Fritz Radovani: Don Dedë Plani

Nga Fritz RADOVANI:

Pjesa Nr. 36. Zamak i Flamurit…

DON DED PLANI

Don Ded Plani asht le në Shkoder me 1889. Mësimet e para Deda i mori në Seminarin e njuhun Papnuer të Jezuitve të Shkodres, një nder shkollat ma të mira t’atij qyteti e të Shqipnisë. Kolegji Saverian dhe shkolla e Fretenve ishin dy qendra edukimi të rinisë që vështirë se persëriten ma në Shqipni.

Thirrja shpirtnore per Meshtar e dergoi Deden drejtë Universitetit njohun dhe të hapun dy kapakësh, per studentat e shkelqyeshem Shqiptar n’ Austri, pikrisht n’ Insbruck, ku mbas viteve 1907 studionin shumë Shqiptarë.

Atje Ded Plani perfundoi studimet teologjike shkelqyeshem e, me kerkesen e profesorave të Tij, atje edhe u Shugurue Meshtar. Binte në sy pervujtnia.

Menjëherë mbas shugurimit e kthye në Shqipni dhe shkoi me i sherbye Fesë në Malet e Dukagjinit. Filloi në Gimaj dhe vazhdoi në fshatrat e Shalës, të Pogut dhe të Rragamit, ku ka lanë kujtimet ma të mirat si klerik katolik.

Sigurimi i shtetit komunist tue vrejtë si gjithnjë aktivitetin e klerikve katolik me synin e vrastarit dhe kriminelit Ever Hoxha, që i udhëzonte ata, në vitin 1947 e arrestojnë Don Ded Planin, tue i veshë e shpifë ashtusi të gjithë atyne që kanë ra në kthetrat e tyne akuza politike, dhe per një vit rresht Don Deda mbahet nder podrumet e errta të hetuesisë, torturohet ashtusi të gjithë ata që, tue i kerkue firmosjen e provave të fajsisë politike, nder çementot dhe lagshtinat e pathame t’ atyne birucave Don Deda, humbi edhe shndetin.

Jo pak, po një vit plot, ma shumë Don Deda kaloi kohen në spitalin e burgut sesa në birucat e Sigurimit shtetit, ku vetem vinte tue ju shkurtue jeta. Nder dishmitarët që ka lanë pershtypjet e veta persa ka pa “tue torturue Don Ded Planin në mënyrë shtazore”, asht kenë edhe i arrestuemi At Konrrad Gjolaj.

At Konrradi kujtonte nder vuejtjet e Don Ded Planit, kur afrohej mbramja “virrmat e Tija, që tmerronin bashkvuejtësit tjerë nder biruca të sigurimit”, ku përveç dhimbjeve nga goditjet e vrastarve, i shtoheshin edhe dhimbjet e keqsimit të shndetit, që mbas pak orve e dergonin nder shtreten spitalit. E kjo, nuk ishte një apo dy raste, po ishte një vit që kerkohej zgjatja e vujtjeve per me i marrë dokumentin e firmosun me dhunë “që s’e moren asnjëherë”, deri me daten 30 Prill 1948, kur në vetmi Don Ded Plani dha Shpirt!

Ashtu si shumë intelektual dhe klerikë të tjerë që Sigurimi shtetit terrorist ka zhdukë në vitin 1948, pa Dosje, pa foto e pa emnat e kriminelave hetues, ashtu ai Sigurim i shtetit vrastar, ka zhdukë edhe klerikun e nderuem të një Epoke të Perjetëshme dhe të Pavdekshme të Shkodres Martire, ku kujtohen Zamaket e bardhë të Flamurit të Gjergj Kastriotit Skenderbeut.

Melbourne, 6 Qershor 2022.