| E marte, 20.08.2013, 08:43 PM |
KËTA JANË
ARGUMENTET ARHIVALE SE SHQIPTARËT E ORGANIZUAN KRYENGRITJEN E ILINDENIT DHE E
UDHËHOQËN REPUBLIKËN E KRUSHEVËS
PERGJIGJE
SHKENCORE PER HISTORIANËT
SLLAVOMAQEDONAS
Nga Dr.sc. Ilmi VELIU
Argumenti
1.Znameto na vostanicite na Krusev. Republika. (Arkiv na R. Makedonija i
Komenti
dhe argumenti im: Ky është flamuri i kryengritësve dhe i Republikës së
Krushevës i gjetur në Arhivin e Maqedonisë dhe të Sofjes, ku shihet se simbol
ka një shqiptar me kapuç të bardhë dhe tirçi e xhamadan, që është veshje vetëm
e shqiptarëve. Dhe unë kam të drejtë t’i pyes disa nga ,,historianët,,
shqiptarë se përse ky kryengritës në flamurin e Krushevës nuk ka kësulë sllave
të zezë, shajkaqë serbe apo kaçketë ruse të Leninit,por ka kësulë të bardhë dhe
tirçi të bardhë shqiptarë.
Argumenti
2.
???? ???? ??????! ?????, ??????? ? ????????i, nie
va{ite veËni kom{ii ( zemeno od
Danço Zografski,Krushevska Republika,
...(Të
dashur fqinjët tonë,turq, shqiptarë dhe muslimanë ne fqinjët tuaj të
përjetshëm.......)
???,
?????? ????? ??????, ????????? ? ?????????? ?? ???????? ??????? ? ????????
????? ????, ??? ??????? ?? ????, ?????????, ??? ? ??????????, ?? ??????? ????
?? ?????? ??????????…… ? ???????? ???????, ??? ??????? ? ??? ? ??? ?? ????????
?? ??????? ????, ? ?????? ???? ? ?????? ????? ?? ?????????? ?? ????? ???????;
??????? ???????? ????? ? ??????? ?? ????? ?? ?? ??????? ?? ??? ??????? ? ??
??????? ???????.
Komenti
im: Kjo thirrje u drejtohet edhe shqiptarëve kundër dushmanëve të përbashkët
për liri. Dhe dihet se shqiptarët i përgjigjen thirrjes dhe u bashkohen
kryengritësve që të çlironin tokat e tyre shqiptare ashtu siç ju përgjigjën
thirrjes dhe iu bashkuan partisë së komunistëve serbë: Dushan Mugosha, Milladin
Popoviç e Tempo, me të njëjtin qëllim dhe të njëjtën dëshirë që të çlirojnë
tokat shqiptare.
Argumenti
3.
Zemeno od
Danco Zografski, Krushevskata Republika,
(Marrë
nga Danço Zografski, Republika e Krushevës, faqe 7, e botuar 1948, Shkup.
Përkthimi
në shqip: Popullata e Krushevës, në kohën e kryengritjes përbëhej nga maqedonasit, vllehët dhe
shqiptarët.
Komenti
im: Nëse shqiptarët e vllehtë, që kanë jetuar brenda qytetit të Krushevës, nuk
do të merrnin pjesë në kryengritje, menjëherë do të ishin të likuiduar, sepse
ata kanë qenë aty brenda kryengritjes, në mesin e Krushevës dhe ky është shkaku
që Danço Zografski me qëllim e përmend përbërjen e popullatës gjatë ditëve të
kryengritjes ku jep të kuptohet se të gjithë ata kanë jetuar bashkë dhe së
bashku janë ngritur në kryengritje.
Argumenti
4,.
D.Zografski,
citirano delo, str.7
…D.
Zografski, vepër e cituar, faqe 7.
Përkthimi
shqip; Shqiptaret që jetonin në Krushevë e rrethinën, shumica ishin kristianë.
Komenti
im: Kjo don të thotë se ka pasur edhe shqiptarë myslimanë në Krushevë, por
shumica e shqiptarëve kanë qenë të krishterë dhe ky është problemi që disa nga
historianët tanë i llogarisin si bullgarë duke mos kuptuar se shqiptar është
edhe ai që e ka emrin Nikollë, Gjergj (Gjorgji), Pjetër, apo Aleksandër)
Argumenti
4.
Përkthimi
i dokumentit: Të dashur komshi….nga letrat tuaja (letra të kryengritësve
sllavomaqedonas) drejtuar deri tek ne,(popullata shqiptare e Krushevës me
rrethinë) kuptuam se ju nuk jeni njerëz të këqij dhe se nuk jeni ngritur kundër nesh por kundër pushtetit turk.
Tjerat
letra i dërguam edhe te fshatrat tjerë, dhe ata pajtohen me përkrahjen që u
japim juve……Vula dhe nënshkrimi i bashkiakut-Sinan.
(Kjo
eshtë përgjigjeja e shqiptarëve të Krushevës me rrethinë në thirrjen e
kryengritësve me anë të letrave, që ti bashkangjiteshin kryengritjestëcilën
përgjigje eka vulosur dhe nenshkruar bashkiaku i Krushevës me rrethinë me emrin
Sinan).
Komenti
im: Kmeti Sinan ka qenë shqiptar, sepse po të ishte turk nuk do të ngritej
kundër pushtetit turk.
Argumenti
5.
Zemeno od
D.Zografski, citirano delo,, 27 ( Marrë nga Danço Zografski, vepër e cituar,
27)
Përkthimi;
Komandanti (shqiptar) i ikur nga garnizoni, sipas Nikolla Majski u është
drejtuar kryengritësve me këto fjalë……..E kimi pasur gabim që ju kimi
llogaritur vetëm si ,, shkije,,……Ne ju
përshëndesim me aklamacion…… Të shkojmë
përpara në atë rrugë të shenjtë……….prej ku të gjithë popujt kanë fituar
lirinë….. Duke e lutur Allahun e Madh të na ndihmoi...Ju lutemi që ti hudhni letrat që ua kimi derguar.......
Komenti
im: Ky komandant po të mos kishte qenë shqiptar, me siguri se nuk do të ikte
nga garnizoni ushtarak osman dhe të kalonte në anën e kryengritësve. Në fund
komandanti Ali, i ikur nga garnizoni osman lutet që letra përshëndetëse e
dërguar kryengritësve të zhduket që të mos bie në duart e spiunëve ose askerit
osman. Letra e dërguar nga komandanti Ali, vërteton se ai ka qene shqiptar i
vendit dhe se e ka ditur shkrimin dhe gjuhën që e kanë përdorur pjesa e
kryengritësve joshqiptarë në Krushevë dhe letrën ua ka shkruar në gjuhën dhe
alfabetin e tyre. Pra, komandantin Ali që e përmend Nikolla Majski në shënimet
e tij nuk ka mundur të ketë qenë turk, të ketë ikur nga garnizoni turk, dhe ta
ketë shkruar letrën në gjuhën turke.
Argumenti
6.
Zemeno od
Zografski, cit. delo, str, 28
(marrë
nga Zografski, vepër e cituar, 28
Përkthimi:…
Popullata myslimane nga fshatrat përrreth, me simpati e përshëndeti proklamatën
e lëshuar nga shtabi i kryengritësve të Krushevës, kurse
Komenti
im: Ata që janë nga Krusheva me rrethinë e dinë se përreth Krushevës ka vetëm
fshatra shqiptare dhe se Sulejmani ka qenë shqiptarn sepse po të ishte turk ai
nuk do të përkrahte luftën kundër Turqisë. Sllavomaqedonët në shkrimet e tyre
vazhdim isht kanë përdorur termin turk për shqiptarët myslimanë.
Argumenti
7.
Citatot e
zemen od Angel Dinev, ,,Ilindenskata Epopeja,, Prilep, 1954. str, 2;
..Citati
është marrë nga Angel Dinev, Ilindenskata Epopeja, Prilep, 1954, faqe, 2.
Përkthimi:
Me armatime ndihmonin Ebrejtë, Armenët, Shqiptarët dhe myslimanët..
Komenti
drejtuar tre kolegëve të mij që pohojnë se atje shqiptarët kanë qenë vetëm si
shitës armësh e profitues lufte, dhe nuk kanë pasur asnjëfar roli tjetër (Vebi
Xh.Koha dhe Zemra Shqiptare, Halim P.).
Pra,
autori që është bullgar thotë se “Pomagaa”-ndihmuan dhe nuk thotë se
kryengritësit i blenë armët nga
shqiptarët, ebrejtë dhe turqit, ose shfercerët shqiptarë ua shitën armët
kryengritësve. Kur përdoret termi turk mendohet për ne shqiptarët myslimanë po
edhe myslimanët joshqiptarë, torbeshët.
Argumenti
8
Marrë
nga: Pateshtvija niz dokumenti, Matica Makedonska,
Përkthimi:
Armët vinin nga Greqia, Shqipëria (Korça, Elbasani, Janina) dhe Bullgaria, por
edhe nga prodhimi vendas të modelit ,,Martinka,, që prodhoheshin në Tetovë, por
që ishin të një kualiteti shumë të dobët.
Komenti
im: Nuk ka nevojë për koment. Shihet se nga ku kanë ardhur armët dhe ata armë
ndoshta i ka paguar Rusia, Austrohungaria, apo ndonjë fuqi tjetër botërore, por
nuk kanë qenë shqiptarët ata që kanë shfercuar armë, sepse dokumenti do ta
potenconte atë dhe do të cekej se armët janë blerë nga shqiptarët e Maqedonisë..
Argumenti
9, citatot e zemen od ucesnikot na vostanieto, Angel Dinev, cit. delo, str. 3.
……Citati
është marrë nga pjesëmarrësi i kryengritjes, Angel Dinev, vepër e cituar, faqe
3.
Përkthimi:
Martinka kanë sjellë (nuk thotë se na i kanë shitur) punëtorët organizativ,
turqit (ka për qëllim shqiptarët myslimanë) Meto, Male dhe Omer aga, nga fshati
Nerovë i Krushevës (Nerova është pastër shqiptare) dhe punëtorët organizativ,
turqit nga fshati Zajaz i Kërçovës. (Zajazi është poashtu pastër shqiptare dhe
asnjëherë nuk ka pasur turq, por dokumenti potencon se kanë qenë shqiptarë
myslimanë). Special për armatimin e kryengritësve të Krushevës ndihmonte
(shqiptari mysliman) Ismail Efendi, i cili së bashku me punëtorët tjerë sillnin
plumba, fishekë dhe barut.
Komenti
im: Nga ky dokument informohemi dhe kuptojmë se në fshatrat pastër shqiptarë,
Nerovë të Krushevës dhe Zajaz të Kërçovës ka pasur (Organizacioni rabotnici)
punëtorë të caktuar organizativ (Ky autor është bullgar dhe nuk thotë tregtarë,
shfercerë e profiterë, si që thonë historianët e dashur, shqiptarë), që kanë
pasur për detyrë të mblidhnin municion e armë dhe ta dërgonin në Krushevë.
Dokumenti është i shkruar nga Angel Dinev (bullgar) dhe ai nuk e shkruan atë që
ka shkruar nga shkaku se ka pasur ndonjë simpati ndaj shqiptarëve të Zajazit e
Nerovës, por e thotë të vërtetën dhe realitetin.
Argumenti
10, Dokument në gjuhën bullgare i gjetur në Arkivin e Sofjes.
Dokumenti fillon me “Hasan Beg Prishtina...” Në kopertinën e fontit shkruante “Bashkëpunimi
i VMRO (Bullgare) me Organizatat Revolucionare Shqiptare” ku thuhet se Hasan
Prishtina u takua me përfaqësuesit e VMRO-së......
Komenti
im: Dhe nëse i shpallim tradhtarë shqiptarët që morën pjesë në Kryengritje dhe
ndihmuan me armatime, siç i kanë shpallur disa nga kolegët e mi, atëherë duhet
t’i shpallim tradhtarë edhe udhëheqësit e tyre si Hasan Prishtina që u takua
disa herë me bullgarët rreth krijimit të një fronti të përbashkët edhe kundër
turqve po edhe kundër serbëve, pastaj Dervish Hima e Ibrahim Temo që disa herë
u takuan me përfaqësuesit e Todor
Aleksandrov e Protogjerov. Ja ku është edhe dokumenti origjinal i gjetur në
Arkivin e Sofjes. Dokumenti fillon me Hasan Beg Prishtina, i shkruar në gjuhën
bullgare dhe është procesverbal nga një takim që ka pasur H.Prishtina me Todor
Aleksandrov në Durrës e Ohër.
Argumenti
11, H e Popullit Shqiptar II, Tiranë
Çështjes
së aleatëve të shqiptarëve në luftën e tyre kombëtare iu kushtuan dy trakte të
veçanta. Në njërën prej tyre të botuar në Sofje, më 1879, nga Jusuf Ali Beu me
titull:“Bisedime të ditës që meritojnë vëmendje” ku autori, Jusuf bej Albani nga Kërçova
shprehte mendimin se shqiptarët e bullgarët kishin mjaft interesa të
përbashkëta, të cilët krijonin mundësinë për të qenë bashkëluftëtarë në të
gjitha betejat kundër osmanëve po edhe serbëve.
Në
traktatin tjetër të botuar në greqisht në Athinë më 1880, nga Thimi Brandi, me
titull “Ankime të shqiptarëve” mbrohej teza se shqiptarët e grekët rrezikoheshin nga rritja e shteteve
sllave dhe se asnjëra nga të dy palët nuk mund të shpresonte në ndihmën e
Fuqive të Mëdha, dhe se historia u diktonte rrugën e bashkëpunimit të ngushtë
politik e luftarak dhe se këtë bashkëpunim e pengonin vetëm qarqet zyrtare
greke të cilat mendonin pa të drejtë se me zhvillimin e saj lëvizja kulturore
shqiptare do të pakësonte shkëlqimin e helenizmit.
Komenti
im: Shqiptarët e ngratë janë i vetmi popull në Ballkan i cili nuk ka dhe nuk ka
pasur se ku të mbështetet gjatë gjithë historisë së tij.
Genti u
mbështet te Perseu i Maqedonisë Antike kundër romakëve, Skënderbeu në italianët
kundër osmanëve, Ali Pashë Tepelena u lidh me disa nga shtetet evropiane
poashtu kundër osmanëve, Enveri me jugosllavët, ruset e kinezet, Balli Kombëtar
me italianët e gjermanët. Sot i kemi vënë shpresat te amerikanët dhe presim të
na e mbushin mendjen që të bashkohemi dhe ta duam njeri-tjetrin.
Argumenti
12, Koço Topuzoski,Nikola Karev,
PRVATA
REPUBLIKA NA BALKANOT, (REPUBLIKA E Parë e BALLKANIT)
Drzava -
,,????????? R????????,, -1903
????? -
??????? ??? ????
?????? ????-
???????
??????
upotrebeni - ??????????, albanski, vlaçki (Gjuhët e përdorura, maqedonisht,
shqip dhe vllahisht)
?????????
- Demokratska ?????????
???????????
na Republikata - ?????? ?AREV
???????????
?? P????. V????, Konstandin Vangeli (???? ???????)
Sekretar
na P????emenata V???? \or|i ^aËe
Data
ostanata vo ????????ta - 2 ?????? 1903
???????
??? ????????? ???????? 13 ?????? 1903
Broj na
n????????to so se okolina -9 350 stanovnici
Upotrebena
v?????- ????
Posle
1912, ostanala pod Srpska vlast
Posle
1914, pod Bugarska vlast
Posle
1918 pod vladata na SKS
Posle
1940 g. Pod vladata na Albanija
Posle
1945 g. Pod SFR Jugoslavija
????? ???
?? R. ??????????
Argumenti
12, Zografski, citirano, str, 19
(Zografski, vepër. e cituar.f,19)---------------
Përkthimi:
Masat popullore hynin në zjarrin e kryengritjes ku luftohej për jetë a luftë me
pushtuesit pesë shekullor dhe për të siguruar barazi politike, ekonomike,
shpirtërore e kulturore, të drejta dhe liri për të gjithë “rajën” (popullatën
jo turke) në Maqedoni, duke mos bërë dallim në përkatësinë kombëtare, fetare,
ose përkatësi fisnore.
Komenti
im: Të njëjtat premtime na i dhanë në Mbledhjen e Mukjes, të njëjtat premtime
na i dhanë Brigadat shqiptare kur kaluan nëpër Maqedoni më 1944, të njëjtat
premtime na i dhanë Fadil Hoxha e Tito, të njëjtat premtime na i dhanë edhe
Cervenkoski e Grueski më 2001 dhe vazhdimisht kemi ngelur të gënjyer dhe përse
tash ne sipas tre historianëve tanë, shqiptarët që morën pjesë në Krushevë
duhet t’’i shpallim tradhtarë, tregtarë e profitorë lufte, dhe ata që morën
pjesë në të gjitha luftërat e mëvonshme, bashkë me serbet, t’i shpallim heronj.
Përse ta
shpallim hero Ahmet Zogun që serbet e kthyen në Shqipëri dhe e bënë mbret dhe
vrau burrat më të mirë të Shqipërisë për hatër të Serbisë, Nexhip Dragën që
luftoi dhe fitoi të shkonte deputet në parlamentin e Serbisë, Qemal Agollin,
Hamdin Demen, Fadil Hoxhën që luftuan për Jugosllavinë dhe i vrau Jugosllavia,
ose përse ta shpallim tradhtar shokun tim të dashur Vebi Xhemailin që luftoi të
bëhet deputet në parlamentin e Maqedonisë.
Sipas
meje, duhet shpallur heronj të gjithë ata shqiptarë që morën pjesë në
kryengritje dhe shpallën Republikën e Krushevës, sepse atë republikë e kanë
llogaritur si të tyren njëlloj si sot shqiptarët e Maqedonisë, Malit të Zi,
Serbisë që luftojnë për të marrë votat dhe të shkojnë si deputetë në
parlamentet e këtyre shteteve edhe pse këto shtete i trajtojnë si pakica
kombëtare.
Argumenti
13, Zografski, citirano, str, 9. (Danço
Zografski, vepër e cituar, faqe, 9)
Përkthim
dhe komenti im: Në këtë dokument përmenden
edhe tregtarët, qiraxhinjtë që kanë pasur edhe nga 1000 kuaj për
transport të mallrave të ndryshme, por, thuhet se kanë bërë tregti të ndryshme
dhe jo shitje të armatimeve, dhe si tregtar e qiraxhi i madh përmendet Sterjo
Gjusho që sipas emrit del të jetë vllah dhe jo shqiptar. Por edhe nëse ka pasur
edhe tregtarë shqiptarë dhe janë marrë me tregti të ndershme, nuk do të thotë se ne tash duhet t’i shpallim
ata tradhtarë ose shfercues të armëve e profiterë lufte, siç deklarojnë historianët e lartpërmendur.
Argumenti
14. Zografski, citirano delo. Str. 22,
(zografski, vepër e cituar, f.22)
Përkthimi:
Fitorja e
demokracisë revolucionare dhe principi i vëllazërim-bashkimit, i shpallur nga
Lëvizja Çlirimtare, arritën deri te zgjedhja e organeve udhëheqëse në mënyrë
demokratike dhe themelimi i Qeverisë së Përkohshme… Në këtë mënyre, Këshilli i Përkohshëm ose Qeveria e përkohshme, e
zgjedhur në mënyre të lirë dhe demokratike nga e gjithë popullata e Krushevës, mund
të llogariten si organet e para
pushtetare të zgjedhura në mënyrë të lirë dhe demokratike, sepse ata i
kishin zgjedhur përfaqësuesit e tri kombësive shumicë në Krushevë, të bashkuar
në luftë për liri e që do t’i mbronin interesat dhe lirinë e të gjithë asaj
popullate.
Komenti
im:
Edhe nga
ky dokument shihet qartë pjesëmarrja e barabartë e shqiptarëve në kryengritje,
në luftë po edhe në organet e pushtetit të ri dhe të qeverisë së përkohshme të
Krushevës. Pra, shkaku i pjesëmarrjes së shqiptarëve në Ilinden dhe Krushevë ka
qene i njëjtë, për të cilin edhe sot shqiptarët marrin pjesë në Parlamentin e
Maqedonisë, e ruajnë dhe e duan Maqedoninë si nënën e tyre.
Nga
dokumenti
Nëse pjesëmarrjen në këtë kryengritje e mohojmë,
atëherë duhet të pohojmë se nga Turqia na çliruan serbet, grekët, bullgarët e
sllavomaqedonet. Na çudit teoria e
historianit Llalla, i cili vazhdimisht përmend se Greqinë e kanë çliruar
shqiptarët nga
Argumenti
15 D. Zografski, citirano delo, str. 23 (Zografski, vepër e cituar, f.23
Përkthimi:
U formua
Këshilli i Përgjithshëm i përbërë nga 60 përfaqësues, nga të gjithë kombësitë
që jetonin në qytet dhe ata zgjodhën “Këshillin e Përkohshëm” (Qeveria e
përkohshme), në përbërjen e të cilit u emëruan 6 përfaqësues e që ishin përfaqësues të tre nacionaliteteve
më të mëdha; Maqedonë, Vllahë dhe Shqiptarë. Këta ishin personat që u
zgjodhën në Këshillin e Përkohshëm:
1.Dinu
Vangel, kryetar i Këshillit ose i Qeverisë së përkohshme
2.Gjorgji
Çaçe, Sekretar i Qeverisë….
3.Tehar
Neshkov, arkëtar dhe drejtues i financave…
4.Hristo
Çurçiev, i policisë dhe kryetar i qytetit…
5.Dimitar
Sekullov, drejtues i prodhimit dhe ushqimit…
6.Nikolla
Balu, drejtues i shëndetësisë…
Argumenti
16, Marrë nga Nikola Topuzoski, “Nikolla
Karev”
Gjorgji
Çaçe, sekretari i Qeveris se Përkohshme, me kombësi ishte shqiptar dhe ishte i
bindur se është shqiptar, dhe bukur e fliste gjuhën shqipe.........rreshti i
katërt.....Me rastin e fitores së Revolucionit Xhonturk, ai mbajti miting në
Krushevë dhe foli në gjuhën shqipe. Ka qenë banor i Krusheves dhe ka punuar te
mulliri në Krushevë.
Argumenti
17 Dimo Haxhi Dimov, në shkrimin e tij ,,Ilindenskoto Vostanie i poukata od
nego za segmentite Makedonski revolucioneri,,
Përkthimi:
Thotë se, R. e Krushevës ka përfaqësuar dhe prezantuar në të njëjtën kohë një
shoqëri të vëllazëruar të disa kombësive të ndryshme që së bashku kanë jetuar
në atë vend dhe në atë moment historik.
Komenti
im: Nëse vlejnë diçka dokumentet historike për tre historianët që shkruan dhe
mohuan se Krushevës duhet t’i dalin zot edhe shqiptarët. Ky është një dokument
i radhës nga Dimo Haxhi Dimov ku thuhet
se Republika e Krushevës ka përfaqësuar një shoqatë të vëllazëruar të disa
nacionaliteteve që janë gjetur bashkë në atë vend dhe në atë moment historik.
Është tjetër problem ai që sot shqiptarët e Krushevës nuk guxojnë të paraqiten
si shqiptarë sepse do të humbin benificionet që ua ka dhënë shteti që të heqin
dorë nga identiteti i tyre.
Argumenti
18; D. Zografski, ,,Makedon Taen Revolucioneren Komitet,,
Përkthimi:
Pasi që Maqedonia është e banuar nga kombësi të ndryshme, Komiteti deklaron se
nuk do t’i japë përparësi asnjërës kombësie në dëm të kombësisë tjetër, nuk do
të veprojë asisoj që të ashpërsojë antagonizmat kombëtare, dhe do të mundohet
t’i organizojë një tërësi të përbashkët kundër osmanëve në Maqedoni. Pasi kjo
do të arrihej, atëherë do t’u lejohej që vetë kombësitë ta rregullonin pyetjen:
Të bashkohen me ndonjërën nga shtetet përreth ose të organizojnë një shtet të
përbashkët të pavarur.
Komenti
im: Këto janë premtimet që u janë bërë shqiptarëve më 1903, këto ishin
premtimet që u bënë më 1944 dhe po këta ishin premtimet që na u bënë edhe pas
vitit 2001. Dua të sqaroj se pjesëmarrja e shqiptarëve në Ilinden dhe Krushevë
nuk ka qenë tradhti por marrëveshje në mes dy apo tre kombësive për luftë të
përbashkët
Argumenti
17
Topuzoski
gi naveduva fusnotite za materijalite {to gi upotrebil i vo prvo mesto gi stava Se}avawata na Todor Borjari, zapi{ani od Mihail Andreev,
1954.Skopje. Vo sajdot; www.slideshare,net/ D4M3/ Kru{evska Republika od Marko
Ampov se naveduva deka Nikola i Todor Borjari bile albanci, a toa mo`e da se
utvrdi i od nivnoto prezime-Borjari .
Nikolla Topuzoski në librin e tij “Nikolla Karev”, i ka shënuar në fusnotë materialet që i ka përdorur dhe në vend të parë ka vënë kujtimet e Todor Borjarit të shënuara nga Mihail Andreev, 1954, Shkup. Pastaj faqen e internetit www.slideshare,net/ D4M3/, Nikolla Ampov, Krushevskata Republika, ku thotë se Nikolla dhe Todor Borjari kanë qenë shqiptarë dhe ajo mund të shihet edhe nga mbiemri i tyre, Borjari.