Sadbere Emshiu: Ymer Nurka – Një zë i kohës në Lirikën dhe Baladën shqipe

Ymer Nurka – Një zë i kohës në Lirikën dhe Baladën shqipe

Nga Sadbere Emshiu, Hamburg

Kur tradita takohet me modernen

Kur tradita takohet me modernitetin, disa emra nuk mbeten thjesht në faqet e librave apo në kujtesën e një brezi; ata bëhen nyje të një zinxhiri shpirtëror që lidh poetët dhe prozatorët ndër mote, sikur lumenjtë e vjetër të Korçës dhe Pogradecit që rrjedhin nën diellin e mëngjesit, duke mbajtur të fshehur në rrjedhën e tyre histori, hijet e pemëve dhe ëndrrat e të parëve.

Ymer Nurka është një prej këtyre emrave – poet i lindur në Korçë, në një truall të bekuar që ka nxjerrë figura të ndritura si Mitrush Kuteli dhe Lasgush Poradeci, ku erërat e maleve dhe gjelbërimi i luginave frymëzojnë çdo fjalë dhe çdo varg, si retë e qeta që ndriçojnë liqenin e Pogradecit dhe pasqyrojnë qiellin e shpirtit.

Nuk është rastësi që Korça dhe Pogradeci mbeten djep i poetikës moderne, vende ku poezia popullore, kënga lirike dhe balada u shndërruan në letërsi të kultivuar – një orkestër ku çdo tingull i zogjve, çdo heshtje e lisave dhe çdo frymëmarrje e natyrës gjen vendin e vet në simfoni të kulturës dhe të ndjenjës njerëzore.

Një zë që ruhet dhe përditësohet

Në këtë kontekst, Nurka shfaqet si një zë i kohës sonë, i cili ruan gjenezën e traditës dhe e përditëson atë me frymën e shekullit XXI. Ai nuk imiton Lasgushin, as nuk qëndron në hijen e Kurtelit; përkundrazi, ai përçon tingujt e tyre në një gjuhë të re poetike, duke u bërë urë që lidh të shkuarën me të sotmen, intimitetin me universalitetin, kujtesën me ëndrrën dhe heshtjen me tingullin e gjallë të fjalës – si një urë drite mbi lumenjtë e kohës, ku ndriçimi i yjeve dhe drita e mëngjesit pasqyrohen mbi male dhe luginat korçare.

Trashëgimi dhe vijimësi poetike

Çdo poet ka profilin e tij të pavarur; përmendja e Lasgushit dhe Kutelit këtu nuk është krahasim, por një nënvizim i trashëgimisë shpirtërore që Korça dhe Pogradeci kanë dhënë letërsisë, ku çdo gur i rrugës, çdo gjeth i pemës dhe çdo valë e liqenit duket e mbushur me histori, melodinë e erës dhe muzikën e kohërave.

Eleganca e kapakut – Një paralajmërim i pasionit poetik

Kapaku i librit të ri të Nurkës, "Lirika dhe Balada", flet vetë. Bluja e tij e thellë ngjan me një liqen të qetë në mëngjes, ku drita e diellit përshkon sipërfaqen si rrjedha shpirti që ndriçon thellësinë e çdo vargu, ndërsa hije të buta e fshehin misterin si retë që lëvizin mbi male.

Gërmat e arta shkëlqejnë si rreze që depërtojnë në thellësinë e poezisë dhe zgjojnë frymën e lexuesit, duke reflektuar ngrohtësinë e diellit mbi fushat e Korçës dhe mbi ujërat e qeta të Pogradecit.

Figura e meditueses/it, e thjeshtë dhe abstrakte, qëndron e ulur, me gjunjët afër trupit dhe krahët mbi to – një simbol i heshtjes, i lindjes së fjalës poetike dhe i qetësisë që mbush ajrin e maleve dhe liqenit. Vijat e arta janë si rrjedha drite që udhëtojnë nga brendësia e shpirtit drejt fjalës së përjetshme, si ujë që rrjedh nëpër kanalet e kujtimeve, duke pasqyruar yjet dhe qiellin që dridhen mbi male dhe luginat e Korçës.

Ky kapak është një portë: lexuesi ftohet të hyjë në një univers të heshtur, por të fuqishëm; ku çdo fjalë ka peshën e vet dhe çdo varg ndriçon si një yll i fshehur në qiellin e shpirtit.

Poezia që ndjen dhe reflekton

Çdo fjalë e Nurkës duket e peshuar me kujdes, si një gur i çmuar në mozaikun e letërsisë, i ndriçuar nga rrezet e diellit që përshkojnë luginat dhe pemët. Ai thotë shumë me pak, duke bërë që lexuesi të ndalet, të ndiejë dhe të mendojë, ndërsa tingujt e maleve dhe gurgullima e lumenjve përzihen me fjalët dhe heshtjen.

Lirshmëria i tij nuk është thjesht emocion – ajo është një reflektim historik dhe shoqëror, një kujtesë e përbashkët që bëhet përvojë universale, një pasqyrë e shpirtit njerëzor, ku çdo gjethe dhe çdo valë është pjesë e simfonisë së përjetshme.

> "Në heshtjen time lind kënga, si një zog që s'e mban dot qiellin brenda."

> "Fjala ime nuk bëhet pluhur, por rrjedh nëpër kohë, duke mbajtur të shkuarën gjallë."

Në poezinë e tij, thjeshtësia bashkohet me thellësinë, intimiteti me universalitetin, dhe secili lexues gjen diçka që i përket – një zë që flet për të gjithin, në çdo kohë dhe vend.

Baladat që flasin për jetën

Nga këngët popullore deri te autorët modernë, Ymer Nurka nuk përsërit; ai rigjallëron baladën. Baladat e tij flasin për dashurinë, humbjen, kujtesën dhe lirinë, duke u bërë përrallë që udhëton mes kohërave, duke përshkuar male, lugina dhe liqene, ku çdo frymëmarrje e natyrës dhe çdo valë e ujërave të pastra ndjehet në çdo varg.

Poezia e tij moderne, e lidhur me përjetimet e përhershme të njeriut, krijon një univers ku lexuesi ndjen tinguj të brendshëm dhe ku fjalët shëndrrohen në ngjyra dhe drita që ndriçojnë horizontin, ndërsa kapaku i librit sinjalizon këtë përmes figurës së medituesit, dritave të arta dhe ngjyrave të thella.

Vazhdimësia e Shkollës Korçare

Përmendja e Mitrush Kurtelit dhe Lasgush Poradecit pranë Nurkës nuk është krahasim hierarkik, por një vijimësi shpirtërore. Ashtu si Lasgushi solli lirizëm të pastër dhe Kurteli pasuroi prozën me ndjeshmëri, ashtu edhe Nurka sjell freskinë e shekullit XXI, duke ruajtur përkushtimin ndaj fjalës dhe thellimit poetik.

"Shkolla korçare" nuk është e mbyllur në një epokë – ajo vazhdon të jetojë dhe përtërihet në veprën e tij, duke krijuar një urë mes traditës dhe modernes, ku çdo lexues ndjen jehonën e poetëve të mëdhenj, ndërsa fjala e sotme gjen vend mes tingujve të së kaluarës dhe pasqyrës së liqenit që shfaq qiellin e brendshëm.

Një ftesë për lexuesin

Ky libër është një pasuri e shpirtit krijues, një testament i kohës, një udhëtim vizual dhe shpirtëror që kalon mbi male, luginat e Korçës dhe liqenin e Pogradecit, duke lënë gjurmë në çdo lexues dhe duke ndriçuar rrugët e mendimit dhe ndjenjës.

"Lirika dhe Balada" nuk është vetëm një botim; është një simfoni e fjalës dhe e heshtjes, një rrymë drite që lidh të shkuarën me të sotmen, ku çdo varg, çdo frymëmarrje dhe çdo valë është pjesë e një peizazhi të përjetshëm njerëzor.