| E marte, 09.07.2019, 06:00 PM |
Këngë popullore legjendare :
QYSH
KESH , QYSH U BANA DHE QYSH DO T’ BAHNA
Në
nji kohë , në nji zeman –
Thonë
nji mbret koka kanë !
Tjetër
thmi , aj nuk kish pasë –
Ia
kish falë Zoti , nji vajzë !
Hyzmetçarët
– hyzmet po i bajnë ,
Sadriazemi
– zavendës ish kanë ,
Besim
t’ madh – mbreti i kish dhanë !
Çika
e mbretit , nisi me u rritë –
Ditë
mbas dite , ish hy n’ bylyk !
Bukuri
t’ madhe , Zoti i kish dhanë –
Veç
me kanë Diell e Hanë !
Sadriazemi
e kish hetue ,
Fort
n’ çikë t’ mbretit ish dashunue –
Kish
vendosë me e përdhunue !
Porse
, çika nuk kish pranue –
S’
deshke babën , me e marrue !
Fort
e shkreta , ish kanë ngushtue ,
Babës
s’ vet s’i ka kallxue –
Sadriazemin
, mos me e shkurtue !
Sadriazemi
, fort ish frigue :
“Me
ba mbretit , kjo me i kallxue –
Kryet
me shpatë ka me ma shkurtue !”
Këqyr
, nji ditë , se çka po banë –
Babës
mbret , m’i paska thanë :
“
Baba mbret , hatri mos t’ mbesë –
T’u ba çika për martesë !”...
Baba
mbret , fort ish ngushtue ,
Në
çikë t’ vet , paska dyshue –
Mos
po don f’tyra me i shkue ?!
Hyzmetçarët
i ka tubue –
Meniherë
i ka urdhënue :
“Me
e marrë çikën – larg me e çue –
Kryet
me shpatë me ja shkurtue !
Mjedis
detit , ju me e gjue –
Se
ka dashtë kjo , me m’ marrue !”
Hyzmetçarët
e paskan ngue ,
Kanë
marrë çikën – larg e kanë çue –
Urdhnin
mbretit – n’ vend me ia çue !
Se
te deti kur janë afrue –
Fort
prej çikës , janë gjynahtue !
S’
kanë mujtë , kryet me ia shkurtue –
T’
gjallë në deti e kanë gjue !
E
te mbreti kokan shkue :
“Urdhnin
tand , n’ vend e kem çue “!
Zoti
i Madh , çka ka marue –
Nji
erë t’ madhe e paska çue ,
Krejt
ai deti , ish kanë tërbue ,
Valë
të mëdha , në ta janë çue ,
N’
stom të detit – çikën e kanë gjue ,
Fort
fuqia – çikën e kish lëshue !
S’i punonte trupi me dalë –
Për
nji rraje me duer ish kapë !
Ish
zatetë shpirti me i dalë –
Me
ymyt , me pshtue e gjallë !
Kur
don Zoti , me t’ ndihmue –
Nji
çoban , aty ish qillue ,
Me
do dhenë , ish kanë tu i rue ,
Afër
detit , ish afrue ,
Po
don çikës , me i ndihmue ,
Nga
rreziku , me e pshtue !
Fort
çobani , koka ngushtue :
“Çikë
ma t’ bukur , kurrë s’ kish pa –
Hyri
, Zoti e kish ba !
Çika
, mirë sa kish pushue –
Me
çobanin ka bisedue :
“
Ti çoban , drejt me m’ kallxue –
A
mos je ti , i martuem ?”
Drejt
çobani i ka kallxue :
“
S’ jam fejue , as s’ jam martue !
Fukara
, shumë jamë qillue –
Çoban
– jeta asht tue m’ shkue !”
Atëherë,
çika ju ka drejtue :
“Ti
, n’ um paq kabull për grue –
Unë
, me ty due me u martue !
Veç
tri sende , prej teje i due :
Nji
besë t’ Zotit , me ma dhanë –
1.
Mos me m’ dvetë kurrë prej kah jam ,
2.
Mos me m’ dvetë e kujna jam ,
3.
Kur t’ na e falë Zoti, naj thmi –
Emnat
, vet kam me jav ngjitë !”
Besën
e Zotit , çobani ja ka dhanë –
Këto
tri sene me ja majtë !
Ka
marrë çikën , n’ shpi kanë shkue –
Dhe
me ta koka martue !
U
mush shpija bukuri ,
Jetë
të mirë e rehati ,
U
fali Zoti , t’ parin thmi !
Kishte
le djalë për shyhret –
Ia
ngjet nana , emnin vet !
Tha
: “ Këtë djalë e kam për qef –
Do
t’ ia ngjes emnin : QYSH KESH !”
Nisi
djali me u rritë –
Atëherë
lindi thmia i dytë !
U
gëzue baba e u gëzue nana –
Ia
ngjet emnin :” QYSH U BANA!”
U
mbush shpija plot shyhret ,
Me
thmi t’ vogël për lezet –
Atëherë
lindi thmia i tretë !
Priti
e foli prapë e ama –
Ia
ngjet emnin :”QYSH DO T’ BAHNA!”
Dalëngadalë
thmija po rriten –
Kalojnë
kohë e kalojnë vite !...
Nji
ditë mbreti ish mërzitë –
Hyzmetçarët
i paska thirrë :
“Domë
me dalë pak me xhezdisë !”
Kokan
dalë në bjeshkë me gjue –
Ishin
lodhë , ishin untue !
Ngat
nji shpije janë afrue –
Kokan
hi pak me pushue !
Nisë
çobani , po iu banë hyzmet ,
Hyzmetçarëve
dhe babës mbret
Dhe
po i thirrke thminë e vet !
Nisi
e i dvetke baba mbret –
Qysh
i kanë emnat e vet ?
Thmia
i parë , nisi e po keshë :
“
Unë e kam emnin : QYSH KESH !”
Thmija
i dytë , tha :”M’ ka thanë nana –
E
kam emnin :”QYSH U BANA !”
Edhe
i treti , tha :”M’ ka thanë nana –
E
ki emnin : “QYSH DO T’ BAHNA !”
Nisi
mbreti e po seritët –
Për
këta emna kaq t’ çuditshëm !
Çobani
– grues i kish thanë :
“
Drekë të mirë , grue , me m’ ba !
Mysafir
, kem babën mbret ,
Bashkë
me hyzmetçarët e vet !”
Grueja
e tij , kurrgja s’ po flet ,
Mirë
e njihte babën e vet !
Nisi
n’ magje me fillue –
Jemek
t’ mirë me gatue !
Jemek
t’ mirë tuj përgatitë –
Si
dikur , kur ish kanë çikë ,
Bashkë
me nanën , çka kanë qitë !
Merr
çobani , drekën me e çue
Mysafirëve
– bukë me iu shtrue !
Fort
ai mbreti koka hutue –
Atë
jemek , kur e ka kërkue !
Atëherë
, mbretit iu ka kujtue –
Këtë
jemek , kush e ka gatue ,
Që
kërkush nuk din në jetë ,
Përveç
grues dhe çikës s’ vet !
Zuni
, çobanin e po e dvetë :
“
Kush e gatou këtë jemek ?”
Fort
çobani u ngushtue :
“Grueja
e jeme e ka gatue !”
“
Drejt , çoban , ti me m’ kallxue –
Kah
e kije , ti , këtë grue ?”
Fort
, çobani u ngushtue :
“
Baba mbret , s’ mujë me t’ kallxue !
Qysh
atë ditë , kur jem martue –
Unë
, me te , jam besatue ,
Sa
t’ jem gjallë , na , me jetue ,
Për
tri sende , mos me e ngushtue :
1.
– Mos me e dvetë kurrë , prej kah asht !
2.
– Mos me e dvetë , e kuja asht !
3.
– Edhe thminë , Zoti kur na i ka falë –
Ajo
, emnat me jav lanë !”
Fort
mirë mbreti , ish kujtue –
Emnat
– thmive , qysh jav kish vnue !
E
çobanin e ka urdhnue :
“Gruen
në odë – mbretit me ja çue –
Due
vet me bisedue !”
Fort
, çobani koka ngushtue –
Mos
me e çue nuk ka guxue !
Ka
shkue grues e i ka kallxue :
“Baba
mbret , asht tuj t’ kërkue
Don
me ty , me bisedue !”
Mejherë
, grueja koka shkue
Babën
mbret e ka përqafue
Baba
mbret , i paska thanë :
“
Çika e jote , unë vet jamë !
Ti,
o babë, kur ke urdhnue –
Hyzmetçarët
, për me m’ shkurtue ,
Edhe
n’ deti , mue , me m’ gjue ,
Ata
, urdhnin ta kanë zbatue !
Perëndia
, më ka ndihmue –
Edhe
gjallë , unë , kam pshtue ,
Me
çobanin , unë, jam martue !
Ngo
, bre babë mirë , i ka thanë –
Unë
, e drejtë gjithmonë jam kanë ,
S’
ta kam marrë erzin për kamë !
M’
ka ardhë keq , unë , ty me t’ thanë –
Për
me t’ çartë me ndihmësin tand !
Sadriazemi
, asht mundue –
Erzin
tem , me ma marrë mue !
Unë,
kurrqysh nuk e kam pranue –
S’
kam guxue me t’ kallxue ,
Se
ti babë , e kishe shkurtue !
Sadriazemi
, asht frigue –
Mos
po due , unë, me t’ kallxue ?!
Atëherë
ty, ai , t’ ka kallxue :
“
Tu ba çika me u martue !”
Ti
, atë , babë e ke ngue –
Edhe
mue , më
ke shkurtue !
Por
, drejtësia m’ ka ndihmue –
Edhe
unë e gjallë jam pshtue !
Me
çobanin , jam martue –
Edhe
mirë jam tue rrnue !”
Baba
mbret , nisi e po kanë
E
çobanit , i paska thanë :
“
Ti , këto berre , krejt me i lanë ,
E
me i marrë këta thmi me grue –
Bashkë
me mue , me ardhë me rrnue !”
E
muer dhandërrin me grue e thmi –
N’
pallat t’ vet i paska shti !
Po
m’i thërret do xhelatxhi –
Menjëherë
i ka urdhnue :
“
Sadriazemin , këtu jav due “ –
Edhe
kryet ja ka shkurtue !
Sadriazem
– dhandërrin e ka vnue !
***** Kënduar nga
Xheladin Mazrekaj , nga fshati Dujakë ,
me vendbanim në Pejë ,
më 04.01.1983 vj.
Shënoi
: Demir KRASNIQI