Marilyn Monroe

 

Marilyn Monroe ka lindur me 1 Maj te vitit 1926, ne Spitalin e Pergjithshem te Los Angeles,Gladys Pearl Monroe, nje gura e vetme dhe me nje ekuliber e brishte psikologjik. Ne certifikaten e lindjes, emri i te atit te te Sapolindures rezutonte i panjohur.Pas daljes nga spitali i lindjes,vihet emri Norma Jeane Mortensen,por me pas zevendesohet ne Norma Jeane Baker.Vogelushja Norma Jena kalon nje femijeri te trishuar modos falijeve ku u adoptua dhe jetimoreve,deri ne kohen kur merret ne kujdestari nga gjyshja,e cila morri persiper rritjen e saj.

Martesat
Ne vitin 1942 ,ne moshenshtatembedhjete vjecare,njihet me djalin e nje fqinje te shtepise se Grace,punetori njezet nje vjecar James Dougherty,qe ne muajin qeshor te te njejtit vit,behet bashkeshorti i saj i pare.Por,kjo lidhje zgjat te pakten tre vjet,dhe ne vitin 1945,te dy dashuruart ndahen nga njeri-tjetri per te pare secili jeten e tij.Ishte koha e luftes se Dyte Boterore.Norma Jeane gjen pune ne nje idrustri aeronautike,tek Planet & Co.qe merrej me prodhimin e parashutave.Nje dite nje gazetar-fotograf,David Conover,hyri ne fabrike per nje shkrim gazetaresk(duhej te shkruante per punen e femrave,edhe minorenet e kohes se luftes)e spikat,e fotografon dhe e bind qe ajo te vazhdoje rrugen e modeles fotografike dhe e keshillonte frenkuentoje nje shkolle te specializuar.Gazeta perzgjedh foton e saj dhe ishte pikerisht ai,imazhi i te ardhmes Marilyn qe u publikua me pas edhe ne nje reviste.Marilyn kuptoi menjehere se ai rast mund t´i kishte nderruar komplet jeten,dhe pa pritur ktihmin e bashkeshortit ,pranin propozimin e fotografit Andre de Denes,i agjencise Blue Book,dhe fillon te pozoje per imazhe te reja fotografike,te cilat Publikoheshin ne faqet e gazetave te luftes,per te “ngritur moralin’e ushtareve ne lufte.

Kariera
Keshtu ne vjeshten e vitit 1946,spikatet nga 20th Century Fox,dhe pas firmosjes se kontrates ,i hapen Menjehere dyert e Hollivudit.Ne kere menyre Norma Jane,divorcohet nga bashkeshorti fotograf,nderron ngjyren e flokeve duke i bere ato bionde platin dhe behet Marilyn Monroe,disa dhe femra qe ka bere per vete tere boten,u be keshtu seks simboli me i fanshem i shekullit te XX-te.Ishte kjo femer qe enderrohej nga te gjithe meshkujt e botes.te fameshem ose jo,qe kishte hyre ne cdo shtepi nepermjet gazetave,revistave,kalendareve, posterave,pikturave,(teper e famshme piktura e Andy Warhol qe perserit ne pafundesi,konturin e pamjes se saj,si nje sekuence fotografike).
Me 31 Dhjetor te vitit 1948,ne festen e producentit Sam Spiegel,takohet me Jonny Hayde,nje punonjes i angjencise William Morris,qe do te behet fatsjellesi i saj.Hayde,shume me i vjeter se ajo mbetet i befasuar nga bukuria e saj,dashurohet me te dhe teper i bindur per afesite e e saj artistike,i propozon qe te behet nje yll i lartesise se hollivudiane,ai e merr ate si protagoniste ne kryevepren e Joseph L.Mankievicz ’Ëva kunder Eves’ :nje prezantim i mrekullueshem,ne rolin e nje aktoreje inspiruese e dimplimuar ne Akademine e Artit Dramatik te Copacabana’’,teper e rendeshishme dhe vendimtare per te adhmen e karrieres se saj.Interpretimi i pare i nje rendesia te vecante,shfaqet per te ne vitin 1950,me nje rol tjeter te vogel,por teper domethenes ne regjine e John Huston “Giungla d’asfalto“.Nder te tjera Hayde,gjithnje e me shume i dashuruar pas saj,i kerkonte per t’u martuar,por ajo refuzonte gjithnje,duke i thene se e donte shume,por nuk ishte e dashuruar me te,por kur ne 18 dhjetor te vitit 1950,Hayde vdes ne Palm Springs,nga ataku ne zemer.,ajo ndjehet pergjegjese per vdekjen e tij dhe teper e deshperuar diten pas funeralit vendos te vetevritet.Ne maj te vitit 1949,kur ende nuk ishte teper e famshme Marilyn kishte pozuar nudo,per kalendarin fotografike te Tom Kelley,te titulluar ’Miss Golden Dreams’,per shumen e 50 dollareve.Kur ne vitin 1953 u be e famshme(fotoja u publikuar pa cituar emrin),nje person e kercenoi se dote bente publike fotot,por ajo deklaron publikisht se kete gje e kishte bere per nevojen e parave:“Kisha uri dhe kater mua qira per te paguar“,i thoshte reportereve qe e pyesnin vazhdimisht.Me pas fotoja u ble nga Hugh Hefner,per numrin e pare te revistes“Play Boy“.Nder te tjera behet teper e famshme nga kendveshtrimi artistik,dhe ishte gjithnje e njejta sepse Fox vazhdonte t’ï ofronte vetem role te vegjel ose e ftonin te interpretonte ne filma me pak te njohur.Me pas ajo behet pjese e komedise ’Martese suprize ’,ku sipas asaj qe shkruan New York Herald Tribune ,’duket e vizatuar nga dora e Mikelanxhelos’.Filmi i fundit i vitit 52 eshte edhe roli i saj si protagoniste,ne rolin e nje kujdestare femijesh ne ‘ Goja jote digjet ’duke u vleresuar nga kritika jo vetem per fizikun e saj,por mbi te gjitha per talentin teper te ndjeshem.Ne vitin 53 me ’Niagara’te Henry Hathaway,ne rolin e zonjes projekton se bashku me te dashurin ,vrasjen e bashkeshortit.Me kete interpretim arrin suksesin e saj te pare boteror.Ne te njejtin vit xhiron’Meshkujt preferojne biondet’dhe ’Si te martohesh me nje milioner’.Nderkaq ne vitin 1954 ajo martohet me Joe Di Maggio lojtarin me te famshem te asaj kohe,djal i nje amigranti italian.Por ne fund te vitit ata divorcohen.Keshtu,femra me e adhuruar dhe me e dashuruar ne gjithe boten,qe merrte rreth 250 letra cdo dite nga meshkujt qe e kerkonin per bashkeshort,nuk arrinte te kishte nje histori dashurie te qendrueshme,dhe vuante sepse ndjehej e vetme,e nenvlersuar.

***

Me kalimin e viteve Marilyn Monroe njihet me dramaturgun e famshem Arthur Miller.Endjere e admiruar dhe e deshiruar nga nje njeri i kultuar,si Miller,ndjehet teper e sigurt,sepse me ne fund sheh qe vleresohet nga talenti dhe jo nga aparenca e saj,nje gje qe e kishte deshiruar dhe per te cilen kishte luftuar shume.’Ndjeja mungesen e talentit njesoj sikur vishja veshje me vlere te ulet,Zoti im,sa deshiroja te mesoja dhe e permisohesha’jane keto fjalet esaj qe ajo i perseriste shpesh.Ne muajin shkurt te vitit 1956,Marilyn kthehet ne Hollivud per te xhiruar filmin ’E ndaluar nga autobusi’,te Joshua Logan,ku interpreton rolin e nje kengetareje terheqese.Pasi mbaron xhirimet kthehet ne New York,dhe ne 29 qershor me ceremonine civile hebrake,martohet me Miller,qe ne te njejten kohe ishte ndare nga bashkeshortja e pare e tij.Shtypi i kohes e trajtoi keq kete lajm,duke shkruar se “Truri eshte martuar me trupin “.Vitin tjeter themelon me mikun fotografik Milton Green,shtepine kinematografike’Marilyn Monroe Productions’,dhe me pas niset per ne Angli per te xhiruar prane Lawrence Olivier,”Princi edhe balerina”,historia e nje balerine amerikane qe dashurohet me princin e Carpazia.Ky eshte filmi i pare dhe i vetmi i M.M.Productions,sepse n fund te provave shoqeria ndahet,per shkak te kontrasteve midis Miller dhe Green.Duke u kthyer ne Angli filloi menjehere te punoje per Billy Wilder ne filmin “Dikujt i pelqen vapa”,nje komedi brilante dhe argetuese.Gjate xhirimeve ajo zbulon qe eshte shtatezane,dhe menjehere peson abort spontan qe i sjell dhimbje dhe zhgenjim te madh ne ekuilibrin psikik.Por,gjeja qe e e shqeteson me teper eshte procesi kunder Arthur Milerr per idete e tij komuniste.Ne vitin 1960,me filmin “Dikujt i pelqen vapa”fiton cmimin e saj te pare “Golden Globe”.Viti 1960 esht edhe periudha kur filloi xhirimet e filmit “Bejme dashuri”ku Marilyn interpreton rolin e balerines,pas se ciles dashurohet milioneri i pasur.E paharrushme dhe teper e vleresuar shfaqja e saj me bluzen e gjate edhe coparet e zeza,ndersa kendonte”My Heart Belongs to Daddy”.Gjate xhirimeve te ketij filmi,aktorja dashurohet me partenerin,kengetarin italo-francez Yves Montanddhe kjo histori shfaq kriza ne lidhjen e saj me Miller.Kur mbarojne provat Montand kthehet tek bashkeshortja,aktorja franceze Simone Signoret,por historia e dashurise se tyre vazhdonte te shfaqej ne shtypin e kohes dhe kjo gje sjell edhe fundin e marteses se saj.Ne filmin west te John Huston,Marilyn eshte nje grua ne pritje te divorcit,ku dashurohet me Clark Gable.Sapo perfundon xhirimet e filmit,ky i fundit person nje atak dhe vdes ne 16 nentor1960.Dhimbja qe shkaktohet nga humbja e mikut te saj dhe fundi i marteses,e vendos Marilyn ne nje krize te thelle psikologjike.

****
Fillon nje lidhje sekrete me presidentin e atehershem te Amerikes John F.Kennedy.Te gjithe keto ngjarje e shtyjneate ne perdorimin e alkoolit qe nuk e lejon te jete e afte per pune.Keshtu ne vitin 1962 pushohet nga filmi“Something got to give”,sepse nuk arrinte te kujtonte batutat dhe mberrinte me vonese ne xhirime.Gjen pak qetesi prane bashkeshortit te saj te dyte Joe Di Maggio,te cilit i ishte afruar shume kohet e fundit dhe synontete kalonte traumen prane tij.Por ne daten 5 gusht te vitin 1962,Marilyn gjendet e vdekur,ne shtepine e saj te Los Angeles,nga zonja Eunice Murray,nje infermiere e vene ne dispozicion nga psikiatri i saj mjeku Ralph Greenson.Sipas deklaratave qe ka bere motra e vogel e Marilyn,Berniece Baer,Di Maggio kujdeset per funeralin dhe per njezet vjet rresht shkonte tek varri i saj trehere ne jave,fuke derguar shume trendafila te kuq.Misteri i vdekjes se saj kurre nuk eshte bere zyrtarisht i qarte.