Refik Hasani: Bashkëpunimi institucional ndërkufitar, duke përfshi Vëllazërimin, Miqësimin e Binjakëzimin

Bashkëpunimi  institucional ndërkufitarë, duke përfshi  Vëllazërimin, Miqësimin e Binjakëzimin

Gjilani, është qendër më e madhe e Rajonit të Anamoravës, që përfshin Gjilan, Kamenicë, Viti, Novobërdë, njëkohësisht është një trekëndësh kufitar, në këtë rast Anamorava kufizohet me Preshevë, Bujanoc, Medvegjë, por edhe me Kumanovë e Likovë. Edhe në këtë rast është TREKËNDËSH, në dy anët e kufirit të këtyre tri shteteve, shumicën e përbëjnë ne SHQIPTARËT.

Shkruan: Refik HASANI

Rajoni i Anamoravës si një trekëndësh kufitar, jo vetëm ka mundësi, por ka obligim  të krijoj lidhje të qëndrueshme në baza reciproke, standarde dhe nivele të barabarta institucionale me Komunat fqinjë kufitare.

Vendosja e bashkëpunimit ndërkufitarë në nivelin Komunal midis Organeve Lokale publike fqinje që i nënshtrohet sistemeve të ndryshme ligjore vendase për çështje të interesit të përbashkët, synimi është të identifikohen problemet e përbashkëta, çështjet dhe objektivat që duhet formalizuar si pjesë e një marrëveshje e bashkëpunimit duke lehtësuar dhe ndihmuar jetën veçmas fshatrave kufitare të dy anëve të kufirit pastaj edhe duke u shkëmbyer me të dhëna zyrtare në mesë niveleve Komunale për t’u adresuar edhe në nivele qendrore të tyre.

Bashkëpunimi ndërkufitarë në mënyrë institucionale përmesë projekteve të përbashkëta është më se i domosdoshëm pasi është në vendënumrim, pasi ndërvarësia gjeografike, mjedisore, urbane, rurale dhe ekonomike janë parametra që duhet bashkëpunuar në mesë Komunave kufitare.

Për të filluar këto veprime si aktivitete në mënyrë institucionale do të duhej të ketë takime të rregullta të bazuara në ligje, akte e udhëzime të praktikave më të favorshme jo vetëm të tri shteteve fqinje, por edhe në praktika të ndjekur të shteteve të BE-së.

Vëllazërimi, miqësimi e binjakëzimi, për një bashkëpunim të mirëfilltë në trekëndëshin kufitar, kërkon të të caktohen dhe precizohen sferat e përgjegjësisë në mesë të Komunave të trekëndëshit kufitar.

Është momenti, tani pas Pavërësisë së Maqedonisë së Veriut, Pavarësisë së Kosovës, dhe Serbisë, pas përiudhës së tri lufëtrave që jan zhvilluar nga viti 1998, deri në fundë të vitit 2001, Ushtrisë Çlirimtare të kosovës,   Ushtrisë Çlirimtare  Kombëtare,  Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë e Bujanoc, sikur është shtuar domosdoshmëria  për një bashkëpunim të mirëfilltë dhe në bazë institucionale.

Vetëm duke patur vullnetin e përbashkët mundë të  caktohen dhe precizohen sferat e përgjegjësisë në mesë të Komunave.

Është domosdoshmërri e kohës  për një bashkëpunim të mirëfilltë, dhe Komitetet për bashkëpunim ndërkufitarë të veprojn duke u  funksionalizuar ekzistuese  me projekte serioze.

Bashkëpunimi i mirëfilltë në trekëndëshin kufitar,kërkon  hartim plane,për thithje të fondeve në investime edhe nga Këshilli i Evropës dhe mekanizmave tjerë Europian.

Bashkëpunimi i mirëfilltë në trekëndëshin kufitar,nënkupton edhe  për programe e grante të IPA I dhe IPA II, në dhe për  projekte që do të  konkurrojn dhe me të cilat përfitimet  në interes të përbashkët të këtij trekëndëshi kufitarë.

Kryetarët e Komunave të trekëndëshit kufitar, ndërrojn sikur legjislaturat, ligjet dhe rregullat nuk jan identike, por bashkëpunimi  duhet të mbetët, pasi mbështetet në standarde të BE-ës.

Gjilani duhet të ketë vllazërim, miqësim e binjakëzim me Preshevë, Bujanoc, Kumanovë,

Vitia duhet të ketë vllazërim, miqësim e binjakëzim me Kumanovë e Likovë,

Kamenica, duhet të ketë vllazërim, miqësim e binjakëzim me Medvegjë, Bujanoc, nëse kan të formuar Komitete për bashkëpunim ndërkufitarë të veprojn duke u  funksionalizuar, është interes në bashkëpunim ndërkufitarë të filluar së ndërtuar në mënyrë institucionale.

Krejt në fundë të kësaj tematike vetëm Vëllazërimi, miqësimi e binjakëzimi, në mënyrë institucionae  për një bashkëpunim të mirëfilltë në trekëndëshin kufitar, e rritë mirëqenjën e këtyrë hapsira tona shqiptare.

Kjo do të vlen edhe bashkëpunimi i mirëfilltë ndërkufitarë Vëllazërimi, Miqësimi e Binjakëzimi, si:Mali i Zi me Shqipëri,Maqedonia e Veriut me Shqipëri, Shqipëri me Greqi,Shqipëri me Itali.

Ky fjalim është përgaditur për paraqitje nga cilësia e  publicistit e studiuesit si dhe Kryeredaktorit  për Preshevë, Medvegjë e Bujanoc, të, ,,Gazeta e Alpeve", në takimin e  Anamoravës të datës 05.10.2024, në Restaurantin "Vali Ranch Resort & Congress Center", në  Gjilan, aktiviteti realizuar e organizuar nga Lidhja Shqiptare në Botë dhe ,,Gazeta e Alpeve’’. Tematika e kësaj çështje ndërlidhet ngusht-përputhet plotësisht me frymën e takimit dhe me tematikën: Histori-Identitet- Integrim.

*Autori është, Profesor  i diplomur në Master Shkencor, ish-këshilltarë KK-Gjilan në legjislaturën 2009-2013, që bëri propozimi dhe ndërmorri inciativën  për themelimin e Komitetit për bashkëpunim ndërkufitarë më datën 15.07.2013.Po ashtu ka punime e kumtesa të trajtuara nëpër sesione, tribuna, tryeza  e konferenca shkencore lidhur me bashkëpunimin ndërkufitare mbi rolin dhe rëndësia e programeve të BE-së dhe IPA-s.