Jeton Kelmendi: Frymëmarrje në shtiellë - Ibrahim Kadriu

Ese

FRYMËMARRJE NË SHTIELLË-IBRAHIM KADRIU

Nga Jeton Kelmendi, Bruksel

Pse të jesh shkrimtar?

Praktikisht  dhe teorikisht, fjala ka fuqinë e natyrës dhe sa do që koha po e sjellë në pozita të ndryshme, kinse moda po e dashka, fjala është maja më e lartë në të gjitha etapat.
Gjatë ditës mora dhjetë libra; disa mi dhuruan autorët, disa të tjera i bleva. Sa po më vinte në mendje se kjo puna e shkrimit dita ditës po bëhet, diçka që i ka dalë “boja” siç thotë populli  dhe fundja me letërsi merren ata që s’kanë punë tjetër.
 Në rrugë gati krejt çka shitet është psikologjia e suksesit. Shitësit e thonë me mburrje, kam fituar me libra: vetëm “Si të bëhesh milioner” i kam shitur aq e kaq mijë ekzemplarë. Kam provuar edhe unë ti lexoj disa nga këto libra, jo për faktin se besoj se pasi ta lexoj librin e tillë do të bëhem milioner, por hajt sa për ta parë se çka i tërheq lexuesit tek kjo lloj literature. Siç thotë populli “hajt e mbushma mendjen”, por nuk kam gjetur gjë që më motivon, madje as për ta përfunduar një libër të tillë lexuari.
 Për ndryshe librat me poezi sidomos, por edhe me prozë e gjini tjera letrare, jo se nuk lexohen nga shtresat e qytetarëve, por edhe nga vet shkrimtarët. Ndoshta kësaj i ka kontribuar numri i madh i shkruesve, për të mos u thënë shkrimtarë sepse Alen Migel Roze shkrimtarë Francez e pohon diku në një thënje të tij; “shkrimtarë nuk mund ti thuhet atij që nuk e ka një mesatare shkrimi ose që nuk të bën ta lexosh deri kah fundi shkrimin e tij”. Në ketë kontekst lexuesit tanë jo të shumtë, përditë kanë në media, në dorë etj, libra dhe shkrime që nuk plotësojnë kriterin që ka thënë  shkrimtari Roze.
Çfarë ti bësh kësaj pune, ndoshta leximi është në krizë, ndoshta edhe shkrimi, por gjithsesi ka edhe kriza të tjera.
E sa i përket kësaj duhet të na shqetësoj, por një herë tjetër do të flasim për ketë temë.

Frymëmarrje në shtjellë
 
Ibrahim Kadriu një emër i njohur në Prishtinë, i cili viteve të fundit ka fituar çmime, së fundi ka botuar një përmbledhje poezish “Frymëmarrje në shtjellë”
Poezia me të cilën nis  libri është “ Të jesh shkrimtar” Mjaftë bukur qe në fillim ka venë në spikamë dilemën pastaj hyn tutje.
Në ketë tollovi mendimesh, presionesh psikike për kohën, për letrat dhe realitetin shqiptar, kjo poezi të nxjerr nga vetja dhe të vë përball sikur para pasqyre. Ndoshta mund të jem subjektiv në ketë ese, por punë e madhe. Fundja shkrues jam edhe vetë dhe në kohën kur e lexova së pari ketë poezi thashë auu, vërtet e mirë qenka. Tani që ka disa herë qe kam lexuar them se kjo poezi është vërtet  poezi e mirë dhe e realizuar artistikisht.  
Dilema pse të jesh shkrimtar, ndoshta dilemë deri në një masë të caktuar edhe në Francë, Belgjikë, Holandë, këndej ka më bije të shoh, është një fakt që është prezentë, por sidomos tek shqiptarët si një popull i vogël, dilema është edhe shumë fish më e madhe dhe përmasat e shqetësimit marrin dimensione më të gjera.
Kur të jesh shkrimtar ke një botë tënden. Është e vërtet se në at botë ke ligjet dhe rregullat tua, disiplinën, treninë, qetësinë, kriteret dhe gjithë çka tjetër sipas mendjes dhe qejfit tënd. E tëra ka vetëm dy relacione:  Në të parën ka shtrirje prej mendjes që nuk ka kufij të caktuar, vazhdon deri të shkrimi dhe letra si proces final. Kushti Ibrahim Kadriu në mënyrë tepër artistike pikturon botën artistike “kur të jesh shkrimtar” në poezinë e tij. Mirëpo në ketë poezi poeti ka hyra me qetësi dhe maturi në pjesën e dyte, d.m.th ka marrë konceptin e shkrimit, kurë të jesh shkrimtar.  
Ndërkaq në relacionin e dytë gjërat shihen ndryshe ndryshe, pavarësisht pikave që nuk lëvizin. Ky rrafsh kap lexuesin si një koncept të ngushtë, është bërë për të, krejt çka është shkruar. Si e tillë figurativishtë, “figura” e shkrimtarit është përshkruar bukur në poezi, duke vënë në spikamë ndikimin dhe botën që krijon shkrimtari me shkrimin dhe letrën.
Nëse mund të thuhet se je shkrimtarë në kuptimin e mirëfilltë të fjalës, atëherë  je vënë para një sprove-mjeshtërie. Ibrahim Kadriu e thotë se “nuk del birë nëne të jetë më i pushtetshëm  se ai që i mbanë në rresht ndjesitë e të gjitha rrafsheve”, kështu ai konsideron shkrimtarin më mjeshtrin, më të fuqishmin dhe më të madhin, duke tërhequr vëmendjen se, as qeveri as s’ka kush që mund të futet aty. Me një fjalë shkrimtari është super pushtet mbi rreshtat, fjalët dhe temat qe vë në letër.                         
Nëse nuk ka ndonjë motiv tjetër në ketë vorbull, pushteti mbi veprën e vet duhet ti mjaftoj shkrimtarit. Kësi soji mendoj unë, Ibrahim Kadriu e ka realizuar temën dhe nuancat që e bëjnë njeriun “të jesh shkrimtar”.
Shumësia tematike dhe frazat popullore, të zbërthyera në poezitë e Kadriut , janë karakteristikat e librit. Që nga titulli “Frymëmarrje në shtjella” dhe në shumicën e poezive, vërehet  një pejsazh ngjyrimesh ideore dhe fushave tematike që Kadriu i realizon me kujdes.      
Si e tillë poezia e Kadriut, është shkruar edhe me një dozë drame, ku interesant vërehet një lojë që pa u ngarkuar nga fjalet e tepërta dhe pa u tepruar në forma karakteresh, të jep kënaqësinë   e leximit. Poezia “Bukurisë në gjumë ja kam drojën” është e tillë. Në ketë realizim artistik poeti sikur zhvillon një monolog. Aty vihen: pasiguria, dyshimi, frika dhe guximi i komunikimit me botën e jashtme, qe në ketë rast kadriu ka krijuar një rol të fuqishëm mund të them edhe dramatik.
Për nga mënyra e qasjes ndaj temave libri i Ibrahim Kadriut, ka ide dhe maturi në fushat që i ka rrethuar me reshta e fjalë. Thënë më shkurt ai ja ka dal ta materializoj idenë dhe qetësinë  ideore. E tash poet i frymëmarrjes, tung nga oda jote e fjalës, aty morëm pak qetësi dhe me fjalën po shohim si është të jesh poet.