Baki Ymeri: Poeti i një dhurate hyjnore me aromë arbërore

POETI I NJË DHURATE HYJNORE ME AROMË ARBËRORE

Nga Baki Ymeri

Remzi Basha na ofron poezi të bukura, sentimentale, të frymëzuara dhe të shkarkuara nga zemra dhe shpirti. Autori shkruan një poezi reflektuese që shpaloset në disa shtresa medituese. Jehona e vargut të tik lind rezonanca të bukura dhe tronditëse. Në vargjet e Remziut projektohen imazhe dhe tema përmes të cilave përvijohen dëshmi të reja lirike, të artikuluara në përballje fjalësh që theksojnë fort poezinë dhe krijuesin e saj. Poezitë e Tij pasqyrojnë pikturën dhe kaligrafinë, dritën dhe hijen, një alkimi origjinale midis mendimit dhe tekstit, sepse poetesha e mbart gjithmonë atë mister në tekst, duke rrjedhur si një ngjyrë fluide në fytyrën e kanavacës së mrekullueshme: „Nuk ke kënduar në një shumë kohë, Vjeshtë,/ O simfoni, mbi gjethet që lëviz

ariu!/ Tash je pjekur dhe erë jasemini,/ Duke parë me mall diellin.../

Dhe zgjati vetëm një përjetësi.” (Heshtje vjeshte)

Në mënyrë metaforike, autori ndjen se poezia është pjesë e qenies

së tij. Ai dhe poezia. Çfarë dialogu i mrekullueshëm! Remziu kurrë nuk

u ndje vetëm me të. Poezia e tij nuk ka kufi. Fjalët janë ata që shërojnë

plagët, hapin sytë e të verbërve. Fjalët e vërteta shpengojnë dhimbjen

dhe errësirën brenda nesh. Stuhi dhe arimë, trip dhe shpirt, zjarri i

zemrës dhe shpirti i shenjtë. Njeri, nga vjen fjala? Buka është fjalë, drita,

po kështu, urrejtja dhe errësira janë fjalë. Fjalë që shërojnë dhe fjalë që

vrasin, fjalë që ndriçojnë dhe fjalë që errësojnë. Nevoja për të shqiptuar

fjalë është një nga nevojat më të zjarrta dhe më të nevojshme të njeriut,

krahas nevojës për ushqim, veshje, dashuri, të vërtetë dhe drejtësi.

Skulptori përballë ajrit shqipton fjalë, piktori dhe muzikanti. Për një

poet, nevoja për të folur fjalë është si nevoja për të marrë frymë.

Në poezitë e Remzi Bashës zbulojmë një varg të pasur mendimesh

dhe ndjenjash, në thelb një gjendje të botës në aspektin estetik, një

rigjallërim të së tashmes së vazhdueshme, por edhe të kujtesës afektive.

Vizioni i tij poetik turbullohet nga pyetjet e mëdha ekzistenciale, me një

shprehje lirike konvencionale, nga e cila shpërthen egoja e korsetuar nga

kundërshtimet, por gjithmonë e aftë për të gjetur përgjigje për nevojat e

qytetërimit të përditshëm. Është një krijim lirik ndezës, kurse dashuria

është plot forcë, me trupa që dashurojnë dhe kënaqen.

E gjithë qenia poetike dridhet para mistereve të ekzistencës, me

kujtimet e heshtjeve të lashta dhe mbivendosjet e gjeografive të

brendshme antagoniste, që ngrihen magjepsëse nëpër shirat e vjeshtës,

kur liqeni e dashurisë është plot zambakë uji: „Një ditë e tetë, me gjethe

të hapura/ vështron rreptësisht verën/ nga maja e qerpikëve të saj me

ngjyrë/ si u hoq nga një barrë./ E shikoj e habitur këtë ditë/ si ajo më

përqafoi, më ngjiz/ dhe solli këtu-për të qenë/ në vjeshtën e rënies që

më deshi.” (Tetë shtator)

Numrat janë specialiteti i autores, por kur shpreh mendime, ndjenja

dhe ide, përdor me kujdes fajalët që e ndihmojnë të shprehet, duke pasur

gjithmonë diçka për të thënë. Autori e ndjen dhe e sheh bukurinë aty ku

askush nuk e vë re. Fjalët kanë fuqinë për t'i dhënë jetë një universi të

pafund. Ato mund të sjellin në ekzistencë një regjistër të pafund ideshë

dhe ndjenjash. Pra, imagjinoni se keni në dorë një violinë që keni marrë

si dhuratë, nga një shpirt i ndjeshëm dhe delikat. Nëpërmjet saj, ju keni

aftësinë për të transmetuar dridhjet e dashurisë deri në fund të botës.

Gjithsesi, varet se si e ke përvetësuar artin e transpozimit të aspiratave

fisnike të shpirtit në realitetin e ndjeshëm: „Të pashë në një gotë verë,/

Vjeshtë vjollce me rrush të pjekur,/ Mbi një kulm me gjethe pelini/ Të

dhashë. la tre rreshta të shkruar në tri netë.” (Amnezia e vjeshtës)

Remzii Basha është një poet me një shprehje artistike të pjekur,

reflektuese, origjinale në fjalën dhe emocionin që rrëmben në vargje të

paharrueshme. Poeti prezantohet para lexuesve si një qenie me

temperament, me natyrë të mirë, siç janë pak në letërsinë tonë

bashkëkohore. Poezitë e tij janë të shkumëzuara si shampanjë që djeg

fytin e etur për pije të forta. Kalimi i kohës ngjall nostalgji në shpirtin e

poetit që ndjen se nuk i trembet dimrit të ekzistencës, si në shtëpinë e

nënës: „Si natë zvarritet mbi ballin tim të nxehtë,/ me përkëdheljet e

engjëjve që më pëshpëritin. për herë të parë/ si digjen një nga një fjalët

e pakuptueshme/ duke më prerë mendimin me thelbin e hidhur-veror./

Mbi kaçurrelat gri/ fryn era e mëndafshtë,/ farat e vogla, të vonuarit

duan ende të mbijnë/ në plagë që po lulëzojnë, tani, poshtë,/ dhe - ai do

të donte, në zemrën e saj, të rritet përsëri dhe përsëri.” (Lamtumirë)

Fjalët e Remziut janë flutura të metamorfozuara në mendime. Të

gjitha këto maska nëpër të cilat kalojnë mendimet e poetit të dashurisë

përvijojnë një profil lirik mbresëlënës, real dhe origjinal. Nga fryti i

ëndrrave të tij ndjejmë tingujt e psherëtimave të hijshme. Kaligraf i

gjendjeve dhe turbullirave shpirtërore, poeti ka guximin të thotë të

vërteta, të rikrijojë jetën nga copëza ëndrrash dhe sekretesh. Dendësia e

ideve, vrullja e llogaritjes verbale, zbulon një jetë të përditshme të butë

ose të trazuar, por jo banale në thelbin e saj. E gjithë kjo është dëshmi e

një poezie të thellë, e vaditur nga kaq shumë mendime shpirtërore të

bukurisë së disponimeve të mirëfillta lirike.

Remzi Basha është poeti i vjeshtës së heshtur me një buzëqeshje

pranverore. Ai është një brim mrekullish që qetëson çdo mundim të

brendshëm. Autori është arkitekti që e riorganizon poetikisht botën,

sipas shpirtit të tij, aq të thellë dhe misterioze. Remziu rindërton një

rrugë për të dhënë një përkufizim të shkretëtirës që na pret nëse nuk

gjejmë forcën të njohim përjetësinë e poezisë. Pronari i këtyre vargjeve

është një qenie e trazuar nga natyra e tij. E bukura hyjnore në poezi,

zgjon shqisat e gjumit. Vargu i Remziut na mbush shpirtin me ndjenja të

bukura. Ka vetëm një gjë hyjnore në zemrën e tij: Heshtja: „Dhe ti prit./

Është ende herët/ Të shoh përsëri portretin tënd duke qeshur./ Çudi si

fluturon zanorja e fundit,/ Heshtja rrëshqet mbi qepalla,/ Mbi fytyrën e

kuqe flakë e ovale./ Është vjeshtë... dhe loti është afër.” (Heshtja e

vjeshtës). Nostalgjia e autores është e qetë. Intensiteti i ndjenjave është i

jashtëzakonshëm. Remzi Basha nuk është poetja e heshtjes apo e habisë.

Ai është poeti i dhuratave hyjnore me aromën e botës arbërore.

QIELLI I DARDANISË

Qielli i Dardanisë, një qiell dashurie

Ka vajza të hijshme, bekim Perëndie

Qielli i Dardanisë ka vajza të bukura

Janë aq të hijshme, për t'i pirë me kupa.

Ja shikoni njërën a s'është si  sorkadhe?

Ja edhe kjo tjetra, ta këndosh me saze

Ç'them njëra-tjetra, veç është humbjekohe

Janë aq të ëmbla mu si mjaltë me hoje.

Qielli i Dardanisë si ti s'ka të dytë

Po vdiqa larg teje, s'do më dalë ky shpirt

Se Qielli i Dardanisë është xhami e kishë

Dërgomëni një copë dhe ngjallem si Krisht!

DASHURIA IME

Mua më piku dashuria, më goditi mu në kokë

Si të jetë meteor, meteor që bie mbi tokë.

S'më goditi veç në kokë, më goditi drejt në zemër

Që ta dini miq e shokë, nuk duroj sa shoh një femër!

Ja më thoni, o zotërinj, a i bëhet kësaj naze?

Herë më duket si ftujake, herë më duket si sorkadhe,

Po kjo tjetra  që nga larg, më buzëqesh e synë më shkel

Po bukën s'e ha thatë. Shpirt, o shpirt, si nuk po del!

A durohet kjo"noksiania" që ka nxjerrë gjirin çipllak

Unë e shoh dhe s'e mbaj veten dua t'ia thithë atë gji pak

Nuk kam faj fare, i shkreti, ju betohem për Perëndi!

Le të vijë për mua kiameti, s'jetoj dot pa dashuri.

MAGJI E DASHURISË

Aromë luleje

Fllad pranvere

Ëndërr e bardhë

Veç ti më je.

Vashë Arbërie

E buzëqeshur

Kur më shikon

Pa mend më le.

*

Kur të kam ty

Me flokë të verdhë

Me sy të kaltër

Si Deti Jon.

Ndjehem si princ

Me kalë të bardhë

Me ty mbretëreshë

Atje lart mbi fron.

*

As nuk ka forcë

As s'ka fuqi

Në këtë dynja

Përmbi dashuri.

Sepse dashuria

Është vet magji

Është hyjnore

Është përjetësi.

PA TY

Vitet ndërrohen nëpër motmote.

Por dhimbja për ty sa vjen e shtohet.

Shpirtin ma këputi mungesa jote.

Jeta pa ty është vuajtje - s'durohet...

Në këtë ditë feste të këtij dhjetori.

Kur zemrat gëzohen lumturi mbushen.

Shumë mall për ty kam unë i gjori.

O ylli im në qiell që shndrit mal e fushën.

Në vend që të festoja me ty n'përqafim.

Të ndjenim së bashku gëzim dhe dashuri.

Ti më le dhe ike nxitove për n'amshim.

Mos sprovo kështu prindërit o Perëndi!