Sadbere Emshiu dhe Shyqyri Fejzo: Një tavolinë në Hamburg – mozaiku shqiptar

Një tavolinë në Hamburg – mozaiku shqiptar

Në metropolin gjerman ku jetojnë mbi 50 mijë shqiptarë, një takim i thjeshtë shndërrohet në mozaik përvojash, kujtimesh dhe shpresash. Midis nostalgjisë për vendlindjen dhe sfidave të integrimit, lind ura e dialogut ndërkulturor dhe forcohet ndjenja e përbashkët e identitetit.

Nga Sadbere Emshiu dhe Shyqyri Fejzo

Landi i Hamburgut hap dyert e një skene të qetë. Një skenë të ndritshme. Mbi 50 mijë shqiptarë gjejnë strehë, punë, ëndrra të shpërndara si gjethe të para nga era. Ardhjet e tyre kalojnë si valë që përshkojnë brigjet e kujtesës. Valë të nxitura nga ndryshimet e thella politike. Valë të nxitura nga rrugët e gjatë të emigracionit. Një fije e hollë i lidh të gjithë. Gjuha që dridhet si rrymë e ngrohtë në mëngjes. Kujtesa që përshkruhet si dritë në pëllëmbë të dorës. Vlerat që bartin me vete, si perlat e një vargu të padukshëm në det të hapur. Një foto e shkrepur së fundmi në Hotel-Restorant Reichshof e tregon këtë. Një tavolinë ku ulen Xhelil Musa nga Kosova, Sadbere Emshiu nga Maqedonia e Veriut, Shyqyri Fejzo nga Shqipëria. Ata – si qindra të tjerë – i bashkon shqipja. Por edhe diçka më e hollë, më e brishtë. Emocionet e përbashkëta që dridhen si hije të pasdites. Mbështetja e heshtur që ngroh si diell pas shiu. Energjia e solidaritetit që shtrihet si pëllëmbë drite mbi ujë. Psikologjia bashkëkohore thotë me thjeshtësi: "Sekreti i lumturisë qëndron te kontakti njerëzor." Takimi nuk ishte thjesht një kafe. Ai u shndërrua në mozaik përjetimesh. Në tinguj të heshtur. Çdo fjalë dridhej si era mbi pemët në një mëngjes pranvere. Rreth tavolinës u shpalosën kujtime të hidhura dhe të ëmbla. Krenari dhe mall. Qeshje të sinqerta dhe heshtje që mbushnin hapësirën me dritë të përqendruar. Ishim tre, por bashkë me ne rrinin hijet e së kaluarës. Dritat e së ardhmes luhateshin rreth nesh. Përveç kujtimeve nga Ballkani, folëm për atë që mësojmë në Gjermani. Disiplina që rrjedh si ujë mbi shkëmb. Respekti për ligjin që ndriçon si diell. Liria e hirit. Individualiteti i lulezuar. Kjo ndërthurje përvojash kthen çdo takim në një urë të heshtur ndërkulturore. Shpresa dhe dije bëhen tinguj të një melodi të përbashkët. Çdo bisedë dridhet si pulsi i përjetimeve njerëzore. Si frymëmarrja e tokës pas shiut. Por pyetja që na bashkon gjithmonë mbetet e njëjtë: Çfarë do të bëhet me të ardhmen e vendeve tona? Ballkani Perëndimor, pjesë e Europës, ende endet në pritje të integrimit. Ndërkohë, fshatra dhe qytete boshatisen. Familje të tëra shpërngulen, si zogj që nisen në udhëtim të largët. Dhe kjo nuk ndodh vetëm te shqiptarët. Është plagë e të gjithë rajonit. Madje edhe e botës. Migrimi masiv është fenomen global. Ai kërkon përgjigje të përbashkëta. Politika të menduara me kujdes dhe dhembshuri, Si lumenj që gjejnë rrugën përmes shkëmbinjve. Historia na mëson se çdo hap përpara kërkon rrënjë të forta nën tokën e butë. Jo improvizim politik që thyhet lehtë. Turizmi. Arsimi. Ekonomia. Të gjitha kërkojnë plane afatgjata. Jo ndërprerje të papritura. Por rrjedhë të qëndrueshme dhe të menduar, Si lumenjtë që rrjedhin përtej maleve. Takime si ky nuk japin vendime të forta. Ato hapin horizonte reflektimi. Si dritë e përthyer në gota me ujë të qetë. Janë laboratorë idesh. Ku qartësohet realiteti. Ku kritika dhe humori shërbejnë si pasqyrë për të parë më kthjellët. Shumë prej bisedave lidhen me integrimin. Sfidat në punë. Në gjuhë. Ruajtja e identitetit ndër breza. Migrimi nuk është gjithmonë histori suksesi. Shpesh është nostalgji që dridhet si fletë në erë. Diskriminim i heshtur. Humbje e gjuhës amtare. Është kujtesa e gjallë se largimi nuk është luks. Por pasojë e plagëve të pashëruara të historisë. Siç thoshte Ciceroni: "Historia është dëshmitarja e kohës, drita e së vërtetës, jeta e kujtesës." Për këtë arsye, përgjegjësia e shoqërive pritëse nuk është vetëm t'u ofrojnë punë migrantëve. Por t'i njohin si bartës historie dhe kulture. Humbja e tyre do të ishte humbje për njerëzimin. Hamburgu, në atë pasdite, nuk ishte thjesht një qytet i madh. Ai u bë një shtëpi e vogël shpirtërore. Një grykë frymëmarrjeje ku ndaheshin histori dhe dëgjoheshin zemrat. Kur u ndamë, mora me vete një përzierje emocionesh. Mall dhe shpresë. Përvoja dhe degë të reja që luhateshin si fletët mbi ujë. Një të vërtetë universale: Lidhja me vendlindjen mbetet. Por degët kërkojnë dritë dhe hapësirë për të lulëzuar në botë.

Sadbere Emshiu

Shyqyri Fejzo

Hamburg, Shtator 2025