| E hene, 19.12.2016, 09:04 PM |
Shyqyri Fejzo
Legjenda e Liqenit të Zi
Ai mal që me majat prek retë
Veshur me pyje e liqene plot
Ka të thënat dhe legjendën e vet
Që për ju e zbulojmë sot
Është shumë e vjetër si histori
Brez pas brezi erdh gojë më gojë
Heroi i saj sot është një bari
Legjendën e tij do tu tregojë
Komjani, ish bariu më i mirë
Rriste e mbante shumë bagëti
I milte e kulloste që pa gëdhirë
Tufa të tëra me dhen e dhi
Në mal i shtegëtonte në verë
Në stanet te Liqeni i Zi
I zbriste poshtë në vjeshtë
Në fshat në kullotat në vërri.
Qeni, fyelli dhe guna e leshtë
Ishin shokët e miqtë e ti
gjente një vend të sheshtë
Ja kurdiste me fyellin melodi
Me fyellin njerzit në Lenie
Kanë mbajtur shpirtin gjithë vitet
Meloditë e tij, perla në nahije
Kanë bërë gurin të tronditet
Kur i binte Komjani në Kuratë
Melodia në fshat hapej valë-valë
Fyelli dëgjohej që me natë
Pastaj ngjitej të merrte malë
Fyelli derdhte brenga dhe halle
Me të kanë qarë dhe kanë qeshur
Të gjallët i ngritën në valle
Ngjallën ata që kishin vdekur
Meloditë e fyellit të tij herë qanin
Herë si vetë natyra, qeshnin këndonin
Si dielli, shtërgata, a bilbili iso mbanin
Si valët e liqenit, kur nën diell lodronin
Në ato avazi i zogjve kur zgjohen
Si zilet dhe këmborët në bageti
Si fëshfërima e gjetheve dëgjohen
Si lodra e valëve të liqenit Zi
Në ishin tinguj të fyellit nuk dallonin
Të këngës thëllëzës apo këmborës
Ato gjithshka për rreth pushtonin
Herë si zgjua blete, a stuhi të dëborës
Ditën e Shën-Gjergjit e festoi në fshat
Pastaj, drejt malit filloi shtegëtimin e ri
Hapi tufat brigjeve në kullotë rehat
Në darkë ish në stane te Liqeni i Zi
Kullotat kostum ndërruar me bar e gjeth
Shtegëtimi u bë shumë i mirë
Kënaqej duke parë malet për rreth
Dhentë kullotnin barin e sapombirë
Më poshtë fle fshati i largët
Shtrirë në rrëzë të malit vigan
Në qiellin e pafund të kaltër
Reja e bardhë si vello ngjan
Bariu me krrabë e fyell në dorë
I qeshur, me natyrën po shmallej
Tufa kulloste posht pllajave me borë
Ai, tani buzë liqenit po ndalej
Buzë liqenit mbi një rrungajë druri
Njomi duart e gishtat me ujët e ti
Krrabën e gunën pranë i vuri
Fyelli i bindur kumboi në melodi
Ato përhapeshin në kreshtat e qeta
Shumëfishoheshin në pllajat e pyjet
Përplaseshin në liqen meloditë e vërteta
Pastaj treteshin nga qielli, nga yjet
Aty Komjanin bukuritë e nxitën
I binte fyellit sa të dëgjonte qielli
Papritur valët e liqenit bucitën
I u bë se nga retë u sterrua dielli
Cfarë po ndodh, bariu nuk dinte
Mbi valët një zanë notonte
Ajo drejt Komjanit po vinte
E bukur, perri, dritë rrezatonte
Si hëna që ndrit në ujrat e Liqenit
Me një vështrim tryelë me plot magji
I ndrinin bebzat ngjyrën e argjendit
Si flutur që dridhet qerpiku mbi ta rri
Komjani ndal melodinë e nuk u ndie
U shtang nga kjo bukuri e rrallë
“Po shikoj e dëgjoj sa bukur i bie
Vazhdo,unë këtu ndaj kam dalë”
Komjani gojëhapur me fyell në dorë
Lutet, “Oj ëndrra mos ikni, rrini me mua”
Hedh sytë për rreth nga majat me borë
“Kjo është zana, është nusja që dua”
Ajo e qeshur në ujë qëndron e qetë
Ai vigan, buzë liqenit i turbulluar
Ajo gjallërohet, buzëqesh,befas merr jetë
Shikon bariun,me sy të flakëruar
“Cila je ti?Engjëll, djall apo hije?”
Pyeti zë dridhur i gjori bari
“Jam bija e liqenit, quhem Lenie
Këto gjëra të gjitha ti nuk i di
Ne kemi ardhur nga Ohri
Këtu na bllokoi një tërmet
Jetën prindëve u a mori
Jetime në liqen u rrita vet “
Komjani s’di cfar ndodh tani
Pa rreshtur i thotë: “ty të dua”
Xixa i lëshojnë sytë e zi
“Cfarë po ndodh kështu me mua”?
Komjani kap fyellin përsëri
Melodia në cast mori jetë
Nga zana s’i ndante sytë e zi
Po jetonte lumturinë e vërtetë
“ Kaq bukur i binte fyellit im atë që moti”
I endej buzqeshja në fytyrën e saj
Në sytë margaritar i shkëlqente loti
“Më jep dorën të dal”, i foli pastaj
Si kalli, nga drapri i prerë
Ajo shkoi e te trupi i tij ra
Ai filloi fort ta përkëdhelë
Tutje u ndie gulcimi e ofshama
Komjani i , e përfshin për beli
Zana po dridhej e tëra si ngjalë
Shkumba e bardhë në liqen ngeli
Përqafuar të dy ecnin ngadalë
E drojtur e brishtë Komjanin vështroi
Bariu ynë më tej nuk e zgjati
E mori në duar në gjoks e afroi
Ata të dy i kish ciftosur fati
Ashtu, bashkuar futen në stan
Komjani mysafiren e rrallë gostiti
Shkëlqente cdo gjë anë e mban
Zana e qeshur gjithshka rreth soditi
Në sofër mishi, djathi e kupa me dhallë
Lenia e ndrojtur si erë pranverore
“Fyellit bjeri, fyellit.Për atë kam ardhë”
Foli si jehonë në sofrën baritore
Komjani i binte, Lenia vallëzonte
Në malet me mjergull mbështjellë
I paparë ky gas e hare vazhdonte
Mes dritës dhe tingujsh të nderë
Bariu me fyellin e bëri forra
C’melodi dinte u dëgjuan pa derte
Fyellin nuk e hoqi fare nga dora
Deri sa gjumi Lenien po e merrte
E ngriti zanën e hodhi në shtrat
“Mos më bëj gjë, të lutem shumë
Përpara e kemi të magjishmen nat
E jotja e gjitha do të jem unë”
Sa shpejt erdh mbrëmja për të dy
Komjani doli të mbledhë dhentë
Ka shumë punë mbrëmja aty
Mbylli vathat dhe i lidhi qentë
Këndon,”cfarë thesar kam
Dhentë e mia kush i do
I zoti për to nuk jam
Se do loz me miken o”
Kur futet në stan, atë nuk e gjeti
U trishtua shumë, sa pika s’i ra
Si më paska ikur nga dora kësmeti
C’u bë lumturia që fati më dha?
Përgjon, thërret me të lartin zë
“Në stanin tim ndodh kjo hata!
Ka ikur dashuria përgjithnjë
Si për një cast u prish gjithshka?”
“Lenie, ti e di që unë të dua”
Me zë të lartë thirri disa herë
“Mos bëj kështu shaka me mua”
Mos më lerë kërcu, të mjerë
“Ku shkoi ajo? Mos fluturoi?
Nuk u trembën fare dhentë
Cudi! Ku doli e nga kaloi?
Nuk lehu asnjëri nga qentë”
Ai therriste e kërkonte në natë
Në qiell hëna vraponte në retë
Në pisha tërbohej era pa matë
Ku e conin këmbët, s’e dinte as vetë
Kërkoi i gjori Komjan sa mundi
Kudo për rreth e thirri në emër
Por Lenia nuk dukej gjëkundi
U hap dita, e bariu merr zemër
Kap krrabën e merr fyellin në dorë
Vrapin e le te Liqeni i Zi
I u rrotulluan malet me borë
Për rreth nuk dukej asnjeri
“Lenie ku je?”thërret me zë të lartë
Nuk merr përgjigje, kudo qetësi
Mbi male synë nxori dielli i artë
Fillon me fyellin si dinte ai
Nga liqeni bucet jehona e fyejve të tjerë
Ata i binin të njëjtës melodi
I hutuar shikon për rreth bariu i mjerë
C’farë ish kjo?Asnjë nuk e di
“Dilni këtu, burra në jini
Në ua mban, në shesh të mejdanit
Të shihni cfarë force kini
Sa do i qëndroni ju Komjanit”
Zërin shpellë bariu lëshoi
Por sa ndaloi, për cudi
Qindra zëra si kor dëgjoi
Përsëriteshin fjalët e ti
Provoi njëherë, dy e tri herë
Përgjigjej në kor i njëjti zë
Gjendja u bë shumë e nderë
Për rreth nuk dukej asgjë
“ Bukur në mendje u ka shkuar
Lenien time të rrëmbejnë
Jo, jo! Kjo nuk ka të duruar
Ata me mua po dëfrejnë
Ju fola njëherë, e kini kot
Të bëni sa të doni zhurmë
Lenia tani e ka një zot
Të gjithë ta dini, e dua shumë”
Dhëmbët dhe fyellin shtërngoi
U kredh në liqen, pa nxjerrë zë
Për të gjetur zanën, guxoi
Dallgët e përfshinë, e futën në të
Kurrë nuk kish ndodhur si e bëri ky
Thonë se e gjeti të bukurën zanë
Si u përqafuan e u shmallën të dy
I ranë liqenit bashkë anë e mbanë
Thesaret e liqenit fort i trazuan
Si të rinjtë dhe ato të vjetrit
Po më shumë zbuluan dhe i gëzuan
Thesaret e bukura të njëri-tjetrit
Kudo Komjanin do e conte
E njohu me të fshehtat e ti
Liqenin poshtë të vizitonte
Jetonin bashkë në lumturi
Pa bënë dasëm, nuk ish ëndërr
Të ftuar Sogora, GurTopi,Valamare
Lenia nuse, Komjani dhëndërr
Dorë për dorë hidhnin valle
U panë në dasëm lugina, kreshta,kodra
Pllaja me pisha livadhe e burime
Këndonin zogjtë, ketrat bënin lodra
Lumenjtë dhe qielli uruan me gjëmime
Pa u ngritën dollitë me ujë qelibar
Nga Kroi i mushkës e kroi i bardhë
Nga burimi i Liqenit të Zi si ar
Ciftin uronin të gjithë me rradhë
Lenia nga shpirti ishte behar
Lumturi ngado rrezatonte
Komjani nga zemra si hambar
Të mira njerëzve u dhuronte
Burimin e ftohtë njerzve tu dhurojnë
E vendosën një ditë ata të dy
Sëmundjet me ujin e tij të shërojnë
Në botë nuk ka një tjetër si ky
Vendin ku do ishte burimi caktuan
Në sheshin posht pyllit me rrobull të zi
Tokën shkëmbore aty e cpuan
Buciti uji i ftohtë ilac për njerzi
Fontana e fuqishme shpërtheu pastaj
Me gjëmime krisma e oshëtimë
Në malet për rreth jehona e saj
Lajmëronte për ardhjen njerëzinë
Cifti i qeshur,nxjerr kokat mbi liqen
Mall të vecantë kanë për mal e bagëti
Përshëndetin me dorë tufën me dhen
Për zhytje bëhen gati përsëri
Nga liqeni cifti i gëzuar vështron
Gjithshka cfarë syri atje zë
Njëmijë urime njerëzve u dërgon
Pastaj u zhytën, e s’u pamë më
Burimi i ftohtë mes malesh qëndron
Pak njerëz i dinë mirë historitë e tija
Cdo vit mijra vetë ka shëruar e shëron
Është dhurata që u ka bërë Lenia
Komjani e Lenia dhuruan me zemër
Falën njerzisë burimin e ujit të ftohtë
Ata u dhanë maleve goxha emër
Ku ka ndodhi si kjo në botë?
Sa dielli shkrep këtu e drita bie
Gjithshka ndricohet anë e mban
Hedh dritë mbi të bukurën Lenie
Të rrezaton ty i dashur Komjan
Nuk dimë c’u bë me ciftin e rrallë
Ata punuan e dhuruan me zemër
Për ta këndohet legjendë e përrallë
Maleve e vendit i dhanë emër
Nuk është pak të lësh kaq emër
Si thua, e cfarë mendon ti?
Të kesh këtë shpirt e këtë zemër
Të dhurosh njerzve Liqenin e Zi!