Kristaq Turtulli: Tmerri dhe e keqja s’ka fund

Kristaq Turtulli

Fragment nga romani ATI DHE FATI

-    Ju nuk keni të drejtë të ligështoheni në këtë mënyrë. Së paku vajza juaj është gjallë, - dëgjoj pranë veshit zërin e trashë e nervoz të mjekut.

Ngre kokën dhe i hedh një vështrim pyetës. Si t’i them: ’Më thoni të mos ligështohem? E kuptoni ç’do të thotë të mbetet fëmija përjetë vetëm me një sy? A ka gjë më të tmerrshme se kaq?’U

-  Ka më të tmerr se kaq, - dëgjoj.

-   Çfarë! - klitha.

-   Tmerri dhe e keqja s’ka fund.

-  Ju lutem zotëri, ju lutem...- flas zëzvargur dhe i gërmuqur shtoj: - Ju vetë e thatë pak më parë se dhembja e prindit nuk mund të shpërdorohet...?!’

Mjeku kollitet ashpër, qëllon gjoksin me grusht dhe flet zëngjirur, si klithme kafshe:

-           Është kafshëri të tallesh me dhembjen prindërore. Oh!

Shikimi im mbetet irnosur si një pellgore fund vjeshte. Mjeku Martin hesht një hop, rënkon dhe thotë:

- Sa për dijeni, miku im, operacioni dhe shpëtimi i jetës së vajzës suaj ishte një rastësi e rëndomtë. Nata e pushtimit, lufta, përgjakja. Ishte natë muti, natë e poshtër, shkatërruese, vrasëse. Shkërmoqja, varrosja e shpirtit tim, groposja përfundimtare e të gjithë shpresave, ëndrrave të mia. Atë natë mynxyrë predhat e mortajave binin si breshër mbi qytet, njëra prej tyre, shungulloi u derdh si kobër e flakëruar dhe shkatërroi gjysmën e shtëpisë sime. Zemra ime u mpak në gjoks. Predha goditi në gjumë djalin tim, më vrau ëndrrën e bukur e bëri copë dhe thërrime. Oh! Si i çakërdisur u turra për aty pa u vënë veshin predhave, punova si i tërbuar largova trarët dhe gurët. Rrëmbeva djalin në krahë. E çova urgjent në spital. I kontrollova vendet e lënduara. Doja ta operoja, ta shpëtoja. Më kot. E tmerrshme. Fëmija më vdiq në duar e mia. Gurët i kishin dëmtuar kafkën, gjoksin dhe shumë pjesë të trupit. Unë bëra ç’është e mundur të shpëtoja jetën djalit tim. I dhashë gjak nga gjakut im, frymë prej frymës ime. Gjithçka qe e kotë. Çfarë dreq mjeku isha unë, kur nuk munda të shpëtoja jetën e fëmijës tim? Ulërita me sa zë që kisha në kokë. U bëra si i tërbuar. Flaka, theva gjithçka që gjeta përpara, çora teshat, kërcënova verbërisht natën e flakëruar, prerë kryq e tërthor prej predhave. U mblodha grusht në dyshemenë e shkatërruar, klitha si kafshë e qëlluar brinjë më brinjë. Shumë lehtë mund të çmendesha dhe do ishte vërtet gjë e qëruar të çmendesha, të dreqosesha. Dola jashtë në korridor. Fillova të pija cigare njëra mbas tjetrës. Nuk ishte pirje, se sa kafshim, të thithja deri në fund hidhësinë. Pështyja, shkrofëtija, kur gruan e varrosa një muaj më parë...

Patrulla solli një send të mbështjellë me një xhaketë të qullur. E lanë pa kujdes, gati e flakën në cep të stolit, në fund të korridorit. Ata më kërkuan cigare, duke më parë me dyshim në isha mirë nga trutë. Dikush prej tyre futi dorën në brez për të më dhënë një plumb të bukur. Unë qeshë indiferent për gjithçka dhe isha gati t’i thosha patrullës: Hajt, ç’prisni? Shkuleni atë flamë armë e zbrazeni shkujdesur drejt e në zemrën time! Do ta shihni se është bosh, si kambanë dhe nuk do rrjedhë pikë gjak. Ia dhashë patrullës gjithë paketën.

“Është mjeku,” mërmëritën ata dhe ikën.

Qafa ime u hollua, u zgjat në pritje të plumbit të vonuar, shpirti im ishte i dërmuar. Isha gati t’i bija murit me kokë. Më erdhi të villja, duke u kalamendur bëra dy hapa, u përkula në gjunjë dhe volla pa ndërprerje derisa u këputa. Krahët dhe këmbët m’u varën, u lëshova gati pa frymë në pllakat e dyshemesë. Kokëvarur, këmbëhapur. Kuptimi i jetës sime ishte varrosur. Vështroja syngulur, pa asnjë arsye sendin e flakur në cep të stolit. Pështyja ku mundja mbetjet e hidhëta të vjelljes.

Befas dëgjova një rënkim të thellë, si të ngrihej nga fundi i dheut, me drithërimë. Kush rënkonte kështu? Vallë shpirti im i plagosur? U shkunda. Vështrova syshqyer rreth e rrotull, si të gjeja fillin dhe fundin e rënkimit. Ishte një rënkim i ndryshëm nga rënkimet që na dëgjojnë veshët rëndom. Për një moment u bëra i tëri sy e veshë. Rënkimi i përsëritur shkundi muret e vjetra të spitalit dhe tërhoqi vëmendjen time të çakërdisur. Rënkimi u përsërit për herë të tretë, të katërt, të pestë, e ku di unë se sa dhe, muret u drodhën dhe unë u ndeha.

Sendi nën xhaketë lëvizi, si të ishte ndonjë kafshës e vogël. Po kafshët e vogla nuk rënkojnë ashtu. Sytë më panë një krah të dobët, të bardhë fëmije që doli prej leckës së qullur dhe u var poshtë gjithë ankim dhe dhembje. Këtë herë rënkimi doli i zgjatur, sikur një rrëke e flakëruar llave derdhej nëpër shkallë.

Drejtova trupin dhe përqëndrova vështrimin atje, në atë cep stoli. Krahu i dobët, i varur, më rrëqethi. Ishte më shumë se një rënkim, apo klithmë ndihme ai krah. Më ngjau aq shumë me krahun e djalit tim. M’u bë sikur ai më lutej të shkoja ta ngrija. Një copë herë qëndrova i gozhduar në çimenton e ftohtë. I shokuar, lëviza më në fund. Eca këmbë e duar. Më dukej sikur jetoja turbullirën. Shkisja me rrokopujë në një katarakt të rrëmbyeshëm. Poshtë më prisnin shkëmbinjtë e thiktë, në një sarkazëm e rëndomtë e jetës. Në momente krize truri rrëshqet, përçahet, gremiset në humnera dhe paraqet imazhe të rreme. Në atë moment mendja bën hata.

Në jetën time nuk isha zvarritur ndonjëherë si qen, këmbë e duar. U ngrita vrulltas më këmbë dhe flaka leckën e lagësht. Shtrirë në mëshirë të fatit qëndronte një fëmijë e qullur fund e krye. Përvëlonte nga temperatura e lartë, sypërflakur, mavijosur. Në kllapi. Ishte pothuajse në një moshë sa djali im. Si një copë trung i thatë qëndrova përpara saj, pa lëvizur. Më dukej qesharake, ironike, çmenduri të merresha me një fëmijë të panjohur, ta shpëtoja, kur ndërkohë disa metra më tej, dergjej pa jetë trupi i djalit tim. Me indiferentizëm dhe nervozizëm flaka xhaketën mbi të dhe bëra të kthehesha. Nuk kisha marrë përsipër të shpëtoja botën, kur vetë bota më ndëshkoi aq keq dhe njerëzit gjendeshin të zhytur në humnerën e kllapisë. Zemra ime ishte e çarë në njëmijë copa. Befas një zë i fortë shungulloi  në veshët e mi. Më ndali:

‘Baba! Një vdekje e dytë është më e keqe se vdekja e parë. Mua, djalit tënd, ma mori jetën çmenduria, lufta. Kësaj vajze po ia merr jetën indiferentizmi, shpirtvogëlsia, egërsia, barbaria. Të lutem baba, shpëtoje...’

‘Bir ku je që më lutesh, hë! Më thuaj ku je!?

Heshtje. Errësirë. Bërtas:

‘Nuk mundem, kupton? Nuk mundem! Është jashtë forcave të mia.’

Shkund kryet të përzë zërin tinëzar. Nuk më bënin duart dhe nuk më punonte truri. Akrepat e kohës lëviznin mbraps.

‘Je mjek, baba, ata rrëmbyen një jetë, t’i dhuroje...’ Dëgjova.

‘Të dhuroj një jetë?  A mundem, kur më kanë marrë dy jetë?!” - klitha.

‘Duhet baba..!’

‘Më thua, duhet? Por kjo jetë është e botës së tërbuar, nuk është pjesë e jetës sime!’

Muret lëviznin, m’u duk sikur shpirti i djalit qëndronte ndehur në ajrin e rënduar të spitalit, më zgjonte, më shtynte të bëja diçka për këtë fëmijë. Lëvizja krahët si i prishur nga mendtë, vërtitesha nëpër korridor, gërthisja, kafshoja mishrat. Plumbat dhe breshëritë që shkreheshin jashtë shponin muret e spitalit dhe nguleshin në trupin tim.

‘Shpëtoje!’ - buçiti zëri i djalit. Ngrita dorën të pengoja shkundjen dhe rrëmetin. Ktheva shpinën. U rrotullova rreth vetes, shtrëngova tëmthat.

‘Më lër të qetë! S’e sheh, po më shpërthen koka dhe zemra.’

‘Shpëtoje! Shpejt, koha nuk pret!’

Shkova me vrap në çezmë të freskoja trurin dhe qafën, të largoja malin e madh të mëdyshjes dhe të mundimit. Uji ishte i ftohtë akull dhe unë u drodha. U fshiva me perden e trashë, të pistë të korridorit. Që atje tej dëgjoheshin rënkimet e fëmijës që u ngjanin tërmeteve të nëndheshme.

Hapa syrin e lënduar të fëmijës, përqëndrova dritën në të. Një e kuqe e errët, si pellg ishte përqëndruar te ajo. Gjendja e saj përkeqësohej nga minuta në minutë. Vështrova orën, ishte tre e mëngjesit. U futa në dhomën e infermierisë, bëra ekzaminim të hollësishëm të syrit. Vajza e vogël kishte rrezik të mbetej e verbër nga të dy sytë. Ndoshta dhe mund të vdiste. Vallë a kishte rëndësi një vdekje më pak apo më shumë, kur nëpër rrugë dergjeshin kufoma! Luftërat gjithnjë janë në marrëveshje me vdekjen.

‘Shpëtoje!’ - më shungulloi përsëri në veshë zëri i djalit. Siç dukej shpirti i tij qëndronte akoma ndehur rreth të gjallëve.

Thirra infermierin dhe e urdhërova ta vinte fëmijën në narkozë. Mora vendim për ta operuar. Veproja i alarmuar. Nuk më shkulej nga mendja. Më dukej sikur fëmija që operoja ishte djali im, i bukuri im, shpirti im dhe jo një vajzë e panjohur e flakur pa mëshirë nga patrulla në cep të stolit, në fund të korridorit...

Ndërkohë dikush e thërret. Mjeku vështron i përhumbur nga unë.

-          Më kërkojnë, - thotë.

Ai ngrihet si robot dhe ik  me të shpejtë. Kthehet në dhomë, në frontin e tij me të plagosurit e luftës së marrë.