Adem Zaplluzha: Fjetëm njëqind shekuj (3)

ADEM ZAPLLUZHA

Katër tregime poetike nga libri “Fjetëm njëqind shekuj” (3)

 

MË MBANI PËR DORE

 

Asnjë zog më nuk banon në kokën time, por as unë nuk banoj në kokat e zogjve,jetojmë ndaras unë në hapësirën e etjes dhe zogjtë në hapësirat e mjegullave. Kur na merr malli për fluturim, dalim nga lëkura e jonë dhe drejtohemi kah lartësitë.

Unë shoqërohem me mjegulla kurse zogjtë me brymën e mëngjesit që sapo i ka çelur sytë dhe na shikon se si kënaqemi me lojën tonë duke i prekur gishtat e thyer të erës.

Pak më vonë ulemi të pushojmë nëpër degët e ngrira të mjegullave ku flenë korbat ose pëllumbat e egër, pimë ujë nga zemra e gurit të murrmë.

Kur e shuajmë etjen dalim nga lëkura e jonë dhe secili prej nesh ecën udhës së vetë deri te arkivolet e mavijosura nga erërat dhe kur mbërrimë në cak qeshim si të çmendur me vetveten sepse kjo është e vetmja kënaqësi që ndjejmë në udhëtimin tonë.

Mbrëmë dikush i përzuri fluturat nga rrjeti i merimangës, pas fluturave iku edhe fëmijëria e jonë, mbetëm të vetmuar, askush nuk e qante fatin e plepave që digjeshin nga një zjarrmi e madhe , zjarrmia e cila herë vinte duke u rritur e herë zvogëlohej deri në minimum por sërish rritej dhe bëhej një zjarr i madh që i kallte meteorët.

Një dorë e thyer për çdo ditë kërkonte nëpër ajrin e ndotur të qytetit,  kllapit e vogla të lastarëve që flinin në një gjumë që nuk i përngjante gjumit, por një zhurmë të një teneqeje të ndryshkur nga shirat e vjeshtave të vdekura në lagjen tonë.

Sonte kjo natë më duket se s’do të vij asnjëherë.

Dita paska ikur përtej urës dhe akoma është duke ikur pa ditur cakun e ikjes, por ajo po ikën dhe nuk ka të ndalur, kush është duke ndarë prej mishit tim këtë copë ashti të ndrydhur dhe kaq mizorish po e shqyen lëkurën e njomë të natës lozonjare. Një hije e zezë si një korb i zi na rri mbi kokë, e cila në çdo kohë mund të bie në tokë si një kokërr bostani nga duart e bostanxhiut të moshuar .

Sa shumë qenka rënduar kjo kokë e mishtë e erës, sa shumë po kundërmon ëndrra ime, një erë e padurueshme si ajo e hudhrave të prishura po m’i dërmon shqisat e të nuhaturit.

O ju lutem, më mbani për dore, sonte po shemben të gjitha kujtimet e vdekura dhe ato të gjalla. Syri im i lëngët po pikon trishtim, nga duart e brishta të erës çelin disa lloje lulesh pa kurrfarë arome, as kjo dritë nuk po i përngjanë dritës, asgjë më në këtë qytet  nuk e paska shijen e zambakëve të bardhë .   Erdhën dhe na i vranë zogjtë . Vranë çdo gjë çka mund të vritej. Një nënë po qanë me qindra vjet nën hijen e një cope mjegulle prej metali. Po qajnë edhe retë, një vajë i paparë i zbërthen lotët në dallgë deti, ku lindin dhe vdesin shpirtrat e ujërave dhe të njerëzve.

O ju lutem më mbani për dore, si të eci nëpër këtë mjegull çafkash, po bie një shi i baltosur mbi flokët e yjeve, kjo erë e rend te arkivolet nuk durohet më, ju lutem më mbani për dore ose për mendje unë nuk mund të lëvizi më, për çdo ditë jam duke u identifikua me zvarranikët.

Ç’po ndodh kështu me burimin e dritës, kjo sterrë e padurueshme në çdo kohë është duke ndërruar, po e ndërron edhe emrin, dje quhej nuk di as unë se si por jo me këtë emër. Kjo formë gjeometrike e harresës me gjasa po ka më shumë kënde se sa një romboid i thjesht. Unë nuk mund të eci, ju lutem më mbani për dore  ose për fjalën time që të mos rrënohen shirat e kujtesës, nëse ngjan ky rrënim asnjë  pulëbardhë më nuk do të fluturoj nëpër kujtesën e turbullt të Lumëbardhit.

 

 

NGJYRË E MISHTË

 

Nuk di në cilën kohë ike ose te cila kohë je duke ikur, por ti vrapon diku duke mos menduar se ku.

Vrapi yt i çmendur i përngjan trokut të një kalorësi që ikte dikur me një pelerinë të zezë, më e zezë se fytyra e tij prej mishi të mallkuar.

Ajo ngjyrë e mishtë e ndërgjegjes qe mashtruar për verdhushka dhe si një njeri i çmendur vrapove pas famës të cilën e kishe por e humbe pa e përjetuar kurrë bukurinë e saj.

Sa herë që bie shi këndej pari ullukët pikojnë një trishtim të heshtur, pa zë trishtimi i cili nga pesha e ndërgjegjes nuk mund të qëndroj as në këmbët e veta të sëmura

Kur të lutëm të kthehesh, ti asnjëherë nuk mendove se ikja e jote lë një pikë të zezë në shpirtin tënd, ose as që e ndjeve peshën e fajit, po të ishte ndryshe, ti nuk do të ikje prej vetvetes, lëre që ike ti, por e more në qafë edhe kalin e egër të luftës, më kujtohet kur i kafshonte dizgjinët për të mos vrapuar, për të mos ikur drejtë rrugës së turpit, por ishte e pamundur të shpëtoj nga përqafimi i çeliktë i tradhtisë.

Thonë se i doje fluturat e tua të çmendura deri në atë shkallë sa që e harrove ngjyrën e murrme të pendimit.

I doje aq shumë sa që u shndërrove në një flutur të drunjtë e cila sa herë donte, fluturonte nëpër gjeometrin e atdheut të grisur e të kafshuar nga devetë e murrme të një dielli tjetër.

Këtu shkretëtira e bënte më së miri punën e vetë me kaktuset e djersitur të mendjes, e cila kurrë nuk ishte në gjendje të formoj një tregim për një përrallë ku mushkonjat dhe milingonat i përngjajnë mëgojëzave të betejës.

Tregimi i nxjerrë nga psalmet e një kërrabe e cila me mija vjet as nuk e prek tokën e as fundin e qiellit...tregim jashtë kohës dhe hapësirës ngjashëm me furtunën.

Ti i doje pëlhurat e tejdukshme mbas të cilave fshihej një mish i njomë por i ndrydhur nga egërsia e ushtarëve të tërbuar, pas një cope lecke prej gjysmëhëne e cila i mbulonte kryqet e ngulura nëpër çdo fshat dhe qytet.

Mua më lë në pritje, i prita anijet, trenat që kurrë nuk erdhën në atdheun tim, i prita pritjet që askurrë nuk gdhinë në shpirtin e lodhur dhe të dërmuar të rrugëve.

Vetëm ora e vjetër te muri i kishës nuk e ndali asnjëherë tiktakun, as që mërzitej, për vrapimet e trokut të një kambanë të vjetër te plepat, mua më dukej se ishte e vetmja shpresë e cila bisedonte me një korb të bardhë, nga i cili iknin zogjtë besa edhe njerëzit.

Mbi disa çati ku preheshin eshtrat e një kohe tjetër, pushonin zogjtë e dylltë, herë shkriheshin e herë ngriheshin, por kurrë nuk e humbnin formën prej zogu.

Në dimër, po ato fluturime të lëngëta na dukeshin se po vijnë prej një bote krejtësisht tjetër, për të na mashtruar kinse jemi fëmijë, por ne nuk mashtroheshim e dinim fare mirë se prej këtyre zogjve të lëngët do pikojnë qirinj kristalesh prej dëbore, po pikojnë fjalë që janë duke kulluar nga dhembja e lisave të prerë në një agullimë të një mëngjesi.

Ditën tjetër, pasi që u mësuam të kuptojmë se si ndryshojnë gjërat edhe kur bie shi edhe kur bënë acar, nuk i përjetonim më këto ndryshime për të mirë.

Në vetëdijen tonë si nëpër balada të lashta filloi të zgjohej po ai vrap i egër i kalit të çmendur, filloi të dëgjohej troku i ikjes në shpirtin tonë të plagosur, por ne qëndronim stoikisht dhe qeshnim me erën që na e griste lëkurën e regjur.

I përngjanim jeleve të hënës ose më mirë me thënë vetullave të mjegullave të bardha mbi trenat e lodhur të vendlindjes.

 

 

DHEMBJA TEJSHPON GURIN

 

Sa herë që hy në gjumin tim, dal nga një ëndërr dhe hy në një trishtim i cili i përngjan ngjyrave të luleve posa të çela në kujtesën e kornizës së Mona Lizës.

Po që se takohemi me personin tej amalgamës na del gjumi dhe kurrë më nuk do të mund të flemë. Nuk flemë sepse as gjumi më nuk është gjumë e as ëndrra ëndërr.

Ne, me qindra vjet mekanikisht i hapim dhe i mbyllim sytë.

Kur rrimë me sy të hapur ëndrrat tona bëhen ankthe kurse ankthet nuk i përngjajnë më asgjëje, janë të lëngshëm, nëse i shtrydhim drurët e shpirtit, nga retë pikojnë ngjyrat e ylberit, pikojnë të lënduara si dardhat e këputura. Herë vijnë e herë ikin furtunat, një erë e fortë frynë në kujtesë sa që ia shkulë ato pak flokë që i kanë mbetur nëpër rrashtën e thyer të vetëdijes.

Dikur vonë zbresin përrallat, zbresin mu si shirat e vjeshtës, të brymta, përralla të përziera me disa lloje zhgjëndrrash që nuk mund të krahasohen me asgjë, as me hidhërimin që çdo çast buron nga fijet e barit të fishkur, e as me gëzimin që nuk i përngjan më gëzimit.

Sytë e lëbyrë tejshpojnë gurin, depërtojnë thellë në brirët e kaut të zi që përgatitet ta trand tokën, të rrokullis çdo gjë që rri mbi të edhe shpirtrat e të vdekurve...

Një dhembje e paparë ia  rëndon shpirtin një arkivoli të vjetër .Te varret kufomat janë në grevë urie, as nuk hanë e as nuk pinë. Një lis me degët e thyera shikon diellin se si konvertohet në çafka të zeza. Anemia fillon të ngre kokën, duket si gjarpri i plagosur, as nuk mund të del  nga lëkura e as nuk ka se si të hyjë në lëkurën e grisur të ditës

Hëna e verbët me një leckë të zezë i ka mbyllur sytë dhe vajton, qajnë edhe gurtë, nga dhembja pëlcasin kalldrëmet.

Me qindra vjet këtë gur të zi nuk e preki askush, u ulën mbi të ushtarë dhe gjeneral të çmendur, priftërinj e homoseksual, kush nuk kaloi nëpër këtë qytet prej zambakëve, kush nuk kafshoi edhe gurin që rrinte në heshtje si një prift i murrmë.

Ju nuk mund të kuptoni, por me qindra vjet ky gur pendimi thurte rrjetin e merimangës përreth fatit tim të brymtë, që akoma sot e atëherë më rri mbi kokë si një oreol prej teneqeje të cilin e barti me vështirësi ama edhe më vështirë po më vjen ta hedh për toke. Le të thyhet e le të copëtohet në qindra cifla teneqesh, le t’i përngjaj pluhurit të hinores sime që ka për të notuar dallgëve të Lumëbardhit deri te brigjet e Jonit të dhunuar. Këto duar nuk mund t’i barti deri te maje e gjumit, nuk paska mbetur fije force në gjymtyrët e dërmuara të ditës.

Kush e vodhi dritën nga syri i verbër i erës? Ose drita nuk ishte askund kur na sulmuan stuhitë!

Kjo natë që po trembet nga fluturimet e zogjve kur paska mbërri në atdheun tim? Çfarë qenkan këto lehje që po i përngjanë lukunive të djajve. Unë më nuk jam vetvetja e ime.

Kush hyri në shpirtin tim dhe në ankthin e ditës po qajnë këto lule që posa kanë çelur?

Kur deshën këto hije më morën me vete, më lënë pa emër e pa mbiemër, nuk di se si më quanin dje dhe si e kam emrin sot.

Herë isha njeri prej bryme e herë njeri prej stërkala shirash! Më tregoni kush jam unë dhe kush hyri në shpirtin tim pasi që ikët ju? Ku ju mbetën këpucët e shqyera, ku mbetët ju sot dhe ku do të mbeteni nesër nëse ajo e nesërmja ekziston për ju dhe kokën e juaj të brishtë.

Ja, kam mbetur kështu mes kësaj shakulline që më qon herë te ju e herë te hija ime e ndryshkur si amalgama e pasqyrës, më dërgon përtej të pamundurës deri te portet që nuk ekzistojnë në varfërinë e shpirtit...

 

 

TE ÇEZMA E PLAKAVE

 

Duke më shikuar drejtë në bebëzat e syrit nga truri i tij i lodhur  i pikonin disa lot të kristalta, dielli rrokullisej nëpër hemisferën e mendjes së brishtë.

Kështu ngjante për çdo ditë, as vet nuk di pse, por lotët nuk pushonin, shiu i përngjante mjegullave kurse mjegullat erës së brymtë që frynte mbi kiçin e thyer të mendjes .

Frynte një erë e fortë nga dera e pasme e oborrit, e cila rrinte e mbyllur me muaj të tëra, ndoshta edhe me shekuj, askush nuk i çeli ato dyert të drunjta, kështu që mund të qante edhe era sa të donte me lot veriu.

Sa herë që binte shi në lagjen e evgjitëve thoshin pleqtë e mëhallës se sonte del hëna e re, dalin nuset të lumi dhe i krehin flokët e erës.

Këto ngjarje ndodhin për çdo stinë, këtu nuset me xhelozi i fshehin lotët e hënës, sepse kur ajo qanë, qajnë edhe rrënjët e rrapeve.

Thoshin plakat se prej lotëve të kristalta të hënës burojnë detet, retë ulen në dy gjunjë dhe me duar drejtuar kah mali i lusin zanat e mira që të mos mallkojnë lindjet e nuseve sepse kjo tokë kinse paska shumë e shumë nevojë për ushtarë të rinj që duhet të shkojnë përtej deteve.

Këndej pari këndohet një këngë e vjetër “Vijnë pampurat moj nonë” vijnë, por për t’i na i marrë djemtë e jo për t’i kthyer, përherë kanë ardhur këndej pari anijet e trishtuara, dhe na i kanë quar djemtë diku larg oxhaqeve që kurrë më s’i panë se si tymojnë lot njeriu.

Ju nuk mund të kuptoni, këtu edhe oxhaqet qajnë po me ato lot të kristalta si qajnë lulet nën duvakun e shtrezës ose të vesës së gjelbër nën mykun e trishtimit.

Kjo tokë e jonë është mësuar me vajin, sa herë që kanë vajtuar nënat çatitë e kullave kanë pikuar trishtim, një lloj të trishtuar të trishtimit që i përngjan peshkves së verdhë në rrotat e arabasë së vjetër që kalon xhadeve duke krikëlluar si korbat në qiellin e mbuluare me trishtim dhe dhembje prej plage.

Asnjëherë nuk u ndalën hordhitë e zeza nëpër lagjen  që zbret drejtë te çezma e plakave, vetëm kjo lagje, sa herë që tundeshin dallgët e  hutuara të Lumëbardhit ndjente një krenari, çuditërisht një krenari të pashprehur me fjalë sepse kur binte shi këndej pari nëpër kalldrëmet e qytetit mbinin disa lloje lulesh që nuk veniteshin nga asnjë dhembje.

Ishin të tilla që qëndronin gjatë tërë dimrit, edhe në acarin më të fortë nuk ngriheshin por për kundër çelnin në disa mijëra ngjyra, çelnin mu si dielli kur i çel dyert e dritës, për të zbritur në kujtesën e brymtë të lagjes së humbur në mendjet njerëzore.