Ilir Sefaj: Poezi e metaforës së goditur

Poezi e metaforës së goditur

Nga Ilir Sefaj

Metafora dhe ironia janë dy figura letrare të cilat shfaqen fuqishëm në poezinë e krijuesit, Albert Shala. Pranverë e përgjysmuar, Mesnatë në mesditë, Buzëqeshja e ngrirë, Vajet e buzëqeshura etj,. janë vetëm disa nga titujt sugjestiv të poezisë së këtij krijuesi të cilët rrezatojnë semantikën simbolike, nënkuptuese e sugjeruese.

Praktika krijuese e Albert Shalës ka dëshmuar në kontiniutet prirjen e këtij autori që përmes metaforës së goditur e cila vjen krejtësisht natyrshëm dhe ironisë së sofistikuar të japë tablo të gjalla e të plota të një mjedisi konkret: Atdheun e okupuar. Cili është atdheu i poetit tonë? Si gjallon njeriu i këtij poeti në këtë atdhe? Si i përjeton subjekti lirik situatat dramatike nëpër të cilat po kalonte njeriu ynë në kohën e një pushtimi barbarë? Janë vetëm disa nga dilemat që shtron arti poetik i Albert Shalës.

Kur lexojmë poezinë e këtij krijuesi të botuar tash e dy dekada më parë, na krijohet përshtypja se po shkëpusim imazhe rrëqethëse të një vargu të frymëzuar në rrethanat e një jete nën okupim:

 

E hënë

Rilindja më nuk botohet

Informatat lexoni

në sytë e policëve

 

(...)

 

E mërkurë

Ç’rastësi

Flamuri kuq e zi

Kërbaçi zi e kuq

 

 

E enjte

Në Kosovë asgjë e re

Plagët lidhen

E burgjet prapë shqip flasin

 

Janë këto vargjet e poezisë Copëza ditari të cilat japin fotografinë e pastër të një gjendjeje dëshpëruese me të cilën ndeshej njeriu ynë në rrethanat e një zhgënjimi të thellë, i cili vinte si rezultat i represionit të vazhdueshëm që ushtronte pushtuesi.

Këtë situatë e rëndon edhe më, mosgatishmëria e botës demokratike për t’i kushtuar vëmendjen e duhur çështjes së Kosovës. Andaj nuk është e rastësishme  që në krijimtarinë e tij, poeti jo rrallë mbanë qëndrim kritik, por edhe revoltues ndaj politikave perëndimore të cilat manifestonin indiferencë karshi çështjes sonë kombëtare. Poeti ironizon:

 

...Delegacioni euro-amerikan

porosit

Liria është nisur

Por pasi peshon me tonelata

Mbetem pa e sjellë

 

Mesazhi i vargjeve të mësipërme është i qartë: Liria dhe e drejta e një kombi nuk fitohet duke i thurur elozhe asaj, por përmes grykës së pushkës.

Autori i këtyre vargjeve, poeti e krijuesi Albert Shala, përherë i ka qëndruar besnik këtij konstatimi. (Ai ishte pjesë e Lëvizjes Nacionale të Kosovës që nga vjeshta e vitit 1982, dhe pjesëtar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nga pranvera e vitit 1998).

Atdheu i lirë është esencë dhe permanencë e shprehjes poetike të këtij krijuesi, i cili provokon dhe përmbush gjakimin e subjektit lirik të kësaj poezie:

 

Nuk e di

a do të jem i gjallë

apo i vdekur

kur ti

do ta kremtosh rilindjen

e jetës

 

Po edhe në varr në qofsha

lotët atje në thellësi varri

këngë do të këndojnë

për ty Kosovë

 

Përmes këtyre vargjeve në të cila dominon diskursi patetik poeti i thur himn atdheut. Poezia e Albert Shalës e cila në pikëpamje stilistikore spikat me individualet krijues është fryt i një shpirti delikat, i cili për asnjë çast nuk mund të pajtohet me mënyrën e jetesës që okupatori i kishte imponuar njeriut tonë:

 

Diku në Ballkan

është një popull

fëmijët e të cilit

nuk shohin ëndrra

Kukulla

Lule

Zogj

por tanke, ushtarë

 

Në këtë kontest, poezia e Shalës e cila është e frymëzuar nga jeta e përditshme, kombëtare e personale, denoncon këta ushtarë të huaj të cilët ishin kurdoherë të gatshëm t’i vritnin ëndrrat dhe botën e pasur të fëmijëve.

Kujtojmë se, në pikëpamje ideore e tematike poezia e këtij krijuesi është e motivuar nga jeta e njeriut të rëndomtë i cili gjallon përballë imazheve tronditëse që impononte aktualitetit jetësor i kohës.

Karakteristikë e verbit poetik të Albert Shalës është prirja e tij që edhe përmes poezisë e cila njihet si poezi e kushtimit të shpërfaqë dashurinë e pambarimtë për truallin dhe njeriun e truallit të tij. Poeti komunikon me nocione të shenjta jo vetëm në planin personal, por edhe në atë të përgjithshëm, kombëtar. T’i kujtojmë këtu poezitë: Janari i pikëlluar, Flakadani i dashurisë, Kryengritësi, Vargjet e përlotura etj.

Lirika e Albert Shalës mund të paraqitet e kursyer në vargje, por jo edhe në tematikën dhe motivet që trajton ajo. Andaj me të drejtë mund të konstatojmë se shpirti i këtij krijuesi të talentuar ngacmohet nga detaje të imta të jetës personale e kolektive, detaje këto të cilat poeti i bën ekspresione letrare.

Poeti e krijuesi Albert Shala është në moshë relativisht të re dhe jam                         më se i bindur se muza poetike e këtij autori do të sjelle kurdoherë vlera të mirëfillta letrare e artistike.