Ramiz Dërmaku: Oda e Junikut dhe Kosova

ODA E JUNIKUT DHE KOSOVA AKTIVE NË TROJET GJERMANE

(Bisedë me zt. Naser Hoxha, kryetar i SHKA “Dardania” në Manheim)

Nga Ramiz Dërmaku

Naser Hoxha vjen prej një familje të mesme fshatare, por e djegur për liri dhe atdhedashuri. U lind më 1960 në Junik, ku kreu shkollën fillore, ndërsa gjimnazin në Deçan. Studimet i mbaroi pranë Fakultetit Juridik në kuadrin e Univerzitetit të Prishtinës, ku edhe u diplomua. Ata që e kanë njohur e dinë se është pjestar i një familje atdhetare e përparimtare, e njohur në Kosovë dhe më gjërë. Juniku ishte një ndër qendrat e rëndësishme ku mirreshin vendime për çështje kombëtare, politike, ekonomike dhe kulturore. Avdyl Hoxha ishte kryeplaku i Junikut dhe Kryetar  i Kuvendit të Junikut, i cili u mbajt në odën e Junikut gjatë periudhës  21 - 25 maj 1912. Vendi ku mbahej Kuvendi ishte siguruar mirë, pra kishte një organizim dhe sigurim të fortë nga ana e Avdyl Hoxhës. Oda e Junikut, por veprimtarëve tjerë, përbëhej edhe nga prindërit (Brahim dhe Sofije Hoxha), të cilët kishin 6 fëmijë. Naseri ishte fëmija i 5-të, nga gjithësejt (dy vëllezër e katër motra). Djali i familjes Hoxha ishte sinonim i Odës së Junikut. Ishte gjithmonë nën përgjim dhe shënjestër të pushtusit serb.

Naser Hoxha duke parë pasojat e regjimit kriminel të asaj kohe, i vizitonte familjet shqiptare pa kurfarë paralajmërimi.  Duke parë forca të mëdha ushtarake dhe paramilitarë serbë, vendosi të emigrojë diku. Sa më tepër që rritej, po aq më tepër i shtohej urrejtja ndaj okupatorit që e mbante nën thundërr Kosovën. Si e shpjegon këtë, e pyesim: “Në fillim, policia serbe dhe armata ish jugosllave  filluan të ushtrojnë dhunë ndaj meje. Duke e parë gjendjen e rëndë politike, thirrjet e shpeshta në biseda të ashtuquajtura “informative“, filloi edhe përdorimi i forcës ndaj meje. Me lotë në sy dhe pa dëshirën time, edhe unë si shumë të tjerë të marr rrugën e gyrbetit. Pasë sakrificave të shumta që përjetova gjatë rrugës, arrita në Gjermani dhe u vendosa në qytetin e Mannheimit.” Akoma pa u stabilizaur mirë,  Naseri iu bashkua të gjitha aktiviteteve që organizoheshin në ato lokalitete, duke filluar nga ndihmat materiale, veshëmbathje, gjëra te amvisërisë, medikamente. E ka përkrahur intenzivisht Fondin e Qeverisë së Kosovës, Fondin “Vendlindja ju therret“. Ende pa u stabilizuar mirë filloi të angazhoheni në të gjitha aktivitetet për internacionalizimin e kauzës kombëtare dhe organizimin protestave, demostratave, aktiviteteve kulturore, arsimore, sportive dhe muzikore.

Që të gjitha këto kishin karakter kombëtar. Me shumëfishimin e aktiviteteve ndaj çështjes sonë,  dita ditës shtohej numri i atyre që e urrenin regjimin serbosllav. I angazhuar ne të gjitha veprimtarit e mërgatës shqiptare e cila për çdo ditë i shtonte rradhët e veta, gjithnje e më shumë nga presioni i shtuar i armikut në Kosovë. Faktet flasin ser familja e këtioj njeriu është një familje tipike shqipëtare e cila gjatë tërë historisë kurrë nuk pushoi së vepruari, dhe kurrë nuk e njohu regjimin barbar të Serbisë antishqiptare. Kjo familje përparimtare ishte një model dhe shembull për të tjerët se si duhët të punohet për çështjen kombëtare. Si na e sqaroni këtë? Naser Hoxha thot:  “Kosova kishte Odën e Junikut, por edhe plakun e kësaj ode që vinte nga gjiri i familjes sonë. Kjo familje rëndësi të madhe i kushtonte atdheut dhe dukurive pozitive, traditave e bdokeve dhe zakoneve tona, sipas kanunit te Lek Dukagjinit. Plaku i odës ishte edhe Udhëheqës i Këshillit të Pleqve. Juniku ishte një nga qendrat më të rëndësishme në Kosovë. Kërkesat e atij Kuvendi ishin: Caktimi i kufijve të Shqipërisë, Krijimi i një administrate shqiptare, Ngritja e Flamurit Kombetar, Njohja e Gjuhës Shqipe si gjuhë zyrtare,

Caktimi i një Guvernatori të Përgjithshëm, që do të zgjidhet nga një familje e njohur e vendit. Plotësimi i këtyre kërkesave të garantohen nga fuqit e mëdha. Kuvendi i Junikut u mbajt në maj të vitit 1912, i kryesuar nga ideologu, politikani, demokrati, revolucionari dhe organizatori Hasan Prishtina.”

Mund të shtoni edhe diçka për odën e Junikut, e pyesim. Naseri thekson se Oda e Junikut është e njohur në Kosovë dhe tejmatanë kufinjve të saj. Ajo ka qenë dhe mbetet një Institucion i të Drejtës Tradicionale tipike shqiptare. Pikërisht në këtë odë u rritë dhe u edukua edhe dëshmori i kombit Edmond Hoxha. Se sa ishte familja janë atdhetare, trime dhe besnike, u dëshmua gjatë gjithë shekullit të kaluar. Adhetarizmi i kësaj familje u dëshmua me fakte konkrete. Në fund të dhjetorit të vitit 1997, veprimtari, atdhetari, trimi, guximtari, studenti dhe së fundi dëshmori i kombit, Edmon Hoxha, nipi i Avdyl dhe Brahim Hoxhës, djali i Hisniut, do të ishte njeri nga martirët e parë të Lirisë, të rënë së bashku me shokët e gueriles, dy llapjanët: Zahir Pajaziti dhe Hakif Zejnullahu. Krahas traditës, familja Hoxha me kohë e kuptoi rëndësinë e arsimimit të gjeneratave të reja. I shkolloi, jo vetëm djemtë por edhe vajzat. Naser Hoxha, jurist i diplomuar, vëllau Avdyli, dr. i Historisë, motrat Melihati dhe Fadileti poashtu (të diplomuara në Fakultetin Juridik, njëra ndër to duke qenë sociologe).

Brahim Hoxha, ishte emër i njohur, njëri ndër pleqënarët dhe pajtuesi më i mirë i gjaqeve në Kosovë. Pas ekzekutimit të babait (Avdyl Hoxha) nga forcat çetnike serbe,  djali i tij, Brahimi, mer përgjegjësin e Odës së Junikut. Tërë kohën e kaloi duke i ndihmuar çështjes kombëtare. Krejt veprimtarinë ia kushtoj popullit të vet. Edhe pse pushtetin komunist e kishte mbi supe, asnjëherë nuk u ndal së punuari për pajtimin dhe zgjidhjen e problemeve të ndryshme në vendlindje e më gjerë. “Unë, thot Naseri, gjatë gjithë veprimtarisë isha bashkëpuntor i ngushtë në shqyrtimin e problemeve dhe e ndihmoja babain aty ku ishte nevoja. Te jesh nipash i Avdyl Imer Hoxhës, dhe djalë i pleqnarit në zë, Brahim Avdyl Hoxhës, sa është krenari po aqë është edhe obligim që amanetin e tyre ta përcjell tek gjeneratat që vijnë. Unë jamë gjenerata e njëmbëdhjetë në familjen Hoxha që bëri pajtimin e gjaqeve dhe rregullimin e konflikteve dhe e mosmarëveshjeve, etj. Në vitin 1991, për t‘i shpëtuar më të keqes, edhe unë u detyrova të marr rrugën e mërgimit. Pasë shumë sfidave arrita në Gjermani.” Pra shkaku i largimit të Naserit nga Kosova, ishte rreziku i burgosjes. Pasi arriti në Mannheim z. Nasetr Hoxha, i dha vetit dy detyra: 1. Njohja dhe afrimi me mërgatën shqipëtare. 2. Bashkëpunimi me palën vendase-gjermane.

Naser Hoxha u antarësua në LDK-es në Mannheim, kurse më vonë do të zgjidhet anëtar i Kryesisë së aktivit të LDK-së. Mannhemi si qendër masive e mërgimtarëve tanë, vizitohej shumë shpesh nga liderë apo kuadro udhëheqëse të LDK-së. Banesa e Naser Hoxhës në Mennheim, tani ishte shëndrruar në një ‘‘zyrë‘‘ apo çerdhe e ngrohtë ku takoheshin, bisedonin, propozonin dhe organizoheshin planet për protesta, demostrata si dhe organizimet përmbajtjen e garave të ndryshme sportive si dhe mbajtjen e Kuizit të Diturisë. Naseri i priste dhe i shoqëronte personalitetet politike të cilat vinin nga Kosova e vizitonin mërgatën tonë Kosovës. Unë e kujtoj vizitën e fundit të prof. Fehmi Aganit, të cilit pas, dr.Ibrahim Rugoves e çmoja më së shumti. Naseri ishte njëri ndër inisiatorët kryesorë për themelimin e Aktivit të LDK-së. Në vitin 1994 formuan edhe një Aktiv të LDK-së. Naser Hoxha është njëri nga themelusit e Shoqatës Kulutore ''DARDANIA'', dhe që nga viti 2007,  kryetar i saj. Si ndodhi kjo, e pyesim. “Shoqata është themeluar me 1991, dhe është një ndër shoqatat me aktive në Gjermani. Veprimtarin e saj e ka zhvilluar pa ndërprerë deri më sot. Puna nuk më pengoj asnjëher për tu aktivzuar në veprimtaritë e gjithanshme të shoqatës, dhe së bashku me kryesinë dhe anëtaresinë e gjërë, kemi arritur rezultate inkurajuese në të gjitha sferat.” Dhoma e veprimtarit Naser Hoxha ishte mbushur me diploma, mirënjohje, fotografi nga aktivitetet kombëtare, kulturore, artistike, arsimore dhe humanitare. Në arkivin e tij zt. Naser ruhen me xhelozi shumë mirënjohje nga organet e qytetit të Mannheimit. Albunmi i tij ishte i mbushur përplot me fotografi nga protestat dhe demostratat e mbajtura në Gjermani, si dhe ato tek varrezat e tre martirëve të vrarë nga udbashët e kuzhinave serb në Untengrupenbach të Gjermanisë. “Ajo që më motivon për të punuar për çështje kombëtare, thekson ky njeri, është përkrahja që kemi nga pala gjermane.

Po si ta kryej këtë bisedë e mos të flisja disa fjalë miradije për dy intelektualë; Tefik Ramadani, defektolog dhe i burgosur politik, si dhe bashkëshortja e tij, mësuesja dhe aktivistja, znj. Hatixhe Ramadani! Në vazhdim, zt. Naser thekson: “Ne kemi bashkpunim të mirë me shkollen shqipe SHOTE GALICA ne Mannheim dhe me mësusen, edukatoren, intelektualen zonjën Hatixhe Ramadani. Kjo mësuese, kjo edukatore, kjo nënë, kjo bashkëshorte, punën e vet e kryen me përpikëri dhe shumë herë ka marrë pjesë me nxënësit e saj nepër manifestime e kremtime kombëtare, por edhe në ato me palën gjermane. Shoqata‘‘Datrdania“ së bashku me shkollën shqipe, disa herë ishin nikoqirë të “Kuizit të Diturisë“. Tefik Ramadani është nënkryetar për të huaj në qytetin e Mannheimit. Shoqata numëron diku afër 80 anëtarë. Njeherit ne kemi bashkëpunim të ngushtë edhe me shoqatat e tjera, jo vetëm në Gjermani, por edhe më gjërë. Të gjitha këto që i shkruam ne, janë vetëm disa prej rezultateve dhe dëshmi që tregojnë për sukseset e shoqatës''DARDANIA''. Unë dua t’u  falënderohem të gjithë atyre që na kanë ndihmuar dhe na kanë përkrahur deri më sot. Por në fund i falenderohem kryesisë së shoqatës e cila është unike dhe të gjithë punojnë në baza vullnetare, vetëm për një qëllim e ai është ndihmimi i atyre që kanë nevoj për ndihmë.” (Zgjodhi për shtyp: Baki Ymeri)