa El-Sayed Qassem. Terroristi u emërua si Mahmoud Shafiq Mohamed
Mostaf.
Uebsajti
në gjuhën arabe i Vëllazërisë Myslimane përkujtoi përvjetorin e vdekjes së
udhëheqësit të saj, Hassan al-Banna, dhe përsëriti fjalët e tij duke bërë
thirrje që mësimet e Islamit të përhapen në të gjithë botën dhe të ngrihet
"flamuri i Xhihadit", duke marrë tokën e tyre, "të rifitojnë
lavdinë e tyre", "duke përfshirë myslimanët e diasporës" dhe
duke kërkuar një shtet islamik dhe një qeveri myslimane, një popull mysliman,
një shtëpi myslimane dhe individë myslimanë.
Mekameleen TV, një kanal televiziv satelitor falas
me bazë në Turqi, i drejtuar nga mbështetës të Vëllazërisë në mërgim, mbajti zi
për vdekjen e tij dhe pretendoi se ishte "martirizim". Mekameleen
mbështet Vëllazërinë. Ngushëllime u dërguan për vdekjen e Omar Abdel Rahman nga
faqja e internetit e Partisë së Lirisë dhe Drejtësisë të Vëllazërisë Myslimane
në Egjipt.
Mediat shtetërore të qeverisë së Mubarakut e
portretizuan Vëllazërinë si të fshehtë dhe të paligjshme, dhe kanale të shumta
televizive si OnTV kaluan pjesën më të madhe të kohës së tyre duke shpifur
organizatën. Por Vëllazëria ndërmori një numër hapash të diskutueshëm dhe
gjithashtu pranoi ose mbështeti goditjet nga ushtria gjatë presidencës së Morsit.
Para revolucionit, mbështetësit e Vëllazërisë Myslimane u shfaqën në një
protestë në Universitetin Al-Azhar të veshur me uniforma ushtarake, pas së
cilës qeveria e Mubarakut akuzoi organizatën për krijimin e një milicie
nëntokësore. Kur erdhi në pushtet, Vëllazëria Myslimane u përpoq të krijonte
grupe të armatosura mbështetësish dhe kërkoi leje zyrtare që anëtarët e saj të
ishin të armatosur.
Izrael: 'Abd al-Rahman al-Banna, vëllai i themeluesit të Vëllazërisë Myslimane,
Hasan al-Banna, shkoi në Palestinën e Mandatuar dhe themeloi Vëllazërinë
Myslimane atje në vitin 1935. Anëtarët e Vëllazërisë luftuan përkrah
ushtrive arabe gjatë luftës arabo-izraelite të vitit 1948, dhe, pas krijimit të
Izraelit, kriza pasuese e refugjatëve palestinezë inkurajoi më shumë myslimanë
palestinezë të bashkoheshin me grupin. Pas luftës, në Bregun Perëndimor,
aktiviteti i grupit ishte kryesisht shoqëror dhe fetar, jo politik, kështu që
ai kishte marrëdhënie relativisht të mira me Jordaninë, gjatë aneksimit
jordanez të Bregut Perëndimor. Në të kundërt, grupi përplasej shpesh me
qeverinë egjiptiane që kontrollonte Rripin e Gazës deri në vitin 1967.
Në
vitet 1950 dhe 1960, qëllimi i Vëllazërisë ishte "edukimi i një
brezi islamik" përmes ristrukturimit të shoqërisë dhe edukimit fetar, në
vend të kundërshtimit ndaj Izraelit, dhe kështu humbi popullaritetin ndaj
lëvizjeve kryengritëse dhe pranisë së Hizb ut-Tahrir.
Palestina: Hamasi midis viteve 1967-1987, viti kur u themelua Hamasi, numri i
xhamive në Gaza u trefishua nga 200 në 600, dhe Vëllazëria Myslimane e
quajti periudhën midis viteve 1975 dhe 1987 një fazë të "ndërtimit të
institucioneve shoqërore". Gjatë asaj kohe, Vëllazëria krijoi shoqata,
përdori zekatin (dhënien e lëmoshës) për ndihmë për palestinezët e varfër,
promovoi shkollat, u siguroi studentëve kredi, përdori vakëfin (dhurata fetare)
për të dhënë me qira prona dhe për të punësuar njerëz, dhe themeloi xhami. Po
kështu, kundërshtimi antagonist dhe ndonjëherë i dhunshëm ndaj Fatahut,
Organizatës për Çlirimin e Palestinës dhe grupeve të tjera laike nacionaliste u
rrit ndjeshëm në rrugë dhe në kampuset universitare.
Në
vitin 1987, pas Intifadës së Parë, Lëvizja Islamike e
Rezistencës, ose Hamasi, u krijua nga bamirësitë dhe institucionet sociale të
lidhura me Vëllazërinë, të cilat kishin fituar një mbështetje të fortë në mesin
e popullsisë lokale. Gjatë Intifadës së Parë (1987-1993), Hamasi u
militarizua e u transformua në një nga grupet më të forta militante
palestineze.
Marrja nën kontroll e Rripit të Gazës nga Hamasi në
vitin 2007 ishte hera e parë që nga grushti i shtetit sudanez i vitit 1989, që
solli në pushtet Omar al-Bashirin, që një grup i Vëllazërisë Myslimane sundoi
një territor të rëndësishëm gjeografik.
Vëllazëria
Myslimane në Jordani, buron nga bashkimi i dy grupeve të ndara që
përfaqësojnë dy komponentët e publikut jordanez: transjordanez dhe palestinez
të Bregut Perëndimor.
Më 9 nëntor 1945, Shoqata e Vëllazërisë Myslimane
(Jam'iyat al-Ikhwan al-Muslimin) u regjistrua zyrtarisht dhe Ebu Kura u bë
Mbikëqyrësi i saj i parë i Përgjithshëm.
Në
vitin 1948, Egjipti, Siria dhe Transjordania ofruan
"vullnetarë", për të ndihmuar Palestinën në luftën e saj kundër
Izraelit. Për shkak të disfatës dhe dobësimit të Palestinës, Vëllazëria
Transjordaneze dhe Palestineze u bashkuan.
Vëllazëria Myslimane e sapobashkuar në Jordani ishte
kryesisht e shqetësuar me ofrimin e shërbimeve sociale dhe punës bamirëse, si
dhe me politikën dhe rolin e saj në parlament. Ajo shihej si e pajtueshme me
sistemin politik dhe mbështeste demokracinë pa zbatimin e detyruar të ligjit të
Sheriatit, i cili ishte pjesë e doktrinës së saj.
Më
26 dhjetor 1953, Muhamed Abd al-Rahman Khalifa u zgjodh nga komiteti
administrativ i lëvizjes si udhëheqësi i ri i Vëllazërisë Transjordaneze dhe e
mbajti këtë pozicion deri në vitin 1994.
Khalifa, ishte i ndryshëm nga paraardhësi i tij dhe anëtarët më të vjetër të
organizatës, sepse nuk ishte arsimuar në Kajro, por ishte arsimuar në Siri dhe
Palestinë. Ai krijoi lidhje të ngushta me islamistët palestinezë gjatë jetës së
tij arsimore, gjë që e çoi në burgosjen e tij për disa muaj në Jordani për
kritikimin e ushtrive arabe në luftë.
Ajo gjithashtu riorganizoi Vëllazërinë dhe i kërkoi
qeverisë që ta caktojë Vëllazërinë si "një
Komitet Islamik gjithëpërfshirës dhe të përgjithshëm, në vend të bazës së
mëparshme të funksionimit sipas Ligjit të Shoqërive dhe Klubeve". Kjo
i lejoi Vëllazërisë të përhapej në të gjithë vendin, secila me dallime të vogla
socioekonomike dhe politike, megjithëse shumica e anëtarëve ishin të klasës së
mesme të lartë. Radikalizimi i Vëllazërisë filloi të ndodhte pas procesit të
paqes midis Egjiptit dhe Izraelit, Revolucionit Islamik të Iranit, si dhe
kritikave të tyre të hapura ndaj marrëdhënieve Jordani-SHBA në vitet 1970.
Në
vitin 2011, në sfondin e Pranverës Arabe, Vëllazëria
Myslimane Jordaneze "mobilizoi protesta popullore në një bazë më të madhe,
më të rregullt dhe më opozitare se kurrë më parë". dhe e kishin
pozicionuar veten në mënyrë unike si "i vetmi aktor politik tradicional që
kishte mbetur i shquar gjatë fazës së re të aktivizmit pas Pranverës
Arabe", gjë që bëri që Mbreti Abdullah II dhe kryeministri i atëhershëm
Marouf al-Bakhit të ftonin Vëllazërinë Myslimane të bashkohej me kabinetin e
Bakhit, një ofertë që ata e refuzuan.
Ajo gjithashtu bojkotoi zgjedhjet komunale jordaneze
të vitit 2011 dhe udhëhoqi protestat jordaneze të viteve 2011-2012, duke
kërkuar një monarki kushtetuese dhe reforma zgjedhore, të cilat rezultuan në
shkarkimin e Kryeministrit Bakhit dhe thirrjen e zgjedhjeve të përgjithshme të
parakohshme në vitin 2013.
Në
vitin 2015, rreth 400 anëtarë të Vëllazërisë Myslimane u larguan nga grupi
origjinal, përfshirë udhëheqës të lartë dhe anëtarë
themelues, për të themeluar një grup tjetër islamik, me një qëndrim të supozuar
të moderuar. Të larguarit thanë se nuk u pëlqente mënyra se si funksiononin
gjërat në grup dhe për shkak të marrëdhënieve të grupit me Hamasin, Katarin dhe
Turqinë, të cilat vunë dyshime mbi grupin duke vënë në dyshim nëse ata janë nën
ndikim dhe punojnë për të mirën e këtyre shteteve dhe organizatave në kurriz të
shtetit jordanez.
Më
13 prill 2016, policia jordaneze bastisi dhe mbylli selinë e Vëllazërisë
Myslimane në Aman. Kjo ndodh pavarësisht faktit se dega jordaneze i
preu lidhjet me grupin mëmë egjiptian në janar 2016, një organizatë e
përcaktuar si terroriste, një veprim që konsiderohet ekskluzivisht kozmetik nga
ekspertët. Autoritetet jordaneze deklarojnë se arsyeja e mbylljes është
sepse Vëllazëria nuk është e licencuar dhe po përdor emrin e grupit të
licencuar të dezertorëve.
Në vitin 2020, një Gjykatë Kasacioni jordaneze
vendosi që dega lokale e Vëllazërisë Myslimane do të shpërbëhet pasi dega nuk e
rinovoi licencën e saj pasi u nxor një ligj i ri mbi organizatat. Më 23
prill 2025, Ministri i Brendshëm i Jordanisë, Mazin Al Farrayeh, njoftoi
ndalimin e menjëhershëm të Vëllazërisë Myslimane dhe sekuestrimin e aseteve
dhe zyrave të saj, pas zbulimit të një komploti sabotimi të lidhur me anëtarët
e grupit. Ajo ka pasur një prani të gjatë në Jordani, e regjistruar
zyrtarisht në vitin 1945, dhe është përfshirë si në shërbimet sociale ashtu
edhe në aktivitetet politike, duke përfshirë formimin e partisë së saj
politike, Frontit të Veprimit Islamik. Gjatë viteve, grupi ka përjetuar
përçarje të brendshme dhe tensione në rritje me qeverinë jordaneze, duke çuar
në veprime të mëparshme si mbyllja e selisë së saj në vitin 2016 dhe një vendim
gjykate në vitin 2020 që urdhëroi shpërbërjen e saj për shkak të mosrinovimit të
licencës së saj. Ky veprim i fundit pasqyron përpjekjet e vazhdueshme të
qeverisë për të frenuar ndikimin e organizatës brenda vendit.
Në
vitin 1999, Vëllazëria Myslimane u shpërbë në Katar. Mbështetja e gjatë e vendit për grupin është shpjeguar shpesh si e
përcaktuar nga një llogaritje strategjike që kufizonte rolin e luajtur nga feja
në Katar. Siç deklaroi drejtori i Qendrës për Studime Ndërkombëtare dhe
Rajonale në degën e Universitetit Georgetown me seli në Doha, Mehran Kamrava,
Katari, duke u paraqitur si mbrojtësi shtetëror i Vëllazërisë Myslimane, ka
bërë që feja në Katar të mos "luajë asnjë rol në artikulimin ose formimin
e ndjenjave opozitare".
Para vitit 2013, Katari kishte bërë një investim të
konsiderueshëm në udhëheqjen e Morsit dhe i kishte deleguar rreth 10 milionë
dollarë Egjiptit që kur ai u zgjodh, gjoja edhe për të "blerë avantazh
politik" në vend. Në dhjetor 2019, Ministri i Jashtëm i Katarit, Mohammed
bin Abdulrahman Al Thani, i tha CNN-së në një intervistë se Katari nuk e ka
mbështetur kurrë Vëllazërinë Myslimane dhe nuk e financon terrorizmin.
Hadas:
Vëllezërit Egjiptianë erdhën në Kuvajt në vitet 1950 si refugjatë nga
nacionalizmi arab dhe u integruan në ministrinë e arsimit dhe në pjesë të tjera
të shtetit. Krahu bamirës i Vëllazërisë në Kuvajt quhet Al
Eslah (Shoqata e Reformës Sociale) dhe krahu i saj politik quhet Lëvizja
Kushtetuese Islame (ICM) ose "Hadas". Anëtarët e ICM janë zgjedhur në
parlament dhe kanë shërbyer në qeveri dhe "besohet gjerësisht se kanë
ndikim në Ministrinë e Awqaf" (dhurata islame) dhe Çështjeve Islame, por
nuk kanë arritur kurrë shumicën apo edhe shumicën, "një fakt që i ka
kërkuar ata të jenë pragmatikë në punën me grupe të tjera politike".
Gjatë
pushtimit të Kuvajtit, Vëllazëria Myslimane e Kuvajtit (së bashku me
Vëllazërinë Myslimane të tjera në Shtetet e Gjirit) mbështetën forcat e
koalicionit amerikano-saudit kundër Irakut dhe
"lanë agjencinë ndërkombëtare të vëllazërisë në shenjë proteste" për
qëndrimin e saj pro-Sadamit. Megjithatë, pas Pranverës Arabe dhe shtypjes së
Vëllazërisë Egjiptiane, qeveria saudite ka ushtruar "presion mbi shtetet e
tjera që kanë mbështetës të tyre, duke u kërkuar atyre të dekretojnë se grupi
është një organizatë terroriste", dhe Vëllazëritë lokale kuvajtiane dhe të
shteteve të tjera të Gjirit nuk janë kursyer nga presioni nga qeveritë e tyre
lokale.
Mbretëria
e Arabisë Saudite e ndihmoi Vëllazërinë financiarisht për "më shumë se gjysmë shekulli", por të dy u larguan gjatë
Luftës së Gjirit e u bënë armiq pas zgjedhjes së Mohamed Morsit. Brenda
mbretërisë, para shtypjes së Vëllazërisë Myslimane Egjiptiane, Vëllazëria quhej
një grup, "shumë mbështetës të qetë" të të cilit e bënë atë "një
nga kërcënimet e pakta potenciale" për kontrollin e familjes mbretërore.
Vëllazëria pati ndikim të parë brenda Arabisë
Saudite në vitin 1954, kur mijëra Vëllezër Egjiptianë kërkuan t'i shpëtonin
shtypjes së presidentit Gamal Abdel Nasser, ndërsa Arabia Saudite (kryesisht analfabete)
po kërkonte mësues, të cilët ishin gjithashtu myslimanë arabë të devotshëm
konservatorë, për sistemin e saj të sapokrijuar shkollor publik.
Qeveria
saudite e shpalli Vëllazërinë Myslimane një organizatë terroriste
Marka
e Islamit dhe politikës islame e Vëllazërisë Myslimane ndryshon nga kredoja selefiste e quajtur Vahabijja, e mbajtur zyrtarisht
nga shteti i Arabisë Saudite, dhe anëtarët e VM "u bindën urdhrave të
familjes sunduese dhe ulemave për të mos u përpjekur të prozelitizonin ose të
përfshiheshin në çështjet doktrinare fetare brenda Mbretërisë. Megjithatë,
grupi "metodikisht ... mori kontrollin e jetës intelektuale të Arabisë
Saudite" duke botuar libra dhe duke marrë pjesë në qarqe diskutimi dhe
salone të mbajtura nga princat. Në veçanti, shumë prej tyre u vendosën në
sistemin arsimor saudit.
Marrëdhëniet midis familjes sunduese saudite dhe
Vëllazërisë Muslimane u tensionuan me kundërshtimin saudit ndaj pushtimit të
Kuvajtit nga Iraku dhe gatishmërisë së qeverisë saudite për të lejuar trupat
amerikane të vendosen në Mbretëri për të luftuar Irakun. Vëllazëria mbështeti
lëvizjen Sahwah ("Zgjimi"), që shtyu për ndryshime politike në
Mbretëri. Në vitin 2002, Ministri i Brendshëm i atëhershëm saudit, Princi
Nayef, denoncoi Vëllazërinë Muslimane, duke thënë se ishte fajtore për
"tradhti të premtimeve dhe mosmirënjohje" dhe ishte "burimi i të
gjitha problemeve në botën islamike".
Familja sunduese u alarmua gjithashtu nga Pranvera
Arabe dhe shembulli i vendosur nga Vëllazëria Muslimane në Egjipt, me
presidentin Mohamed Morsi që solli në pushtet një qeveri islamiste me anë të
revolucionit popullor dhe zgjedhjeve. Figurat e Sahwa-s publikuan peticione për
reforma drejtuar qeverisë mbretërore (në shkelje të doktrinës së qetë
vehabiste). Asokohe pas përmbysjes së qeverisë Morsi në Egjipt, të gjitha
figurat kryesore të Sahwa-s nënshkruan peticione dhe deklarata që denonconin
largimin e Morsit dhe.
Në
mars të vitit 2014, në një "largim të konsiderueshëm nga qëndrimi i saj
zyrtar i mëparshëm", qeveria saudite e shpalli Vëllazërinë Myslimane një
"organizatë terroriste", e ndjekur nga një dekret mbretëror që
njoftoi se, që nga tani e tutje, përkatësia ndaj trendeve ose grupeve
intelektuale ose fetare, që janë ekstremiste ose të kategorizuara si terroriste
në nivel lokal, rajonal ose ndërkombëtar, si dhe mbështetja e tyre, ose shfaqja
e simpatisë për idetë dhe metodat e tyre në çfarëdo mënyre, ose shprehja e
mbështetjes për ta përmes çfarëdo mjeti, ose ofrimi i mbështetjes financiare
ose morale, ose nxitja e të tjerëve për të bërë ndonjë nga këto ose promovimi i
veprimeve të tilla me fjalë ose me shkrim do të dënohet me një dënim me burg
"jo më pak se tre vjet dhe jo më shumë se njëzet vjet".
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Sirisë 1930-
2024
Sikurse dihet Vëllazëria Myslimane në Siri u
themelua në vitet 1930[1]
ose në vitin 1945,[2] një vit
para pavarësisë nga Franca.
Në dekadën e parë ajo ishte pjesë e opozitës ligjore
dhe në zgjedhjet parlamentare të vitit 1961 fitoi dhjetë vende (5.8% të
dhomës). Por pas grushtit të shtetit të vitit 1963, që solli në pushtet Partinë
laike Ba'ath, ajo u ndalua. Ajo luajti një rol të madh në lëvizjen kryesisht
me bazë sunite, që kundërshtoi Partinë laike dhe pan-arabe Ba'ath. Ky
konflikt u zhvillua në një luftë të armatosur që vazhdoi deri në kulmin me
kryengritjen e Hama të vitit 1982, kur rebelimi u shtyp nga ushtria.
Anëtarësimi në Vëllazërinë Siriane, u bë një vepër
penale me dënim me vdekje në Siri në vitin 1980 (sipas Ligjit të Emergjencës
49, i cili u revokua në vitin 2011), por selia e grupit palestinez të lidhur me
Vëllazërinë Myslimane, Hamas, ndodhej në kryeqytetin e Sirisë, Damask, ku iu
dha mbështetja e qeverisë siriane.
Ajo
është ringjallur dhe bërë grupi dominues në opozitë deri në vitin 2012 gjatë
Luftës Civile Siriane. Presidenti sirian Bashar
al-Assad përshëndeti rënien e Vëllazërisë Muslimane në Egjipt dhe vuri në dukje
se “identiteti arab është rikthyer në rrugën e duhur pas rënies nga pushteti të
Vëllazërisë Muslimane të Egjiptit, e cila e kishte përdorur fenë për përfitimin
e vet politik”.
Një pikë kthese e madhe për Vëllazërinë Muslimane në
Siri erdhi në dhjetor 2024, kur regjimi Ba'ath ra dhe Presidenti u largua nga
vendi. Qeveria dhe presidenti pasardhës kanë qenë të lidhur drejtpërdrejt me
Vëllazërinë.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste e Emirateve të Bashkuara Arabe 1974-2014
Prania e Vëllazërisë Myslimane në Emiratet e
Bashkuara Arabe filloi me formimin e grupit Al Islah në Emiratet e Bashkuara
Arabe në vitin 1974 me miratimin e Sheikh Rashid bin Saeed Al Maktoum.
Al
Islah në Emiratet e Bashkuara Arabe, ka deklaruar hapur se ndan ideologjinë me
Vëllazërinë Myslimane në Egjipt dhe ka kritikuar Emiratet e Bashkuara Arabe për
tolerancën fetare të vendit dhe praninë e kishave të krishtera të komunitetit
në Emiratet e Bashkuara Arabe. Që nga
formimi i saj, anëtarët e saj kanë kërkuar të vendosin kontroll mbi çështjet
sociale të shtetit, të tilla si promovimi i disa masave që kufizojnë të drejtat
e grave. Anëtari i Al Islah nga Emiratet, Tharwat Kherbawi, tha se Vëllazëria
Myslimane e konsideron qeverinë aktuale të Emirateve të Bashkuara Arabe si një
"pengesë" dhe vetë vendin
si një "thesar dhe një çmim të
rëndësishëm strategjik dhe ekonomik".
U raportua se Al Islah kishte formuar fshehurazi
një krah ushtarak, që ka kërkuar të rekrutojë oficerë ushtarakë në pension dhe
emiratanë të rinj dhe dyshohet se ka komplotuar përmbysjen e qeverisë aktuale
dhe krijimin e një shteti islamist në Emiratet e Bashkuara Arabe.
Në mars të vitit 2013, filloi një gjyq në Abu Dhabi
për 94 individë të lidhur me Al Islah për një përpjekje për grusht shteti ndaj
qeverisë. Nga 94 të dyshuarit, 56 morën dënime me burgim që varionin nga tre
deri në dhjetë vjet. Tetë të dyshuar u dënuan në mungesë me 15 vjet burg dhe 26
u liruan nga akuzat. Më 7 mars 2014, Vëllazëria Myslimane u shpall si grup
terrorist nga qeveria e Emirateve të Bashkuara Arabe.
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Jemenit
Vëllezërit Myslimanë luftuan me Jemenin e Veriut në
rebelimin e NDF si Fronti Islamik. Vëllazëria Myslimane është krahu politik i Kongregacionit
Jemen për Reformë, i njohur zakonisht si Al-Islah. Ish-Presidenti Ali Abdullah
Saleh bëri përpjekje të konsiderueshme për të përforcuar akuzat se ishte në
lidhje me Al Kaedën. Departamenti i Thesarit të SHBA-së përdori etiketën
"besnik i Bin Ladenit" për Abdul Majeed al-Zindani, udhëheqësin e
Vëllazërisë Myslimane të Jemenit.
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Algjeriane
Vëllazëria Myslimane arriti në Algjeri gjatë viteve
të mëvonshme të pranisë koloniale franceze në vend (1830–1962). Sheikh Ahmad
Sahnoun udhëhoqi organizatën në Algjeri midis viteve 1953 dhe 1954 gjatë
kolonializmit francez. Anëtarët dhe simpatizantët e Vëllazërisë morën pjesë në
kryengritjen kundër Francës në vitet 1954–1962, por lëvizja u margjinalizua
gjatë sundimit kryesisht laik njëpartiak të FLN-së, i cili u instalua me
pavarësinë në vitin 1962. Ajo mbeti jozyrtarisht aktive, ndonjëherë duke
protestuar kundër qeverisë dhe duke bërë thirrje për rritjen e islamizimit dhe
arabizimit të politikës së vendit.
Kur u fut një sistem shumëpartiak në Algjeri në
fillim të viteve 1990, Vëllazëria Myslimane formoi Lëvizjen e Shoqërisë për
Paqe (MSP, e njohur më parë si Hamas), të udhëhequr nga Mahfoud Nahnah
deri në vdekjen e tij në vitin 2003 (ai u pasua nga udhëheqësi aktual i partisë
Boudjerra Soltani). Ajo në Algjeri nuk iu bashkua Frontit Islamik të Salut (FIS),
i cili doli si grupi kryesor islamist, duke fituar zgjedhjet e vitit 1991
(u ndalua në vitin 1992), pas një grushti shteti ushtarak që bënë disa simpatizantë
të Vëllazërisë. Ajo mbeti një organizatë politike ligjore dhe gëzonte
përfaqësim parlamentar dhe qeveritar.
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Libisë 1950-2017
Një grup i Vëllazërisë Myslimane erdhi në mbretërinë
libiane në vitet 1950 si refugjatë që i shpëtonin shtypjes nga udhëheqësi
egjiptian Gamal Abdel Nasser, por nuk ishte në gjendje të vepronte hapur deri
pas Luftës së Parë Civile Libiane. Ata u panë negativisht nga Mbreti Idris i
Libisë, i cili ishte bërë gjithnjë e më i kujdesshëm ndaj aktiviteteve të tyre.
Muamar
Gadafi ndaloi të gjitha format e islamizmit në Libi dhe ishte një armik i
betuar i Vëllazërisë Myslimane, për një kohë të gjatë. Grupi mbajti
konferencën e tij të parë publike për shtyp më 17 nëntor 2011, dhe më 24
dhjetor Vëllazëria njoftoi se do të formonte Partinë për Drejtësi dhe Ndërtim
(JCP) dhe do të garonte në zgjedhjet e Kongresit të Përgjithshëm Kombëtar vitin
e ardhshëm. Ajo ka "pak histori ndërveprimesh me masat".
Pavarësisht parashikimeve të bazuara në kombet e
tjera pas Pranverës Arabe, Tunizia dhe Egjipti, se partia e Vëllazërisë do t'i
fitonte lehtësisht zgjedhjet, ajo në vend të kësaj u rendit e dyta pas Aleancës
së Forcave Kombëtare, duke marrë vetëm 10% të votave dhe 17 nga 80 vendet në
listën e partive. Ajo është kritikuar gjerësisht, veçanërisht për lidhjet e
tyre të dyshuara me organizatat ekstremiste islamike, që veprojnë në Libi.
Teksti
i Aktit të Kongresit Amerikan për Etiketimin e Vëllazërisë Myslimane si
Terroriste të vitit 2015 akuzon drejtpërdrejt milicitë e Vëllazërisë Myslimane
Libiane për "bashkimin e forcave me organizatat terroriste të përcaktuara
nga Shtetet e Bashkuara, veçanërisht Ansar al-Sharia", të cilën Shtetet e Bashkuara e fajësojnë për sulmin ndaj kompleksit
të saj në Bengazi.
Vëllazëria Libiane ka humbur shumë nga mbështetja e
saj popullore që nga viti 2012, pasi grupi u fajësua për përçarjet në vend. Politikanët
laikë libianë kanë vazhduar të shprehin shqetësime për lidhjet e Vëllazërisë me
grupet ekstremiste. Në tetor 2017, zëdhënësi
i Ushtrisë Kombëtare Libiane (LNA), koloneli Ahmed Al Masmary, pretendoi se
"degët e Vëllazërisë Myslimane të lidhura me al-Kaedën" kishin bashkuar
forcat me ISIS në Libi. Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2014, Vëllazëria
Myslimane fitoi vetëm 25 nga 200 vendet e disponueshme.
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Mauritanisë 1970
Ndryshimet në përbërjen demografike dhe politike të
Mauritanisë në vitet 1970 kontribuan shumë në rritjen e islamizmit brenda
shoqërisë mauritaneze. Periudhat e thatësirës së madhe rezultuan në urbanizim,
pasi një numër i madh mauritanezësh u zhvendosën nga fshatrat në qytete,
veçanërisht Nouakchott, për t'i shpëtuar thatësirës. Kjo rritje e ndjeshme e
urbanizimit rezultoi në formimin e shoqatave të reja civile, dhe organizata e
parë islamiste e Mauritanisë, e njohur si Jemaa Islamiyya (Shoqata Islamike), u
formua nga mauritanë simpatizues të Vëllazërisë Myslimane.
Në vitin 2007, Tubimi Kombëtar për Reformë dhe
Zhvillim, i njohur më mirë si Tewassoul, u legalizua si parti politike. Partia
është e lidhur me degën mauritaneze të Vëllazërisë Myslimane.
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Marokut 2011
Partia për Drejtësi dhe Zhvillim ishte partia që
mori më shumë vota në zgjedhjet e vitit 2011 në Marok, dhe që nga maji i vitit
2015, mbajti postin e Kryeministrit, i cili historikisht është e lidhur me
Vëllazërinë Myslimane, megjithatë, pavarësisht kësaj, PJD nuk ishte kurrë një
degë zyrtare dhe partia thuhet se ka lavdëruar "në mënyrë të dukshme"
Mbretin e Marokut, ndërsa "ka këmbëngulur me zë të lartë se nuk është në
asnjë kuptim një parti e Vëllazërisë Myslimane".
Vëllazëria Myslimane Terroriste e Somalisë
Al-Islah është përshkruar si "një lëvizje
islamike përgjithësisht jo e dhunshme dhe modernizuese që thekson reformimin
dhe ringjalljen e Islamit për t'u përballur me sfidat e botës moderne",
"qëllimi i së cilës është krijimi i një shteti islamik" dhe që "vepron
kryesisht në Mogadishu".
Vëllazëria
Myslimane Terroriste e Sudanit 1960
Një degë e degës sudaneze të Vëllazërisë Myslimane,
Fronti i Kartës Islamike (ICM) ka si objekt kryesor në Sudan islamizimin e
shoqërisë nga lart dhe institucionalizimi i ligjit islamik në të gjithë vendin,
ku ata patën sukses. Për këtë qëllim, partia u infiltrua në nivelet më të larta
të qeverisë, ku arsimimi i kuadrove të partisë, i fituar shpesh në Perëndim, i
bëri ata "të domosdoshëm".
Duke hasur rezistencë nga jo-islamistët, nga
organizatat myslimane tashmë të themeluara dhe nga jo-myslimanët në jug,
qeveria sudaneze e NIF nën Turabi dhe NIF organizoi një grusht shteti për të
rrëzuar një qeveri të zgjedhur në mënyrë demokratike në vitin 1989, organizoi
Forcën e Mbrojtjes Popullore e cila kreu "mizori të përhapura, të
qëllimshme dhe sistematike kundër qindra mijëra civilëve jugorë" në vitet
1990. Qeveria e NIF gjithashtu përdori "arrestime, tortura dhe ekzekutime
arbitrare dhe jashtëgjyqësore të përhapura të zyrtarëve të sindikatave të
punëtorëve, oficerëve ushtarakë, gazetarëve, figurave politike dhe udhëheqësve
të shoqërisë civile".
Organizata
Terroriste e Vëllazërisë Myslimane në Evropë
Aktiviteti i tyre shumë i madh fatkeqsisht është
përqendrua në shtetet e krishtera të Europës. Organizatat e Vëllazërisë
Myslimane në Evropë e gjejnë veten në rrethana të ndryshme krahasuar me
homologët e tyre në botën myslimane, pasi ato në Evropë veprojnë në shoqëri që
nuk kanë shumicë myslimane.
Anëtarët e parë të Vëllazërisë Myslimane aktive në
Evropë migruan nga Lindja e Mesme në vitet 1950-1960. Disa ishin në udhëheqjen
e Vëllazërisë Egjiptiane, që ikën nga diktatura e Gamal Abdel Nasser, studentë islam
të huaj që kishin simpati për Vëllazërinë, ndërsa të tjerët ishin militantë aktiv
me përvojë. Së bashku ata vazhduan aktivitetet e tyre islame në vendet e
destinacionit, ku liritë kristiane të Evropës u lejonin atyre të kryenin hapur
aktivitete që ishin ndaluar në vendet myslimane të origjinës.
Grupet studentore të lidhura me Vëllazërinë
Myslimane u rritën në organizata dhe shpesh i strukturuan xhamitë e tyre si
qendra komunitare, duke ndjekur modelin organizativ të al-Banna-s, ata
themeluan grupe grash, grupe mendimi dhe shkolla, ku u krijuan organizata
arsimi, investimet financiare, lobimi politik dhe bamirësia, ata mbështetën
popullatat në rritje myslimane të Evropës dhe kërkuan të formësonin drejtimin e
islamit në Evropë.
Për
të fituar ndikim, organizatave të themeluara nga Vëllazëria Myslimane shpesh u
jepen emra fallco, që portretizojnë një fasadë përfaqësimi të gjerë si p.sh.
"Shoqata Myslimane e Vendit Evropian" ose moderim fetar si "Aleanca
e Bashkëjetesës Islamike", ku qëllimi i tyre final ishte islamizimi i
Europës. Kjo është në kontrast me pikëpamjet e përhapura
nga shumë folës në ngjarjet e Vëllazërisë Myslimane, ku vendet perëndimore
dënohen si të korruptuara, të padrejta dhe imorale, së bashku me një narrativë
ku myslimanët portretizohen si më të mirë, por të rrethuar. Kësisoj për
çështje të caktuara, të tilla si liria fetare, të drejtat e grave dhe
homoseksualiteti, zëdhënësit e Vëllazërisë Myslimane përqafojnë ide në
kundërshtim me vlerat kryesore evropiane dhe të drejtat themelore të njeriut.
Organizata
e Këshillit të Vëllazërisë Myslimane në Europë 1989
Depërtimi fatkeqsisht i myslimaneve në Europë, është
bërë me një qellim të paracaktuar për islamizimin e kontinentit të vjetër, në
rrugë dhe forma te ndryshme, duke shfrytëzuar liritë dhe të drejtat e njeriut
të vendeve të krishtera. Dhe sot ata kanë dalur hapur, për vendosjen e Ligjit
të Sheriatit kudo në Europë, ligji i cili është më Kobziu, Faqeziu dhe të
Inkuizicionit, të cilin ata duan me cdo kusht ta vendosin në shtetet dhe
kushtetutat me bazë dhe culture kristiane të Europs, duke I ra ndesh traditës
dhe cultures vendase etnike.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Francë
Ndërtimi i vëllazërisë në Francë filloi me Unionin e
organizatave islamike në Francë (UOIF), i cili më vonë ndryshoi emrin në Musulmans
de France. Organizata përbëhej kryesisht nga studentë islam të huaj, që
hynë në Francë nga Tunizia dhe Maroku. Deri në vitin 2020, kishte 147
xhami dhe 18 shkolla islamike të lidhura me vëllazërinë terroriste myslimane.
UOIF ka rreth 50.000 anëtarë të shpërndarë midis 200 organizatave anëtare.
Vëllazëria ndjek një filozofi komunitariste dhe
punon kundër myslimanëve, që përqafojnë stile jetese liberale dhe asimilohen në
shoqërinë franceze. Në planin afatgjatë, ata synojnë të hyjnë në politikë, duke
rritur numrin e myslimanëve derisa të mund të formojnë një parti politike të
tyren.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Gjermani
Bashkësia Islame e Gjermanisë (de: Islamische
Gemeinschaft in Deutschland e.V, IGD), fatkeqsisht është organizatë përbërëse
dhe themeluese e organizatës ombrellë të MB-së FIOE, MB është aktive në
Gjermani me IGD-në si përfaqësuese. Anëtarët e IGD-së kujdesen që të mos e
deklarojnë publikisht përkatësinë e tyre në MB.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste e ndaluar në Federatën Ruse
Vëllazëria Myslimane është e ndaluar në Rusi si një
organizatë terroriste. Siç u konfirmua më 14 shkurt 2003 me vendim të
Gjykatës Supreme të Rusisë, Vëllazëria Myslimane koordinoi krijimin e një
organizate islamike të quajtur Mexhlisi Ushtarak Suprem i Forcave të Bashkuara
të Muxhahedinëve Kaukazianë e udhëhequr nga Ibn Al-Khattab dhe Basaev, një
organizatë që kreu akte të shumta terroriste në Rusi dhe dyshohet se u financua
nga trafikimi i drogës, falsifikimi i monedhave dhe shantazhi.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Mbretërinë e Bashkuar 1960
Vëllazëria Myslimane fatkeqsisht dje dhe sot po përdor
kryeqytetin e vendit Londrën si bazë administrative islamizuese. Organizatat
e para të lidhura me Vëllazërinë Myslimane në Mbretërinë e Bashkuar u themeluan
në vitet 1960, të cilat përfshinin të mërguar dhe studentë islam radikal të
huaj. Ata promovuan veprat e teologut islam indian Abu A'la Mawdudi dhe
përfaqësonin Jama'at-e-Islami. Në fillim ata ishin politikisht joaktivë në
Mbretërinë e Bashkuar, pasi supozonin se do të ktheheshin në vendet e tyre të
origjinës dhe në vend të kësaj u përqendruan në rekrutimin e anëtarëve të rinj
dhe në mbështetjen e VM-së në botën arabe.
Në vitet 1980-1990, VM-ja dhe organizatat e saj të
lidhura ndryshuan në një strategji të re të aktivitetit politik në vendet
perëndimore me qëllim promovimin e VM-së jashtë vendit, por edhe ruajtjen e
autonomisë së komuniteteve myslimane në Mbretërinë e Bashkuar. Në vitet
1990, VM-ja krijoi organizata të dukshme publikisht dhe organizata në dukje
"kombëtare", për të çuar më tej axhendën e saj të hapur islamike, por
anëtarësimi në VM ishte dhe mbetet sekret.
Ajo dominoi Shoqërinë Islamike të Britanisë (ISB),
Shoqatën Muslimane të Britanisë (MAB) dhe themeloi Këshillin Musliman të
Britanisë (MCB). MAB u bë politikisht aktiv në çështjet e politikës së jashtme
si Palestina dhe Iraku, ndërsa MCB krijoi një dialog me qeveritë e atëhershme.
Në
prill 2014, David Cameron, i cili ishte Kryeministër i Mbretërisë së Bashkuar
në atë kohë, nisi një hetim mbi aktivitetet e Vëllazërisë Muslimane në
Mbretërinë e Bashkuar dhe aktivitetet e saj ekstremiste (radikale) islamike.
Në një raport qeveritar të vitit 2015, MB u zbulua
se nuk kishte lidhje me aktivitete terroriste kundër në Mbretërinë e Bashkuar
dhe MAB ka dënuar aktivitetin terrorist të Al-Kaedës në Mbretërinë e Bashkuar.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Australi
Lëvizja Vëllazëria Myslimane, është një bandë radikale
islamike arabe rruge në Sydney, që përdor të njëjtin emër si Vëllazëria
Myslimane. Në vitin 2013, anëtarët e komunitetit egjiptian të Sydney-t
raportuan se Vëllazëria Myslimane kishte hapur një zyrë në Sydney-n Perëndimor,
pas zgjedhjeve dhe më vonë rrëzimit të Presidentit egjiptian Mursi, të dyja këto
protesta shkaktuan në Sydney.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Indonezi
Disa parti dhe organizata radikale islamike në
Indonezi, janë të lidhura ose të paktën të frymëzuara nga Vëllazëria Myslimane,
megjithëse asnjëra nuk ka një marrëdhënie formale me Vëllazërinë Myslimane. Një
nga partitë e lidhura me Vëllazërinë Myslimane është PKS (Partia e Drejtësisë
së Begatë), e cila fitoi 6.79% të votave në zgjedhjet legjislative të vitit
2014, nga 7.88% në zgjedhjet e vitit 2009. Marrëdhënia e PKS-së me Vëllazërinë
Myslimane Egjiptiane u konfirmua nga Yusuf al-Qaradawi, një udhëheqës i shquar
i Vëllazërisë.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Malajzi 1951
Partia Islamike Malajziane (PAS), partia më e vjetër
dhe më e madhe islamiste në Malajzi, ka lidhje të ngushta personale dhe
ideologjike me Vëllazërinë Myslimane Egjiptiane. E themeluar në vitin 1951,
themeluesit e PAS-së u ekspozuan ndaj ideve dhe mësimeve ndërsa studionin në
Kajro gjatë viteve 1940. PAS ishte rivali kryesor i Organizatës Kombëtare
Malajziane të Bashkuar, e cila dominoi politikën malajziane deri në vitin 2018.
Për shkak të ndryshimeve në situatën politike të
krijuar nga fitorja e Pakatan Harapan (PH) në zgjedhjet e vitit 2018, PAS ka
bërë një pakt bashkëpunimi me UMNO-në në vitin 2019. Së bashku me një ish-parti
përbërëse të PH-së (BERSATU), të dyja partitë përfundimisht morën qeverinë
gjatë krizës politike malajziane 2020-2021. PAS konsiderohet nga Vëllazëria
Myslimane si një parti politike islamike e suksesshme në zgjedhje, PAS ka
qeverisur shtetin e Kelantan që nga viti 2002. Përfaqësuesit e PAS shpesh
ftohen në angazhimet e Vëllazërisë Myslimane jashtë vendit.
Në vitin 2012, Presidenti i PAS Abdul Hadi Awang
foli së bashku me studiuesin e Vëllazërisë Myslimane, Sheikh Yusuf al-Qaradawi,
në një aktivitet në Londër. Në prill 2014, udhëheqësi i PAS Abdul Awang foli
kundër vendimit të Arabisë Saudite, Bahreinit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe
për ta shpallur Vëllazërinë Myslimane si një organizatë terroriste. Sipas
Bubalo dhe Fealy, Angkatan Belia Islam Malaysia (ose Lëvizja Rinore Myslimane e
Malajzisë) u frymëzua ose u ndikua nga Vëllazëria Myslimane.
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste në Zelandën e Re 2016
Në vitin 2016, kandidati i zonës së Papanui-t, John
Stringer, pretendoi se një qelizë e Vëllazërisë Myslimane ishte aktive në Christchurch-in
veriperëndimor.
Shpallja
terroriste e Vëllazërisë Myslimane Terroriste në ShBA 1963-2025
Vëllazëria
Myslimane kërkon eliminimin dhe shkatërrimin e shpejtë dhe të plotë të
qytetërimit perëndimor nga brenda SHBA-së, Europës dhe dominimin e islamit kudo
në botë
Sipas mediave të pavarura amerikane një artikulli qysh
nga viti 2004 del se mbështetësit e Vëllazërisë Myslimane në SHBA “përbëjnë
forcën më të organizuar të komunitetit islamik të SHBA-së” duke drejtuar
qindra xhami dhe sipërmarrje biznesi, duke promovuar aktivitete qytetare dhe
duke krijuar organizata islamike amerikane për të mbrojtur dhe promovuar
Islamin.
Në
vitin 1963, dega amerikane e Vëllazërisë Myslimane u themelua
nga aktivistë të përfshirë në Shoqatën e Studentëve Myslimanë (MSA).
Mbështetësit amerikanë të Vëllazërisë themeluan edhe organizata të tjera, duke
përfshirë:
North
American Islamic Trust në vitin 1971.
Shoqërinë
Islamike të Amerikës së Veriut në vitin 1981.
Këshillin
Amerikan Mysliman në vitin 1990.
Shoqërinë
Myslimano-Amerikane në vitin 1992.
Instituti
Ndërkombëtar të Mendimit Islamik në vitet 1980.
Përveç kësaj, sipas Një Memorandumi Shpjegues mbi
Qëllimin e Përgjithshëm Strategjik për Grupin në Amerikën e Veriut, "Kuptimi
i Rolit të Vëllazërisë Myslimane në Amerikën e Veriut", dhe një qëllim
relativisht i mirë i Vëllazërisë Myslimane në Amerikën e Veriut identifikohet
si më poshtë:
Krijimi i një lëvizjeje efektive dhe të qëndrueshme islamike të udhëhequr
nga Vëllazëria Myslimane, e cila miraton kauzat e myslimanëve në vend dhe
globalisht, dhe e cila punon për të zgjeruar bazën e myslimanëve të
përkushtuar, synon bashkimin dhe drejtimin e përpjekjeve të myslimanëve,
paraqet Islamin si një alternativë qytetërimi dhe mbështet shtetin global islamik
kudo që të jetë.
Procesi i zgjidhjes është një 'Proces
Qytetërimi-Xhihadist' me të gjitha kuptimet e fjalës. Ikhwan (Vëllazëria
Myslimane) duhet të kuptojë se puna e tyre në Amerikë është një lloj xhihadi i
madh në eliminimin dhe shkatërrimin e qytetërimit perëndimor nga brenda dhe
'sabotimin' e shtëpisë së tij të mjerueshme nga duart e tyre dhe duart e
besimtarëve në mënyrë që ai të eliminohet dhe feja e Zotit (Islami) të fitojë
mbi të gjitha fetë e tjera.
Gjatë
gjyqit të Fondacionit të Tokës së Shenjtë në vitin 2007, disa dokumente, që i
përkisnin Vëllazërisë nuk patën sukses në bindjen e gjykatave se Vëllazëria
ishte e përfshirë në aktivitete subversive.
Në një dokument, të datës 1984 të quajtur "Ikhwan
in America" ??(Vëllazëria në Amerikë), autori tregon se aktivitetet e
Vëllazërisë Myslimane në SHBA përfshijnë shkuarjen në kampe për të bërë
trajnime me armë (e referuar si punë e veçantë nga Vëllazëria Myslimane), si
dhe angazhimin në kundër-spiunazh kundër agjencive qeveritare amerikane si FBI
dhe CIA (e referuar si Sigurimi i Grupit).
Një tjetër (i datës 1991) përshkroi një strategji
për Vëllazërinë Myslimane në SHBA, që përfshinte "eliminimin dhe
shkatërrimin e qytetërimit perëndimor nga brenda".
SHBA:
Akti i Përcaktimit të Vëllazërisë Myslimane si Terroriste në vitin 2015
I shkruar në maj 1991 nga një burrë radikal islamik i
quajtur Mohamed Akram Adlouni, 'Memorandumi Shpjegues mbi Qëllimin e
Përgjithshëm Strategjik për Grupin në Amerikën e Veriut' u zbulua gjatë një
bastisjeje të FBI-së në një shtëpi në Virxhinia në vitin 2004.
Dokumenti u pranua si provë në gjykatë gjatë gjyqit
të Fondacionit të Tokës së Shenjtë në vitin 2007, në të cilin ai grup u akuzua
për pastrim parash. Pas gjyqit, dokumenti u bë publik. Por, asokohe sipas një
mendimi të vitit 2009 nga kryetari i trupit gjykues, Memorandumi nuk u konsiderua 'provë mbështetëse', për atë skemë të
supozuar pastrimi parash, as për ndonjë komplot tjetër.
Dokumentet vazhdojnë të publikohen gjerësisht në qarqet
konservatore amerikane. Përpjekjet
e Kongresit të SHBA-së për të miratuar legjislacionin që kriminalizon grupin,
të paraqitura nga Kongresi i 114-të, u dështuan.
Projektligji,
i quajtur Akti i Përcaktimit të Vëllazërisë Myslimane si Terroriste i vitit
2015, iu paraqit Komitetit të Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë nga Senatori
Ted Cruz (R-TX). Në të, projektligji thotë se Departamenti i Shtetit duhet ta
përcaktojë Vëllazërinë Myslimane si një organizatë terroriste. Nëse miratohej,
projektligji do të kërkonte që Departamenti i Shtetit të raportonte në Kongres
brenda 60 ditësh nëse grupi i plotëson apo jo kriteret, dhe nëse jo, të
deklaronte se cilat kritere specifike nuk i kishte përmbushur.
Ky projektligj erdhi pasi një numër i vogël vendesh
të huaja bënë lëvizje të ngjashme në vitet e fundit, duke përfshirë Egjiptin,
Rusinë, Arabinë Saudite dhe të tjerë, dhe pasi, sipas Cruz, dolën prova të
fundit që sugjerojnë se grupi mbështet terrorizmin. Senatori më tej argumentoi
se qëllimi i deklaruar i grupit është të zhvillojë xhihad të dhunshëm kundër
armiqve të tij, që përfshijnë Shtetet e Bashkuara, dhe faktin se administrata e
muslimanit Barack HYSEN Obama ka listuar shumë anëtarë të grupit në listën e
saj të terrorizmit.
Senatori
republikan Ted Cruz (R-Texas), deklaroi më
tej se projektligji do të "hedhte poshtë fantazinë se (institucioni)
mëmë (i Vëllazërisë Myslimane) është një entitet politik që është disi i ndarë
nga këto aktivitete të dhunshme".
Projektligji identifikon tre entitete të Vëllazërisë Myslimane në SHBA,
përfshirë Këshillin për Marrëdhëniet Amerikane Islamike (CAIR), një grup
jofitimprurës i denoncuar nga Emiratet e Bashkuara Arabe për lidhjet e tij me
Vëllazërinë Myslimane. Dy entitetet e tjera janë Shoqëria Islamike e Amerikës
së Veriut (ISNA) dhe Trusti Islamik i Amerikës së Veriut (NAIT).
Konservatorët
në Kongresin Amerikan besojnë se grupi është një vend pjellor për islamin
xhihadist radikal në SHBA
Përpjekjet e mëparshme u bënë vitin e kaluar nga
Përfaqësuesja Michele Bachmann (R-MN), por dështuan kryesisht për shkak
të pretendimit të saj se muslimanja Huma Abedin, ndihmësja e Hillary
Clinton, kishte lidhje me organizatën, një deklaratë e cila u hodh poshtë nga
demokratët dhe republikanët e establishmentit.
Në
shkurt 2016, Komiteti Gjyqësor i Dhomës së Përfaqësuesve
miratoi legjislacionin me 17 vota pro dhe 10 kundër, i cili nëse miratohet mund
të rrisë bazat për zbatimin e dënimeve penale dhe t'i japë leje Sekretarit të
Thesarit për të bllokuar transaksionet financiare dhe për të ngrirë asetet e
kujtdo që ka treguar mbështetje materiale për grupin. Studiuesit kundër këtij
klasifikimi pretendojnë se grupi thjesht promovon islamizmin, ose besimin se
shoqëria duhet të qeveriset sipas vlerave islamike dhe ligjit të Sheriatit.
Administratat e kaluara presidenciale të SHBA-së
kanë shqyrtuar nëse duhet ta caktojnë Vëllazërinë Myslimane si një Organizatë
Terroriste të Huaj dhe kanë vendosur të mos e bëjnë këtë. Gjatë
administratës së George W. Bush, qeveria e SHBA-së hetoi Vëllazërinë dhe
grupet islamiste të lidhura me të, por "pas viteve të tëra hetimesh, ... SHBA-ja dhe qeveritë e tjera,
përfshirë atë të Zvicrës, mbyllën hetimet ndaj udhëheqësve të Vëllazërisë dhe
grupit financiar për mungesë provash dhe hoqën shumicën e udhëheqësve nga
listat e sanksioneve."
Administrata
e Barack Hysen Obamës u vu gjithashtu nën presion për ta caktuar
Vëllazërinë si një organizatë terroriste, por nuk e bëri këtë.
Fatmirësisht
më 24 nëntor 2025 administrata e Presidentit të 45 & 46 të SHBA-së Donald
J. Trump 2.0 shpall Vëllazërinë Myslimane si një Organizatë Radikale Islamike
Terroriste
Gjatë administratës së parë të Presidentit të
SHBA-se republikanit konservator Donald J. Trump, në vitet 2016-2020, pati hapa
seriozë drejt caktimit të Vëllazërisë Myslimane si një organizatë radikale
islamike erroriste.
Dhe
më në fund ky ëndërr u bë realitet. Më 24 nëntor 2025, një raport i ri iu paraqit anëtarëve të Kongresit Amerikan, diplomatëve
të lartë, ekspertëve të politikave dhe studiuesve kryesorë në një aktivitet në
Washington, D.C.
Sipas
ISGAP, Vëllazëria Myslimane vepron sipas një plani të gjatë 100-vjeçar, që
synon të përhapë ndikimin e saj brenda qeverive, shkollave dhe institucioneve
të tjera perëndimore, ndërsa mban besime që shkojnë kundër vlerave demokratike
dhe kristiane tradicionale vendase.
Raportet
e nxjerra nga investigimet intensive prej shumë dekadash, të cilat bazohen në
dokumente të brendshme dhe studime rrjeti, tregojnë lidhje të qarta, ide,
organizim dhe transferime parash midis Vëllazërisë, Hamasit dhe grupeve të
tjera. Po ashtu investigimet e FBI tregojnë gjithashtu se Katari është një nga
mbështetësit kryesorë të organizatës.
Faqja e internetit e Vëllazërisë në gjuhën angleze i
përshkruan parimet e saj si të tilla, që përfshijnë së pari futjen e
Sheriatit Islamik si "bazë për kontrollin e punëve të shtetit dhe
shoqërisë" dhe së dyti, punën për të bashkuar "vendet dhe shtetet islamike, kryesisht midis shteteve arabe, dhe
çlirimin e tyre nga imperializmi i huaj".
Vëllazëria, është ndikuar shumë nga lëvizja e hershme Salafi dhe rregullisht
mbështet temat e ringjalljes Salafi, që adresojnë sfidat bashkëkohore me të
cilat përballen myslimanët, duke bërë thirrje për krijimin e një shteti islamik
përmes zbatimit të Sheriatit dhe Xhihadit kundër jobesimtarëve.
Cmenduria e tyre nuk ka kufi. Ato po bëjnë cdo përpjekje për të arritur
qëllimin e tyre në rrugë dhe forma të ndryshme sot. Ato thonë që Shkenca dhe
teknologjia duhet të shfrytëzohen nëpërmjet mjeteve islame, për të ringjallur
aftësitë islame dhe Xhihadi duhet të zhvillohet personalisht, si dhe në mënyrë
kolektive, për të sjellë transformime efektive politike.
Vëllazëria ndan besime të përbashkëta me lëvizjet e
tjera Salafije, të tilla si i) monoteizmi i rreptë në lidhje me atributet
Hyjnore, ii) pastrimi i Islamit nga shtesat dhe praktikat popullore të lidhura
me Sufizmin, dhe iii) përqendrimi në integritetin moral të individëve nëpërmjet
Tazkiyya-s. Selefitë aktivistë kanë një
traditë historike të aktivizmit politik, me ndikim në të gjitha degët dhe
bashkëpunëtorët e ndryshëm të lëvizjes së Vëllazërisë Myslimane.
Themeluesi i saj, Hassan Al-Banna, u ndikua nga
dijetarët panislamikë Muhammad Abduh dhe Rashid Rida (të cilët sulmuan taklidin
e ulemave zyrtarë dhe këmbënguli që vetëm Kur’ani dhe hadithet më të
mirë-dëshmuara duhet të jenë burime të Sheriatit), me strukturën dhe qasjen e
grupit të ndikuar nga Sufizmi.
Besimet moderniste islame u përvetësuan nga
sundimtarët sekularistë dhe ulematë zyrtarë, Vëllazëria është bërë
tradicionaliste dhe konservatore, "duke qenë e vetmja rrugëdalje e
disponueshme për ata, ndjeshmëritë fetare dhe kulturore të të cilëve ishin
zemëruar nga ndikimi i perëndimorizimit". Al-Banna besonte se Kur’ani dhe Suneti përbëjnë një mënyrë të përsosur
jetese dhe organizimi shoqëror dhe politik, që Zoti ka përcaktuar për njeriun.
Qëllimi
i Vëllazërisë Myslimane, siç u tha nga themeluesi i saj al-Banna, ishte të
dëbonte ndikimet koloniale britanike dhe ndikimet e tjera perëndimore, të
rimerrte destinacionin e dukshëm të Islamit një perandori, që shtrihej nga
Spanja në Indonezi.
Vëllazëria predikon se Islami do të sjellë drejtësi
sociale, zhdukjen e varfërisë, korrupsionit dhe sjelljes mëkatare, dhe lirinë
politike (në masën e lejuar nga ligjet e Islamit). Vëllazëria ka menduar
gjithashtu për perspektivën islame mbi efektivitetin burokratik, duke hartuar
zgjidhje për problemet e formalizmit dhe mosreagimit ndaj shqetësimeve publike
në administratën publike, e cila lidhet me parimet pro-demokratike të
Vëllazërisë Myslimane.
Lidhur me çështjen e grave dhe gjinisë, Vëllazëria
Myslimane e interpreton Islamin në mënyrë konservatore. Themeluesi i saj bëri thirrje për "një fushatë kundër shfaqjes së
veshjes dhe sjelljes së lirshme", "ndarjes së studentëve meshkuj dhe
femra", një kurrikulë të veçantë për vajzat dhe "ndalimin e
vallëzimit dhe argëtimeve të tjera të tilla..."
Vëllazëria
Myslimane është kundër sekularizmit dhe kërkon zbatimin e Sheriatit në vendet e
krishtera etj., si SHBA, Europë dhe kudo në botë
Sikurse dihet Vëllazëria Myslimane është kundër
sekularizmit dhe kërkon zbatimin e Sheriatit (Ligjit Radikal Islamik) si
bazë të sistemit ligjor egjiptian dhe këmbëngul në përputhjen e sistemit
politik me parimet ligjore islame. Kur u pyet nëse Vëllazëria Myslimane kërkon
të krijojë një teokraci fetare; I njëjti zëdhënës u përgjigj: Ky shqetësim buron nga një kuptim i
gabuar i natyrës së Islamit. Atyre që flasin për një shtet fetar, në të njëjtin
kuptim kishtar që i ishte dhënë në Evropë në Mesjetë, kur kisha kishte hegjemoni
mbi autoritetet e një shteti, dëshirojmë t'u themi se çështja këtu është
krejtësisht e ndryshme.
Vëllazëria Myslimane ka kaluar nëpër zgjedhjet e
fundit legjislative në bazë të një programi të qartë nën sloganin Islami
është Zgjidhja, duke pasur parasysh faktin se islami, siç tha imam
el-Banna, është një program gjithëpërfshirës, që përfshin të gjitha aspektet e jetës: është një shtet dhe një vend,
një qeveri dhe popull, etikë dhe pushtet, mëshirë dhe drejtësi, kulturë dhe
ligj, shkencë dhe drejtësi, burime dhe pasuri, mbrojtje dhe avokim, një ushtri
dhe një ide, një besim i vërtetë dhe akte të sakta adhurimi.
Vëllezërit Myslimanë e konsiderojnë lëvizjen e tyre
si zgjatim praktik të lëvizjes pan-islamiste të mbështetur nga Sejjid
Jamal al-Din Afghani, Muhammad 'Abduh dhe Rashid Rida. Ashtu si Rida, edhe
Banna mbështeti një ringjallje konservatore të vlerave të brezave të hershëm
muslimanë dhe e shihte Islamin si një besim gjithëpërfshirës, ??duke e
përshkruar atë si: "një besim dhe një ritual, një komb (vatan) dhe një kombësi,
një fe dhe një shtet, shpirt dhe vepër, tekst i shenjtë dhe shpatë".
Vëllazërisë
Myslimane Terroriste kërkon rivendosjen e një Kalifati Islamik Botëror
Sikurse dihet nga platforma islamike e hershme dhe
sot del se Lëvizja e Vëllazërisë Muslimane kërkon rivendosjen e një Kalifati
Islamik Botëror, i cili parashikohej të vinte përmes disa shteteve
kombëtare islamike, të bashkuara në një ligë, dhe duke emëruar një udhëheqës të
vetëm për t'i sunduar ato pas Shura-s (konsultimit).
Ky vizion bazohej në doktrinat e shtetit islamik të
Muhamed Rashid Rida-s. Megjithatë, Al-Banna i dha përparësi formës së
menjëhershme të qeverisjes, që Vëllazëria duhej të krijonte dhe nuk mbështeti
përmbysjen radikale të këtyre strukturave, duke preferuar në vend të kësaj
gradualizmin.
Ai
favorizon një qeveri kushtetuese me një sistem përfaqësues parlamentar që
zbatonte ligjin islamik (Sheriatin). Qëllimi për
Kalifatin ishte më shumë një ideal utopik sesa një qëllim politik i qartë dhe
praktik, i cili ishte ndërtimi i njësive kombëtare islamike të cilat më pas do
të lidheshin së bashku drejt një politike globale islamike.
Vëllazëria Myslimane është një organizatë
transnacionale radikale terroriste islamike në krahasim me një parti politike,
por anëtarët e saj kanë krijuar parti politike në disa vende, të tilla si
Fronti Islamik i Veprimit në Jordani, Hamasi në Gaza dhe Bregun Perëndimor, dhe
ish-Partia e Lirisë dhe Drejtësisë në Egjipt. Këto parti kanë në staf anëtarë
të Vëllazërisë, por përndryshe mbahen të pavarura nga Vëllazëria Myslimane deri
në një farë mase, ndryshe nga Hizb ut-Tahrir, e cila është shumë e
centralizuar.
Kundërshtimet
e ashpra për dekada ndaj Vëllazërisë Myslimane Radikale Terroriste
Vëllazëria Myslimane u kritikua nga Osama bin Laden
dhe Ayman al-Zawahiri, atëherë Zëvendës Emiri i Al-Kaedës, në vitin 2007, për
refuzimin e saj për të mbështetur përmbysjen me dhunë të qeverisë së Mubarakut.
Essam el-Erian, një figurë e lartë e Vëllazërisë Myslimane Egjiptiane, e
denoncoi udhëheqësin e Al-Kaedës: "Politika dhe predikimet e Zawahirit
dhanë fryte të rrezikshme dhe patën një ndikim negativ në Islam dhe lëvizjet islamike
në të gjithë botën".
Shefi i policisë së Dubait, Dhahi Khalfan, akuzoi Vëllazërinë
Myslimane të Egjiptit për një komplot, për të përmbysur qeverinë e Emirateve të
Bashkuara Arabe. Ai iu referua Vëllazërisë Myslimane si "diktatorë që
do sundim islamist në të gjitha Shtetet e Gjirit".
Kanë
thënë për organizatën terroriste radikale islamike të Vëllazërisë Myslimane
Juan
Zarate, ish-shefi i antiterrorizmit në Shtëpinë e Bardhë
të SHBA-së: "Vëllazëria Myslimane është një grup që na shqetëson, jo
sepse merret me ide filozofike ose ideologjike, por sepse mbron përdorimin e dhunës
kundër civilëve".[3]
Miles
Axe Copeland, Jr., një operativ i shquar i Agjencisë Qendrore të
Inteligjencës (CIA) të SHBA-së, i cili ishte një nga anëtarët themelues të
Zyrës së Shërbimeve Strategjike (OSS) nën William Donovan, zbuloi rrëfimet e
shumë anëtarëve të Vëllazërisë Myslimane, që rezultuan nga marrje në pyetje të
ashpra të bëra ndaj tyre nga presidenti egjiptian Gamal Abdel Nasser, për
përfshirjen e tyre të dyshuar në atentatin e bërë kundër tij (një atentat që
shumë besojnë se u organizua nga vetë Nasser).
Ata zbuluan se Vëllazëria Myslimane ishte thjesht
një "elidë" që përmbushte qëllimet e interesave perëndimore: "As
kjo nuk ishte e gjitha. Rrahjet e rënda të organizatorëve të Vëllazërisë
Myslimane që ishin arrestuar zbuluan se organizata ishte depërtuar plotësisht,
në krye, nga shërbimet e inteligjencës britanike, amerikane, franceze dhe
sovjetike, secila prej të cilave mund ta përdorte atë në mënyrë aktive ose ta
hidhte në erë, cilado që i përshtatej më mirë qëllimeve të saj. Mësim i
rëndësishëm: fanatizmi nuk është sigurim kundër korrupsionit; në të vërtetë, të
dyja janë shumë të pajtueshme".
Ish-i
dërguari i paqes i SHBA-së në Lindjen e Mesme, Dennis Ross, i cili i tha gazetës Asharq Alawsat se Vëllazëria Myslimane është një
organizatë globale, jo lokale, e qeverisur nga një Këshill Shura (Konsultativ),
i cili refuzon ndërprerjen e dhunës në Izrael dhe mbështet dhunën për të
arritur objektivat e tij politike edhe diku tjetër.
Sarah
Mousa e Al Jazeera raportoi mbi pretendimin shumë të pamundur të Vëllazërisë
Myslimane se udhëheqësi i opozitës dhe laureati i Çmimit Nobel për Paqen,
Mohammad ElBaradei (i cili ka pasur një marrëdhënie "të trazuar" me
SHBA-në) ishte "një agjent amerikan", dhe vërejti se mbështetja e
shpifjes nga Këshilli Shura i kontrolluar nga Vëllazëria Myslimane, i cili që
atëherë është shuar, tregoi mungesë angazhimi ndaj demokracisë.
Studiuesja
Carrie Rosefsky Wickham, i gjen dokumentet zyrtare të
Vëllazërisë Myslimane të pa kjarta mbi çështjen e demokracisë: "Kjo
ngre pyetjen nëse Vëllazëria po mbështet një tranzicion drejt demokracisë si
një qëllim në vetvete apo si një hap të parë drejt vendosjes përfundimtare të
një sistemi politik të bazuar jo në preferencat e popullit egjiptian, por në
vullnetin e Zotit siç e kuptojnë ata".
Vendet
që e kanë listuar Vëllazërinë Myslimane si një organizatë terroriste
•
Rusia – 12 shkurt 2003
•
Kazakistani – 15 mars 2005
•
Taxhikistani – 30 mars 2006
•
Organizata e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO) – 7 maj 2009
•
Siria – 21 tetor 2013
•
Egjipti – 25 dhjetor 2013
•
Arabia Saudite – 7 mars 2014
•
Bahreini – 21 mars 2014
•
Emiratet e Bashkuara Arabe – 15 nëntor 2014.
• SHBA – 24 nëntor 2025.
Dhoma
e Përfaqësuesve e Libisë me seli në Tobruk e caktoi
gjithashtu Vëllazërinë Myslimane si një grup terrorist më 14 maj 2019.
Në
shkurt të vitit 2003, Gjykata Supreme e Rusisë ndaloi Vëllazërinë
Myslimane, duke e etiketuar atë si një organizatë terroriste dhe duke e akuzuar
grupin për mbështetjen e rebelëve islamistë, që duan të krijojnë një shtet
islamik në Kaukazin e Veriut.
Në
janar të vitit 2017, gjatë seancës së tij të konfirmimit, ish-Sekretari
i Shtetit i SHBA-së, Rex Tillerson, iu referua Vëllazërisë Myslimane, së bashku
me Al-Kaedën, si një agjent i Islamit radikal, një karakterizim që anëtarja e
Human Rights Watch, Sarah Leah Whitson, e kritikoi në mediat sociale, duke
shpërndarë një deklaratë nga drejtori i HRW në Uashington, i cili thoshte se
bashkimi i grupit me ekstremistët e dhunshëm ishte i pasaktë.
Në
shkurt të vitit 2017, administrata e parë e Presidentit të SHBA-së, Donald J. Trump,
po shqyrtonte një urdhër që e përcaktonte Vëllazërinë Myslimane si një
organizatë terroriste të huaj.
Administra
e Presidentit të 45 & 47 të SHBA-se Donald J. Trump 2.0 shpall terroriste
organizatën radikale të Vëllazërisë Myslimane
Më
24 nëntor 2025, administrata e dytë e Presidentit të 45 & 47 të SHBA-së
Donald J. Trump filloi menjëherë procesin e përcaktimit të degëve të
Vëllazërisë Myslimane si organizata terroriste. Këto përfshinin degën jordaneze
të cilën e akuzoi për ofrimin e "mbështetjes materiale" për Hamasin,
Grupin Islamik në Liban, të cilin tha se u rreshtua me Hamasin dhe Hezbollahun
në luftën e tyre kundër Izraelit, dhe degën egjiptiane të Vëllazërisë Myslimane,
duke pretenduar se një nga udhëheqësit e saj "bëri thirrje për sulme të
dhunshme kundër partnerëve dhe interesave të Shteteve të Bashkuara" gjatë
luftës në Gaza. Fatmirësisht më 24 nëntor 2025 administrata Trump përcaktoi
Vëllazërinë Myslimane në Egjipt, Liban dhe Jordani si organizata të huaja terroriste
globaliste
Në
shtator 2025, Kenia e shpalli Vëllazërinë Myslimane si organizatë terroriste
Marrëdhënia me krizat diplomatike në Katar. Marrëdhënia
e Katarit me Vëllazërinë Myslimane ka qenë një pikë e vazhdueshme
mosmarrëveshjeje midis Katarit dhe shteteve të tjera arabe, duke përfshirë
Arabinë Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe (EBA), Bahreinin dhe Egjiptin, të
cilat e shohin Vëllazërinë si një kërcënim serioz për stabilitetin shoqëror në
ato vende.
Pas përmbysjes së Mohamed Morsit në korrik 2013,
Katari lejoi disa anëtarë të Vëllazërisë që ikën nga Egjipti të jetonin në
vend. Al Jazeera me seli në Katar "i strehoi ata në një hotel me pesë yje
në Doha dhe u dha atyre kohë të rregullt transmetimi për promovimin e kauzës së
tyre", stacioni gjithashtu transmetoi protesta kundër autoriteteve pas
Vëllazërisë në Egjipt nga Vëllazëria, "dhe në disa raste thuhet se i pagoi
Vëllezërit Myslimanë për pamjet filmike".
Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe
Bahreini thanë se Katari kishte shkelur rregullin e Këshillit të Bashkëpunimit
të Gjirit kundër ndërhyrjes në punët e brendshme të anëtarëve të tjerë, dhe në
mars 2014 të tre vendet tërhoqën ambasadorët e tyre nga Katari.
Pas dy muajsh tensionesh diplomatike, çështja u
zgjidh, me udhëheqësit e Vëllazërisë Muslimane që u larguan nga Doha më vonë në
vitin 2014.
Megjithatë, "nga pikëpamja e Arabisë Saudite, Bahreinit dhe Emirateve të Bashkuara
Arabe, Katari nuk i qëndroi kurrë besnik marrëveshjes së vitit 2014 dhe vazhdoi
të shërbente si nyje lidhëse e rrjeteve rajonale të Vëllazërisë Muslimane".
Kjo çoi në krizën diplomatike të Katarit në vitin
2017, e cila shihet si e shkaktuar kryesisht nga një konflikt mbi Vëllazërinë
Muslimane. Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini dhe Egjipti i
bënë 13 kërkesa qeverisë së Katarit, gjashtë prej të cilave pasqyrojnë
kundërshtimin e grupit ndaj marrëdhënies së Katarit me atë dhe kërkojnë që vendi
të ndërpresë lidhjet me Vëllazërinë Radikale Terroriste Muslimane.[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
[17]
[1]
lexicorient.com
[2]
Journalist Robin
Wright.
[3]
Juan Zarate,
FrontPage Magazine
[4]
Ghattas, Kim
(9 February 2001). "Profile: Egypt's Muslim
Brotherhood". BBC. Archived from
the original on 28 July 2019. Retrieved 21 June 2018.
[5]
Al Jazeera
Staff (18 June 2017). "What is the Muslim
Brotherhood?". Al Jazeera. Archived from
the original on 9 September 2023. Retrieved 3 July 2021.
[6]
"Brotherhood
Organizational Coups: Qutbism of Thought and Pragmatism of Politics". 30 June
2022. Archived from
the original on 29 January 2024. Retrieved 29 January 2024.
[7]
El-Sherif,
Ashraf (21 October 2014). "The Muslim Brotherhood
and the Future of Political Islam in Egypt". Carnegie Endowment for International Peace. Archived from
the original on 2 May 2023. Retrieved 14 September 2017.
[8]
Johnson, Ian
(5 February 2011). "Washington's Secret
History with the Muslim Brotherhood". The New York Review of Books. Archived from
the original on 24 December 2015. Retrieved 12 April 2016.
[9]
Youssef,
Bassem (1 May 2013). "The Muslim Brotherhood's
'right-wing' politics game". Al Arabiya English. Archived from
the original on 19 October 2017. Retrieved 15 September 2017.
[10]
Drevon,
Haenni; Jerome, Patrick (2021). How Global Jihad Relocalises and Where it
Leads: The Case of HTS, the Former AQ Franchise in Syria. I – 50014 San
Domenico di Fiesole (FI), Italy: European University Institute.
pp. 18, 29–31. ISSN 1028-3625.
[11]
"Egypt's Muslim
Brotherhood declared 'terrorist group'". BBC News. 25 December
2013. Archived from
the original on 10 May 2019. Retrieved 21 June 2018.
[12]
"Saudi Arabia declares
Muslim Brotherhood 'terrorist group'". BBC News. 7 March
2014. Archived from
the original on 8 March 2014. Retrieved 21 June 2018.
[13]
Harvard,
Sarah (12 February 2017). "Trump's plan to declare
the Muslim Brotherhood a terror group is about going after American
Muslims". Mic. Archived from
the original on 1 March 2017. Retrieved 23 February 2017.
[14]
Roth,
Kenneth (8 February 2017). "US: Don't Target Muslim
Brotherhood". Washington, DC: Human Rights Watch. Archived from
the original on 8 February 2017. Retrieved 10 February 2017.
[15] Sethi, Arjun Singh (8 February 2017). "Calling the Muslim Brotherhood a terrorist group would hurt all American Muslims". The Washington Post. Archived from the original on 28 March 2019. Retrieved 10 February 201
[16]
Tharoor,
Ishaan (10 February 2017). "Why listing the Muslim
Brotherhood as a terror group is a bad idea". The
Washington Post. Archived from
the original on 10 February 2017. Retrieved 11 February 2017.
[17]
"Kenya declares Muslim
Brotherhood, Hizb-ur-Tahrir as terror entities". Citizen
Digital. 22 September 2025. Retrieved 30 September 2025.