Sejdi Berisha: Thana dhe rrëfimi për varrin e gjyshes

Sejdi BERISHA:

Fragment nga libri “Konflikti me vetveten”

THANA DHE RRËFIMI PËR VARRIN E GJYSHES...

Sa herë më kishte shpjeguar babai për punën e trenit, për binarët si përralla e tregime të lashta, se çfarë kanë bartur e çfarë kanë fshehur binarët, lokomotivat dhe vagonët që i kanë sjellë rrotat nëpër ata hekura të pakëputur. Por, po e nisi me një rrëfim të thjeshtë por shumë të rëndësishëm e kurrë të paharruar për mua. Babanë dhe familjen e tij, jeta e kishte përplasur pamëshirshëm nëpër periudha dhe nëpër ndrydhjet e kohës. Më të dashurit e tij, disa i ishin varrosur në vendlindje, në disa në fshatra të ndryshme të huaja, ashtu siç iu kishte varrosur edhe nëna e tij e gjyshja ime, Vasa, të cilën nuk kisha arritur ta përjetoja dashurinë dhe ngrohtësinë e saj. Dhe sa e mbante mend babai. Kur merrnim  biseda për historinë e familjes, ai, së pari “kacafytej” me mallin për gjyshen time, respektivisht, për nënën e tij, dhe disa herë me krenari ma shpjegonte hamendjen e tij se ku e kanë varrosur atë në fshatin Ramun të Pejës. Gjithnjë thoshte se e mbante në mend se e kishin varrosur afër një trupi thane, dhe gjithnjë thoshte, e di ku është ajo ndër varret e këtij fshati, duke shtuar se thana jeton e qëndron gjatë, bile e kalon shekullin.

Isha i vogël, dhe babai kishte dëshirë që të ma tregojë varrin e nënës së vetë, por kishte dëshirë që edhe ai ta vizitojë dhe të çmallet jo pak por shumë. Kishte dëshirë edhe për të më treguar edhe shumëçka për trenin dhe binarët. Një ditë, vendosëm dhe u nisëm. Prej qytetit kishte bukur disa kilometra deri atje, por ishte interesant sepse udhëtohej përbri binarëve të trenit. Gjatë rrugëtimit, m’u regjistruan qindra ngjarje, por m’u ngarkua truri edhe me shumë ëndrra e çudira të mia të jetës, që kisha dëshirë për t’i kapur e për t’i përjetuar e rregulluar ashtu siç dua vetë.

Gjatë rrugëtimit, disa herë ecnim përmjedis hekurudhe, por e kishim kujdes trenin. Disa herë e hetova babanë se me duart e vrazhda si lëkurë prej opinge, i fshihte dhe i fshinte lotët nga faqet thatake. Besoni, shumë e doja, shumë e dua edhe sot, dhe çdo hap më shndërrohej nga një rrëfim historie, nga një pezëm e trishtim, por gjithnjë i mbështjellë me krenari. Dhe, kështu, deri tek vendi ku duhej ta shmangnim rrugën nga hekurudha e për t’u drejtuar për në fshatin Ramun, sikur sa qel e mbyll sytë arritëm. Prej aty nuk kishte shumë gjerë ke varrezat e këtij fshati, ku duhet të ishte edhe varri i sime gjyshe, varri i nënës së babait tim, varri i Vasë Llaushës.

Tani, edhe pse isha shumë, shumë i ri, djalë njomak, mendoja se si ta ngushëlloja babanë dhe të mos mërzitet, por e kisha edhe dronë për vetveten time se edhe unë do të shkrehesha në vajë, sepse, gjithnjë, por edhe sot jam shumë i ndjeshëm. Posa arritëm tek varrezat, vërejtëm se në to kulloste një kope delesh, kurse bariu ishte ulur dhe e mbështillte një cigare duhan. Ishim shumë kureshtarë, kujdesshëm vizituam çdo trup thane, sepse aty kishte shumë drunj thane. Por, gati si me hamendje, u afruam tek trungu i një thane të vjetër dhe kërkonim gjurmët e varrit të gjyshes. I hetuam disa gjurmë varri, edhe pse nuk ishim plotësisht të sigurt se aty do të ishte varri i nënës së babait. U ulëm, dhe për pak asnjëri nuk flisnim. Nuk punonte mendja dhe as nuk dilnin fjalët. Nuk vonoi dhe bariu, prapa të cilit i mbeteshin shtëllunga tymi të cigares, e që ishte me mbi të shtatëdhjetat mbi supe, na u afrua dhe na pyeti:

-Jeni duke kërkuar diçka, sepse, po ju vërej se jeni jabanxhi?!

-Po! –i tha babai. Jemi duke e kërkuar një varr bukur të moçëm,... Jam duke kërkuar varrin e nënës sime. E kemi pas varrosur pranë një thane, e po më duket se këtu diku është?!

-Ka qenë një plakë, Vasë Llaushja, i thoshin?!

-Po!...

-E bash nën këtë thanë e kanë pas varrosur, dhe këtu diku është varri i saj...- bëri bariu duke e vizatuar vendin e varrit me shtagën kërrutë.

Iu falënderuam, kurse ne u ulëm afër aty. Babai ra në dy gjunjë dhe filloi ta përkëdhelte barin me dorë e gjithnjë duke e theksuar emrin e gjyshes, Vasë. Por, nuk ishte vetëm kjo. Ai qante për nënën dhe historinë e saj, kurse unë qaja për gjyshen dhe për historinë... nuk di se të kujt...!

Ky ishte rrëfimi për varrin e gjyshes që kurrë nuk më hiqet mendjeje, e që shkas i kësaj ishte treni dhe binarët. U kthyem sërish binarëve të trenit, edhe të lumtur por edhe plotë mall. Të tillë mbetëm deri në minutën e fundit të frymës së babait tim, këtu e mbi dyzetë vjet më parë.

(©S. B.)