Zemra Shqiptare

  https://www.zemrashqiptare.net/


Zaho Golemi: Enkelejda Kondi - Loti e?shte? grua

| E marte, 23.04.2019, 06:31 PM |


POEZI PLOT ËMBËLSI, ORIGJINALITET, THJESHTËSI DHE EMOCION

(“Loti e?shte? grua”, i poetes Enkelejda Kondi/Masseboeuf)

Nga Prof. Asoc. Dr. Zaho GOLEMI

Autorja e librit e?shte? me origjine? labe dhe korçare, prandaj edhe muze?n poetike e ka te? trashe?guar, te? lindur qe? ne? fe?mije?ri. Te? jetosh ne? Maliq, Korçë e Labe?ri e ke fare te? thjeshte? te? gjesh motivin qe? e ushqen natyra, te? rre?fesh mes vargut poetik, ku e?shte? si ta “korre?sh” me kose? mendimin qe? toka margaritar ka me shumice?, mjafton te? de?gjosh nga babai e ne?na, nga gjyshi e gjyshja dhe krejt papritur ndodhesh ne? nje? bahçe mendimi, te? rrethuar me lule manushaqe, me tre?ndeline? e lule akthi.

Autorja, Enkelejda si bijë oficeri, me eme?r te? lashe? e te? ri te? ardhur nga prejardhja arbe?rore vjen ne? ke?te? promovim me nje? “tufe?z” poezish te? zgjedhura e te? përzgjedhura, të ëmbëla e komunikuese, qe? ka ditur t’u “gjeje? zemre?n poete?ve dhe adhuruesave te? poezisë, ka ditur t’u hedhe?, kripe? e piper, t’u shtoje? ere?za shqipe?rie, mesdhetare e europiane dh eta be?je? poezine? e saj te? flase? me mesazhe e te? transmetoje? brishtësi, kthjellte?si, sinqeritet, origjinalitet sipas kohe?s e stine?ve qe? jetojme?.

Duket qarte? se ne? formatin poetik, Enkelejda qe?ndron solide ne? “le?kure?n e saj”! sepse  ne? librin e saj dy gjuhe?sh shqip dhe anglisht me 117 faqe ka 50 poezi. Pe?rpara se te? ngreje? siparin e librit ka nje? pe?rshe?ndetje “Mire?me?ngjes Atdhe” dhe me? tej shpalos gjithe? arsenalin e saj qe? brenda çdo krijimi ka dashuri dhe ndjenje?, qete?si dhe kthjellte?si, shpe?rthime befasuese, muzikalitet poetik, preferenca ndjenjash dhe buze?qeshjesh, çiltrsi fe?minore, imagjinate? dhe e?nde?rra, shpirt qe? flet me gjuhe?n e syve. Poezia e Enkelejde?s vjen e natyrshme dhe me origjinalitet. Ajo flet me dhimbje shpirti poeti, qe? “kurre? nuk e?shte? i/e lumtur”, portretizon “Autoportretin” si “nje? pike? vese kristal me?ngjesi”, qe? “malli pe?rplaset mureve te? heshtjes”, gjithmone? “me shprese?”.

Autorja e?shte? e lire? kur flet pe?r parkun, “pe?r pranvere?n qe? puth buze?t e virgje?ra, me ere?n e barit te? njome?, kur çelin flete?t e manushaqes, ne? dite? prilli..”, si dhe krijon ne? vijime?si disa “stacione poetike” si: “Me? mungon”, “Ne? unin te?nd”, “Ty”, “Vegim”, “Nata”, pe?r te? ardhur tek “Bora e shkrire? me qiej te? krisur”. Poetja e gdhend fjale?n, e fut ne? morse?n e sugurise? dhe rrjedhshme?rise? se? vargut, e “zhyt” ne? detin e mendimit poetik dhe e than ne? diellin e lare? me drite? dielli… Loti e?shte? grua,/Busull e voge?l,/qe? shket si ortek,/ Nga cepi i syrit,/Afsh shpirte?ror, shprehje e ndjenje?s,/Por dhe e ge?zimit,/Loti e?shte? grua,/Stolia e shpirtit,/Loti ka eme?r, loti ka zeme?r,/Loti e?shte? grua, dite?n ose nate?n…/Loti s’ka kohe?, loti jam une?, /Une? jam grua…”. Autorja nuk e tret ve?shtrimin ne? kujtime, por tek njere?zorja me mish e me gjak.., synon ta “lodhe?” lexuesin qe? te? ngjisin bashke? kodra e male poetike?, me fustanin shekullor kuq e zi te? shqipe?rise? e shqiptare?ve, te? atdheut te? Naimit, Migjenit, Fishte?s, Kadarese?, Agollit… Autorja i ke?ndon luleve, pranvere?s e vere?s, por edhe te? gjithe? stine?ve. Ke?shtu tek poezia “Vjeshte?s”, kjo “stine? me ar’shpirtin praruar”, ke?saj vjeshte, qe? autorja plot çilte?rsi shprehet: “me ty jam dashuruar”!. Pe?rbri njera-tjetre?s rrine? sup me? sup “Ndjenja” me “Mundohemi”, ku “jane? nde?rlikuar fijet e se? ve?rtete?s”.

Nde?rsa tek “E shtrenjta ime”, derdhet pa kursim “parfumi i dashurise?”, te? mbushur e te? thurur me “kurore e?ndrrash”, me me?ndafsh plot ngjyra roze?, te? kuqe ne? pika vese..”, por qe? gjithçka e?shte? pe?r “te? shtrenjte?n time”. Malli poetik vjen me “Ku je” dhe “Pe?r Ty” duke synuar “te? tashmen dhe te? ardhmen pe?rjete?si”. Ne? te? pastajmen varge?zimi poetik rrjedh si lumenjte? shqiptare?, por edhe ata franceze? plot zhurme? e shkumbe?zim nga majëmalesh por edhe me qete?sine? shpirte?rore te? lumenjve qe? çelin jete?n kudo ku kalojne? fushave te? gjelbe?ruara me qylimin e pe?rjete?sise? dhe mire?sine? e dashurise?.

Nga ana tjete?r ta ke?rkosh dhe ta gjesh fryme?zimin poetik ne? amjentin shqiptar, ne? kujtime, mendime e premtime, e?shte? bukur, por ne? ambjentin europian e francez ne? atdheun e shkrimtare?ve si Fransua Vijo, V.Hygo, Volteri, Emil Zola, Balzak…., e?shte? nje? ndjenje? më se e globalizuar dhe europianizuar. Libri poetik mbyllet me “Janarin”. Nuk e dime? pse poetja gjen muajin e pare? te? vitit pe?r te? pe?rmbillur ke?te? libe?r, edhe pse vete? e deklaron, “qe? asnje?here? nuk e ka dashur janarin”, pe?r dite?t e tij me te? ftohte? te? acarte??, pe?r muaj te? gjate??, pe?r arsye se e?shte? “i me?rzitshe?m dhe lakuriq”?, apo e?shte? “i ploge?sht”? apo nuk e “le?ne? te? marre? fryme? nga “kujtimet e dhjetorit”?, “”pe?r zogjte? qe? fluturojne? te? hallakatur”?, “sikur s’dine? se ç’pranvere? presin”? dhe pse valle?: “Pranvera do te? vije? me sy mbyllur se? shpejti…” e?shte? ne? fakt de?shira e poetes pe?r pranvere? dhe lule?zim te? pe?rbashkuar europian. Urime Enkelejda poetja jonë shqiptare e franceze që hedh ura europianizuese!

Kushdo që ka lexuar poezinë e saj thotë: “Enkejejda Islam Kondi punon ne? heshtje dhe e le? suksesin qe? te? jete? zhurma e saj!” Personalitetet e larta të artit, kulturës shqiptare si Dhimitër Orgocka“Mjeshtër i Madh”, Luftar Paja, Silvana Brace, Ago Nezha, Gëzim Tushi, Kozeta Zavalani, Zana Zyrakja, Prof As. Bernard Zotaj, Prof. As Agron Agolli, recituesja e talentuar Anxhelin Zholi i dhanë dritë e ndriçim veprës së Enkelejdës në një promovim mbi librat “Heshtje e kthjellët”, “Një vjeshtë pa ty”, “Shtegtim ndjenjash”, “Ëndrra e një vajze”, “Loti është grua”. Padyshim këtu një rol të spikatur ka moderimi i redaktorit të librave Albert Zholi, mjeshtër për promovime librash. Në aktivitetin promovues dy vlerësime me “Krenari e qytetit” të Maliqit dhe “Mirënjohje e Labërisë”, ishin qershia mbi tortë për poeten e talentuar Enkelejda Kondi-Masseboeuf.