Kulturë

Baki Ymeri: Merita shqiptare e Amerikës sipas poeteshës rumune

E merkure, 21.01.2009, 08:29 PM

Victoria Milescu

Merita shqiptare e Amerikës sipas poeteshës rumune

PASQYRAT E FEMINITETIT

Nga Victoria Milescu

Merita Bajraktari McCormack ka lindur në Korçë të Shqipërisë (1966). Është absolvente e studimeve ekonomike në atdhelindjen e saj, pas të cilave ka ndjekur kurse pasuniversitare në Universitetin Surrey të Anglisë, duke u stabilizuar pastaj në SHBA, më saktë në Long Island, New York, me shoqin e saj, John, dhe me tre fëmijë. Merita është anëtare e Shoqatës Internacionale të Poetëve, anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë të Amerikës. Ka përfituar çmime dhe diploma pas botimit të disa vëllimeve me vargje dhe prozë, ne gjuhën shqipe dhe angleze. Vëllimi Dritaret e shpirtit e bën të njohur poezinë e saj në vendin tonë.

Lirika e saj inkuadrohet gjithësesi në linjën e përgjithshme të poezisë shqipe të cilën, Bakiu i palodhshëm në fushë të afirmimit të letërsisë shqiptare na e ka bërë të njohur duke na prurë një poezi me një ngarkesë të madhe shpirtërore, e shprehur me bindje të lartë, një poezi e ngrohtë, plot lëng, nga e cila shpërthejnë herë pas here jehonat e ndërgjegjes kombëtare, të një historie të përbujshme. Disa nga këto koordonata do të rihasen në mënyrë pregnante në librin që kemi përpara, të tjerat i imagjinojmë si frymëzime të shumëfishta, duke patur parasysh faktin se poetesha jeton larg atdhelindjes së saj, e përmbushur me ndjenja të nostalgjisë, të përmallimit një përmallim i ngjashëm me mallin tonë (dor), i cili e përshkon një numër të konsideruar të vjershave të saj: ,,Mallin për ty me kujdes e rruaj/ Në shpirtin tim e ke një skaj tëndin/ Por sot malli si zjarri më ka djegur/ Të kërkoj nëpër vargje/ Ku je?‘‘ (Dor/Mall).

Ajo që të mahnit atypëraty është një feminitet i guximshëm dhe joshës, i gërshetuar me përgjegjësi në një periudhë kur poezia e shkruar nga femrat synon kah skllavërimi seksual si pasojë e një cerebralizimi të ekzagjeruar. Poetesha në këtë drejtim nuk i cenzuron emocionet, senzacionet, duke i dëshmuar ato me një tingull dhe krenari të veçantë, me fjalë të thjeshta por esenciale, në njërën nga mënyrat më të prekshme që shëmbëllen me atë që e dashuron jetën dhe çdo gjë që të ofron ajo. Lumturia e përfituar përmes dashurisë është e gërshetuarr me spektrin e ngjyrave: „Ndërmjet nesh nuk ekziston ngjyra e zezë/ Trishtimi nuk ka vend ndërmjet nesh/ Shndrit bardhësia e mrekullueshme mes nesh/ Porsi çiltria e shpirtit që mbijeton/ Ndërmjet nesh e blerta dhe ngjyra e rozmarintë/ Janë përputhur marrëzisht në natën e parë/ Kur dashuria prarohet me rrezatim të artë(...)‘‘.

Merita B. McCormack

Në poezinë e saj identifikohen hipostazat e femrës: gruaja-dashnore, bashkëshorte, nënë, gruaja e implikuar në aktivitete sociale, gruaja që proteston kundër asaj që e rrëmben lumturinë e jetës, gruaja që shkruan vjersha, me mendim te Zoti, por edhe te njerëzit ndaj të cilëve drejtohet krejt njerëzishmëria e saj. „Ndër vargje zemrën time/ Ua kam prurë të pastër/ Dhe juve të gjithëve ua kam bërë dhuratë‘‘. Në një epokë të dhunës, të cinizmit, të vulgaritetit, pozia e Meritës, sidomos kjo e dashurisë, është një përkushtim i shprehur në mënyrë të lirë, të hapur, me një dhunti magjepsëse. Merita përmes ndjeshmërisë së saj duket si një ishull i mahnitshëm.

(Albin, Tiranë, 2006, 104 f.) (Revista SUD, nr.1/ 2007, Bucuriile triste/ Gëzimet e trishtme, Bukuresht, 2009)

OGLINZILE FEMINIT??II

Merita Bajraktari McCormack s-a n?scut în 1966, la Korçë, în Albania, este absolvent? de studii economice în ?ara natal?, dup? care a urmat cursuri postuniversitare la Universitatea Surrey din Anglia, stabilindu-se apoi în SUA, mai exact în Long Island, New York, cu so?ul ei, John, ?i cu cei trei copii. Este membr? a Asocia?iei Interna?ionale a Poe?ilor, membr? a Uniunii Scriitorilor Albanezi din SUA. A ob?inut premii ?i diplome în urma public?rii unor volume de versuri ?i proz? atât în albanez? cât ?i în englez?. Volumul Ferestrele sufletului/ Dritaret e shpirtit o face cunoscut? în ?ara noastr? pentru prima oar?. Lirica ei se înscrie oarecum în linia general? a poeziei albaneze, pe care neobositul întru cunoa?terea literaturii albaneze, Baki Ymeri, ne-a f?cut-o cunoscut? – o poezie cu o mare înc?rc?tur? sufleteasc?, exprimându-se cu convingere, o poezie cald?, plin? de sev?, din care r?zbat nu de pu?ine ori ecourile con?tiin?ei de neam, ale unei istorii zbuciumate. Unele dintre aceste coordonate se vor reg?si pregnant în cartea de fa??, altele sunt surdinizate, dup? cum altele se adaug? având în vedere faptul c? poeta tr?ie?te departe de ?ara natal? generând sentimente de nostalgie, de dor (mall), un dor asem?n?tor celui românesc ce impregneaz? multe dintre poemele sale: ,,Dorul pentru tine cu grij? îl p?strez/“. În sufletul meu ai un col? al t?u/ Dar azi dorul ca focul m-a ars/ Te caut printre versuri,/ Unde e?ti?“ (Dor). Ceea ce frapeaz? imediat este o feminitate curajos ?i fermec?tor asumat? într-o perioad? când poezia scris? de femei tinde spre asexuare din cauza unei cerebraliz?ri excesive. Poeta în cauz? nu-?i reprim? afectele, senza?iile, m?rturisindu-le cu sonoritate ori cu tandre?e, în cuvinte simple dar esen?iale, într-un mod de cele mai multe ori tonic asemeni celui îndr?gostit de via??, de tot ce ofer? ea.

Fericirea indus? de iubire e asociat? cu spectrul culorilor: ,,Între noi nu exist? culoarea neagr?/ Triste?ea n-are ce c?uta printre noi/ Albul minunat printre noi luce?te/ Ca puritatea sufletului care supravie?uie?te/ Printre noi verde ?i roz/ S-au s?rutat nebune?te în prima noapte/ Când iubirea a radiat ca aur (…)“. În poezia sa se identific? ipostazele femeii: femeia – iubit?, so?ie, mam?, femeia angrenat? în activit??i sociale, femeia ce protesteaz? împotriva a ceea ce r?pe?te frumuse?ea vie?ii, femeia care scrie poeme, cu gândul la Dumnezeu, dar ?i la oameni spre care se îndreapt? întreaga sa generozitate. ,,Printre versuri inima mea/ V-am adus-o curat?./ ?i vou? tuturor v-am f?cut-o cadou“ (…). Într-o epoc? a violen?ei, a cinismului, a vulgarit??ii, poezia Meritei, una a iubirii, a d?ruirii exprimate liber, deschis, cu o fermec?toare candoare, pare o insul? neverosimil?.

(Albin, Tiranë, 2006, 104 p. (Revista SUD, nr. 1/ 2007)