E diele, 06.10.2024, 08:15 AM (GMT+1)

Vërtetësi

Kastriot Dervishi: Kroati që zbuloi grushtin e shtetit

E premte, 22.09.2023, 07:55 PM


Kroati që zbuloi grushtin e shtetit

Nga Kastriot Dervishi

Ajo që njihet në populli si “kryengritja e Fierit”, ka qenë një aspekt i parëndësishëm i një grushti shteti i parealizuar, pas së cilës qëndronte një organizatë e fshehtë, i zbuluar nga një kroat, i burgosur në Shqipëri. Organizata mori formë të prerë në pranverë të vitit 1934. Pjesëmarrja më e madhe ishte e ushtarakëve në pension në bashkëpunim me ushtarakë aktivë. Sipas deklarimeve të Mustafa Kaçaçit organizata kishte kryetar Beso Nishanin, por në fund u spikatën si aktivë Riza Cerova, Hasan Reçi dhe Kostë Çekrezi. Organizata heterogjone përbëhej nga tre pjesë të cilët kishin synime të veçanta. Ato ishin:

-Grupi i komunistëve, ku bënin pjesë edhe ushtarakë aktivë, të cilët përkraheshin nga Bashkimi Sovjetik.

-Nacionalistët, të cilët përkraheshin nga Jugosllavia.

-Bejlerët, të cilët ishin të pakënaqur me Mbretin Zog, për shkak të reformës agrare, të cilët përkraheshin nga Italia.

Italia, duke llogarituar se mund t’i dilte situata jashtë kontrollit, mendoi se nuk ishte çasti për të rrëzuar Zogun, sepse kishte probleme në Abisini. Në këtë rrethana i urdhëroi bejlerët, të mos merrnin pjesë në këtë komplot. Bashkimi Sovjetik dërgoi Riza Cerovën, ndërsa Jugosllavia krijoi nëpërmjet legatës së saj në Tiranë, lidhje të posaçme me Kostë Çekrezin.

Si fillim do kryheshin atentate kundër drejtuesve të lartë të shtetit dhe do sulmohej oborri mbretëror. Kryengritja ishte parashikuar të fillonte në të gjithë Shqipërinë me përparësi sulmi mbi Tiranën. Në kryeqytet do jepej sinjali i kryengritjes. Sinjali do të jepej në Tiranë nga grupi i ushtarakëve aktivë nëpërmjet kolonës së parë, të dytë dhe të tretë të artilerisë, të cilët do të merrnin në zotërim institucionet kryesore të shtetit. Kjo për sa i përket grupit të oficerëve. Në Tiranë parashikohej qëndresë, prandaj këtu ndikimi i puçistëve te grupi i artilerisë “Kosova” dhe batalioni i autoblindave ishte i madh.

Mustafa Gjinishi i burgosur si kundërshtar i Zogut për futjen në Shqipëri të materialeve bolshevike, u bë pa dashje dekonspirues i tij, madje kryesori. Ai vuante dënimin në burgun e Tiranës, ku u njoh me një të dënuar kroat, i quajtur Rudolf Franjo Lendriç, 42 vjeç, nga Zagrebi i Kroacisë, i arratisur. Rreth muajit qershor 1935 Gjinishi iu hap Lendriçit dhe i tregoi atij mbi organizatën. Kroati, duke dashur të lehtësojë fajin e vet të autoritetet, e nxiti t’i tregojë gjithçka pasi po të dilte do kryente disa atentate. Ledriç doli nga burgu më 20 korrik 1935 pasi mori shumë adresa nga Gjinishi, të cilët do t’i kontaktonte.

Pasi u informuan se gjithçka ishte zbuluar, Kostë Çekrezi dhe Musa Kranja, bënë atë që njihet si kryengritja e Fierit, në mënyrë që nga anarkia të shpëtonin e të largoheshin, sikurse ndodhi.

Në foto nënshkrimi i Lendriçit në kallizimet e bëra nga ai



(Vota: 0)

Komentoni
Komenti:


Gallery

Pëllumb Gorica: Magjia e bukurive të nëntokës sulovare
Fotaq Andrea: Një vështrim, një lot, një trishtim – o Zot sa pikëllim!
Pëllumb Gorica: Grimca kënaqësie në Liqenin e Komanit
Shkolla Shqipe “Alba Life” festoi 7 Marsin në Bronx
Kozeta Zylo: Manhattani ndizet flakë për Çamërinë Martire nga Rrënjët Shqiptare dhe Diaspora