Anton Marku: Lulja e luftës

Lulja e luftës

(tregim)

Shkruan Anton Marku

Kishte një javë që kisha filluar punën si gazetar në ekipin e rubrikës së kulturës në ‘‘Der Standard’’. Ditët e para i kalova më shumë në zyrën e ngushtë të redaksisë. Sot në mëngjes, për fat të mirë, kryeredaktori më tha se këtë mbrëmje duhet të dal në teren për të bërë një shkrim lidhur me një ceremoni të ndarjes së çmimeve për fotografinë më të mirë të vitit me temën‘‘Loti’’. Konkursi ishte ndërkombëtar dhe në të kishin marrë pjesë fotografë nga e tërë bota, por dhe të tillë që fotografinë e kishin pasion.

Pa humbur kohë u nisa drejt muzeut ‘‘Belvedere’’ ku do të mbahej ky eveniment. Me tu afruar aty vura re se në hyrje kishte shumë njerëz që po prisnin në radhë. ‘‘Duket se kjo ngjarje paska një rëndësi të veçantë’’. - thashë me vete, duke menduar më shumë për kohën e paktë që kisha pasur në dispozicion për të lexuar diçka më shumë lidhur me këtë konkurs.

Më në fund ia dola të hyj në sallën e madhe të mermertë ngjyrë gri. Ende kishte njerëz që po hynin brenda. Disa përshëndesnin me një buzëqeshje të njohurit sapo sytë e tyre takoheshin. Të tjerët bënin me dorë. Ata që dukeshin se ishin diplomatë përkuleshin përballë damave para se butësisht të jua puthnin duart.

Dhjetë minuta më vonë prezantuesi tashmë ishte në skenë. Pasi sqaroi shkurtimisht kriteret e konkursit, ftoi të pranishmit të shikojnë një film të shkurtër dokumentar lidhur me historinë e fotografisë. Më pas, në ekranin gjigand të vendosur në skenë, filluan të shfaqeshin imazhet e syve të përcjellura me tingjuj të lehtë baladash skoceze. Pas nje çerek ore prezantuesi ftoi njërin nga anëtarët e jurisë që të paralajmëroj pjesën e dytë të programit.

-Këtë vit në konkursin tonë kanë marrë pjesë 1702 persona nga e tërë bota. Fotografitë që na kanë ardhur janë mahnitëse. Megjithatë, juria profesionale vendosi që në rrethin e ngushtë të hyjnë njëzet më të mirat. Për kënaqësinë tuaj ato do të shfaqen me radhë në ekran, duke filluar nga fundi për tu afruar drejt tre më të mirave, të cilat sonte do të kenë nderin të jenë në mesin e fituesve. - tha njeriu buzëtrashë dhe me sy që dukeshn se kishin ditë që nuk ishin mbyllur.

Tani në ekran po dilnin fotografitë e shumëpritura. Në një kënd të tyre, poshtë majtas, ishte shkruar pseudonimi i autorit. Dhe erdhi momenti i shumëpritur. Në mur doli fotografia që do të fitonte çmimin e tretë. E kishte shkrepur një e re adoloshente. Në të shihej një ujvarë me shumë degëzime. Prapa saj një natyrë e paprekur dhe një ylber që e përshkruante mes për mes.

-Këto janë lotët që qielli ja ka falur njerëzve. - tha autorja.

Fotografia e dytë paraqiste një dritare gjysmë të hapur të cilën në muzg e rrahte shiu.

-Dhe ja, çasti që me padurim e pritëm të gjithë është vetëm një hap larg, -foli me zë kumbues prezantuesi. - tani drejtori i Institutit Vjenes të Artit Pamor dhe kryetari i juririsë Dr. Franz Müller do të hap zarfin dhe do të na bëj të ditur emrin e fituesit, i cili do të ketë mundësinë të thotë disa fjalë rasti. Pra, më lejoni që në skenë të ftoj Dr. Müller, ardhjen e të cilit e përcjellim me duartrokitje.

Pasi bëri një hap para, kryetari i jurisë, një akademik i moshuar, por i mbajtur mirë, vendosi syzet, hapi zarfin dhe lexoi me zë:

-Fitues i çmimit kryesor ‘‘Syri i Artë’’ të konkursit ndërkombëtar të fotografisë ‘‘Blitz 2019’’është personi me pseudonimin artistik ‘‘Authoctonus’’.

Në atë sekondë në ekran u shfaq fotografia fituese. Ishte një lule. Një lule e vendosur mbi një karrige të vjetër druri që qëndronte para gërmadhave të një ndërtese të madhe muret e së cilës ishin rrënuar thuajse tërësisht. Një lule mes gurëve dhe copëzave të tjegullave, betonit e hekurit. Gjithçka tjetër ishte bardh e zi. Apo më shumë zi se sa bardh. Vetëm ajo dhuronte ngjyra. Fletët e saj ishin të gjelbërta. Nga to dukeshin ca pika që derdheshin në drejtim të tokës.

Tingujt e muzikës përcollën hyrjen në skenë të fituesit. Ishte një i ri që sapo kishte kaluar të tridhjetat, mbante flokë të gjata dhe një mjekër të shkurtër. Ishte i pashëm. Kishte të veshur xhinse dhe një këmishë të bardhë. Ai u afrua i heshtur pranë mikrofonit dhe përshëndeti në një anglishte perfekte:

-...... Unë vij nga një vend, i cili ka kohë që e ka humbur lirinë. Tash po rrezikon të humb dhe emrin. Dhe jo vetëm atë, por dhe shpirtin, trupin dhe frymën. Unë nuk kërkova shumë nga jeta. Ajo më dha më shumë se meritova. Por jo dhe gjithçka që i kërkova. Edhe unë kisha një ëndër. Jo të madhe. Por ishte imja. Sonte do të ju tregoj se si kjo ëndërr u ndal në pragun e së djeshmes. Nuk e kaloi të sotmen. - tha i panjohuri duke i shëtitur sytë nëpër fytyrat e njerëzve thuajse kërkonte dikë në mesin e tyre.

Të pranishmit në sallë mbetën të stepur. Një hyrje si kjo kishte ndodhur rrallë në historinë dyzet e pese vjeçare të këtij konkursi. Mbase anjëherë.

-Sigurisht pyeteni se nga jam. Duhet të ja qëlloni. Unë mund të jem nga Alepo, Srebenica, Mitrovica apo Kandahari. Mbase dhe nga një vend krejt tjetër. Sonte po ju flas në një gjuhë të cilën besoj se ju e kuptoni. E do të flas për atë për të cilën bota hesht.-foli ai duke përvjelur pak mëngët e këmishës.

-Një herë një luftëtar dha shpirt në duart e mia, -vazhdoi ai - para se të mbyllte sytë, më tha: ‘‘fati më kishte braktisur që moti. Që kur isha fëmijë. Unë vetëm shtëtita nëpër jetë. Apo më mirë të them vrapova. Dhe ju nënshtrova atij. Tani do mund të ia falja atij të gjitha: edhe dorën e këputur nga granata, edhe plumbat në gjoks, edhe ... vetëm një gjë nuk do mund të ja fal asnjëherë. As në varr: Që nuk më lejoj të ëndërrroj.’’

Tashmë në sallë nuk dëgjohej më asnjë frymëmarrje. Zëri i tij e kishte pushtuar atë.

-Po më pyetët se kush është heroi im, do të them: Kjo lule! Shpesh i jam afruar vdekjes por ajo nuk më deshi. Në luftë vetëm qirinjt bëjnë dritë. Dhe të ngrohtë. Në bodrume, në terr, kur është ftohtë. Në vendin nga unë vij asgjëje nuk i vinte era liri. Liri kishte vetëm për të vdekur. Për tu vrarë. Apo vetvrarë. Nëse tashmë duhej vdekur, atëherë doja të vdisja aty. Në qytetin tim. Në vendin tim. Atdheu është vendi më i mirë për të vdekur, apo?

Pasi nga xhepi nxori një faculetë dhe fshiu djersët që tashmë i kishin lagur ballin, fituesi vazhdoi fjalimin:

-Ishte e dhimbshme të shihje se si atdheu im po kthehej në vendin ku më nuk dëshiron të jetoj askush. Disa e nuhatën të nesërmen para se ajo të nisej tek ata. Derisa nuk mbeti më asgjë tjetër pos që zjarri të luftohej me zjarr.

-Zonja dhe zotërinj, ju kërkoj ndjesë, por e kam të vështirë të jetoj vetëm në të sotmen. Kam jetuar në një kohë kur dhe morti kishte filluar të ndjente frikë nga njeriu. Dukej sikur vdekja e jo jeta është e përjetshme. Mbase kjo ngjarje nuk do të arrij të bëhet roman apo film. Por, po të mos ishte kjo lule, kjo fotografi, mbase historisë do t’i mungonte ky tregim. Ajo me shndërroi në artist, të cilin, pos meje, nuk e njihte askush. Të nderuar miq, porosia ime për të gjithë juve do të ishte: Ta shikoni këtë fotografi vetëm aq sa për të shuar etjen për art, jo dhe për tu ngopur me të.-tha ai para se të linte skenën duke përshëndetur me dorën e dhjathtë vendosur pranë zemrës.

Kur pas duartrokitjeve të gjata perdja gri mbuloi skenën, njerëzit filluan të dalin nga salla duke biseduar me zë të lartë lidhur me gjithë atë çfarë dëgjuan atë mbrëmje. Megjithatë asnjëri prej tyre nuk se dinte se kush ishte fituesi dhe nga mund të ishte ai. Dinin vetëm për fotografinë: një lule mbi një karrigë. Në prapavijë gërmadhat e një ndërtese, e cila mua më dukej sikur të kishte qenë një kullë guri diku në atdheun tim.