Adem Zaplluzha: Diku te një baladë (3)

Adem Zaplluzha

 

Iku edhe kjo natë që vetmon te hijet

 

Cikli i dytë

 

QENKAN ULUR NË RRAH

 

Një varkë

Si shpirtrat e anijeve

Endet nëpër det

Kujt i mbetën duart

Në përgjumjen e kripës

 

Sot festojmë ardhjen e shirave

Mjegullat atje tej erërave

I kanë kurdisur sofrat e vjeshtës

Dhe këndojnë

Një arie nga Rigoletto

 

Boçat e misrit përkunden

Si anijet e humbura

Nga shelgjishtat vjen një zë i lashtë

Si kori i perëndive

Jehon trishtimi i vjeshtës

 

Frynë e frynë një freski

Prej gjetheve

Qenkan ulur në rrah

Ushtritë prej milingonave

Dhe i presin anijet e fundosura

 

 

KËTU NETËT

 

Kur ia nisët

Të mallkoni njëri tjetrin

Si nga ndonjë çmendinë

Ikën perëndit

Nga ky ishull i mbjellë me trishtim

 

Prej një gote të thyer vere

Si pabesia

Çurgonte një helm i panjohur gjer më tani

Asnjë zog nuk mbeti nëpër degë

Sa që edhe mjegullat

E ndryshuan itinerarin

 

Një britmë e padurueshme

Lëshonin meteorët

Psherëtima si kuja këlthiste

Netëve pa gjumë

Këlthisnin çatitë nën peshën e fjalëve

 

Këtu netët nëpër rruzare i shtinë

Dhembjet e shpirtrave

Dhe bëhen pashnik për të gjallët

Këtu netët ballkanike

Si lukuni e tërbua kafshojnë njëra tjetrën

 

 

SI BREKËT E LAVIREVE

 

Si brekët e lavireve

Këtu historia i ndryshon ngjyrat

Herë del me ato të bardha

E herë me ngjyrë të tejdukshme

 

Sa herë që ndërrohen ushtritë

Ndryshojnë edhe ngjyrat e brekëve

Vjen një gjeneral

Në dukje të parë i mençur

Por është

Më i çmendur se kali i tij

I thinjur

 

Dhe kur ikën tjetri

Na duket se pat mendje më pak se gomari

E mish më shumë se derri

Kështu gjeneralët

I ndërrojnë paletat me shkëlqimin e rënies

Dhe të ngritjes së tmerrit

 

Këtu në këtë qytet të përgjumur

Si brekët e lavireve

Në çdo kohë ndryshon historia

 

JU JENI FËMIJËT E KËSAJ TOKE

 

Rrini këtu o fëmijë

Nëse ikni tej përtejmes

Do bëheni shpirtra zogjsh

Ku s’do të ketë askund varr për ju

 

Atdheu ka një plagë

Asnjë dorë nuk e shëron

Përpos mallit të juaj

Që i djegë këto gurrë lotësh

 

Rrini këtu

Ju jeni fëmijët e kësaj toke

E  jo zogj shtegtarë

Nëse ikni

Si mund të vijnë pas jush varret

 

Rrini këtu

Nëse asgjë tjetër s’mund të bëni

Shuajeni mallin e lisave

Dhe vajin e zogjve

 

Rrini këtu o fëmijë

Të mos shndërroheni atje

Në shpirtra gurësh

Të mbetur pa varr e nishan

 

 

NJË DORË DELIKATE

 

Tutje shevarëve

Një trëndafil i gurtë

Për herë të parë mbiu

Në prehrin e mëngjesit

 

Në lotin e nuseve

Si përhitjet u lëshuan

Kristalet prej gjetheve

Dhe kurrë më nuk i çeli sytë pranvera

 

Një dorë delikate

Nga vaji i fëmijëve shtrydhi ditën

Më pastaj

Prej frymëmarrjes së barit

Poçari gatoi një lule molle

 

I tërë fshati këndoi në kor

Derisa një zog

Në degët e një druri pagan

E mashtronte shiun me një dajre të llamarintë

 

 

NË KËTË ACAR TË PASHPRESË

 

Sonte çdo gjë rri mbuluar me dhembje

Një flutur nate

Paska hyrë në gjumin e mjegullave

Kush do t’i mashtroj zogjtë

Me ëndrrat tona delikte

 

Ikën edhe korbat e fundit të këtij dimri

Si një bust mermeri

Një njeri qëndron midis fushës

Sa e akullt qenka pritja

Kur i përcjellim të reshurat prej fshatit

 

Pak bie dëborë e më pak shtrezë

Po mërdhinë ky rrap

Po i ngrihen flokët e trishtimit

Çdo gjë na duket si një akull i mishtë

Në këtë acar të pashpresë

 

 

KUR ZGJOHET KËRRABA E BARIUT PLAK

 

Si fjalët nazike të nuseve

Tringëllijnë këto gjethe prej metali

Jashtë frynë një erë e fortë

Nga degët e lakuara

Shkunden shpresat e gjetheve

 

Nën barin e fishkur të vjeshtës

Rri një qengj i përgjumur

Kur zgjohet kërraba e bariut plak

Ujqërit e pabesë

Ndjejnë trishtimin e ulërimës

 

Lehin edhe lisat

Stërkalat e shiut si çdoherë

I spërkasin gjethet e zverdhura

Mbi trinën e vjetër një këmishë e bardhë

Me nostalgji i përcjellë lehjet e qenve të egër

 

 

LARG NË HORIZONT NJË DIELL I DYLLTË

 

Kur trishtimet e zogjve vetmojnë

Në foletë e reve

Një anije e hirtë

Me nguti zbret në gjumin e detit

Dhe bisedon me peshqit e përmbytur

 

Larg në horizont një diell i dylltë

I përngjan qiriut që po ndizet

Nëpër pastelet e mjegullave

Kuajt e paçjerrë

Me mallëngjim i shikojnë

Këto imazhe

 

Ikin edhe meteorët e gjelbër

Një eklips i paparë

Ua zuri hapësirën korbave

Nëpër qiellin e vrarë trokëllijnë krakëllimat

Në foletë e reve

Dikush i prek me gishtat skelet

Ëndrrat e  zogjve rebel

Prishtinë, 10 shtator 2012

 

 

KJO NATË

 

Kjo natë

Që bredh nëpër gjumin tim

I nxjerrë halat nga sytë erës

Jashtë nën hijen e rrapit

Cijat një zog i vetmuar

 

Kjo natë

Që i ka humbur të gjitha rrugët

Kalon nëpër të çarat e lisave

Për të mbërri makthin e hijes

Bisedon me trungun e kalbur të ditës

 

Kjo natë

Më duket se që në fillim të sterrës

I ka prerë vijat e ujit

Asnjë kujtim nuk rrjedh

Nëpër ullukët e rrënjëve

 

 

NDËRGJEGJJA

 

Paskan ikur sonte fluturat

Diku larg

Tej ëndrrave

Një këmishë e bardhë

Tani më fle

Në gjumin e trishtilit

 

Brenda ndërgjegjes

Shtjellë e paparë

Një zog i verbër dënes

Ky trishtim sonte

Nuk mund të çel zogj

E as s’mund të fluturoj nga foleja e akullt

 

 

BALADA

 

Kur u takuam

Një kalë i zi si sterra

Hingëllonte tej shevarëve

Ti hyre në gjumin e shelgjeve

Dhe u shndërrove në pikëllim

 

Nata ishte e gjatë

I përngjante flokëve të erës

Një mjaullimë maceje nuk ndalej

Nuk ndaleshin as hingëllimat e reve

I tëri ti hyre në gjumin zogut

 

Fjetën edhe lisat

S’lëvizte asnjë gjethe dushku

Vetëm hukama e përroit dëgjohej

Nga hungërimën  e gurëve të stralltë

Doli një baladë dhe iku tej maleve

 

 

ME PASTELET E NGJYRAVE TË DIELLIT

 

Kur ne rrugëtonim nëpër shi e shtrezë

Kush e di se për të satën herë

U ndezën llambat

Në shkërmoqjen e mjegullave

Piqeshin kallinjtë e grurit

 

Atje te maja e Kodrës së Diellit

Ishte ulur ylberi

Dhe pikturonte  ngjyrën e syve të tu

Me pastele shiu

I mbulonte rrudhat e ballit

 

Mjegullat kishin zbritur në tokë

Dhe ecnin si njerëzit e dashuruar

Nëpër stërkala lotësh

Vraponte kali im i egër

Vraponin tej rrugës mëgojëzat e  harresës

 

Atë ditë

Çdo gjë ndryshoi për të mirë

Në një sëpatë të vjetër u prenë pikat e shiut

Dhe ne pamë se si qeshte një meteor

Me pastelet e ngjyrave të diellit

 

 

TË MBUSHURA ME DHEMBJE SHIRASH

 

Sonte bien shirat

Bien pa ndërprerë mbi çatitë e djegura

Nëpër rrugët e muzgut vijnë zogjtë

Të pinë ujë

Në shuplakat e pikëllimit tim

 

Po vijnë

E nuk ndalen dot shakullinat

Ç’po ndodh kështu o Zot

Edhe ne po fluturojmë si zogj

Askush s’mund t’i ndalë

Ëndrrat tona

Të mbushura me dhembje shirash

 

Po derdhen pa ndërprerë

Mes gishtave të mjegullave

Këto shira prej pasteleve

Pikojnë si zëra zogjsh

Nëpër rrugët e humbura të muzgjeve

Pikojnë

Si meteorët e sëmurë

Pikojnë shirat e pikëllimit

 

 

NJË SHPATË E VJETËR VETËTOMNTE

 

Kjo erë e fortë

Si një hukamë deti

Përbirohet nëpër të çarat e drurëve

Asnjë frymë e gjallë zogjsh

Nuk ndalet nëpër këto dallgë fjalësh

 

Ikën edhe korbat e fundit

Shkuan diku larg kumritë e vetmuara

Era cijate si asnjëherë më parë

Në gjumin e zogjve

Depërtoi një muzikë e llahtarshme

 

Nga vetëtimat

Zbritën kalorësit e vetmuar

Një shpatë e vjetër vetëtinte

Nëpër xhepat e erës tringëllijnë mëgojëzat

Tringëllijnë patkonjtë e ndryshkur

 

Një vrap i drerit të egër

I përngjante ulërimës

Nga baladat zgjoheshin legjendat

Gjergji u printe dragonjve që çelnin udhë

Për ta gjetur hartën e atdheut

 

 

MË DUKET SE FILLUAN TË FLASIN PSALMET

 

Brenda meje rënkon era

Shiu i qulltë i hapi portat e kristalta

Atje poshtë të luadhet

Një kor prej bretkosave e zgjon agimin

 

Kur i ftuam zogjtë në dasmë

Asnjë lule nuk çeli në gjumin e blerimit

Nga qemerët e urave dolën tingujt

E një melodie të lasht

 

Këndonte lumi

Nuk ndaleshin guralecët

Zogjtë nën gjuhë i bartnin mëkat

Ishte momenti i pendesës

 

Ishin kohërat e larjes së mëkateve

Një zë i lashtë vinte nga kambana

Uturinte era nëpër zgavrat e kafkave

Më duket se filluan të flasin psalmet

 

 

SËRISH HAPEN PORTAT E CICËRIMAVE

 

Ndaluni në imagjinatën time

Ju o pastele prej fjalëve

Sonte

Vetëm mua më përkasin këto yjet

 

Kjo natë që rend me trishtim

Do ndalet dikur

Diku

Ndoshta në pikëllimin tim

 

Vijnë dhe shkojnë meteorët

Nëpër udhët e vizatuara që në fëmijëri

Nën gjuhën e mëngjesit

Çelin lulet

 

Te mendja e kthjelltë e ditës

Sërish hapen  portat e cicërimave

Një varkë e thyer dikur moti

Ende sot noton nëpër kujtesë

 

Vetëm fanari i pret në vetmi

Duart që vetmojnë

Nën hijet e portokajve

Ende i presin vashat byzylykët prej gjetheve

Prishtinë, 11 tetor 2012

 

 

DIKU TE NJË BALADË

 

Te një pemë pamë

Se si vareshin disa speca të thara

Një trëndafil me gjemba

Fshihej nën rrënjët e fëmijërisë

 

Ishin këto pamje sa të largëta

Po aq edhe të afërta

Kopshti me molla të egra

I mpinë dhëmbët e erës lozonjare

 

Te një këngë dëgjuam

Se si ka lindur rapsodia e maleve

Kur nusja i fshinte lotët e hënës

Një qemane qante si shiu

 

Kur pemët ulen t’i zhveshin këmishët

Natyra meket dhe qan me ngashërim të barit

Diku te një baladë

Fillojnë të dalin disa lastarë tej sinorëve

 

 

PEIZAZH

 

Te një lumë

Një dallgë e vockël

Bisedon me pemët që kanë nisur të piqen

Dhe po i përngjajnë adoleshentëve

 

Një lule e vetmuar qan nën dëllinja

Vera veç ka marrë rrugë për të dalë nga stina

Nëpër kujtesën e shelgjishteve

Një shtjellë gjethesh bisedon me erën

 

Dallëndyshja përshëndetet

Me telat e ndryshkura të telefonit

Asnjë lajmë nuk vjen as nga lindja

E as nga perëndimi

 

Kosa më nuk tringëllin nëpër gjumin e barit

Vetëm  zilet kullosin si kaherë

Mbi vesën e brymtë të mëngjesit

Diku në korije vetmon duke dënes një dele

 

Te një lumë diku afër kujtesës

Buron një tregim po ashtu i lashtë

Vetëm delja që vetmon në korije

Pa hile e kupton fshehtësinë e rrjedhës

 

 

TE  NJË MËNGJESË

 

Kur mbërrimë te një kohë

Dhe i shohim petalet e mbyllura të luleve

Kuptojmë se dimri paska hyrë

Nga portat e pasme

 

Ne të gjithë me qesëndi

I shikojmë kah çelin dhe fishken fluturat

Ai zjarr që digjej në kujtesë

Ndalë ngadalë fillon të shqimet

 

Shqimen edhe  vezët e zogjve

Një zambak i bardhë mbin në degë jargavani

Dukur vonë kuptojmë

Se si zbret teposhtë lagjes

Ylli i çdokujt te një mëngjes

 

 

IKU EDHE KJO NATË QË VETMON TE HIJET

 

Çdo natë

Ne po hymë në gjumin e vetmisë

Kur bien shirat

Domosdo

Diku në qiell hëna i ndez kandilat

 

Por për çudi

Asnjë yll nuk shndrinë në korije

Zjarret digjen diku në hapësirë

Për herë të parë sonte

Delet ikën nga stanet

Iku edhe kjo natë që vetmon te hijet

 

Paskemi mbetur qyqe në pemë

Këndojmë e s’na dëgjohet zëri

Te meteorët e këputur

Edhe kësaj here si gjithmonë

Do e lëmë pas

Gjelbërimin e mjegullave

 

 

LINDI NJË VAZHDIMËSI

 

Kur te sinorët

Mbërrin zjarret e mëdha

Te portat dolën zogjtë e bardhë

Poçari gatuante atë ditë

Një bukë prej gjaku dhe deltine

 

Fëmijët kishin uri

Edhe dheu i djegur Kafshonte

Drurin e durimit

Kur hëna e zhveshi këmishën e bardhë

Te  lisat shpërtheu një ankth prej njeriu

 

Të gjallët dhe të vdekurit

Atë ditë ishin në rreshtat e para

Ishin te istikamet

Si një re e zezë

Në shpirtrat e fushave

Zbritën krakëllimat

 

Jehona e një legjende i ftoi mitet

U zgjuan kalorësit e fjetur

Enigmat si nëpër balada i shkundën shpatullat

Dhe te plepat ku vdiqën zogjtë

Lindi një vazhdimësi

 

 

PËRPOS NËSE ERA TREGON

 

Një ditë

Kur ne do të kthehemi

Si anijet e fundosura

Ose si zogj të verbër

Atdheu do të na pyes

Kush jemi

Dhe kush ishim ne

 

Ose fëmijët

Nga kureshtja do na parashtrojnë

Të njëjtën pyetje

Ku ishim

Që u kthyem kaq vonë

Kurse busti i bronztë

S’do të ketë të drejtë fjale

 

Përpos nëse era tregon

Për gjenezën e rrënjëve

Dhe të kujt janë këto fjalë

Që flasin kaq bukur

Një gjuhë të pastër shqipe