Neshat Mehmedi: Për vendlindjen time

PËR VENDLINDJEN TIME

Nga Neshat Sh. Mehmedi

Dashuria, mallëngjimi, ëndrrat për vendlindjen gjithmonë na e prishin rahatinë kudo që të ndodhemi në mërgim, punë, gjumë,... na trazojnë ndjenjat e pa përshkruara aq mbresëlënëse e të bukura për të afërmit, fqinjët, farefisin, bashkëkatundarët, shokët e fëmijërisë, lojërat, punët e ndryshme dhe ndihma zinxhirore për njëri tjetrin, shpeshherë ndodh që të përlotemi nga përmallimi. Çfarë ndryshime të mëdha kanë ndodhur dhe ndodhin është e pabesueshme, por është shumë e vërtet. Shtëpitë e mbuluara me rasa janë shumë të rralla, mullarët nëpër lëmë mungojnë tërësisht,  mashnat me gardh e të mbuluara me kashtë, pojatat, puset, i kanë kaluar historisë. Krojet e mëhallëve kanë humbur plotësisht edhe gjurmët më s’ju dihen me fajin tim e me fajin tënd; kroit të Memishit, Salihit, Mehazit, Alis, Xhamisë, dikur ishin burim freskie dhe jete, e sot ju ka humbur nami e nishani, kohë o kohë sa e pamëshirshme që je!

As sokakët, ai i Feratit dhe i Dakes, se kanë atë kënaqësinë, e as at gjallërinë e dikurshme, nuk dëgjon të qeshurat, as të qarat e as të sharat e fëmijëve, as nuk sheh më  fëmijë “cullë” me bukë në dorë e lëngun e specit duke i rrjedhur mjekrës teposhtë.

As kodra e Hallës Xhane si grumbullon të rinjtë si dikur, nuk  këndohen më këngët e dashurisë e këngët patriotike, as nëpër çardakë të shtëpive nuk sheh më  vajza “cauca” e as s’këndohen më këngët e beqarisë, të kurbetit, ushtrisë e fejesave e martesave.

Kodrës së Madhe i mungojnë vajzat “cucat” fodulle e të pashme si selvi, me strukat e bardha e dimi të kaltra. I mungojnë beqarët, ato djem të pashëm, trima e sypatrembur si luanët : me kësula në kokë përreth ballit, me tirq e xhamadan me shtatë gajtan, brezin shtatë kutë belit shtrënguar, me opinga të lëkurta, ndortat “nortat” me tufa rreth e rrotull rrogzinave në këmbë i shtrëngonin.

Arat dikur gjallëronin nga këngët e vajzave bashkë me këngët e grave, pas çdo pushimi, britmat e bujqve, korrjet dhe shirja e elbit, tërshërës  nëpër lamat e shumta në natyrë, ... dhe britmat e njerëzve ; punë e mbarë, a gjëfteve, tungjatjeta,...

Sheremeticës, Gjurit të Kuç, Skakallës, Gjurit Lodrës, ... ju mungojnë stanet, blegërima e dhëne, e qengjave, kambanat e dhëne e të lehurat e qenve të Sharrit, pëllitja e lope e buluriteja e mëzetërve, e kodrinave e bjeshkëve ju mungon fyelli dhe fishkëllima e çobanit,...Në vatrën e stanit s’dëgjohet më melodia e tundjes së qumështit në dybekë as kënga e nënave që e këndonin ftajnin - dybekun; “Taunu ftoj ore shoç, rrajte kokën sa nij kollomoç!” Sa keq, as egërsirave të malit s’ju prish kush më qetësinë, sepse vetë vendi ka mbetur bosh, i zbrazët nga jeta.

As shtëpitë e katundit më se kanë atë gjallëri të dikurshme, janë të heshtura e ta djegën zemrën, as të qeshurat e të qarat e fëmijëve më s’dëgjohen si dikur, as këngët e ninullave loket si këndojnë më, as lojërat e fëmijëve nuk luhen më; “kalaja jeme”, “Çuke me brez”, “Çelik”, “Mçefas”, “Vorba” loja “Teze”, ... Të gjitha këto ninulla, këto lojëra ishin frymëzim, ishin kalitje për tu përballë me kohën dhe stuhitë!

Dikur çdo shtëpi numëronte më pak 10 -13 fëmijë, varësisht nga numri i burrave që kishte shtëpia. E sot sheh dyert e mbyllura me dry, në pullazet e shtëpive ka mbirë bari,  lamat e shtëpive janë mbushur me hithra, rrugët e katundit të boshatisura, as festat e motmotit s’festohen më, e as luhen më lojërat e vajzave nëpër udhët e mëhallës; “Shale male”, “or kala për kala”. As petat e djemve më 6 janar, flijat e lamve më 06 shkurt, vendosjen e penjve në duar e qafë më 7 mars dhe shkuarjen për dash e dele për Ditë Vere më 14 mars, Ditën e luleve më 5 maj dhe Ditën e Sshnxhexhit më 6 maj. Për këtë katandisje të dhembshme që pasojat i shohim sot, është bërë një propagandë dhe luftë e egër ndër vite e ndër dekada për shpërlarje të trurit!

Kemi harruar për fejesa e martesa,... Kemi harruar edhe zakonet e vjetra të derdhjes (ndarjes) së kokrrave të kollomoçit – misrit dhe sheqernave për lindjen e djalit apo vajzës për daljen e dhëmbëve.

Koha është e pamëshirshme, por më të pamëshirshëm jemi ne që e kemi harruar atë që na dha jetë, që na rriti e na ushqeu me kujtime të bukura. E kur malli më rëndon, e kuptoj se vendlindja ime nuk është thjesht një vend, por një ndjenjë, një rrënjë e thellë në shpirtin tim e zemrën time, që kurrë nuk do të shkulet, një ëndërr që do të jetojë përgjithmonë brenda meje.

Katundi Bozovcë

Stani me blegtori dhe qethja e deleve

Punët në Fushë: Korrja e elbit, tërshërës dhe fshirja në lamë me ndihmë e kuajve.

Dita e Luleve më 5 Maj- festë e motmotit. Dikur gjallëronte nga të rinjtë e të rejat e katundit Bozovcë dhe Veshallë. Sot ky vend – ta quaj pelegrinazhi, është pyllëzuar, i ka humbur nami dhe nishani!

Lojëra të fëmijëve, dikur i jepnin gjallëri jetës

Loja “Çuke me brez”