Bedri Tahiri: Drejt?si q? mohohet

Recension

Bedri TAHIRI

FAKTE DHE D?SHMI P?R NJ? DREJT?SI Q? PO MOHOHET

Sa m? kujtohet, autori i perlave shqiptare, urtaku flok?thinjur, Drit?ro Agolli, n? nj? vend thot?: “N?se n? let?rsi nuk hyn dhe jeta jote, at?her? ti nuk  di ç’t? shkruash”. Nj? e v?rtet? e padiskutueshme. K?t? sikur e ka kuptuar fort mir?  edhe k?ng?tari, krijuesi dhe veprimtari i palodhur i ç?shtjes komb?tare, z. Shaban Jakup Baksi, pinjolli i nj? familjeje atdhetare e mentare nga Baksi i Drenic?s heroike.

Dhe, th?n? t? drejt?n, nuk pask?sh gabuar fare. P?rvoja e tij e gjat? n? Dritar?n ton? t? par? t? reflektimit t? rrezeve t? drit?s  informative, n? RTP- n? fam?madhe, ka rezultuar mrekulluesh?m. Ai, me nj? mal faktesh e d?shmish ka arritur t? organizoj? e t? publikoj? suksessh?m nj? materie t? gjer? e shum?dimensionale, duke e futur n?n nj? titull karakteristik, p?rmledh?s e mjaft dometh?n?s “HISTORIKU TRAGJIK I RTP- s? (1990-2012)” dhe me n?ntitullin plot?sues “KRONIK? E RADIOTELEVIZIOIT T?  PRISHTIN?S”.

Edhe pse libri, q? m’u afrua n? dor?shkrim, si t?r?si kompozicionale, n? vetevete ng?rthen nj? periudh? koherente 22 vjeçare, konceptualisht e disi natyrsh?m e pahetuesh?m, ?sht? skicuar si dypjes?sh jo t? barabarta:

Pjesa e par?,  m? e shkurt?r dhe m? p?rmledh?se, pasqyron aktin e r?nd? t? nd?rprerjes s? dhunshme t? pun?s s? k?tij mediumi nga barbaria serbe, m? 5 korrik 1990, dhe

Pjesa e dyt?,  m? e gjat? e m? e mpleksur, pasqyron nj? dhun? t? llojit t? vet, mbase edhe m? t? r?nd? e m? t? sofistikuar se e para, p?rplot dredhi, nd?rskamca e mashtrime, ushtruar nga qarqe e klane t? caktuara t? shoq?ris? son? e  nga ata q? erdh?n nga an? e bot?s p?r t? na shitur dushk p?r gogla.

Kjo dyzin? faktesh reale: dokumente, raporte, procesverbale, letra t? hapura, k?rkesa, parashtresa, ultimatume, ankesa, faksimile vendimesh, refuzime, peticione, deklarata, reagime, intervista, lajm?rime, njoftime, ekspertiza, flet? poseduese, rregullore, padi e kund?rpadi, opinione, kall?zime penale, komunikata, let?rp?rkrahje e solidarizime, kumtesa, aktgjykime, sqarime, kontrata, urdh?resa etj, si dhe fotot e shumta q? flasin m? shum? se vet? fjal?t, paraqesin argumente t?  fuqishme q? e v?n? drejt?sin? n? sprov?, e cila,  her?t a von?, do t? triumfoj?.

Vet? ora n? ballin? t? librit, q? sh?non koh?n 15 e 15 minuta,  t? dit?s kobtare, t? 5 korrikut 1990, ?sht? nj? simbolik? e asaj tragjike, e ngulitur n? mendjen e secilit p?rjetues t? asaj katrahure e q?, mjerisht, ende po p?rformon ogur ndjellakeq e skepticiz?m p?r personazhet e saj fatk?qinj.

Libri “HISTORIKU TRAGJIK I RTP- s? (1990- 2012)”,  i dhjeti me radh? i autorit Shaban Baksi (m? par? ka botuar: P?rmbledhje t? k?ng?ve folklorike (2004), P?rmbledhje t? k?ng?ve popullore (2004), Ju kujtoi me k?ng? (2006), K?ng? kujtimi (2007), Qamili i Vog?l I (2007), P?r t? gjith? nga pak (2009), Qamili i Vog?l II (2009), Kushtuar d?shmor?ve t? kombit (2012), M’ka vra kafja jote (2012)), hapet me nj? parath?nie t? shkurt?r t? autori n? t? dy gjuh?t, shqip e anglisht, ku, sakt? e qart?, arsyetohet shtysa p?r nism?n e nj? pun? kaq t? vlefshme e t? r?nd?sishme p?r nj? nga shtyllat kryesore t? palc?s son? komb?tare, median informative.

”Radio Prishtina aktivitetin e saj radiofuziv e ka filluar menj?her? pas Luft?s s? Dyt? Bot?rore, n? vitin 1945 n? qytetin e Prizrenit, pastaj m? von? ishte transferuar n? Prishtin?. Radio Televizioni i Prishtin?s (RTP), ?sht? stacioni i par? dhe i vetmi n? gjuh?n shqipe n? Kosov? dhe viset tjera shqiptare n? ish Jugosllavi. Pas disa dekadash t? emetimit t? programit radioteleviziv t? veprimit dhe aktivitetit t? saj si sht?pi mediale, puna e  saj u nd?rpre dhunsh?m nga policia serbe m? 5 korrik 1990. Ne, t? gjith? pun?tor?ve t? RTP-s?, pas p?rfundimit t? luft?s n? Kosov?, p?rkat?sisht m? 28 qershor 1999, na u  mund?sua hyrja e s?rishme n? objektet e RTP-s?. Ky g?zim ishte shum? jet?shkurt?r, zgjati vet?m nj? dit?. T? nes?rmen ngjau e papritura. Pun?tor?t e RTP-s? nuk u lejuan t? fut?n brenda n? vendet e tyre t? pun?s...Tani 22 vite, pun?tor?t e mediumit radio- televiziv t? RTP-s?, bredhin rrug?ve t? papun?...Por, ata ende shpresojn? tek institucionet tona shtet?rore dhe tek drejt?sia...”

Ky ?sht? let?rnjoftimi i shkurt?r i k?saj sht?pie informative, e cila b?ri aq shum? p?r ta çar? terrin q? kishte pllakosur qiellin ton? n? koh?n zezon?, i dh?n? nga pena e njeriut p?rjetues t? atyre fatkobeve dhe skalit?s edhe i historis? son? n? p?rgjith?si n?p?r vite e shekuj, i kronistit t? zellsh?m, Shaban Baksi.

N? fakt, libri nis me list?n e pun?tor?ve t? RTP-s?  brenda nj? gjysm? shekulli (1945-1995), e cila arrin shifr?n e p?rgjithshme n? mbi 1314 veta. Aty ka emra e emra, q? thuajse secilit d?gjues e shikues iu kan? thadruar n? kujtes? me z?rin e tyre t? ?mb?l e dep?rtues p?rmes val?ve e frekuencave shpirtngroh?se. Nga aty, p?rmes kutive magjike, n? secil?n familje, erdh?n lajmi e k?nga, urimi e p?rg?zimi, hareja e hidh?rimi, loja e humori, erdhi shpirti yn? i pamposhtur, duke na mbajtur gjall? n?p?r dallg?t e jet?s hileqare.

Shum? dilema q? mbajn? pezull kureshtjen e lexuesit pasionant? sqarohen n? intervist?n e autorit Shaban Baksi  me gazetarin- redaktorin- grevistin z. Selim  Arifi. Aty del n? pah puna e palodhshme e k?tyre pun?tor?ve q? q?ndruan t? pathyesh?m p?rball? eg?rsis? serbosllave, duke mos u n?nshtruar as at?her? kur u rrezikohej edhe vet? jeta. Ata, edhe pas d?bimit nga sht?pia e tyre nuk u dor?zuan dot. P?rkundrazi, p?rfaq?suesit e tyre: Selim Arifi, Jusuf Ferizi, Lek? Musolli e Ali Alaj b?n çmos q? z?ri i tyre t? mos shuhej plot?sisht. Ai ting?llim shpirti tanim?, edhe pse shkurt, vet?m 5 minuta, do t? vinte si lajm?tar shprese p?rmes val?ve t? Radio Zagrebit.

Siç e thash? edhe m? lart, damllaja e madhe p?r k?t? sht?pi drit?shp?rndar?se plasi pas çlirimit t? vendit nga Ushtria jon? çlirimtare dhe p?rkrah?sit nd?rkomb?tar?, t? prir? nga SHBA-ja. Ajo erdhi si nj? shkrepje rrufeje p?r s? kthjellti! Sht?pia nga kishin dal? informacionet p?r p?rpjekjet, q?ndres?n, sakrificat dhe luft?n ton? çlirmtare, t? mbyllej n? liri, ishte nj? absurd çmendurak. T? vjen tjetri dhe t? t? ulet k?mb?kryq n? ball? t? oxhakut t?nd, t? b?het zot sht?pie, pa pasur hak as hise, e ty t? t? hedh n? rrug?, kjo nuk ishte par? as nuk ishte d?gjuar ndonj?her? n? gjith? globin. K?to paudh?si çorodit?se t? kurdisura nga unmikasit e kukudhat t? tjer? e mundojn? autorin e librit “HISTORIKU TRAGJIK I RTP- s? (1990- 2012)”,  z. Shaban Baksi, i cili, si z?dh?n?s i asaj familjeje t? madhe ngre z?rin p?r nj? drejt?si, q? tash e sa vite po mohohet e po injorohet.

Dhe, libri i tij ?sht? nj? mozaik i shk?lqyer, i mbushur me shkrime t? larmishme, q? v?shtir ?sht? edhe tua p?rcaktosh gjinin?. Z?ri i k?saj drejt?sie hallemadhe nuk ?sht? z? i vetmuar. Ai, q? n? nism?, do t? shnd?rrohet n? z? polifonik, duke marr? p?rkrahjen e gati t? t? gjitha komunave dhe institucioneve tona, p?rkrahjen e parapaguesve t? saj t? shumt?, p?rkrahjen e popullit. K?ta pun?tor? p?r asnj? çast nuk rreshtin s? k?rkuari t? drejt?n e tyre q? u takon. Ata, edhe pse ngelur rrug?ve, ndjehen krenar? p?r pun?n e tyre dhe nuk kan? l?n? der? pa trokitur, nuk kan? l?n? gur pa l?vizur, tek vendor?t dhe tek nd?rkomb?tar?t, por, kot. Ende, sot e k?saj dite, ai z? sikur po has n? vesh t? shurdh?r. Organet vendimmarr?se b?jn? sehir, heshtin dhe i mbyllin syt? para nj? v?rtet?sie q? shihet sheshit. O tempora, o mores!- do t? thoshin latin?t e lasht?.

Shaban Baksi, duke qen? pjes?marr?s dhe p?rjetues i drejtp?rdrejt? i k?tyre ngjarjeve t? r?nda e paradoksale, madje edhe njeriu kyq i dokumentacionit arkivor, sekretar, ka b?r? nj? pun? t? shk?lqyer n? mbar?shtrimin, sistemimin, kombinimin, ilustrimin dhe komentimin e materialeve t? shumta, t? cilat paraqesin nj? apologji shembullore p?r RTP- n? dhe pun?tor?t e saj.

Autori nuk i shp?ton dot tundimit t? tij prej k?ng?tari dhe kah fundi i librit nuk durohet pa u ndalur pak?z m? tep?r tek foajeu i shpirtit t? tij, duke na i dh?n? disa nga muzikant?t dhe k?ng?tar?t m? n? z? t? Fesitivalit t? RTP-s?- Akordet e Kosov?s si: Lorenc Antoni, Rexho Mulliqi, Akil Koci, Fahri Beqiri, Vinçenc Gjini, Esat Rizvanolli, Zyhra Mula, Nexhmije Pagarusha, Qamili i Vog?l, Ismet Peja, Mazllum Myzini, Shpresa Gashi, Esat Bicurri, Liljana Qavolli, Luan Hajra, Nazmie Hoxha, Haki Misini, Sabri Fejzullahu, Rizah Bytyçi, Shaban Baksi, Ismet Bogujevci, Shkurte Fejza, Shyhrete Behluli, Demir Krasniqi, Shaqir Cervadiku, Rizah Bllaca, Sali e Feriz Krasniqi, Tahir Drenica, Hashim Shala dhe Bajrush Doda.

Dhe, sivjet, n? kuad?r t? 100- vjetorit t? Pavar?sis? s? Shqip?ris?, q? autori e kishte cak  rrumbullak?simin e librit, u sh?nua edhe 67- vjetori i themelimit t? k?tij Institucioni, ku kryetari i Bordit Ekzekutiv t? Drejtor?ve t? RTP-s?, z. Qerim Ujkani fjal?n e vet e p?rfundoi k?shtu: “?sht? koha e fundit q? Kosov?s t’i kthehet Radiotelevizioni nacional i saj Radiotelevizioni i Prishtin?s. Pun?tor?t e Televizionit t? Prishtin?s jan? t? vendosur q? t? arrihet kjo”.

N? t? p?rfunduar, lirisht mund t? konkludojm? se: Libri i autorit Shaban Baksi “HISTORIKU TRAGJIK I RTP- s? (1990- 2012)”, paraqet nj? bazament, t? argumentuar thuk?t e bukur, q? t’u sh?rbej? t? gjith?ve, veçan?risht Organeve vendimmarr?s, p?r t? v?n? drejt?sin? n? vend. Pra, asgj? m? tep?r, veçse: Familjes s? madhe t? RTP-s? t’i lejohet t? kthehet n? sht?pin? e vet! Nd?rkaq, autorit i d?shiroj jet? t? gjat?, suksese n? profesionin e shenjt? t? rapsodit me muz? t? pashterrshme dhe p?rparime n? krijimtari.

Prishtinë, 18 qershor 2013