| E hene, 12.06.2023, 07:58 PM |
Mësimdhënësit dikur “edukonin” me dhunë nxënësit, ndërsa sot ushtrohet dhunë ndaj edukatorëve
Nga
Gjekë Gjonaj
Rrëfimet e gjeneratave më të vjetra
tregojnë për traumat e fituara në shkollë si pasojë e dhunës
fizike nga mësimdhënësit. Edhe pse prindërit e nxënësve kanë qenë në
dijeni, kanë pasur shumë “respekt” për mësuesit. Ka pasur raste kur fëmijët e
asaj kohe nuk kanë guxuar të tregojnë në shtëpi që janë rrahur nga
mësuesi, sepse një shuplakë ua kanë dhënë edhe prindërit. Kështu ka ndodhur
në kohën kur mësimdhënësit
gëzonin në shoqëri një autoritet të lartë, kur ata vlerësoheshin dhe
respektoheshin në vendin e punës dhe jashtë
shkollës, kur dihej se kush është mësimdhënës e kush nxënës, kur ka pasur
bashkëpunim të frytshëm mes
prindërve dhe mësuesve për të mirën e fëmijës.
A është kështu sot? Jo, gjithçka është ndryshe. Mësimdhënësit nuk guxojnë
të ushtrojnë dhunë fizike tek nxënësit e tyre. Prindërit u dalin në mbrojtje
fëmijëve dhe nëse ka raste të tilla reagojnë menjëherë. Sot ka një
solidarizim mes prindërve dhe fëmijëve
në dëm të mësimdhënësve. Sot është mësimdhënësi
ai që duhet të dëgjojë dhe respektojë si fëmijën ashtu edhe prindërit
dhe sistemin shkollor. Mësimdhënësit
dikur “ edukonin” me dhunë nxënësit, ndërsa sot ushtrohet dhunë edhe ndaj
mësimdhënësve. Një anketë mbi dhunën
ndaj mësimdhënësve , në të cilin morën pjesë 1.300 punonjës të shkollës të bërë nga Sindikata e Arsimit të Malit të
Zi përfundoi me rezultate shqetësuese.
Përafërsisht
një e katërta e mësimdhënësve nuk ndjehen të sigurt në vendin e tyre të
punës
Duke i prezantuar rezultatet e
sondazhit të Ministrisë së Arsimit
të Malit të Zi psikologia Zorica
Miniq nga Qendra e Provimeve të Malit të , theksoi se pothuajse një e katërta e
mësimdhënësve nuk ndjehen të sigurt në vendin e tyre të punës dhe ndjenja e
sigurisë është më e vogël sa më i madh të jetë numri i shkollave. “Kur bëhet
fjalë për dhunën nga ana e menaxhmentit të institucionit, mësimdhënësve u kërkohet që të kryejnë detyra që nuk janë në
përshkrimin e tyre të punës. Disa nga llojet e dhunës që ushtron administrata
ndaj mësuesve janë bërtitja, ngritja e zërit, kërkesa për rritjen e notave,
gënjeshtra, të cilat të gjitha njihen nga rreth një e treta e punonjësve të
anketuar”, theksoi Miniq. Përafërsisht një e katërta e mësuesve që morën pjesë
në hulumtim përjetuan frikësim dhe mohim të të drejtave të garantuara nga
administrata. “Pothuajse çdo i pesti i anketuar ka përjetuar tallje, poshtërim,
kërcënime për humbje të punës, ngacmime me mesazhe dhe të ngjashme. Forma më e
shpeshtë e dhunës e përjetuar nga
mësimdhënësit nga administrata –
kërkesa për kryerjen e detyrave që nuk janë në përshkrimin e tyre të punës,
është më e ekspozuara ndaj punonjësve në shkollat ??e mesme dhe
në krye të kësaj janë bashkëpunëtorët profesionalë dhe personeli jomësimdhënës.
“, tha Miniq.
Në shkolla të mesme e gjimnaze presioni më i madh
vjen nga drejtuesit
Ndërhyrje të papërshtatshme në punë, si presioni gjatë vlerësimit, është
përjetuar herë pas here/shpesh nga 14.8 përqind e mësuesve dhe rrallë nga 20.5
përqind. Drejtuesit e shkollave të
mesme dhe gjimnazeve, siç ka treguar edhe hulumtimi, këtë lloj dhune e shfaqin
ndaj punonjësve të tyre më shpesh sesa drejtuesit e tjerë në arsim. Toni ngrihet rrallë në
institucionet parashkollore. Në shkollat ??më të mëdha,
rreth 40 për qind e të anketuarve kishin përvojën e presionit të administratës
për të rritur notën. Kjo lloj dhune është më e zakonshme në shkollat ??e mesme dhe pothuajse çdo punonjës tjetër e ka përjetuar atë.
Frikësimi dhe presioni për rritjen e notës
Në shkollat ??me mbi 500 nxënës ka dukshëm më shumë presion nga prindërit me synim
rritjen e notave. Më shumë se gjysma e mësuesve të anketuar kanë ndjerë këtë
lloj presioni. Presionet më të shpeshta për rritjen e notës ushtrohen nga
prindërit e shkollave fillore dhe të mesme. Ngritja e zërit, të bërtiturat dhe
frikësimi janë gjithashtu forma të dhunës nga prindërit që janë më të zakonshme
në shkollat ??e mëdha dhe fillore (rreth 30 përqind e mësuesve e kanë këtë përvojë).
Mësimdhënësit
të marrin statusin zyrtar
Kryetari i Sindikatës së Arsimit, Radomir Bozhoviq, ka paralajmëruar se në
periudhën e ardhshme do të kërkojnë që
punonjësit e arsimit të marrin statusin zyrtar derisa janë duke punuar në
institucion. Ata gjithashtu do të kërkojnë që prindërit të kenë sanksione më të
rrepta (financiare ose të tjera) në rast
se fëmija i tyre kryen një sulm fizik ndaj punonjësve të një institucioni
arsimor. Ata propozojnë, siç tha Bozhoviq, përshpejtimin e projektit me roje në
shkolla, si dhe përforcimin e bashkëpunimit me prindërit përmes shërbimeve
psikologjike dhe pedagogjike në kuadër të programit për parandalimin e dhunës.
Bozhoviq theksoi se gjendja aktuale në shkolla është e tillë që pedagogët dhe
psikologët janë të stërngarkuar me punë që i largon nga fëmijët, gjegjësisht u
janë ngarkuar detyra, për shkak të të cilave ata kanë gjithnjë e më pak kohë
për t'u marrë me fëmijët dhe me parandalimin.
Shmangia e situatave të papërshtatshme
Sindikata do të kërkojë rritjen e
numrit të bashkëpunëtorëve profesionalë në shkolla, si dhe forcimin e bashkëpunimit me qendrat për punë
sociale, me qëllim të reduktimit të dhunës ndaj mësuesve në shkolla. “Ne
gjithashtu do të kërkojmë që presioni i
administratës, prindërve dhe nxënësve ndaj mësimdhënësve në lidhje me vlerësimin të trajtohet si formë
e dhunës ndaj mësimdhënësve ”, tha Bozhoviq. Ai u shpreh se ka keqpërdorime të shpeshta në seancat e
këshillave të dikastereve, në të cilat marrin pjesë anëtarë të administratave,
edhe pse nuk duhet. Janë pikërisht këto situata kur u bëhet presion kolegëve
për të dhënë një vlerësim më të lartë. Si një nga shembujt ai ka thënë se në
një shkollë në Podgoricë, e kështu është, pohoi
ai, në të tjerat, në dhjetë vjet, asnjë fëmijë nuk ka përsëritur klasën.
Bozhoviq nënvizoi se sindikata propozon
të vendosen protokolle që do të përcaktojnë mënyrën se si prindërit mund të
komunikojnë me mësimdhënësit, në mënyrë që të shmangen situatat e
papërshtatshme. Ata sugjerojnë që në faqet e shkollave të publikohen kriteret
dhe protokollet për çdo lëndë dhe klasë për vlerësimin e nxënësve, si dhe të
bëhen protokolle të qarta të veprimeve në institucione për rastet e dhunës ndaj
mësuesve. Ata do të kërkojnë krijimin e
një programi të mbështetjes psikologjike për mësuesit në mënyrë që të
reduktohen efektet e stresit.
Rasti i sulmit
të dhunshëm të mësimdhënësit në Ulqin
Dhuna ndaj
mësimdhënësve për fat të keq është e
pranishme edhe në shkollat me mësim në gjuhën shqipe. Në tetor të vitit 2015 mësimdhënësi i
matematikës ( S.K) është dhunuar në korridorin
e Shkollës Fillore “ Boshko Strugar” në Ulqin nga një prind ( C.D) për
shkak se nuk ishte i kënaqur me
notën e fëmijës së vet. Kjo ngjarje e shëmtuar ndaj, siç pohojnë punonjësit e shkollave
të këtij qyteti, njërit ndër
mësimdhënësit më të përkushtuar në profesion dhe njëheri edhe ndër më korrektit. Rezultatet nga hulumtimi i fundit të Sindikatës së
Arsimit tregon qartë se sa shkolla
është ekspozuar ndaj fyerjeve, mallkimeve, kërcënimeve dhe llojeve tjera
të dhunës në dekadën e fundit.
Të eliminohet
atmosfera e frikës në shkolla
Psikologët vlerësojnë se dhuna ndaj
mësimdhënësve është pasojë e rrënimit të
vlerave dhe mungesës së komunikimit. Sipas tyre
dhuna ndikon jo vetëm në jetën e viktimës, por edhe në të gjithë
sistemin arsimor – mësimdhënësit nuk
mund të mbajnë ligjërata cilësore, ndërsa
nxënësit i respektojnë ata gjithnjë e më pak. Mësimdhënësit kërcënohen
në klasë, shahen në internet. Jeta e përditshme e disa edukatorëve në Mal të Zi
është shpesh e pakëndshme. Kjo
situatë e ushtrimit të dhunës fizike apo verbale ndaj mësimdhënësve, sikurse edhe e dhunës mes nxënësve do të duhej të jetë ndër prioritetet e punës të institucioneve arsimore. Rezultatet më të mira mund të arrihen nëse
shkolla nxit një atmosferë respekti, mirëkuptimi dhe tolerance të cilën
mësuesit, arsimtarët dhe profesorët, e
më pas i gjithë sistemi shkollor, duhet ta krijojnë dhe të punojnë që në
fillim. Vetëm në një shkollë ku ka një atmosferë të këndshme, ku të gjithë
aktorët mbrohen dhe respektohen, ku problemet zgjidhen me metoda jo të
dhunshme, mund të mësohet jo dhuna.