Fadil Gazetari: Intervistë e pa përfunduar

Fadil Gazetari - TRASHEGEMIA  LETRARE NE MERGIM,

-Intervistë e pa përfunduar..

Mërgimtaret e letrave shqipe në Diaspore janë aktualisht ambasadorët e medias shqiptare, njëhkohësisht me krijmtarine e tyre letrare i bëjnë jehonë njohje Shqiperise, pa ndonje rrogë shtetërore diplomatike, vetëm me djersën me penen e botimet, nder popujt e botes , Atdheut te tyre.

-Nje nder ta eshte dhe publicisti shqiptaro-amerikan Luan Kalana, i cili sot jeton ne SHBA, nga nje familje intelektuale e patriote nga i Ati,  me origjine Vishocica Devoll, nga e Nena,  leskoviqar.

Ka emigruar me familje ne SHBA, qe prej vitit 1995, ne shtetin e Connecticut , tani ne shtetin e Florides.Ai ka lindur ne qytetin e Korces .Ritur e shkolluar ne Tirane , mesues ne Pogradec e ne Devoll..Ka kryer studimet e larta per Gjuhe-Letersi edhe specializimin per Filozofi ne Shqiperi, studjues bashkëpunetor i gjuhs shqipe dhe ka kryer kater vjet shkolle ne Amerikë,  për gjuhen angleze dhe kompjuter...

-Ka qënë Mesues i Gjuhes Shqipe dhe i Letersise per tre dekada në Shqiperi,  në rrethin e Pogradecit dhe në Devoll.Eshtë marrë dhe ka botuar,   studimin e Gjuhes Shqipe ne Decoll dhe përkthime, të cilat janë të përmbledhurra në veprat letrare.Krijimtaria e tij letrare është e pasur,  e parreshtur dhe e larmishme , prek të gjitha zhanret dhe gjinite e letersise,  edhe Novela , kryesisht në prozë, ajo alternon në hapësirë nga Amerika në Europë dhe në kohë, midis shekujve XX-XXI.

-Eshtë bashkautor në disa antologji poetike Kombëtare dhe Ndërkombetare dhe fitues i disa Konkurseve dhe cmimeve leteare .

.Disa nga librat e tij ndodhen në Biblotekën e Kongresit American, Washington DC.Aktualisht,  është shkronjës i Lidhjes te Artisteve dhe Shkrimtareve në Clearwater, Florida. Mban pseudonim "Shkronjësi Modest".E thërasin të gjithe , kolege ish nxënës studente, miq e shokë dhe Friends në Facebook,  me respekt ...Profesor…

Per sa më sipër , më konkretisht me gojen e tij, mundesuam këtë interviste moeste, sic e pranoi ai:

1--Si e konsideroni jeten e nje Mesuesi, profesori ne  profesin, edhe si krijues , prind dhe qytetar?

-Ne unison te tria, Njeri , pastaj prind edukator i femijeve dhe i nxenesvet por dhe si nje intelektual me obligim dhe perkushtim qyetear.

2-Keni   botuar libra , me poezi dhe proze, ne cilen prej tyre keni perjetuar kenaqesine e krijuesit ?

-Ne librar per vendlindjen per Devollin 1 dhe 2, nga Babai …dhe per Leskovikun nga Mamaja.

3-Ne cilat nga librat do ti riktheshit ti pasuronit ?

-Libri “PRELUD KRENARIE” , qe nga titulli do e ndtyshoja PRELUD SHQIPERISE e me pas do e pasuroja ne permbajtje dhe do e perfeksionaja ne cilesi

4-Sa e rendesishme ka qene vendlindja ne krijimtarine tuaj ?

-Si perkujdesja per nje bebemne nje famije .Aty lindi Muza ime letrare qe e riti pasioni im dhe profesioni i mesuesise si Mesues i Gjuhes Shqipe  dhe profesor Letersie.

5 -Ne librat e perkthyer nga anglishtja,  per “Mother Teressen dhe “Albanina -eagel of Land, “ Perse jeni kushtuar nga se jeni e frymezuar.”

-Te jesh ne mergim , malli per Atdheun eshte i pakarasuar , i dyfishte dhe i pa imagjinueshme per qytetaret vendas.Po kur je jashte ke mall dhe per guret e sokakut.Aq me shume qe vendi yne  Shqiperia pak njihet ne Amerike nga njeresit e thjeste dhe popoujt nga e gjithe Bota qe jetoje  e punojne ketu, Kjo me dha spunto te madhe qe te propogandoj Shqiperine ne Amerike , te plotesoj nje boshllek , ate qe duhet ta bejne  media, sidomos nepermjet figures te Nene Terezes qe e dine qe eshte indiane , dhe per Shqiperine qe nuk e njhin se ne cilin kontinent eshte?!

6-Cilin moment deshperues do te veconit qe shprehin dufin letrar tuaj ne krijimtari.?

-Qarte e kuptueshem -Se pari nuk mund te harohet viti i mbrapsht ‘97,  kur larguam nga Shqiperia permes plumbave,  “c’ishte ajo Lufte”??!!!

Dhe e dyta tejzagjatja e tranzicioni per 30 vjet ne demokraci te shoqeruar nga lufta per pusht e e klaneve dhe liderve dy partive, kur varferia , mjerimin ka arritur kulmi dhe pasuria e elites te politikanve , einvidene , eshte perrallore si dhe papunesia sidomos per brezin e ri i , cili po largohet nga vendi cdo dite, eshte nje plage e madhe , qe thellon emigrimin dhe e firaks kombin.

7-Cilin vend dhe kohe preferoni kur shkkruani”

-Muaza nga natyra,  kur jam jashte anaes liqeneve,  ne mengjeset e mbremjeve ne muzg , pra natyra e bukur e Florides gjelberim dhe gjithe viti behar. ..dhe pastaj nata,  per te shkruar direkt ne lop top.

8-Sa sakrifikoni per krijim tuaj letrar per te arritur suksesin?

-Po te pyes une , cilin sukses, per para apo per fame? As qe behet fjale per te dyja per to.Shkruaj per kenaqesi dhe per respekt te njerzve te thjeshte qe me ka rrethuar tere jeten me dashuri dhe ngrohtesi :-famijja , nxenesit,  shoqeriia si nje pjdestal i jetes time .Nuk dua fame dhe as para,  jo se jam i pasur , por dhe librat e mija i kam dhururuar,  shperndare falas , nuk kam shitiru asnje liber, qe bejjne mijra copje.Por kam ndjere e ndje kenaqesi (se ekm akoma per te shperndare) ne shkolla , bibloteka , shoqata ne Shqiperi dhe ne Amerike .

9 -C’eshte per ju Florida ku jetoni prej 20 vjetesh dhe tre dekada ne SHBA?

-Te jetosh ne Florida me familje , eshte nje privilegj .Pse , jo Florida eshte njesoj si 50 shtetet e tjera te USA, Por Florida ka vecanti Klimen , ngrohtesine (cdo dite te vitit )eshte vere,  behar , si vend trupikal.I kane thene nje shprehje popullore “Une  s’qava behare, jo te qaj babane “.No Komenet.Naryruaht ka dhe ato stuhite e theksuara, siHurikenet e Tornetdos , por nuk jane aq shume sa i zmadhon media , (per biznes)natyrisht jane normale dhe duan kudes per masa mbrojtese te parakoheshme , por nuk jane gogol , keshtu nai i kishin thene dhe neve para se te vininm ne Florida , dhe nuk na shtyheshin kembet per te ardhur , Por eshte fakt qe ne gadishullin ne shtetin e Florides jetojne afersisht 25 milion banore permanent dhe shto ketu dhe 10 milion “snwoberd” qe jetojne nga 6 muaj ketu si zogj shtegetare qe kane shtepi ketu kur eshte dimer ne Veri,  vijne ne Floria ne juge qe eshte Behar, shto edhe turistet, qe vetem ne Orlando , kryeqyteti Boteror i femijeve vijne rreth 6 milion turiste, e tejer.

10- Disa librat tuaj ndodhen ne invetarin e Biblotekes me te madhe Kombetare ne Amerike, ne ate te Kongresit Amerikan ne Washington DC, dhe ne gjuhen shpipe me nje perjashtim te madh, me pak reportor ne englisht”

-Po mes e veretete perkete kam dhe nje lertershkembim me presidentin e Biblotekes te seksioni te Lindjes,  ku me falenderon por dhe ka hapur portat per mireseardhje  e librave te tjere Mendoj se  eshte nje privilegj me shume per letesine tone kombetare se sa per mua , se shume pak autore shqiptare botimet tyre, librat e tyre jane pranuar ketu ne kete librari.Kjo u arrit nepermjet lidhjeve qe kam me lobiste amerikane , ku midis  te tjereve , do te vecoja mikun tim , shkrimatrin e degjuar dhe politikan i afrimuar Bob Graham, porof e Univeristetin te Miamit, tani ne pension,  ish 12 vhjt senator i USA nga shteti te Florides dh 8 vjet Governor , pra president i shtetit te Florides .Bashke me te , kemi promvuar librat tiona ne Biblotekat Amerikane , kam shume foto me te,

11 -Pak kohe me pare ju jeni njohur me shkrimtaren amerikane Carolyn Collett, dhe keni shkruar per librin e saj,  si libri me i mire i vitit 2021 -per women -gruan ne Amerike?

-Njohja me letraret Amerikane me shkrimatet dhe publicistet , eshte nje ure lidhese dhe nje pervoje per krijuesit lertare , aq me shume kur kontakton nga afer .Me kete autore , e prezantuan meikshat e saj , me mua si nje shkrimatar ne mejedsiat tona ketu ne Florida , dhe ajo erdhi direkt ne tavolinen time , me librin e saj ne dore dhe me buzeqeshaj  e saj karakteristike me tha se ..edhe Une jam shkrimtare -Urdhero Librin tim, , , kenaqesi dhe privilegj, si miq , simbol miqesie letarare por me gjere , me popullin amarikan si motra e vellezer.

12.-Thuhet se Libri, rendite mei mire ne e jeten tuaj ?

-Ketu i ke rene pikes , pyetje e mencur , si mjeshter qe jeni i intervistave.Libri , pa superletiva , eshte ushqim shpirteror i trurit dhei jetes te njeirut, Dhe kjo edukohet qe ne femini.Mes lodarave feminore qene feminine tona qe ishin te pakata , ishin dhe librat-lodra qe me refimet tyre ishin shume te dashura per ne , Une mbaj mend libra e para qe i kam lexuar dhe pa u mburur kam lexuar liba tej moshes feminore , por edheper te ritur ..Dhe keshtu libri u be miku im , por kur u rita ne rini, nderuam pozicionet nga lexonjes u bera shkronjes , po por pa e ndare lexime e librave, sa ku fillova Univeristetin ne degen e letersise,  kur na rekomadonin librat per te lexuar per ne seminare , une i kisha lexuar qe te gjithe aq sa ishin ne botimet shqiptare.Pasoni per leximi u shndrua ne pasion e talent per shkrimin, per krijimaterine letrare .

13-Ju jeni poet shkrimtar studjues, perkthyes, kujt i pershati me shume?!

-Mos haro jam publicist shqiptro -amerikan, keshtu njihem dhe nga mediat letare ne USA se ne Shqiperi pak njohim pasi ketu ne Amerike filloi serai e botimit te librave te mia.pra jam thjesht nje Shkronjes modest , me ket ememer e ve firmen e autorsise.Vec kesaj kam ndermare nje pozicion ne te gjere duke qene ne ideator , bashkeautor dhe reaaktor i 5 Antolgjive Poetike Kombetare ( edhe shkronjes i paratheniesjes se ryre) qe jane boruar nga Shoqata “Jehona Shqiptare “me drejtuese poeten Zamira Korance dhe presidente artitja e popullit Margarita Xhepa.Ne keto Anrologjine perfhsihen krijkemt ke temira e rreth 100 aitorevee nga Shqiperia dhe nga Diaspora me tematike te cakruar qe nga ajo , per Gj.K.Sjendeebeu , Isamail Qemailin , Dritero Agollin , per Shiqperine qe nuk e tundit termetet dhe tani per Bashkimin kombetarpa perfshire ketu dhe ne disa Anologji “Pegasi” dhe “Devolli Poetik”

14- Ju jeni velersuar maksimalisht  nga Klube letrare , Shoqatea, Revista , Webside letare , si shikoni ato?

-Asnjerhere per stoli e fame , por thejsht mirenjohje dhe respkt, me modestinje vleresim he nxitje per krijmatri cilesore .

15-Mund te na thoni dicka specifike apo intime se kujt i dedikoheni ne krijimtarine tuaj ?

-Po , pergjigjem shkurt , me sakte shkrimet dhe botimet e mija , jane bere publike , nuk ruajne apo fshehin ndonje sekret, sicdo autor apo shkrimtar ato jene te lidhur me jeten time , me gjurmet e lena dhe me me udhet e vizionit te se ardhmes , jane reale dhe jetesore.Ato jane te shkruara ne kohe e ne hapesire, i perkasin fund  dhe filim shekullit XX-XXI, pershkruhen ne dy kontinetet ne Europe , Shqiperi dhe ne Amerike , Florida, ne dy sistemet shoqerore ne ate te ashtuquajtur “socializem” dhe ne Demokraci , Shqiperi gjate tejzgjatjes se tranzicionit ne Shqiperi dhe kapitalizmit klasik ne Amerike, ku ne ombrellen e te cilave jane njerezit e thjeshte , ata qe djersiten qe rojne me djersen e ballit , keta jane dhe heronjte apo personazhet e shkrimeve te mija.

I vetmi detaj , qe e kam thene dhe rithene,  eshte se inspiruese direkte e krijmatarise time letare dhe herina e padukshme ,  , ka qene direkte e ndjrea bashkeshortja ime, qe nderoi jete para nje viti, nje grua intelektuale dhe familjare , sociale dhe veprimtare , por me nje dhunti te rralle , lexuese e aposionuar e librit qysh ne rini.

16-JU keni shkruar ne poezi dhe ne proze , mee konkretisht mund te peremendni  dicka rrethpersonazhve .

-Shkrimet dhe botimet e mija , kalojne neper altarin e jetes nga kutimet e mbresat, sa dhe nen titujt e librave jane :-Jeteshkrime , Perjetime , Sprova, Panorama , Mozaike (letrar) dhe emerat e personazhve jane konkrete, jetesore , kjo fale memories dhe kujteses time , Mbase eshte  nje nga dhunti e mija me falni , per kete , sa dy librat e mia per Devollin , arrijne ne njemije emra konkret, sa qe redaktori i botimet te librave te mia , mjeshtri artist Kosta Nake u cudi dhe me thote qe ju keni thyer nje rekord , ja keni kaluar dhe Tolstoit , per numerin e personazhve .Tolstoi emrat i ka te fanatzuar,  ndersa personazhet tuaja jane reale dhe secili qe ka jetuar me mua mund ta fa gjerje emerin apo jeten e tij ne liber,

17–Persa i perket dedikimt perkushtimi tim pasionant , jam i haour per sa shkruaj, /Kur them per vendleindjen ato i perkasin -Familjes Prinderve , Gruas, Femijeve , Nxenesve te mij, ne mjediset konkret , qyteteve kukam lindur jetuar e shkolluar , Korces dhe Tiranes , Durresu marinar, , si dhe fashatarave ku kam jetuar , martuar, punuar mesonjes edukaror si Vishocica dhe shume fshatara ne Devoll, ne Pogradec Mokra Homezhi he ne Amerike , qyteti i Waterburyt shteti i Connektikat , Clerarwtaer Tarpon Springs , Palm Harbor ne shtetin e Florides ne SHBA.

E kam permendur dhe e ritheksoj , ne shkrimet e mija , ne ngjarjet ne personazht , nuk mbaj anesi partiakeapo ndjenja nostalgjike  , i perkase partise memes , Shqiperise, packa se gjysmen e jetes e kaluam nen dikatature ne sistemin “socilaist”, kjo eshte arsye qe me shume pershkruaj njerezit e thjeshte fshatare bujk , .blegtore , punetore shofere infermjere e tjer, keta jane heronjte e vertete e personazheve te mia.

16-Si i keni marredheneiet e miqesise, letare e kam fjalen ne Shqiperi dhe Amerike .

6-L.K.Shoqeria , miqesia letrare lidhja bashlepunim , pervec qe eshte  forcuar eshte zgjeruar edhe profesionalish por dhe me ndikime cilesore ne krijimtari, qe ne Shqiperi me Vullnet Mato, Skender Rusi , Kosta Naken, Kristaq Shabanin , Nexhat Nallvatin , Skender Demollin, nje liste e gjate emrash te paharuar.Ne Amerike nje Bote re re letare , me shkrimtarine e madh universal Agim Bacelli, , prof.Vangjush Zikon, te ndjerin Agim Shehu, Kostaq Duka Raimonda Moisiu , Koco Kasten, Thani Naqo, e deri me te rinjte si Gezim Buna e tjer.

Ndersa lidhja dhe bashkepunimi me letraret shkrimtaret amerinet, ishte nje dritare e re , nje pervoje e re bashkepunimi , me gjithesw na pengon gjuha , ne komunikojme se e dime  anglishten , ata e kane veshtire se nuk e dine gjuhen shqipe, megjthate kuptohemi se na lidh leteresia nje gjuhe figurative boterore.ketu mund te permend miqte emij, shkrimtarin prof Bob Graham,   shrimtaren Patricha Ann, Nancy Woter, autoren e re Carolyn Collett e te jere.

17-Se fundmi , mun te permendni disa nga tituijt e librave te botuar?

-Me kenaqesi , ne parantese mund te them se disa prej krijmeve apo shkrimeve te mia , nuk jane botuar direky ne shtypshkronja , por  me pare ne Internet , ne rrjete sociale, ne websidet dhe klubet letarare , ne facebok, qe per arsye financiare , me vone mund te gjenin  rrugen e botimit, por te permbledhura fragmente,  ato kane shkuar tek lexuesit dhe ata kane ndjere dhe thene fjalen e tyre.Me nje vecori , nepermjet lidhjes virtuale qe para disa viteve me parë, pa i njohur e takuar fizikisht , është e pabesueshme , me redaktore,  botues, piktore , sponsore , supertor edhe pa i paguar , per kete i jam mirenjohes dhe nuk i haroj dhe i kam thene librat time , jane librat tuajat Ja disa me kryesoret :

--Botimet e fundit, janë vepra me përmbledhje letrare, prozë e poezi :

-"DEVOLL ALBANIA,  -sprove", -2013

-"DEVOLL SHQIPERI-2, -perjetime", 2014

-"PRELUD KRENARIE, -mozaik letrar", 2016

-"ATELIE E SHPIRTIT, -jeteshkrime ", 2017

-"ANTOLOGJI POETIKE KOMBETARE-1-, 2018

“GJ . K. SKENDERBEU -Hero Kombetar"

-”ANTOLOGJI POETIKE KOMBETARE-2-2019’

“Ismali Qemali -Babai i Kombit Shqiptar”

-Novela ,  ”CAPKENI” -2010,  “Gjeniu i Tiranes”-2012,  “Sekretet e Nenes”-2014.

-Komedia “Teto Ollga ne Amerike” -2010”

-Studime historike-gjuhesore -”Fjalet e rrall te vjetra te shqipes”, ”Toponimia e Treves te Devollit”

-Perkthime nga anglishtja:

"Mother Teresa" dhe "Albania -Land of Eagiles"

-Dhe mos harojme që shumë krijme apo shkrime janë të hedhura ne YOUTUBE, ne kanalin tim Luan Kalana dhe nga autore të tjerë .

-Si dhe tregime , poezi të pabotura , të postuara. në webside portale e gazeta letrare , në Radiot dhe TV biseda,  intervista..

Duke ju falenderuar per intervisten ne perzgjedhjen tim mes pesonova tuaj të preferuar artiste dhe intelektuale të shquar , mes personave famoze, u mundova t’ju pergjigjem shkurt , thjesht , kuptueshme , pa fjalë të mëdha ne respekt dhe të lexuesve të gjithe moshave,  që besoj do na ndjekin, sikur të bashkebisdedonim  me ta.-L.K. “

Mundësoi dhe intervistoi

Fadil Gazetari,  Clearwater -Florida SHBA-qershor 2022.