| E enjte, 22.10.2020, 08:29 PM |
DINJITETI I KRITIKËS SONË
Nga
Mehmetali Rexhepi
Iku
edhe Dani... Ramadan Musliu (1954-2020). Poeti i poezisë së kulluar dhe kritiku
i hollë i letrave shqipe; miku i mirë kush e ka njohur nga afër. Gjithsesi
paraqitjet e tij kritike paralajmëronin një optikë krejtësisht tjetër nga ajo
tradicionalja, ndesh asaj soc-realiste për letrat shqipe. Fillimin e kapjeve
kritike të Ramadan Musliut e kishte vërshuar terminologjia e huaj, por gjithnjë
gjatë depërtimeve të mëpastajme në aspekte e dukuri të qëmtimit të veçantive
dhe përgjithësimeve teorike, tek autorë dhe rrjedha të shkrimeve letrare-
poetike, Dan Musliu i përzgjodhi mjetet shprehëse, duke i qëruar për ta
gëlltitur më lehtë kumtin dhe kuptimin e thënies tij kritike. Vështrimet
kritike dhe estetike të Ramadan Musliut kapërcejnë rutinën shoqërore, ose përshkrimin
e veprës si shkallë e parë e njohjes në përshkallëzimin e konceptit të Blumit
për njohjen.
Po
të vështrohen me vëmendje, Ramadan Musliu vështrimet kritike për akëcilët
autorë të letërsisë bashkëkohore shqipe, i vështroi, i analizoi, i sintetizoi me
kriterin e konceptimit shkencor, jashtë klisheve jetëshkrimore të autorëve,
jashtë paragjykimeve ideologjike e politike, prore brenda një diskursi
vlerësues me një arsenal shkencor, pa mbufatje tiradash e animesh meskine, por
me peshoren e një logjike analitike... Sipas metodologjisë së shkrimeve kritike
të Ramadan Musliut, vepra artistike trajtohet si plotësi e pleksjeve të
thënieve të ngjyrosura, pra, figurës dhe reflektimeve figurative brenda
ngërthesash filozofike, estetike, kontekstesh ideore, estetike, etike dhe
evoluimit të relievit njerëzor...
E
pohuar në trajtën e përmbylljes së këtij diskursi përkujtimor për Ramadan
Musliun në aktin e kalimit tij në botën e amshuar: shkrimet kritike-estetike
dhe gama e tërësishme e krijimtarisë së diskurseve të këtij intelektuali,
mendimit kritik i ktheu dinjitetin në kahen e duhur... Përgjatë kësaj pandemie,
që do të bëhet fatkobi i tij, pata fatin të shkëmbeja disa njoftime për
mbylljen e detyrueshme të tij dhe, për qasjen intensive prirjes për përkthime
poetësh, autorë botërorë dhe të rajonit të Ilirikumit të ballkanizuar... E
përgëzoja pas çdo përkthimi nga frëngjishtja ose gjuhët e fqinjëve tanë...
Ishte më e pakta që mund të bënim për njëri-tjetrin dhe kulturën tonë të
komunikimit... Madje, nga Dan Musliu e mora edhe pëlqimin për emrin e tij
redaktor, për dy vëllimet e mia të kahershme në prozë dhe kritikë e eseistikë
letrare...
Ramadan
Musliun që nga dita e sotme nuk do ta kemi në mesin tonë, por do t`i kemi
veprat e tija të sferës së lartë artistike dhe intelektuale. Lamtumirë Dan!...
Padyshim dinjiteti Yt është skalitur brenda veprave Tua!