| E diele, 07.08.2022, 06:21 PM |
NGJALLJA E DOSJES SË VDEKUR
Nga
fletoreja "Shënimet..."
Nga
Sadik Bejko
Në
kohën e komunizmit..
Në
kohën e komunizmit pranë çdo ndërrmarrjeje ishte zyra e kuadrit. Mbyllur shpesh
me ca zgara hekuri. Me brava të ndryshkura që kërcisnim.
Pas
tyre.. dera. Më tej ishin raftet...dosjet.
Me kartona kafe...tutkall..spango .. me sekrete.
Çdo
punonjës ndërmarrjeje, veç librezës së punës kishte aty
"karakteristikën". Kjo më shumë ishte politike sesa profesionale.
Dikush e kishte të shkruar që në kapak: armik, kulak, i dyshimtë, burgaxhi...
Dhe
vetë zyrtarët pas këtyre dyerve të ndryshkura vinin si të muzgur, të mykur.
Kur
më çuan ushtar në brigadë pune, në Kongrazhd, Burrel, më del para një
ushtar me sy të butë vajze.
Mësues...
më thotë, ju këtu? Kaq u desh...gjithë ushtarët e repartit më thirrën mësues.
Isha pesë vjeç më i madh se secili syresh. Ushtar i vonuar.
Mësues...më
drejtohet, ish nxënësi. Ky është repart
për të dënuarit, për ata si unë me "biografi". Ti je me shkollë,
shkruan në gazeta. Nuk është vend për ty. Ai atje është filiz nga gjaku i
Mustafa Krujës. Ai simpatiku është djali
i të pushkatuarit Teme Sejko, tjetri, i armikut Bedri Spahiu.
Ne
i biemë kazmës.. nuk bëhet ushtri këtu.
Në
mbrëmje, në natë..një nga ata djemtë e armiqve më çoi pranë një zjarri. Mori bishtin e lopatës e futi në flakë.
Profesor...mirëse
erdhe midis nesh.
Nesër
do t'i biesh kazmës. Këto duar kalemi duhet të argasen.
E
fuste bishtin e lopatës në flakë, unë e prekja e shtrëngoja fort sa më digjte.
Pëllëmbët e mia u trashën, lëkura u bë si guall breshke i fortë.
Nesër,
kur të marrësh kazmën, nuk do të plasë gjaku nga këto duar, më tha
"armiku".
Shkova
në zyrën e Kuadrit në Korpusin e Burrelit dhe "kërkova llogari": pse
jam ushtar në Brigadën e Punës? Ju e dini që kam arsim të lartë...pas
Institutit të Lartë Dyvjeçar kam dhënë provime...sa gati po e marr diplomën e U
T. Kam qenë drejtor shkolle. Shkruaj në gazeta.
Çfarë kam bërë që jam këtu?
Ai
u tregua i duruar. Unë ushtar, ai oficer.. nuk e kishte për detyrë të më
përgjigjej. Por... kisha gjithë atë arsim, mbase më shumë sesa ai. Dhe përtej
asaj kamares me zgara hekuri u hap një sirtar.
Syzat
atij iu ngatërruan në duar. Shfletoi letrat. Më tha: nuk ke gjë nga familja
jote... e ke nga rrethi yt miqësor.
Kam
studiuar me bursë shteti .
Nuk
më ka penguar rrethi miqësor. Deri tani. Tani këtu në krah kam ushtarë që ç'të
them... njerëz që thirren armiq me ....
Ti,
bëj detyrën. Nuk ke gjë me ata.
Detyrën
nuk e bëj veç.
Ha
në një mencë, fle në një kapanon; kazmë
unë, kazmë ata...
Ty
të di partia cili je dhe ata i di partia. Bëj detyrën.
Ama
llafe, ama përgjigje...
Ai
e mbylli kamaren prej hekuri. Ishte veç një nëpunës kuadri, rojtar i kopesë së
dosjeve.
1967
në Burrel e fillova me kazmë, si punëtor në bujqësi dhe ... erdhi vjeshta e
vitit
1968. Dalja nga Traktati i Varshavës.
Alarm shtetëror. Tirana në Sauk nxori nga dheu ca shtrate ...që thuhej se janë
raketa gati për shkrepje. Gatishmëri nr. 1.
Nga
Fushë Studeni i Librazhdit, nga mbjellës e shkulës patatesh (patatja, sipas
parrullave në ato vite ishte "dhe bukë dhe gjellë) më transferojnë në
Porto Romano, në Durrës. Aty një top fushor duhet të mbronte nga armiku
hapësirën detare para tij.
Si
më i shkolluari më bënë topollogaritës...
Çdo
mëngjes e nxirrnim topin në bregun e detit. Bënim gjysëm ore stërvitjen sesi do
të qëllonim armikun (që nuk erdhi) dhe e fusnim topin në një bunker aty pranë.
Pastaj..barsaleta...ndeshje duarsh.. vra kohën si të mundesh.
Vulgaritete...ushtarë.
Në
librezën ushtarake u shkrua: artilier, numëror topi. Pra u gradova. Mbaja
karabinë. Jo kazmë. Në stërvitjet e qitjes me armë dilja snaiper. Merrja
dy...dhe tre tabela... Rroftë dalja nga Traktati i Varshavës. Rroooftë!
U
ktheva prapë arsimtar. Si qysh... nuk e di seç dreq shkarravitej në atë dosjen
time.
Po
vallë ishin një apo dhe më shumë dosje?
Kur
as ai shefi i madh i kuadrit të Korpusit të madh ushtarak të Burrelit nuk dinte
të më japë përgjigje dhe se ai i fshiu e i stërfshiu për të tretën herë syzet e
tij me skelet të zi, ç mund të them unë?
E
kisha harruar "punën" e dosjes. Edhe atë që kisha qënë ushtar... rob
pune.
Më
thërresin në zyrën e kuadrit të rrethit Berat. Ky burri i Kuadrit ishte i gjatë
dhe i kujdesshëm sikur kish lindur të mbartëte e të sillte vezë. Sy të butë,
por të vëmendshëm prej avokati që e di ku merr fund fjalia e ku duhet vënë
pika. Zyra ishte po aq e zymtë, me ndryshk si në Korpusin e Burrelit.
Nëpunësi
ishte profesionist i hollë dhe, në këtë rast, i prirur për mirë.
Më
thotë se duhet të bësh disa plotësime në dosjen tënde të Kuadrit.
Pse?
Për
ty ka lajme se mund të marrësh një punë më të mirë. Një transferim ....
Isha
mësues në një shkollë të mesme në qytetin Berat. Diçka dija për këtë ..lart..
Po? Ç' më duhej më shumë?
Fillova
që të mendoj të këqijat në biografi...(hija.. e atij oficerit të Burrelit).
Duhet t'i shkruash me shkrimin tënd. Një letër, i thashë... Dhe atyre
"rrethit miqësor", atyre jashtë shtëpisë, ua nxiva, ua ntrasha
ngjyrat për keq. Sikur ta parandieja. "Hipja" për në të
përpjetë...mund të mos dilte për mirë. (...fantazma e pafajme, sikur të më
kërkonte ndjesë, e atij oficerit të kuadrit në Korpusin ushtarak të Burrelit).
Ndërkohë,
ky burri me pamje avokati i Beratit, më tha... mos, më urtë...mos e ntrash të
keqen. Aq sa e ke. Tani më thuaj, me
shkrim, të mirat për familjen...dhe a ke komunistë në rrethin miqësor...sado
larg... shkruaji të gjitha.
Ishte
vërtet një shef kuadri flori. Nuk pashë më të tillë.
Historia
me dosje vazhdon.
1974.
Jam te dera e Zyrës së Kuadrit të Rrethit Tepelenë.
E
pyes: ku është dosja ime?
Ti
nuk je kuadro. Nuk ke dosje.
Në
librezë e kam të shkruar "Transferohesh në Tepelenë". Ti nga Radio
Tirana nuk mund të transferohesh punëtor nëntoke në Tepelenë. Nga Radioja
qendër mund të transferohesh në Radio lokale si te Gjirokastra a në çdo radio
tjetër. Nuk ka asnjë shkresë përcjellëse për dosjen tënde këtu. Edhe nëse është
tek ne, si e bllokuar, ajo nuk ekziston.
Të
lutem, pse kështu?
...se
ti nuk ka ndëshkim as ligjor, as administriv, vendim mbi të cilin lëvizin
shkresat...
Ku
të kërkoj shpjegim. Ngriti supet . Por
kur më ktheu shpatullat, më bëri shenjë me dorë nga Komiteti i Partisë.
Komiteti i Partisë?
Ndëshkimi
im ishte jo ligjor, as administrativ...por ....i verbër...politik.
Kur
në Berat më thanë do shkosh ushtar, pa më thënë se ku shkoja, ma kishin futur.
Nuk shkova ushtar, po punëtor krahu në bujqësi
Dhe
tani më transferojnë ...në fund të dheut. Dhe psenë nuk ma thonë. Por ... Në
çdo rast fajin e kisha unë mbi supe.
Gusht
1979.
Te
dera e Kuadrit Tepelenë. Erdhe për dosjen? Dosja jote është e vdekur. Edhe mund
ta bëjmë hi.
I
tregova librezën...ika nga miniera. Të uroj, më tha. Po sa mund të ngjallet i
vdekuri nga varri, aq mund të ngjallet një dosje e vdekur.
Ngjallja
e Dosjes.
Miqtë
e mi të mëdhenj që më nxorën nga nëntoka u kujdesën të më emërojnë në arsim.
Ishte
vullneti i mirë dhe i ca njerëzve në krye të institucioneve në Gjirokastër që
në një mënyrë alla shqiptarçe më emëruan në punë. Këtu hyri në funksionim fjala
e dhënë. Këta të Gjirokastrës u dhanë fjalën miqve të mi në Tiranë dhe me kokën
e tyre më futën në punë si arsimtar, si kuadër pa dosje.
Dosjen
e kishte marrë peng Tepelena dhe nuk e lëshonte. Se ajo dosje ishte hedhur në hon, si një gur
në pus... dhe kur i marri hedh gurin në pus, 40 të mençur nuk e nxjerrin dot.
Sekretari
i parë i Tepelenës nuk e lëshonte dosjen pa vendim, pa shkresë.
Unë
nuk e dija seç luhej pas meje. Që jam në punë si fantazmë...jo i emëruar
zyrtarisht. Kufomë e gjallë, do të thoshte Tolstoi.
Mbasi
u shporr nga Sekretar i Parë i Tepelenës, shoku
A. P., u hap rruga e ngjalljes së dosjes. Sipas kodit të fjalës së
dhënë. Me që me shkresa dosja e vdekur nuk lëviste, atë dikush një i gjallë ,
mund ta fuste nën sqetull dhe nga një zyrë kuadri në Tepelenë ku kishte fjetur,
të zgjohej e të merrte frymë në zyrën e Kuadrit në Gjirokastër. Dhe kështu u
bë. MË 1980 një nëpunës gjirokastrit e mori tinëz nga Tepelena e solli në
Gjirokastër. ATËHERË U regjistrova zyrtsrisht si kuadër.
Deri
atëherë kisha qenë si në atë baladën:
shkon
një i vdekur mbi kalë ... kush është i vdekur e kush i gjallë.
Pa
atë dosje zyrtarisht nuk mund të isha gjallë.
Këtë
ngjallje ringjallje ma thanë mbas viteve 1990.
Po
vallë vetëm atë dosje ?dryshkura që kërcisnim.
Pas
tyre.. dera. Më tej ishin raftet...dosjet.
Me kartona kafe...tutkall..spango .. me sekrete.
Çdo
punonjës ndërmarrjeje, veç librezës së punës kishte aty
"karakteristikën". Kjo më shumë ishte politike sesa profesionale.
Dikush e kishte të shkruar që në kapak: armik, kulak, i dyshimtë, burgaxhi...
Dhe
vetë zyrtarët pas këtyre dyerve të ndryshkura vinin si të muzgur, të mykur.
Kur
më çuan ushtar në brigadë pune, në Kongrazhd, Burrel, më del para një
ushtar me sy të butë vajze.
Mësues...
më thotë, ju këtu? Kaq u desh...gjithë ushtarët e repartit më thirrën mësues.
Isha pesë vjeç më i madh se secili syresh. Ushtar i vonuar.
Mësues...më
drejtohet, ish nxënësi. Ky është repart
për të dënuarit, për ata si unë me "biografi". Ti je me shlollë,
shkruan në gazeta. Nuk është vend për ty. Ai atje është filiz nga gjaku i
Mustafa Krujës. Ai simpatiku është djali
i të pushkatuarit Teme Sejko, tjetri, i armikut Bedri Spahiu.
Ne
i biemë kazmës.. nuk bëhet ushtri këtu.
Në
mbrëmje, në natë..një nga ata djemtë e armiqve më çoi pranë një zjarri. Mori bishtin e lopatës e futi në flakë.
Profesor...mirëse
erdhe midis nesh.
Nesër
do t'i biesh kazmës. Këto duar kalemi duhet të argasen.
E
fuste bishtin e lopatës në flakë, unë e prekja e shtrëngoja fort sa më digjte.
Pëllëmbët e mia u trashën, lëkura u bë si guall breshke i fortë.
Nesër,
kur të marrësh kazmën, nuk do të plasë gjaku nga këto duar, më tha
"armiku".
Shkova
në zyrën e Kuadrit në Korpusin e Burrelit dhe "kërkova llogari": pse
jam ushtar në Brigadën e Punës. Ju e dini që kam arsim të lartë...pas
Institutit të Lartë Dyvjeçar kam dhënë provime...sa gati po e marr diplomën e U
T. Kam qenë drejtor shkolle. Shkruaj në gazeta.
Çfarë kam bërë që jam këtu?
Ai
u tregua i duruar. Unë ushtar, ai oficer.. nuk e kishte për detyrë të më
përgjigjej. Por... kisha gjithë atë arsim, mbase më shumë sesa ai. Dhe përtej
asaj kamares me zgara hekuri u hap një sirtar.
Syzat
atij iu ngatërruan në duar. Shfletoi letrat. Më tha: nuk ke gjë nga familja
jote... e ke nga rrethi yt miqësor.
Kam
studiuar me bursë shteti .
Nuk
më ka penguar rrethi miqësor. Deri tani. Tani këtu në krah kam ushtarë që ç'të
them... njerëz që thirren armiq me ....
Ti,
bëj detyrën. Nuk ke gjë me ata.
Detyrën
nuk e bëj veç.
Ha
në një mencë, fle në një kapanon; kazmë
unë, kazmë ata...
Ty
të di partia cili je dhe ata i di partia. Bëj detyrën.
Ama
llafe, ama përgjigje...
Ai
e mbylli kamaren prej hekuri. Ishte veç një nëpunës kuadri, rojtar i kopesë së
dosjeve.
1967
në Burrel e fillova me kazmë, si punëtor në bujqësi dhe ... erdhi
viti
1968. Dalja nga Traktati i Varshavës.
Alarm shtetëror. Tirana në Sauk nxori nga dheu ca shtrate ...që thuhej se janë
raketa gati për shkrepje. Gatishmëri nr. 1.
Nga
Fushë Studeni i Librazhdit, nga mbjellës e shkulës patatesh (patatja, sipas
parrullave në ato vite ishte "dhe bukë dhe gjellë) më transferojnë në
Porto Romano në Durrës. Aty një top fushor duhet të mbronte nga armiku
hapësirën detare para tij.
Si
më i shkolluari më bënë topollogaritës...
Çdo
mëngjes e nxirrnim topin në bregun e detit. Bënim gjysëm ore stërvitjen sesi do
të qëllonim armikun (që nuk erdhi) dhe e fusnim topin në një bunker aty pranë.
Pastaj..barsaleta...ndeshje duarsh.. vra kohën si të mundesh.
Vulgaritete...ushtarë.
Në
librezën ushtarake u shkrua: artilier, numëror topi. Pra u gradova. Mbaja
karabinë. Jo kazmë. Në stërvitjet e qitjes me armë dilja snaiper. Merrja
dy...dhe tre tabela... Rroftë dalja nga Traktati i Varshavës. Rroooftë!
U
ktheva prapë arsimtar. Si qysh... nuk e di seç dreq shkarravitej në atë dosjen
time.
Po
vallë ishin një apo dhe më shumë dosje? Kur as ai shefi i madh i kuadrit të
Korpusit të madh ushtarak të Burrelit nuk dinte të më japë përgjigje dhe sepse
i fshiu e i stërfshiu për të tretën herë syzet e tij me skelet të zi?
E
kisha harruar "punën" e dosjes. Edhe atë që kisha qënë ushtar... rob
pune.
Më
thërresin në zyrën e kuadrit të rrethit Berat. Ky burri i Kuadrit ishte i gjatë
dhe i kujdesshëm sikur kish lindur të mbartëte e të sillte vezë. Sy të butë,
por të vëmendshëm prej avokati që e di ku merr fund fjalia e ku duhet vënë
pika. Zyra ishte po aq e zymtë, me ndryshk si në Korpusin e Burrelit.
Nëpunësi
ishte profesionist i hollë dhe, në këtë rast, i prirur për mirë.
Më
thotë se duhet të bësh disa plotësime në dosjen tënde të Kuadrit.
Pse?
Për
ty ka lajme se mund të marrësh një punë më të mirë. Një transferim ....
Isha
mësues në mjë shkollë të mesme në qytetin Berat. Diçka dija për këtë ..lart..
Po? Ç' më duhej më shumë?
Fillova
që të mendoj të këqijat në biografi...(hija.. e atij oficerit të Burrelit).
Duhet t'i shkruash me shkrimin tënd. Një letër, i thashë... Dhe atyre
"rrethit miqësor", atyre jashtë shtëpisë, ua nxiva, ua ntrasha
ngjyrat për keq. Sikur ta parandieja. "Hipja" për në të
përpjetë...mund të mos dilte për mirë. (...fantazma e pafajme, sikur të më
kërkonte ndjesë, e atij oficerit të kuadrit në Korpusin ushtarak të Burrelit).
Ndërkohë,
ky burri me pamje avokati i Beratit, më tha... mos, më urtë...mos e ntrash të
keqen. Aq sa e ke. Tani më thuaj, me
shkrim, të mirat për familjen...dhe a ke komunistë në rrethin miqësor...sado
larg... shkruaji të gjitha.
Ishte
vërtet një shef kuadri flori. Nuk pashë më të tillë.
Historia
ne dosje vazhdon.
1974.
Jam te dera e Zyrës së Kuadrit të Rrethit Tepelenë.
E
pyes: ku është dosja ime?
Ti
nuk je kuadro. Nuk ke dosje.
Në
librezë e kam të shkruar "Transferohesh në Tepelenë". Ti nga Radio
Tirana nuk mund të transferohesh punëtor nëntoke në Tepelenë. Nga Radioja
qendër mund të transferohesh në Radio lokale si te Gjirokastra a në çdo radio
tjetër. Nuk ka asnjë shkresë përcjellëse për dosjen tënde këtu. Edhe nëse është
tek ne, si e bllokuar, ajo nuk ekziston.
Të
lutem, pse kështu?
...se
ti nuk ka ndëshkim as ligjor, as administriv, vendim mbi të cilin lëvizin
shkresat...
Ku
të kërkoj shpjegim. Ngriti supet . Por
kur më ktheu shpatullat, më bëri shenjë me dorë nga Komiteti i Partisë.
Komiteti i Partisë?
Ndëshkimi
im ishte ko ligjor, i verbër...politik.
Kur
në Berat më thanë do shkosh ushtar, pa më thënë se ku shkoja, ma kishin futur.
Nuk shkova ushtar, po punëtor krahu në bujqësi
Dhe
tani më transferojnë ...në fund të dheut. Dhe psenë nuk ma thonë. Por ... Në
çdo rast fajin e kisha unë mbi supe.
Gusht
1979.
Te
dera e Kuadrit Tepelenë. Erdhe për dosjen? Dosja jote është e vdekur. Edhe mund
ta bëjmë hi.
I
tregova librezën...ika nga miniera. Të uroj, më tha. Po sa mund të ngjallet i
vdekuri nga varri, aq mund të ngjallet një dosje e vdekur.
Ngjallja
e Dosjes.
Miqtë
e mi të mëdhenj që më nxorën nga nëntoka u kujdesën të më emërojnë në arsim.
Ishte
vullneti i mirë dhe i ca njerëzve në krye të institucioneve në Gjirokastër që
në një mënyrë alla shqiptarçe më emëruan në punë. Këtu hyri në funksionim fjala
e dhënë. Këta të Gjirokastrës u dhanë fjalën miqve të mi në Tiranë dhe me kokën
e tyre më futën në punë si arsimtar, si kuadër pa dosje.
Dosjen
e kishte marrë peng Tepelena dhe nuk e lëshonte. Se ajo dosje ishte hedhur në hon, si një gur
në pus... dhe kur i marri hedh gurin në pus, 40 të mençur nuk e nxjerrin dot.
Sekretari
i parë i Tepelenës nuk e lëshonte dosjen pa vendim, pa shkresë.
Unë
nuk e dija seç luhej pas meje. Që jam në punë si fantazmë...jo i emëruar
zyrtarisht. Kufomë e gjallë, do të thoshte Tolstoi.
Mbasi
u shporr nga Sekretar i Parë i Tepelenës, shoku
A. P., u hap rruga e ngjalljes së dosjes. Sipas kodit të fjalës së
dhënë. Me që me shkresa dosja e vdekur nuk lëviste atë dikush mund ta fuste nën
sqetull dhe nga një zyrë kuadri në Tepelenë ku kishte fjetur, të zgjohej e të
merrte frymë në zyrën e Kuadrit në Gjirokastër. Dhe kështu u bë. MË 1980 një
nëpunës gjirokastrit e mori tinëz nga Tepelena e solli në Gjirokastër. ATËHERË
U regjistrova zyrtsrisht si kuadër.
Deri
atëherë kisha qenë si në atë baladën:
shkon
një i vdekur mbi kalë ... kush është i vdekur e kush i gjallë.
Pa
atë dosje zyrtarisht nuk mund të isha gjallë.
Këtë
ngjallje ringjallje ma thanë mbas viteve 1990.
Po
vallë vetëm atë dosje ?NGJALLJA E DOSJES SË VDEKUR
Në
kohën e komunizmit pranë çdo ndërrmarrjeje ishte zyra e kuadrit. Mbyllur shpesh
me ca zgara hekuri. Me brava të ndryshkura që kërcisnim.
Pas
tyre.. dera. Më tej ishin raftet...dosjet.
Me kartona kafe...tutkall..spango .. me sekrete.
Çdo
punonjës ndërmarrjeje, veç librezës së punës kishte aty
"karakteristikën". Kjo më shumë ishte politike sesa profesionale.
Dikush e kishte të shkruar që në kapak: armik, kulak, i dyshimtë, burgaxhi...
Dhe
vetë zyrtarët pas këtyre dyerve të ndryshkura vinin si të muzgur, të mykur.
Kur
më çuan ushtar në brigadë pune, në Kongrazhd, Burrel, më del para një
ushtar me sy të butë vajze.
Mësues...
më thotë, ju këtu? Kaq u desh...gjithë ushtarët e repartit më thirrën mësues.
Isha pesë vjeç më i madh se secili syresh. Ushtar i vonuar.
Mësues...më
drejtohet, ish nxënësi. Ky është repart
për të dënuarit, për ata si unë me "biografi". Ti je me shlollë,
shkruan në gazeta. Nuk është vend për ty. Ai atje është filiz nga gjaku i
Mustafa Krujës. Ai simpatiku është djali
i të pushkatuarit Teme Sejko, tjetri, i armikut Bedri Spahiu.
Ne
i biemë kazmës.. nuk bëhet ushtri këtu.
Në
mbrëmje, në natë..një nga ata djemtë e armiqve më çoi pranë një zjarri. Mori bishtin e lopatës e futi në flakë.
Profesor...mirëse
erdhe midis nesh.
Nesër
do t'i biesh kazmës. Këto duar kalemi duhet të argasen.
E
fuste bishtin e lopatës në flakë, unë e prekja e shtrëngoja fort sa më digjte.
Pëllëmbët e mia u trashën, lëkura u bë si guall breshke i fortë.
Nesër,
kur të marrësh kazmën, nuk do të plasë gjaku nga këto duar, më tha
"armiku".
Shkova
në zyrën e Kuadrit në Korpusin e Burrelit dhe "kërkova llogari": pse
jam ushtar në Brigadën e Punës. Ju e dini që kam arsim të lartë...pas
Institutit të Lartë Dyvjeçar kam dhënë provime...sa gati po e marr diplomën e U
T. Kam qenë drejtor shkolle. Shkruaj në gazeta.
Çfarë kam bërë që jam këtu?
Ai
u tregua i duruar. Unë ushtar, ai oficer.. nuk e kishte për detyrë të më
përgjigjej. Por... kisha gjithë atë arsim, mbase më shumë sesa ai. Dhe përtej
asaj kamares me zgara hekuri u hap një sirtar.
Syzat
atij iu ngatërruan në duar. Shfletoi letrat. Më tha: nuk ke gjë nga familja
jote... e ke nga rrethi yt miqësor.
Kam
studiuar me bursë shteti .
Nuk
më ka penguar rrethi miqësor. Deri tani. Tani këtu në krah kam ushtarë që ç'të
them... njerëz që thirren armiq me ....
Ti,
bëj detyrën. Nuk ke gjë me ata.
Detyrën
nuk e bëj veç.
Ha
në një mencë, fle në një kapanon; kazmë
unë, kazmë ata...
Ty
të di partia cili je dhe ata i di partia. Bëj detyrën.
Ama
llafe, ama përgjigje...
Ai
e mbylli kamaren prej hekuri. Ishte veç një nëpunës kuadri, rojtar i kopesë së
dosjeve.
1967
në Burrel e fillova me kazmë, si punëtor në bujqësi dhe ... erdhi
viti
1968. Dalja nga Traktati i Varshavës.
Alarm shtetëror. Tirana në Sauk nxori nga dheu ca shtrate ...që thuhej se janë
raketa gati për shkrepje. Gatishmëri nr. 1.
Nga
Fushë Studeni i Librazhdit, nga mbjellës e shkulës patatesh (patatja, sipas
parrullave në ato vite ishte "dhe bukë dhe gjellë) më transferojnë në
Porto Romano në Durrës. Aty një top fushor duhet të mbronte nga armiku
hapësirën detare para tij.
Si
më i shkolluari më bënë topollogaritës...
Çdo
mëngjes e nxirrnim topin në bregun e detit. Bënim gjysëm ore stërvitjen sesi do
të qëllonim armikun (që nuk erdhi) dhe e fusnim topin në një bunker aty pranë.
Pastaj..barsaleta...ndeshje duarsh.. vra kohën si të mundesh.
Vulgaritete...ushtarë.
Në
librezën ushtarake u shkrua: artilier, numëror topi. Pra u gradova. Mbaja
karabinë. Jo kazmë. Në stërvitjet e qitjes me armë dilja snaiper. Merrja
dy...dhe tre tabela... Rroftë dalja nga Traktati i Varshavës. Rroooftë!
U
ktheva prapë arsimtar. Si qysh... nuk e di seç dreq shkarravitej në atë dosjen
time.
Po
vallë ishin një apo dhe më shumë dosje? Kur as ai shefi i madh i kuadrit të
Korpusit të madh ushtarak të Burrelit nuk dinte të më japë përgjigje dhe sepse
i fshiu e i stërfshiu për të tretën herë syzet e tij me skelet të zi?
E
kisha harruar "punën" e dosjes. Edhe atë që kisha qënë ushtar... rob
pune.
Më
thërresin në zyrën e kuadrit të rrethit Berat. Ky burri i Kuadrit ishte i gjatë
dhe i kujdesshëm sikur kish lindur të mbartëte e të sillte vezë. Sy të butë,
por të vëmendshëm prej avokati që e di ku merr fund fjalia e ku duhet vënë
pika. Zyra ishte po aq e zymtë, me ndryshk si në Korpusin e Burrelit.
Nëpunësi
ishte profesionist i hollë dhe, në këtë rast, i prirur për mirë.
Më
thotë se duhet të bësh disa plotësime në dosjen tënde të Kuadrit.
Pse?
Për
ty ka lajme se mund të marrësh një punë më të mirë. Një transferim ....
Isha
mësues në mjë shkollë të mesme në qytetin Berat. Diçka dija për këtë ..lart..
Po? Ç' më duhej më shumë?
Fillova
që të mendoj të këqijat në biografi...(hija.. e atij oficerit të Burrelit).
Duhet t'i shkruash me shkrimin tënd. Një letër, i thashë... Dhe atyre
"rrethit miqësor", atyre jashtë shtëpisë, ua nxiva, ua ntrasha
ngjyrat për keq. Sikur ta parandieja. "Hipja" për në të
përpjetë...mund të mos dilte për mirë. (...fantazma e pafajme, sikur të më
kërkonte ndjesë, e atij oficerit të kuadrit në Korpusin ushtarak të Burrelit).
Ndërkohë,
ky burri me pamje avokati i Beratit, më tha... mos, më urtë...mos e ntrash të
keqen. Aq sa e ke. Tani më thuaj, me
shkrim, të mirat për familjen...dhe a ke komunistë në rrethin miqësor...sado
larg... shkruaji të gjitha.
Ishte
vërtet një shef kuadri flori. Nuk pashë më të tillë.
Historia
ne dosje vazhdon.
1974.
Jam te dera e Zyrës së Kuadrit të Rrethit Tepelenë.
E
pyes: ku është dosja ime?
Ti
nuk je kuadro. Nuk ke dosje.
Në
librezë e kam të shkruar "Transferohesh në Tepelenë". Ti nga Radio
Tirana nuk mund të transferohesh punëtor nëntoke në Tepelenë. Nga Radioja
qendër mund të transferohesh në Radio lokale si te Gjirokastra a në çdo radio
tjetër. Nuk ka asnjë shkresë përcjellëse për dosjen tënde këtu. Edhe nëse është
tek ne, si e bllokuar, ajo nuk ekziston.
Të
lutem, pse kështu?
...se
ti nuk ka ndëshkim as ligjor, as administriv, vendim mbi të cilin lëvizin
shkresat...
Ku
të kërkoj shpjegim. Ngriti supet . Por
kur më ktheu shpatullat, më bëri shenjë me dorë nga Komiteti i Partisë.
Komiteti i Partisë?
Ndëshkimi
im ishte ko ligjor, i verbër...politik.
Kur
në Berat më thanë do shkosh ushtar, pa më thënë se ku shkoja, ma kishin futur.
Nuk shkova ushtar, po punëtor krahu në bujqësi
Dhe
tani më transferojnë ...në fund të dheut. Dhe psenë nuk ma thonë. Por ... Në
çdo rast fajin e kisha unë mbi supe.
Gusht
1979.
Te
dera e Kuadrit Tepelenë. Erdhe për dosjen? Dosja jote është e vdekur. Edhe mund
ta bëjmë hi.
I
tregova librezën...ika nga miniera. Të uroj, më tha. Po sa mund të ngjallet i
vdekuri nga varri, aq mund të ngjallet një dosje e vdekur.
Ngjallja
e Dosjes.
Miqtë
e mi të mëdhenj që më nxorën nga nëntoka u kujdesën të më emërojnë në arsim.
Ishte
vullneti i mirë dhe i ca njerëzve në krye të institucioneve në Gjirokastër që
në një mënyrë alla shqiptarçe më emëruan në punë. Këtu hyri në funksionim fjala
e dhënë. Këta të Gjirokastrës u dhanë fjalën miqve të mi në Tiranë dhe me kokën
e tyre më futën në punë si arsimtar, si kuadër pa dosje.
Dosjen
e kishte marrë peng Tepelena dhe nuk e lëshonte. Se ajo dosje ishte hedhur në hon, si një gur
në pus... dhe kur i marri hedh gurin në pus, 40 të mençur nuk e nxjerrin dot.
Sekretari
i parë i Tepelenës nuk e lëshonte dosjen pa vendim, pa shkresë.
Unë
nuk e dija seç luhej pas meje. Që jam në punë si fantazmë...jo i emëruar
zyrtarisht. Kufomë e gjallë, do të thoshte Tolstoi.
Mbasi
u shporr nga Sekretar i Parë i Tepelenës, shoku
A. P., u hap rruga e ngjalljes së dosjes. Sipas kodit të fjalës së
dhënë. Me që me shkresa dosja e vdekur nuk lëviste atë dikush mund ta fuste nën
sqetull dhe nga një zyrë kuadri në Tepelenë ku kishte fjetur, të zgjohej e të
merrte frymë në zyrën e Kuadrit në Gjirokastër. Dhe kështu u bë. MË 1980 një
nëpunës gjirokastrit e mori tinëz nga Tepelena e solli në Gjirokastër. ATËHERË
U regjistrova zyrtsrisht si kuadër.
Deri
atëherë kisha qenë si në atë baladën:
shkon
një i vdekur mbi kalë ... kush është i vdekur e kush i gjallë.
Pa
atë dosje zyrtarisht nuk mund të isha gjallë.
Këtë
ngjallje ringjallje ma thanë mbas viteve 1990.
Po
vallë kisha vetëm atë dosje ?